25 Απριλίου, 2012

ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟ ΣΤΟ ΑΓΙΟ ΟΡΟΣ. 2η) ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ MEΓΙΣΤΗΣ ΛΑΥΡΑΣ



Βρίσκεται στους ΝΑ. Πρόποδες του Άθω σε υψομ.160 και σε απόσταση 20’ από την παραλία. Η ίδρυση της μονής το 963, από τον όσιο Αθανάσιο τον Αθωνίτη συνδέεται με την αρχή του οργανωμένου μοναχικού βίου στο Άγιον Όρος, του οποίου αποτελεί και το αρχαιότερο παράδειγμα. Στη θέση της σημερινής μονής υπήρχε μια από τις αρχαίες πόλεις της χερσονήσου του Άθω, ίσως η πόλη Ακρόθωοι, από την οποία κατά πάσαν πιθανότητα προέρχονται οι σαρκοφάγοι που βρίσκονται στην  αποθήκη λαδιού της μονής και τα ευρήματα της φωτογραφίας που αποκαλύφθηκαν, κοντά στο καθολικό της μονής, κατά τη διάρκεια εργασιών. Η ιστορία της Λαύρας είναι η πληρέστερη των μονών του Αγίου Όρους, γιατί το ιστορικό αρχείο της μονής διατηρήθηκε σχεδόν ακέραιο, και είναι βέβαιο  ότι η μελέτη του αρχειακού υλικού της Λαύρας θα συμβάλλει ουσιαστικά και στη γνώση της ιστορίας των άλλων μονών, οι οποίες ταλαιπωρήθηκαν περισσότερο στο πέρασμα των αιώνων και έχασαν τα αρχεία τους ή μέρος απο αυτά. Η Ιερά Μονή Μεγίστης Λαύρας, εορτάζει την κοίμηση του Οσίου Αθανασίου του Αθωνίτη στις 5 Ιουλίου.

Ο ιδρυτής της Λαύρας Αθανάσιος άρχισε την ανοικοδόμηση των κτιρίων το 963, σύμφωνα με την επιθυμία του φίλου του αυτοκράτορα Νικηφόρου Φωκά, ο οποίος χρηματοδοτούσε το έργο. Ο ί­διος είχε υποσχεθεί στον όσιο Αθανάσιο ότι θα γι­νόταν σύντομα μοναχός της Λαύρας, αλλά οι περι­στάσεις και ο ξαφνικός θάνατός του ματαίωσαν τα σχέδιά του. Ωστόσο, μια μόνιμη αυτοκρατορι­κή χορηγία, που διπλασιάστηκε από τον διάδοχο του Νικηφόρου, Ιωάννη Τσιμισκή, επέτρεψε τη συνέχιση και ολοκλήρωση των εργασιών. Οι ίδιοι αυ­τοκράτορες παραχώρησαν επίσης στη Λαύρα πλούσια μετόχια, μεταξύ των οποίων το νησί του Αγίου Ευστρατίου (των Νέων) και τη Μονή του Αγί­ου Ανδρέα των Περιστερών στη Θεσσαλονίκη, γεγονός που επέτρεψε την αύξηση των μοναχών από 80 σε 120. Ανάμεσα στις προσωπικότητες που σχε­τίζονται με τη ζωή της Λαύρας είναι και ο Ιωάννης ο Ίβηρας, ο οποίος αργότερα έγινε ο ιδρυτής της Μονής των Ιβήρων. Οι εργασίες της ανοικοδόμησης, σύμφωνα με τον βιογράφο του αγίου Αθανασίου (11ος αιώνας), άρχισαν από τον οχυρωματικό περίβολο και συνε­χίστηκαν στο καθολικό και στα κελιά των μοναχών, μια τακτική που φαίνεται αναγκαία, αν υπολογίσει κανείς τους κινδύνους που απειλούσαν τότε τις μο­νές του Αγίου Όρους.
   

Η Λάρνακα εις την οποίαν φυλάσσεται
το σκήνωμα του Οσίου Αθανασίου του έν Άθω

Μετά  τον θάνατο του οσίου Αθανασίου (ίσως λίγο μετά το 1000), η μονή συνέ­χισε κανονικά την ιστορική της πορεία. Οι αυτοκρά­τορες ευνοούσαν την ανάπτυξή της, και τον 11ο αι­ώνα αριθμούσε 700 μοναχούς, ενώ της είχαν στο μεταξύ παραχωρηθεί μικρότερες μονές, όπως του Μονοξυλίτου, των Βουλευτηρίων, των Αμαλφινών κ.λ.π. Τον 14ο αιώνα ακολούθησε τη μοίρα των άλ­λων μονών και υπέφερε από τις επιθέσεις των Καταλανών και των άλλων πειρατών. Αποτέλεσμα της παρακμής, στην οποία είχε τότε περιπέσει, ήταν να εμφανιστεί ο ιδιόρρυθμος βίος, παρά τις αντιρρή­σεις της επίσημης Εκκλησίας και των αυτοκρατόρων. Με ενέργειες του πατριάρχη Αλεξανδρείας  Σιλβέστρου, το 1574, η μονή μετατράπηκε σε κοι­νόβιο, αλλά η παρακμή έφερε και πάλι τον ιδιόρ­ρυθμο βίο. Το 1655 έγινε μία ακόμη προσπάθεια επιστροφής στο κοινοβιακό σύστημα  από τον πα­τριάρχη Διονύσιο τον Γ’, ο οποίος μόνασε σ’ αυτή και βοήθησε με τη διάθεση της προσωπικής του περιουσίας στην οικονομική της  ανόρθωση. 


Σύντομα όμως επανήλθε στον ιδιόρρυθμο βίο και παρέ­μεινε  έτσι μέχρι το 1980, οπότε οι μοναχοί αποφάσισαν να ανακηρύξουν τη Μονή κοινόβιο, αφού εν τω μεταξύ στις  αρχές  του  αιώνα  μας (1914), νέες προσπάθειες που έγιναν για την επαναφορά του κοινοβίου  δεν είχαν αποτέλεσμα. (Σπυρίδων Ιατρός Καμπανάος-Ευλόγιος Κουρίλας). Το καθολικό ιδρύθηκε από τον όσιο Αθανάσιο, ο οποίος, κατά την Παράδοση, έχασε τη ζωή του μαζί με άλλους 6 τεχνίτες, όταν ένας από τους τρούλους κατέπεσε κατά την κατασκευή του. Χαρακτηριστικό του αρχιτεκτονικού τύπου που εφάρμοσε ο όσιος στον καθολικό ναό είναι οι δύο ευρύχωροι χοροί των ψαλτών και η λιτή για την ανάλογη ακολουθία ο οποίος, κατά την Παράδοση, έχασε τη ζωή του μαζί με άλλους 6 τεχνίτες, όταν ένας από τους τρούλους κατέπεσε κατά την κατασκευή του. Χαρακτηριστικό του αρχιτεκτονικού τύπου που εφάρμοσε ο όσιος στον καθολικό ναό είναι οι δύο ευρύχωροι χοροί των ψαλτών και η λιτή για την ανάλογη ακολουθία
   
Ο τύπος αυτός καθιερώθηκε από εκεί και ύστερα ως αγιορείτικος και στις γενικές γραμμές του αντιγράφηκε στα καθολικά των άλλων μονών που ιδρύθηκαν στους επόμενους αιώνες. Ο ναός τοιχογραφήθηκε το 1535 από τον μεγάλο ζωγράφο Θεοφάνη και είναι ένα από τα καλύτερα δείγματα ζωγραφικής τόσο του Θεοφά- νη, όσο και της εποχής που σημάδεψε η καλλιτεχνική του δημιουργία. Τα έξοδα της τοιχογράφησης ανέλαβε ο τότε μητροπολίτης Βέροιας Νεόφυτος. Ο νάρθηκας ωστόσο ζωγραφίστηκε μόλις το 1854 με έξοδα του αρχιμανδρίτη της μονής Βενιαμίν. Το σημερινό τέμπλο του καθολικού της Μονής είναι μαρμάρινο και είναι έργο του μεγάλου γλύπτη Γιαννούλη Χαλεπά. Στα βόρεια της λιτής βρίσκεται το παρεκκλήσι των 40 Μαρτύρων, μέρος του οποίου καταλαμβάνει ο τάφος του οσίου Αθανα- σίου. Στα νότια της λιτής βρίσκεται το παρεκκλήσι του Αγίου Νικολάου, τοιχογραφημένο από τον ζωγράφο Φράνκο Κατελάνο το 1560. Η τράπεζα, απέναντι από την κεντρική είσοδο του καθολικού, έχει σχήμα σταυρού και είναι η μεγαλύτερη σε διαστάσεις μέσα στο Άγιον Όρος. To εσωτερικό της είναι κατάγραφο με τοιχογραφίες που αποδί-δονται στον Θεοφάνη ή στη Σχολή του και έγιναν με έξοδα του μητροπολίτη Σερρών Γενναδίου, ο οποίος χρηματοδότησε και τη στέγασή της, γιατί οι τρούλοι που τη σκέπαζαν ως τότε είχαν πάθει ζημιές από τους σεισμούς. Η φιάλη δίπλα στο κυπαρίσσι, που κατά την παράδοση φύτεψε ο ίδιος ο όσιος Αθανάσιος, είναι κτίσμα του 11ου αιώνα. Ο θόλος στηρίζεται σε κίονες και τα διαστήματα μεταξύ των κιόνων κλείνουν θωράκια με γλυπτές παραστάσεις. Οι τοιχογραφίες που καλύπτουν τον θόλο έγιναν το 1635.
  
Το οχυρωματικό τείχος του περιβόλου από την είσοδο της μονής μέχρι τη μέση περίπου της νότιας πτέρυγας διατηρήθηκε, κατά την παράδοση, όπως ήταν στα χρόνια του κτήτορα. Τη ΝΔ. γωνία του τείχους καταλαμβάνει ο λεγόμενος πύργος του Τσιμισκή, ο οποίος ανακαινίστηκε, σύμφωνα με μια επιγραφή, το 1688. Αξιοσημείωτο γεγονός είναι η διατήρηση των τάφων τριών πατριαρχών στη Ν. πτέρυγα των κελιών: Ανθίμου (1623), Διονυσίου (1696) και Ιερεμία (1735). Η βιβλιοθήκη και το σκευοφυλάκιο στεγάζονται σε χωριστό κτήριο πίσω από το καθολικό. Η βιβλιοθήκη περιλαμβάνει περισότερα από 2.000 χειρόγραφα και ειλητάρια και είναι μια από τις πλουσιότερες συλλογές του κόσμου. Ανάμεσα στα άλλα, ξεχωρίζουν τα εικονογραφημένα με λαμπρές μικρογραφίες, που καλύπτουν χρονικά την τέχνη της δεύτερης χιλιετίας. Στο σκευοφυλάκιο σώζονται: χειρόγραφο Ευαγγέλιο με χρυσό κάλυμμα, δώρο του αυτοκράτορα Νικηφόρου Φωκά, αμφίων, ο λεγόμενος «σάκος του Νικηφόρου Φωκά», διάφορα εκκλησιαστικά σκεύη, εγκόλπια και ο περίφημος Κουβαράς, χειρόγραφο με τα ονόματα των μοναχών από την εποχή του οσίου Αθανασίου μέχρι σήμερα. Η συλλογή επίσης των εικόνων της μονής είναι από τις σπάνιες και περιλαμβάνει περισσότερες φορητές εικόνες, που καλύπτουν με πολλά παραδείγματα την τέχνη σχεδόν ολόκληρης της δεύτερης χιλιετίας.Μέσα στη Λαύρα βρίσκονται ακόμη τα εξής παρεκκλήσια: της Παναγίας της Κουκουζέλισσας, του Αγίου Μιχαήλ Συνάδων, του Αγίου Αθανασίου, του πρωτομάρτυρα Στεφάνου στον πύργο του Τσιμισκή κ.ά., συνολικά 17. Έξω από τη μονή υπάρχουν, 19 παρεκκλήσια,5 καθίσματα και 10 κελιά στις Καρυές. Β.Δ της Μονής και σε απόσταση περίπου τετρακοσίων (400) μ. και κοντά σε υπάρχουσες βραχογραφίες, ευρίσκεται το ασκητήριο (Σπήλαιο) του Οσίου Κουκουζέλου. {( Σημ.)Λαύρα σήμαινε ανοικτός χώρος, δρόμος. (εκκλ.) Έτσι ονομάζονταν εγκατάσταση μοναχών, την οποία αποτελούσε σύνολο από καλύβες ή κελιά. Οι μοναχοί κατοικούσαν και ζούσαν πλησίον αλλήλων. Το μοναστικό αυτό σύστημα της μοναχικής ζωής προϋπήρξε των κοινοβίων, τα οποία πρώτος ίδρυσε ο όσιος Παχώμιος}. Η Μονή Μεγίστης Λαύρας είναι η ποιό μακρυνή μονή, από τη Δάφνη.

Ο προσκυνητής μπορεί να μεταβεί στη Μονή:
 α. με λεωφορείο (συνιστάται), ακολουθώντας το δρομολόγιο: Δάφνη-Καρυές (αλλαγή λεωφορείου)-Μονή Μεγίστης Λαύρας.
 β. με πλοίο στη Σκήτη της Αγίας Άννης και απ‘ εκεί, την επόμενη μέρα, με τα πόδια, ακολουθώντας το υφιστάμενο μονοπάτι, το οποίο είναι τραχύ, δύσβατο, με απότομη ανηφόρα και κατά συνέπεια κουραστικό να μεταβεί στη Μ.Μ.Λαύρας. Ο χρόνος μεταβάσεως εκτιμάται στις πέντε (5) έως έξι (6) ώρες.
 γ. με ταχύπλωο, από την Ιερισσό.

Εξαρτήματα της Ι. Μονής :
1. Η Σκήτη του Τιμίου Προδρόμου
2. Η Σκήτη  των Καυσοκαλυβίων
3. Η Σκήτη   της Αγίας Άννης και
4. η Ερημος


Αύριο η συνέχεια.


ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ.


Ελλάδα

«Κούρεμα» κατά 74% των δανειακών υποχρεώσεων υπερχρεωμένου άνεργου πατέρα 2 παιδιών αποφάσισε το Ειρηνοδικείο Ηρακλείου. Όπως ανακοίνωσε η Ένωση Καταναλωτών Ηρακλείου Κρήτης, το σύνολο των οφειλών του πολίτη άγγιζε τα 151.000 ευρώ και βάσει της απόφασης του δικαστηρίου θα καταβάλει μέσα στην επόμενη 20ετία 39.900 ευρώ.

Οι Πύρρος Δήμας και Χαράλαμπος Αθανασίου, δύο ονόματα που θα συζητηθούν πολύ στο δρόμο προς τις εκλογές της 6ης Μαΐου, βρίσκονται στις πρώτες θέσεις των ψηφοδελτίων Επικρατείας του ΠΑΣΟΚ και της Νέας Δημοκρατίας. Για τον Ευάγγελο Βενιζέλο η επιλογή του χρυσού Ολυμπιονίκη «συμβολίζει την Ελλάδα που προσπαθεί, αγωνίζεται και πετυχαίνει», ενώ για τον Αντ.Σαμαρά η επιλογή του προέδρου της Ένωσης Δικαστών και Εισαγγελέων υπηρετεί τη βασική προεκλογική στόχευση της ΝΔ να εμφανιστεί ως εγγυήτρια της «πολιτικής ηθικής» και της δημιουργίας μιας «κοινωνίας δικαίου».

Ταμπουρωμένος μέσα στο σπίτι του σε χωριό της Κέρκυρας βρίσκεται από το βράδυ της Τρίτης ένας 65χρονος άνδρας, ο οποίος πυροβόλησε και τραυμάτισε τον 40χρονο γιο του και στη συνέχεια κλείστηκε στο σπίτι μαζί με τη σύζυγο του. Στο σημείο έχουν φτάσει αστυνομικές δυνάμεις και διαπραγματευτές προκειμένου να τον πείσουν να παραδοθεί.

Τη διεξαγωγή δύο ανοιχτών προεκλογικών συγκεντρώσεων, στην πλατεία Συντάγματος και στο λιμάνι της Θεσσαλονίκης, εξετάζει το επιτελείο του Ευάγγελου Βενιζέλου, σύμφωνα μάλιστα με πρόταση του ίδιου του προέδρου του ΠΑΣΟΚ. Εάν τελικά αποφασιστεί η διοργάνωση των συγκεντρώσεων, τότε η αρχή θα γίνει την ερχόμενη Κυριακή, από τη Θεσσαλονίκη, την ιδιαίτερη πατρίδα του Ευ.Βενιζέλου.

Σε εκκενώσεις κτιρίων στο κέντρο της Αθήνας όπου διαμένουν μαζικά παράνομοι μετανάστες προχωρά η Αστυνομία, μετά και τις σχετικές ανακοινώσεις του υπουργού Προστασίας του Πολίτη, Μιχάλη Χρυσοχοΐδη.

Ο υπουργός καλεί τους πολίτες να καταγγέλλουν στην Άμεση Δράση τέτοια φαινόμενα. Η ΕΛ.ΑΣ. θα ελέγχει τις καταγγελίες και με την παρουσία εισαγγελέα και τη συνδρομή του ΚΕΕΛΠΝΟ θα προχωρεί σε εκκένωση, απολύμανση και σφράγιση των χώρων. Αντίθετος με τη δημιουργία κέντρων κράτησης στην Αμυγδαλέζα ο υπουργός Υποδομών, Μάκης Βορίδης, που ξεκαθαρίζει ότι δεν πρόκειται να επιτρέψει να γίνει κάτι τέτοιο.

Κόσμος

Το Πακιστάν πραγματοποίησε με επιτυχία δοκιμή βαλλιστικού πυραύλου, περίπου μια εβδομάδα μετά την εκτόξευση από την Ινδία πυραύλου με δυνατότητα μεταφοράς πυρηνικών κεφαλών ως το Πεκίνο και την ανατολική Ευρώπη.

Για απαράδεκτα επίπεδα βίας στη Συρία, παρά την εκεχειρία που τέθηκε σε εφαρμογή στις 12 Απριλίου έκανε λόγο ο κοινός ειδικός απεσταλμένος του ΟΗΕ και του Αραβικού Συνδέσμου, Κόφι Ανάν, ενημερώνοντας το Συμβούλιο Ασφαλείας. Προειδοποίησε ότι η εκεχειρία παραμένει «πολύ εύθραυστη» και ότι οι συνθήκες στη χώρα είναι «σκληρές» έπειτα από τις πολύμηνες συγκρούσεις. Ζήτησε, μάλιστα, την ταχύτατη ανάπτυξη της αποστολής παρατηρητών στη χώρα.

Άνετη νίκη πέτυχε ο Μιτ Ρόμνεϊ στις πέντε ψηφοφορίες οι οποίες διεξήχθησαν την Τρίτη στη Νέα Υόρκη, την Πενσιλβάνια, το Κονέκτικατ, το Ντέλαγουερ και το Ρόουντ Άιλαντ, στο πλαίσιο της εσωκομματικής διαδικασίας για την ανάδειξη του υποψηφίου των Ρεπουμπλικάνων στις προεδρικές εκλογές της 6ης Νοεμβρίου στις ΗΠΑ. Ο Ρόμνεϊ, ο οποίος επικεντρώνει πλέον την εκστρατεία του στην αντιπαράθεση με τον Ομπάμα, βρίσκεται πολύ κοντά στο να εξασφαλίσει των αριθμό των αντιπροσώπων στο συνέδριο του κόμματος που απαιτείται για να πάρει το χρίσμα.

Η επιθετική πολιτική των εισπρακτικών εταιρειών στις ΗΠΑ, που κυνηγούν μικροοφειλέτες –πολλούς από ευπαθείς κοινωνικά ομάδες– για να τους αποδώσουν στη δικαιοσύνη, στέλνει στη φυλακή όλο και περισσότερους Αμερικανούς, παρά το ότι πρόκειται για μία νομικά γκρίζα τακτική. Τυπικά οι φυλακές οφειλετών καταργήθηκαν στις ΗΠΑ ήδη από το πρώτο μισό του 19ου αιώνα. Η δύσκολη οικονομική συγκυρία των τελευταίων ετών για τους πολίτες όπως και για πολιτείες που αντιμετωπίζουν ελλείμματα έστρεψαν τις πολιτείες προς μία επιθετικότερη πολιτική είσπραξης των χρεών.

Πάνω από 870.000 φωτογραφίες του αρχείου του δήμου της Νέας Υόρκης δόθηκαν ψηφιοποιημένες στη διάθεση των χρηστών του Διαδικτύου, στις οποίες φαίνεται η πορεία του «Μεγάλου Μήλου» στη διάρκεια των τελευταίων δεκαετιών.

Οικονομία

«Βουτιά» 96% σε 44 εκατ. ελβετικά φράγκα σημείωσαν στο πρώτο τρίμηνο τoυ έτους τα καθαρά κέρδη της δεύτερης μεγαλύτερης ελβετικής τράπεζας Credit Suisse, μετά από αλλαγές στις οποίες προχώρησε στην λογιστική καταγραφή του χρέους της, καθώς και στις δαπάνες που σχετίζονται με τα μπόνους στα στελέχη της για το 2011.

Τη διανομή μερίσματος 0,67 ευρώ ανά μετοχή για τη χρήση του 2011 ενέκρινε η ετήσια τακτική γενική συνέλευση των μετόχων της Τράπεζας της Ελλάδας. Το καθαρό μέρισμα που θα εισπράξουν οι μέτοχοι μετά την παρακράτηση του φόρου θα είναι 0,5025 ευρώ/μετοχή.

Μέσω του Διαδικτύου συνεχίζονται για λίγες ημέρες ακόμη οι διορθώσεις του εντύπου Ε9 προηγουμένων ετών μέχρι να κλείσει η ειδική εφαρμογή. Η εφαρμογή θα παραμείνει ανοικτή για ακόμη δύο εβδομάδες περίπου, αν και δεν αποκλείεται το ενδεχόμενο μίας νέας μικρής παράτασης.

Αθλητισμός

Τεράστιο βήμα για την παραμονή της στην Premier League έκανε η Μπόλτον, η οποία επικράτησε στο «Βίλα Παρκ» της Άστον Βίλα με 2-1 φτάνοντας στη μεγάλη ανατροπή μέσα δυο λεπτά. Σε δύσκολη θέση πλέον οι «χωριάτες», αφού βρίσκονται μόλις στο +3 από την επικίνδυνη ζώνη.

Φαίνεται ότι είναι η χρονιά των Άγγλων! Εν έτει 2012 των Ολυμπιακών Αγώνων του Λονδίνου, η Τσέλσι έκανε τη μεγάλη έκπληξη, αφού απέσπασε ισοπαλία 2-2 (ενώ είχε νικήσει 1-0 στο «Στάμφορντ Μπριτζ») στο «Καμπ Νου», παρά το γεγονός ότι έπαιζε με 10 παίκτες από το 37' λόγω ανόητης αποβολής του Τέρι και πέρασε στον τελικό του Champions League αφήνοντας έξω το μεγάλο φαβορί για την κατάκτηση του τροπαίου, τη Μπαρτσελόνα. 

Το 2012, όμως, φαίνεται ότι σηματοδοτεί και το τέλος εποχής του «playstation» των Καταλανών, που μετά την... υποταγή τους στη Ρεάλ για την Primera, έχασαν και την τελευταία ευκαιρία για διάκριση στον τελικό του Μονάχου. Θα πρέπει, πάντως, να αναγνωριστεί στους «Μπλαουγκράνα» ότι ήταν άτυχοι, με δύο δοκάρια, το ένα εκ των οποίων σε εκτέλεση πέναλτι του Μέσι.

Με νίκες των γηπεδούχων άνοιξε η αυλαία της 33ης εμβόλιμης αγωνιστικής του Campionato, καθώς τόσο η Κάλιαρι, όσο και η Ατάλαντα, επικράτησαν των Κατάνια και Κιέβο αντίστοιχα. Μετά από δύο σερί ήττες, η Κάλιαρι νίκησε 3-0 την αντίπαλο της στη Σαρδηνία και πλέον απέχει 6 βαθμούς από τη ζώνη του υποβιβασμού.


ΠΟΣΟ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΦΟΒΟΜΑΣΤΕ ΤΗ ΧΡΥΣΗ ΑΥΓΗ;


Οι δημοσκοπήσεις της δίνουν 5% και την τοποθετούν στο κέντρο των επερχόμενων εκλογών. Η άνοδος της συζητιέται ως θέμα και από τους πλέον απολιτίκ ενώ το facebook και το twitter παίρνουν φωτιά από αναρτήσεις σχετικά με τον κίνδυνο της εισόδου της Χρυσής Αυγής στη Βουλή γιατί είναι «εθνικιστές, φασίστες και ναζί». Πόσο όμως ισχύει αυτό και πόσο πρέπει να φοβόμαστε αυτή την ακροδεξιά ομάδα;

Φασισμός, εθνικισμός ή ναζισμός;

Ας ξεκαθαρίσουμε λοιπόν τα πράγματα. Φασισμός, εθνικισμός και ναζισμός δεν είναι το ίδιο. Σαφώς όλα αυτά έχουν καταχωρηθεί στο συλλογικό υποσυνείδητο ως ακραίες μορφές πολιτευμάτων τα οποία φέρνουν μόνο δεινά, όμως οι παραπάνω έννοιες μόνο συνώνυμες δεν είναι.

Στη διεθνή βιβλιογραφία και επιστήμη, ο όρος «nationalism» αποδίδεται στα εθνικιστικά κινήματα του 19ου αιώνα, τα οποία με την έκρηξή τους άλλαξαν άρδην τον πολιτικό χάρτη της Ευρώπης και στη συνέχεια όλου του κόσμου. Με την άνοδό τους, κατέρρευσαν οι πολυεθνικές και αποικιακές αυτοκρατορίες και τη θέση τους πήραν τα εθνικά κράτη που γνωρίζουμε σήμερα. Όσο και αν σε κάποιους φαίνεται οξύμωρο, τα κινήματα αυτά εν τη γεννέσει τους είχαν εξόχως φιλελεύθερο χαρακτήρα αφού ήταν άμεσα συνδεδεμένα με το κίνημα του Διαφωτισμού.

Με την πάροδο του χρόνου, τα εθνικά κράτη μετατοπίστηκαν δεξιότερα, προς πιο συντηρητικές ιδεολογίες. Η αιτία δεν βρίσκεται στη συντηρητική φύση του εθνικισμού αλλά στη διαχείριση μιας μικρής λέξης - του παρελθόντος. Η μεγάλη αντίφαση που κρύβουν τα εθνικά κινήματα βρίσκεται ακριβώς σ' αυτό. Οτι δηλαδή ενώ πρόκειται για νεωτερικά κινήματα προτάσσουν σαν αιχμή του δόρατος το παρελθόν της συλλογικότητας που ονομάζεται έθνος. Οι εθνικιστές του 19ου αιώνα στην Ευρώπη, δεν θα σας έλεγαν «ελάτε να φτιάξουμε ένα έθνος» αλλά θα μιλούσαν για αυτό σαν να επρόκειτο για μια οντότητα που υπήρχε πάντα αλλά βρισκόταν εν υπνώσει – αυτό είναι με δύο λόγια η «εθνική αφύπνιση». Αυτό το μοντέλο εθνικών κρατών βιώνουμε και σήμερα, ακόμα κι αν αυτά φαίνονται αποδυναμωμένα στα πλαίσια της παγκοσμιοποίησης και των περιφερειακών συνασπισμών.

Το ερώτημα είναι πως συνδέεται ο φασιμός και ο ναζισμός με τον εθνικισμό. Ιστορικά η απάντηση βρίσκεται στις περίεργες εκείνες μέρες του Μεγάλου Πολέμου και την άνοδο της σοσιαλιστικής ιδεολογίας. Η απογοήτευση των ηττημένων για την «εθνική ταπείνωση» σε συνδυασμό με την οικονομική κρίση και την ελκυστικότητα της αριστερής ιδεολογίας, ήρθαν να δημιουργήσουν ένα μέτωπο από τα δεξιά που θα αναμόρφωνε την κοινωνία κατά τρόπο ολοκληρωτικό. Έτσι γεννήθηκε ο φασισμός στην Ιταλία τη δεκαετία του '20 ο οποίος στη Γερμανία μεταλλάχθηκε σε αυτό που γνωρίζουμε ως ναζισμό.

Τα βασικά χαρακτηριστικά φασισμού και ναζισμού

Παρά τις επιμέρους προσεγγίσεις, οι πολιτικοί επιστήμονες που έχουν ασχοληθεί με τη μελέτη του ναζισμού και του φασισμού διακρίνουν τρία στοιχεία που καθορίζουν τα κινήματα αυτά. Το πρώτο είναι ο ακραίος εθνικισμός, ο οποίος προτάσσει την ανωτερότητα του εν λόγω έθνους έναντι των υπολοίπων αλλά και την εθνική ταυτότητα ως την υπερέχουσα όλων των άλλων ταυτοτήτων του πολίτη. Το δεύτερο σχετίζεται με τη μαζική κινητοποίηση γύρω από ένα χαρισματικό ηγέτη, ο οποίος αναλαμβάνει να εκπληρώσει ένα «εθνικό πεπρωμένο». Τρίτο και τελευταίο είναι η επονομαζόμενη «κουλτούρα της βίας», δηλαδή η νομιμοποίηση της βίας όχι μόνο ως μέσο πολιτικής πρακτικής αλλά και σαν ιδανικό μέσα από το οποίο το έθνος δοξάζεται.

Πέρα από τα παραπάνω όμως, το βασικό χαρακτηριστικό όλων αυτών των κινημάτων είναι η απέχθεια τους στην αστική δημοκρατία και ο οπορτουνιστικός τους χαρακτήρας, στοιχείο το οποίο τους επέτρεπε τη διαρκή μεταβολή και μετάλλαξη προκειμένου να επιβιώσουν. Στην πορεία αυτή χρησιμοποίησαν στοιχεία από όλες τις ιδεολογίες προκειμένου να κινητοποιήσουν τις μάζες.

Ωστόσο είναι λάθος να «τσουβαλιάζονται» όλες αυτές οι ιδεολογίες και να θεωρούνται μια. Υπάρχουν εγγενείς διαφορές μεταξύ φασισμού και ναζισμού, τόσο που να μιλούμε για δύο διακριτά κινήματα με τελείως διαφορετική δομή και ιδεολογία.

Η βασική διαφορά μεταξύ φασισμού και ναζισμού έγκειται στη ρατσιστική θεωρία. Ενώ ο φασισμός προέταξε το Κράτος ως βασικό μοχλό που θα άλλαζε την κοινωνία κατά τρόπο απόλυτο, ο ναζισμός έθεσε στον πυρήνα της ιδεολογίας του τη ρατσιστική υπεροχή, η οποία ξεπερνά τον εθνικισμό και τα έθνη κράτη και στόχο έχει την δημιουργία ενός Νέου Ανθρώπου.

Μάλιστα ήταν τέτοια η απέχθεια των Ναζί στην ιδέα του έθνους που το 1941 ο Χίτλερ απαγόρευσε να χρησιμοποιείται η φράση «γερμανική φυλή» ως «καταστροφική των εννοιολογικών προϋποθέσεων... της φυλετικής μας πολιτικής». Μάλιστα το 1943, έγινε πρόταση καταργηθεί η λέξη «έθνος» λόγω της φιλελεύθερης χροιάς της λέξης

Τι πιστεύει λοιπόν η Χρυσή Αυγή;

Εξετάζοντας κάποιος τη Χρυσή Αυγή μέσα από τα προπαγανδιστικά της φυλλάδια, θα διαπιστώσει ότι το κόμμα αυτό μπορεί να προτάσσει ένα πατριωτικό χαρακτήρα, η ιδεολογία της όμως είναι καθαρά ναζιστική. Στα κείμενά της, υμνεί τον Πλάτωνα ως αντιδημοκράτη, θλίβεται για το 1945 και την αποτυχία του Γ' Ράιχ, υμνεί τις δοσίλογες κυβερνήσεις ενώ δεν γίνεται κουβέντα για τους χιλιάδες Έλληνες νεκρούς της Κατοχής, καμία αναφορά στο Δίστομο και τα Καλάβρυτα.

Ενδιαφέρον είναι το πως αντιμετωπίζεται η θρησκεία. Αναγνωρίζεται μεν η δια μεσω του Χριστιανισμού επιβίωση του Ελληνισμού, ωστόσο προτάσσεται η ανάγκη η Εκκλησία να αποκαθαρθεί από τις ανθελληνικές θέσεις και να επικεντρωθεί στο εθνικό της (sic) έργο . Στο όνομα ενός φυσιολατρικού χαρακτήρα που αναγνωρίζει την «ιερότητα του φυσικού κόσμου» απορρίπτεται κάθε αθεϊστική προσέγγιση και υποστηρίζονται οι θρησκείες εκείνες «που δεν βλάπτουν τον Ελληνισμό», κλείνοντας το μάτι έτσι στην αρχαία ελληνική θρησκεία, που πάνω από όλα είναι φυλετική.

Τι έγινε λοιπόν; Γίνανε ξαφνικά οι Έλληνες οπαδοί αυτών των θεωριών;

Ο λόγος που η Χρυσή Αυγή βρίσκεται πολύ ψηλά στις δημοσκοπήσεις και πιθανόν να βρεθεί στη Βουλή δεν βρίσκεται στη συντηρητικοποίηση της ελληνικής κοινωνίας, ούτε οι Έλληνες εν μια νυκτί έγιναν θαυμαστές των ναζιστικών ιδεών. Η απάντηση βρίσκεται στις ίδιες τις γειτονιές της Αθήνας που βιώνουν ως κύριο πρόβλημα τους τη λαθρομετανάστευση. Εκεί η Χρυσή Αυγή υποκαθιστά το κράτος σε βασικές του λειτουργίες, όπως τη διατήρηση της τάξης. Αν ρωτήσετε κατοίκους της οδού Αχαρνών, του Αγίου Παντελεήμονα και όλων των περιοχών του κέντρου που βιώνουν αυτή την κατάσταση θα σας πουν ότι οι χρυσαυγίτες βοηθούν τα γεροντάκια να πάνε στην τράπεζα χωρίς να κινδυνεύουν να τους ληστέψουν ή ότι αναλαμβάνουν να προστατεύσουν τους Έλληνες κατοίκους από συμμορίες μεταναστών.

Αυτή είναι και η ρίζα του προβλήματος – η παραίτηση του κράτους από θεμελιώδεις λειτουργίες του, δίνοντας έτσι τη δυνατότητα σε ακραίες ομάδες να το υποκαθιστούν και να νομιμοποιούν τη βία ως πολιτική πρακτική. Το γεγονός αυτό σε συνδυασμό με την γενική απαξίωση των δημοκρατικών θεσμών και του πολιτικού συστήματος, οδηγεί το κόμμα αυτό στα κοινοβουλευτικά έδρανα και κάνει την χώρα να θυμίζει τη Γερμανία της Βαϊμάρης.

Το ανησυχητικό όμως με τη Χρυσή Αυγή και την άνοδό της είναι ότι χρησιμοποιείται για να αποπροσανατολίσει από το πραγματικό διακύβευμα αυτών των εκλογών που δεν είναι άλλο από την πορεία της χώρας. Το ζητούμενο που καλούμαστε ως ψηφοφόροι να δούμε είναι αν και πως η χώρα θα κάνει τις αναγκαίες μεταρρυθμίσεις για να επιβιώσει σε ένα παγκόσμιο σύστημα το οποίο την έχει ήδη ξεπεράσει.

Αυτό το ερώτημα ξεπερνά το δίπολο «μνημόνιο-αντιμνημόνιο» και «ευρώ ή δραχμή» που οι πολιτικές δυνάμεις προσπαθούν με κάθε τρόπο να θέσουν. Γιατί είτε μέσα είτε έξω από την ευρωζώνη η Ελλάδα πρέπει να αλλάξει αν θέλει να επιβιώσει και αυτό είναι κάτι που οι αντιμνημονιακές δυνάμεις τεχνηέντως αποκρύπτουν.

Ακόμα και αν το τρελοβάπορο που λέγεται «Ελλάς» φύγει από την ευρωπαϊκή αρμάδα και πλεύσει μόνο του, θα έρθει αντιμέτωπο με την μείωση του εισοδήματος, την υποτίμηση του νέου νομίσματος και στην αλλαγή του παραγωγικού μοντέλου της χώρας.

Η άνοδος της Χρυσής Αυγής είναι το αποτέλεσμα ενός σάπιου μοντέλου το οποίο ακολουθήθηκε και εμείς για άλλη μια φορά αντί να συζητάμε πως θα αντιμετωπίσουμε τα αίτια της αρρώστιας παλεύουμε να «γιατρέψουμε» τα συμπτώματα της. Ας σοβαρευτούμε, έστω και στο παρά πέντε.

ΣΑΝ ΣΗΜΕΡΑ 25/4/2012


Γεγονότα

1719: Ο Ροβινσώνας Κρούσος παίρνει «σάρκα και οστά» μέσα από την πένα του Ντάνιελ Ντεφό.

1850: Ο Πάουλ Γιούλιους φον Ρόιτερ, ιδρυτής του πρακτορείου ειδήσεων Reuters, χρησιμοποιεί 40 περιστέρια για να μεταφέρει στους πελάτες του το κλείσιμο των τιμών του χρηματιστηρίου.

1915: Δυνάμεις Νεοζηλανδών και Αυστραλών επιχειρούν απόβαση στις τουρκικές ακτές της Καλλίπολης, στο πλαίσιο του Α' Παγκοσμίου Πολέμου.

1929: Το γερμανικό κράτος παίρνει δάνειο από τις μεγάλες τράπεζες, επειδή δεν έχει χρήματα να πληρώσει μισθούς δημόσιων υπαλλήλων και να χρηματοδοτήσει επιδόματα ανεργίας.

1953: Οι επιστήμονες Φράνσις Κρικ και Τζέιμς Γουότσον δημοσιεύουν την πρωτοποριακή εργασία τους για τη χημική δομή του DNA. Για την ανακάλυψή τους αυτή, που χαρακτηρίστηκε ως η μεγαλύτερη του 20ου αιώνα, θα τιμηθούν με το βραβείο Νόμπελ το 1962.

1974: Η Επανάσταση των Γαρυφάλλων στην Πορτογαλία. Οι στρατιωτικοί εγκαθιδρύουν και πάλι τη Δημοκρατία, έπειτα από μισό αιώνα δικτατορίας.

Γεννήσεις

1840: Πιοτρ Ίλιτς Τσαϊκόφσκι, ρώσος συνθέτης. («Ο Καρυοθραύστης», «Η Λίμνης των Κύκνων») (Θαν. 25/10/1893)

1940: Αλ Πατσίνο, αμερικανός ηθοποιός.

1940: Γεράσιμος Κακλαμάνης, έλληνας διανοητής. (Ετεροχρονισμένη ανακοίνωση του θανάτου του που επισυνέβη κάποια μέρα του Αυγούστου του 2003.) (Θαν. 15/10/2003)

Θάνατοι


1595: Τορκουάτο Τάσο, ιταλός αναγεννησιακός ποιητής. (Γεν. 11/3/1544)

1744: Άντερς Κέλσιους, σουηδός αστρονόμος, εφευρέτης της ομώνυμης κλίμακας μέτρησης της θερμοκρασίας. (Γεν. 27/11/1701)

1994: Γεώργιος Γεννηματάς, βουλευτής και υπουργός, από τα ιδρυτικά στελέχη του ΠΑΣΟΚ. (Γεν. 30/6/1939)