ΠΕΡΙ ΙΕΡΩΝ ΜΝΗΜΟΣΥΝΩΝ ΛΟΓΟΣ

 

Μνημόσυνα-Κόλλυβα: 

Η σημασία, ο συμβολισμός και η ωφέλεια 

Το θρησκευτικό μνημόσυνο τελείται με δύο τρόπους ανάλογα των περιστάσεων. Ο πρώτος τρόπος γίνεται με ένα τρισάγιο το οποίο ψάλλεται πάνω από τον τάφο του νεκρού ή ο δεύτερος τρόπος ο οποίος συνδέεται και με την Θεία Λειτουργία όπου λίγο πριν την απόλυση αναπέμπεται επιμνημόσυνη δέηση για τους κεκοιμημένους αδελφούς μας.

Το νεκρώσιμο τρισάγιο γίνεται σε συγκεκριμένα χρονικά διαστήματα δηλαδή στις τρείς ημέρες μετά την εκδημία του αγαπημένου μας προσώπου μετά στις εννέα ημέρες, ακολούθως στις σαράντα ημέρες,στους τρείς μήνες,στους έξι μήνες, στους εννέα μήνες και στην συμπλήρωση της ημέρας του θανάτου του οικείου μας δηλαδή το ετήσιο μνημόσυνο.

Στην συνείδηση του λαού η καλύτερα του ορθόδοξου χριστιανού η χρονική αυτή περίοδος διαχωρίζεται με τις εξής ορολογίες: τριήμερα, εννιαήμερα, σαρανταήμερα, τριμήνια, εξαμήνια, εννιαμήνια και την λέξη ετήσιο μνημόσυνο την αντικαθιστά η λέξη «χρόνος».

Μετά το πέρας του τρισαγίου διαμοιράζονται τα κόλλυβα στους παρευρισκομένους απαντώντας αυτοί με την σειρά τους «αιωνία η μνήμη αυτού/ής.Συνήθως κόλλυβα δίνονται στο τάφο μέχρι να περάσει το χρονικό διάστημα των σαράντα ημερών όπου και μετά τα κόλλυβα μοιράζονται μόνο στην Εκκλησία και μόνο σε ειδικές περιστάσεις πάνω από τον τάφο του νεκρού.

Πριν προχωρήσουμε στην κατά ανθρωπίνη δυνατή θεολογική ανάλυση των όρων μνημόσυνα και κόλλυβα, αξίζει να αναφέρουμε και δύο λόγια για το ψυχοσάββατο μιας και την συγκεκριμένη χρονική περίοδο την οποία διάγουμε αυτά έχουν την τιμητική τους μέσα στην λειτουργική ζωή της Ορθοδόξου μας Εκκλησίας.

Επισημάνεται δε ότι μελετώντας κανείς τον λειτουργικό κύκλο της Εκκλησίας μας η ημέρα Σάββατο είναι αφιερωμένη στους κεκοιμημένους μας αδελφούς σε ανάμνηση της είς Άδου καθόδου του Χριστού το Μεγάλο Σάββατο.Ειδικότερα όμως το ψυχοσάββατο ταυτίζεται με το Σάββατο πριν την Κυριακή των Απόκρεω και το Σάββατο πριν την Κυριακή της Πεντηκοστής.

Μέσα απο αυτά αιτούμαστε αιωνία ανάπαυση υπερ των κεκοιμημένων αδελφών μας από τους ορθόδοξους βασιλείς, πατριάρχες, αρχιερείς, ιερείς, ιερομονάχους, ιεροδιακόνους, μοναχούς, μοναχές, πατέρες,προπάτορες, πάππους,προπάππους, συζύγους,γονείς,τέκνα μέχρι των εκ των απ’αρχής και μέχρι των εσχάτων.

Ο συμβολισμός των ψυχοσαββάτων πάντα σύμφωνα με την ορθόδοξη διδασκαλία είναι η ανάσταση του σώματος με την έλευση της Δευτέρας Παρουσίας και η ενωσή του με την αθάνατη ψυχή.Εμβαθύνοντας λοιπόν θα αναφερθούμε πρωτίστως στην προέλευση των μνημοσύνων και μετέπειτα στην ωφελειά τους. Καταρχάς τα μνημόσυνα ανάγουν την εμφανισή τους από τα πανάρχαια χρόνια ως έθιμο.

Επεξηγώντας λοιπόν αναφέρουμε ότι στην Αρχαία Ελλάδα τελούνταν δεήσεις, θυσίες και προσφορές πιστεύοντας έτσι ότι θα αποκτήσουν την εύνοια η καλύτερα την συγχώρεση απο πλευράς των Θεών για τα αμαρτηματά των νεκρών τους.

Την μαρτυρία αυτή την βρίσκει κανείς στο σπουδαίο έργο του Ομήρου την Ιλιάδα.Επιπλέον ο Πλάτωνας στο έργο του «Πολιτείαι» αναφέρει Ιερείς οι οποίοι προσέγγιζαν τους πλουσίους υποστηρίζοντας δε ότι παραχωρήθηκε απο τους Θεούς σε αυτούς η εξουσία να συγχωρούνε τις αμαρτίες των νεκρών και των ζωντανών με συγκεκριμένες ιεροτελεστίες ή θυσίες.

Στην Αρχαία Ελλάδα τελούνταν μνημόσυνα την τρίτη,εννάτη και την τριαντακοστή ημέρα του θανάτου και μάλιστα το τελευταίο μνημόσυνο είχε και το όνομα «τριακάς» κάτι σαν νεκρόδειπνο καθώς επίσης και μια φορά το χρόνο κατά την επέτειο των γενεθλίων του Θανόντα.Παρατηρεί κανείς τώρα στην Παλαιά Διαθήκη πως αυτά τα έθιμα δεν τηρούνταν σε σχέση με τους αρχαίους Έλληνες.

Μόνο για μια περίπτωση αναφέρεται γεγονός όμοιο και συγκεκριμένα στο Β’ Μακκαβαίων(12,43) όπου ο Ιούδας έχοντας στην κατοχή του αρκετά λάφυρα και θησαυρούς πολέμου έστειλε περίπου 2.000 δραχμές στον ναό της Ιερουσαλήμ για να τελεστεί μνημόσυνο «θυσίας» για τις αμαρτίες των νεκρών Εβραίων στις μάχες αφού ο σκοτωμός τους αποδιδόταν στο γεγονός της παραπλανησής τους στα είδωλα.

Ομοίως λοιπόν συμπεραίνουμε και πως τα μνημόσυνα των Χριστιανών μέχρι σήμερα έχουν δεχθεί ισχυρή επίδραση από τους αρχαίους ελληνιστικούς χρόνους.Αναφορά σε μνημόσυνα πρωτοχριστιανών κάνουν με αναφορές τους οι Τερτυλλιανός, Αυγουστίνος, Διονύσιος Αρεοπαγίτης, Γρηγόριος Ναζιανζηνός, Ιωάννης ο Χρυσόστομος,Γρηγόριος Νύσσης.

Η Καθολική Εκκλησία από τις αρχές περίπου του 6ου αιώνος υιοθετεί το παράδοξο δόγμα περί «καθαρτηρίου πυρός» με το δυσσάρεστο αποτέλεσμα της απομακρυνσής της από τις αρχές τις οποίες είχαν θεσπίσει οι Άγιοι Πατέρες. Στην Βυζαντινή περίοδο η Ανατολική Ορθόδοξη Εκκλησία ακολουθεί την κατέρωθεν χρονική πορεία τέλεσης μνημοσύνων για την ανάπαυση των νεκρών που είναι η 3η ημέρα.

Η οποία έχει σχέση με την τρήμερο έγερση του σταυρωθέντος Χριστού και Θεού μας, την 9η και την 40η ημέρα που έχει σχέση με την Ανάληψη , στην συμπλήρωση των τριών μηνών, των έξι μηνών, των εννέα μηνών και του έτους. Μετά μπορούμε εκτός από το άτομο που θα τελούμε μνημόσυνο λόγω πρόσφατου θανάτου να τα συσχετίζομαι η καλύτερα να τα ενοποιούμε και με μνημόσυνα άλλων προσφιλών μας ατόμων.

Οι Πατέρες της Εκκλησίας διαπιστώνουν την μεγάλη ωφέλεια που προκύπτει από τα μνημόσυνα τόσο για τους ζώντες και έτι περισσότερο για τους απανταχού κεκοιμημένους αδελφούς μας.  Συγκεκριμένα μια απο τις ποιο κορυφαίες συγγραφικές περγαμηνές της πατερικής γραμματείας ο Ιωάννης ο Δαμασκηνός αναφέρει πως ότι «ο Θεός θέλει τόσο πολύ να ευεργετούμεθα όλοι απο όλους και ζώντες και μετά Θάνατον.

Από την άλλη πλευρά ο ιερός Χρυσόστομος δίνει μεγάλη έμφαση στην προσφορά της αναίμακτης Θυσίας,που είναι δε αφιερωμένη στους κεκοιμημένους μας. Λέει λοιπόν πως όσα γίνονται για τους απελθόντες προσφορές και ελεημοσύνες είναι με προσταγή του Αγίου Πνεύματος με ένα και μόνο σκοπό για να ωφελούμαστε ο ένας με τον άλλον.

Ο Άγιος Γρηγόριος Νύσσης χαρακτηρίζει μέγα και 

θεάρεστον το να μνημονεύεται κάποιος την ώρα 

της τελέσεως της Θείας Λειτουργίας.

Ο Άγιος Αθανάσιος μας λέγει κι αν ακόμη στον αέρα πεθάνει ο ευσεβής μην διστάσεις να του προσφέρεις λάδι και κερί». Με αυτό τον τρόπο ο Θεός δέχεται αυτή την προσφορά και έτσι ανταποδίδεται η ωφέλεια.Ωφελούν όλα αυτά όταν επιτελούνται με τάξη αλλά προπαντώς με πίστη και ευλάβεια. Προσοχή όμως γιατί όλα εξανεμίζονται όταν η ανθρώπινη φύση εμποτιστεί με αμετανοησία και απωθεί την Θεία χάρη τότε να είμαστε βέβαιοι ότι ο σατανάς επιτελεί τα σκοτεινά του έργα.

Ο ιερός Χρυσόστομος επίσης τονίζει ότι πρόκειται για μεγάλο επίτευγμα να αναφέρεται το όνομα του νεκρού μας εκεί που βρίσκεται ο Χριστός και ολόκληρη η Εκκλησία.Σημαντικότατο και αυτό είναι ότι με αυτό το τρόπο αναγγέλλεται το φρικτό Μυστήριο, το ότι δηλαδή ο Θεός θυσιάστηκε για την σωτηρία του ανθρώπου.

Άρα Θεία Λειτουργία και μνημόσυνα έχουν άρρηκτη σχέση μεταξύ τους και πρέπει να τελούνται.Το μνημόσυνο δεν μπορείς να το ανταλλάξεις με ότιδηποτε άλλο για ένα απλούστατο αλλά και σημαντικό λόγο διότι πρόκειται για προσευχή την οποία οι δικοί μας κεκοιμημένοι περιμένουν απο εμάς τους ζώντες ως μεσιτεία.

Ένα άλλο μεγάλο κεφάλαιο στην λειτουργική ζωή της Εκκλησίας που αποτελεί αλυσίδα με τα μνημόσυνα και τα τρισάγια είναι τα κόλλυβα και η θέση που έχουν στις προσευχές περι των κεκοιμημένων μας. Θα εξετάσουμε στο τι αναφέρει η εκκλησιαστική παράδοση για τα κόλλυβα , και τον συμβολισμό τους μέσα στην Εκκλησία.

Σε καιρούς χαλεπούς όπου οι χριστιανοί διώκονταν με κάθε δόλιο και βάναυσο τρόπο είχε μαρτυρήσει και ο μεγαλομάρτυς του Χριστού Θεόδωρος, κατακαιόμενος στην φωτιά.Αφού στα χρόνια του μεγάλου Κωνσταντίνου, οι διωγμοί έπαψαν και αποκαταστάθηκε η ειρήνη στην Εκκλησία του Χριστού δυστυχώς ο παμπόνηρος σατανάς βρήκε έδαφος για να επιτελέσει το μοχθηρό του έργο ενάντια της Εκκλησίας μέσα στον ανιψιό του μεγάλου Κωνσταντίνου, Ιουλιανό.

Ο Ιουλιανός, ο επιλεγόμενος και παραβάτης ή αποστάτης, απέβαλλε το εκκλησιαστικό του αξίωμα-γιατί ήταν χειροθετημένος αναγνώστης και αρνήθηκε το άγιο βάπτισμα. Κατορθώνοντας να ανέλθει στον θρόνο των ρωμαίων, δεν άργησε τους σκληρούς διωγμούς κατά της Εκκλησίας, χρησιμοποιώντας όλα τα μέσα που διέθετε για να λατρεύονται και πάλι τα είδωλα.

Ο Ιουλιανός ο παραβάτης, γνωρίζοντας ότι οι χριστιανοί καθαρίζονται με τη νηστεία στη πρώτη εβδομάδα της αγίας Σαρακοστής – γι’ αυτό την λέμε καθαρά εβδομάδα – θέλησε να τους μολύνει. Διέταξε λοιπόν, κρυφά, όλες οι τροφές στην αγορά να ραντισθούν με αίματα ειδωλολατρικών θυσιών. Πάντα όμως η Θεία Πρόνοια η οποία δεν εγκαταλείπει ποτέ τους Χριστιανούς που αγωνίζονται ενάντια στις δυνάμεις του σκότους, και έτσι φάνηκε στον ύπνο του τότε Αρχιεπισκόπου Κωνσταντινουπόλεως Ευδόξίου, ο μάρτυρας Θεόδωρος και φανέρωσε το ανοσιούργημα αυτό.

Προέτρεψε τον Αρχιεπίσκοπο να ενημερωθούν όλοι οι χριστιανοί, να μην αγοράσουν καθόλου τρόφιμα από την αγορά και για να αναπληρώσουν την τροφή να βράσουν σιτάρι και να φάνε τα λεγόμενα κόλλυβα, όπως τα έλεγαν στα Ευχάϊτα,την πατρίδα του αγίου. Ετσι και έγινε και ματαιώθηκε ο σκοπός του ειδωλολάτρη αυτοκράτορα να εμπαίξει τους χριστιανούς και τις λατρευτικές τους συνήθειες.

Και το Σάββατο τότε, ο ευσεβής λαός που διαφυλάχθηκε αμόλυντος στην καθαρά εβδομάδα, απέδωσε ευχαριστίες στον μάρτυρα. Από τότε γύρω στα μέσα του Δ΄ αιώνα, η Εκκλησία τελεί κάθε έτος την ανάμνηση αυτού του γεγονότος σε δόξα Θεού και τιμή του μάρτυρα αγίου Θεοδώρου του Τήρωνος. Η προέλευση της λέξης προέρχεται από την αρχαία ελληνική λέξη κόλλυβο, που αρχικά σήμαινε κόκκο δημητριακών καρπών (και με την έννοια αυτή πέρασε στα κόλλυβα) και έπειτα το πολύ μικρό νόμισμα.

Η ονομασία κόλλυβα, θεωρείται επίσης ότι προέρχεται από τη λέξη «ο κόλλυβος» που σημαίνει το σταθμικό μέτρο για τον προσδιορισμό του βάρους του χρυσού, όπως επίσης και κάθε νόμισμα μικρής αξίας, δηλαδή το πολύ λεπτό σε πάχος και αξία νόμισμα. Ο Αριστοφάνης (424 π.Χ) τα νομίσματα τα ονομάζει «Κόλλυβους».Τα υλικά που χρησιμοποιούμαι για να παρασκευάσουμε τα κόλλυβα έχουν την δική τους σημασία και συμβολισμό. 

Το σιτάρι αποτελεί το σύμβολο της γής και παράλληλα συμβολίζει τις ψυχές των πεθαμένων. Το ρόδι δε αν ανατρέξουμε στην μυθολογία θα δούμε ότι με αυτό ο Άδης κράτησε την Περσεφόνη στα καταχθόνια ενώ για τον Χριστιανό το ρόδι συμβολίζει την λαμπρότητα του παραδείσου. 

Τα καθαρισμένα άσπρα αμύγδαλα συμβολίζουν τα γυμνά οστά θυμιζοντάς μας έτσι την κοινή μοίρα που θα έχουμε όλοι μας.Οι ξηροί καρποί είναι η ζωή που αναπαράγεται. Οι σταφίδες στην αρχαιότητα συνδέονται με τον Διόνυσο και την γλυκύτητα της ζωής εώς τον Χριστό που είναι η άμπελος. Η ζάχαρη συμβολίζει την γλυκύτητα του παραδείσου.

Εν κατακλείδι μεσά απο την συντομή μας αναφορά για την έννοια την παρουσία και σημασία των μνημοσύνων και κολλύβων στην ζωή του κάθε Χριστιανού αλλά και της Εκκλησίας γενικότερα διαφαίνεται υπάρχουν τρόποι για να προσευχόμαστε για τους κεκοιμημένους αδελφούς μας σημειώνοντας ότι δεν αλλάζει τίποτα εάν εχούν ζήσει δίκαιο ή ενάρετο βίο ή αμαρτώλα και μακράν της Πίστεως.

Το αντίθετο εμείς οφείλουμε στις περιπτώσεις 

αυτές να προσευχόμαστε με περισσότερη θέρμη 

για να αναπαυθεί και ο κεκοιμημένος ο οποίος για 

διάφορους λόγους δεν έχει μετανοήσει όσο ήταν στα 

εγκόσμια.

Τα Ιερά Μνημόσυνα

·Τι είναι;

· Σε τι ωφελούν;

· Πόσα είναι;

· Πότε τελούνται;

· Γιατί Σάββατο;

·Τι είναι τα κόλλυβα;

·Κόλλυβα και για τους Αγίους;

·Τι άλλο προσφέρουμε;

· Λάθη και παρανοήσεις!

· Για να τελέσουμε ένα μνημόσυνο... 

Τι είναι τα ιερά μνημόσυνα;

Τα ιερά μνημόσυνα είναι μία λατρευτική πράξη της Εκκλησίας μας η οποία φανερώνει την φροντίδα των ζωντανών μελών της προς τους κεκοιμημένους αδελφούς τους. Η λέξη «μνημόσυνο» παράγεται από το ρήμα «μνημονεύω» που σημαίνει ενθυμούμαι - αναφέρω το όνομα κάποιου.

Σε τι ωφελούν;

Ο άνθρωπος δημιουργήθηκε από τον Θεό με σώμα και ψυχή (Γένεσις Β΄7) να ζει αιωνίως σε ένωση με Εκείνον που είναι η πηγή της ζωής (Γένεσις Γ΄16-17) με την τήρηση των εντολών Του. Η μη τήρηση  των εντολών του Θεού οδήγησε στην απομάκρυνση του ανθρώπου από Εκείνον φέρνοντας την φθορά και τον θάνατο του σώματος.

Όταν όμως ήρθε ο κατάλληλος καιρός (Γαλάτας Δ΄4), γεννήθηκε από την Θεοτόκο ο σωτήρας και λυτρωτής των ψυχών μας, ο θεάνθρωπος Ιησούς, ο οποίος λαμβάνοντας όλη την ανθρώπινη ύπαρξη με την γέννησή Του, ψυχή και σώμα, την αγίασε στο σταυρό.

Όπου και με την ανάσταση και ανάληψή Του, άνοιξε το δρόμο για να εισέλθουμε σε μία καινούρια πραγματικότητα, την Βασιλεία των ουρανών.Οι άνθρωποι γίνονται κοινωνοί αυτής της ελπίδας εναποθέτοντας την ζωή τους στον Χριστό με το να ζουν ως ζωντανά μέλη της Εκκλησίας, κεφαλή της οποίας είναι ο Ίδιος. Μέλη της Εκκλησίας Του είναι ζώντες και κεκοιμημένοι, 

Αφού ο άνθρωπος μετά την κοίμησή του συνεχίζει να υπάρχει αναμένοντας την ανάσταση των νεκρών και την ουράνια Βασιλεία του Θεού. ​Όπως οι ζώντες προσευχόμαστε για τους ζώντες συνανθρώπους μας, το ίδιο κάνουμε και για τους κεκοιμημένους, όπως πράττουν και οι κεκοιμημένοι (οι άγιοι) για εμάς με τις πρεσβείες τους προς τον Θεό. 

Είναι απολύτως σωστό και επόμενο, εφόσον πιστεύουμε ότι υπάρχει η ζωή μετά τον θάνατο και αναμένουμε την ανάσταση των νεκρών, να κάνουμε δεήσεις και προσευχές για την ανάπαυση των κεκοιμημένων μας πιστεύοντας ότι η χάρη που δέχονται από τον Κύριο δεν είναι λιγότερη από εκείνη που δεχόμαστε εμείς οι ζώντες, διότι ο Κύριός μας μεταδίδει την χάρη Του και σε εκείνους κατά τρόπο που ο Ίδιος ξέρει.

​Ακόμη θα πρέπει να γνωρίζουμε ότι όταν τελείται η θεία λειτουργία ο ιερέας βγάζει μερίδες (μικρά ψιχουλάκια) για ζώντες και κεκοιμημένους από τα πρόσφορα που φέρνουν οι πιστοί και τα τοποθετεί επάνω στο ιερό δισκάριο μπροστά από τον άγιο Άρτο (δηλαδή το μέρος  εκείνο του προσφόρου που προορίζεται για το σώμα του Χριστού), τις μερίδες της Θεοτόκου και των αγίων, ζητώντας το έλεος του Κυρίου και τις πρεσβείες των αγίων. 

Έτσι κατά την τέλεση της θείας λειτουργίας είναι παρούσα όλη η  Εκκλησία ως ένα σώμα γύρω από τον Ιησού Χριστό: η Θεοτόκος, οι άγιοι, ζώντες και κεκοιμημένοι. ​Επιπλέον από τα μνημόσυνα δεν ωφελούνται μόνο οι κεκοιμημένοι αλλά και οι ζώντες. 

Μέσα από τα μνημόσυνα εκφράζουμε την αγάπη και την φροντίδα μας προς εκείνους, παρηγορούμαστε από την θλίψη μας γνωρίζοντας ότι βρίσκονται ανάμεσά μας κατά την τέλεση της θείας λειτουργίας και αντλούμε με την χάρη του Θεού δύναμη να ανταπεξέλθουμε στο πένθος μας αλλά και ελπίδα για την αιώνια ζωή.

Πόσα είναι;

Τα μνημόσυνα είναι βαθιά ριζωμένα μέσα στην παράδοση και πίστη της Εκκλησίας μας. Ήδη από την εποχή της Παλαιάς Διαθήκης αναφέρονται δεήσεις για την ανάπαυση των κεκοιμημένων ενώ από τους πρώτους μετά Χριστόν αιώνες οι πιστοί τελούσαν επιμνημόσυνες δεήσεις και ικεσίες για τους κεκοιμημένους τους.

Οι οποίες καταγράφονται, υπολογίζοντας από την ημέρα του θανάτου, σε τριήμερα, εννιάμερα, σαρανταήμερα και ετήσια. Στους πατέρες της Εκκλησίας μας συναντούμε πληθώρα ερμηνειών για τις συγκεκριμένες ημέρες αλλά οι κυριότερες είναι οι εξής:

·Τα τριήμερα αναφέρονται στην ανάσταση του Χριστού που τριήμερος ανέστη. Ευχόμαστε για τον κεκοιμημένο να έχει «καλή ανάσταση» δηλαδή, όταν ο Κύριος τον αναστήσει από τους νεκρούς, να έχει καλή  ομολογία ενώπιον Του για να του χαρίσει την Βασιλεία των ουρανών. 

·Τα εννιάμερα αναφέρονται στα εννιά τάγματα των αγίων αγγέλων. Ευχόμαστε να βρεθεί ανάμεσά τους η ψυχή του κεκοιμημένου και να τον συνοδεύουν στο μεταθανάτιο ταξίδι του φυλάσσοντάς τον από κάθε δαιμονική επιβουλή προκειμένου η ψυχή του να προγεύεται τα κάλλη του παραδείσου.        

​·Τα σαρανταήμερααναφέρονται στην ανάληψη του Χριστού στους ουρανούς που κάθισε στα δεξιά του Θεού Πατρός και από εκεί θα έλθει πάλι να κρίνει τον κόσμο. Ευχόμαστε ο Χριστός να αναπαύσει την ψυχή του κεκοιμημένου στους ουρανούς και όταν έλθει η ώρα της κρίσεως να είναι ευσπλαχνικός και ελεήμον απέναντί του.

​·Τα ετήσια ως γενέθλια ημέρα στους ουρανούς, διότι από πνευματικής πλευράς αναγεννιόμαστε με την κοίμησή μας σε μία νέα κατάσταση. Στην Εκκλησία μας για ημέρα εορτασμού των αγίων έχουμε την ημέρα της κοιμήσεώς τους κατά την οποία εορτάζουμε την μετάστασή τους στους ουρανούς κοντά στον Θεό από όπου πρεσβεύουν για εμάς εδώ στην γη.

​·Επίσης πολλοί χριστιανοί κάνουν τρίμηνα, εξάμηνα και εννιάμηνα κατ’ αναλογία των τριήμερων, εννιάμερων και των σαρανταήμερων. Αυτό φυσικά δεν είναι κακό και δίνει παραπάνω ψυχική ωφέλεια σε εμάς τους ίδιους αλλά και στους  κεκοιμημένους μας. 

​Εκτός από τις παραπάνω ημέρες έχουν καθιερωθεί και τα λεγόμενα Ψυχοσάββατα, ημέρες κατά τις οποίες θυμόμαστε όλους τους κεκοιμημένους και προσευχόμαστε για αυτούς διότι υπήρξαν πολλοί οι οποίοι ήταν που κοιμήθηκαν άγνωστοι ή πένητες (πτωχοί) χωρίς να υπάρχει κάποιος να τους κάνει τα διατεταγμένα μνημόσυνα. 

Επίσης ως εκκλησία συναντιόμαστε για να τιμήσουμε τους προπάτορές μας και όσους δεν βρίσκονται πλέον εν σώματι ανάμεσά μας, αναπέμποντας δεήσεις και ικεσίες προς τον Θεό για την ανάπαυση της ψυχής τους.Τα καθιερωμένα Ψυχοσάββατα από την Εκκλησία μας είναι δύο. Το ένα είναι το Σάββατο πριν από την Κυριακή της Αποκριάς και το δεύτερο είναι εκείνο που τελείται το Σάββατο πριν από την Κυριακή της Πεντηκοστής.

​· Το Ψυχοσάββατο πριν από την Κυριακή της Αποκριάς έχει θεσπιστεί γιατί την επόμενη ημέρα στην θεία λειτουργία διαβάζεται η περικοπή του ευαγγελίου που αναφέρεται στον τρόπο με τον οποίο θα κρίνει ο Χριστός τους ανθρώπους, όταν θα γίνει η Δευτέρα Παρούσια, κατά την οποία θα βρεθούμε όλοι μας μπροστά στο θρόνο του μεγάλου Κριτή. 

Με τον τρόπο αυτό στοχαζόμαστε ότι ο θάνατος είναι ένα γεγονός που μας αφορά όλους και ζητούμε από τον Κύριο να γίνει ίλεως και να δείξει το έλεος, την συμπάθεια και την μακροθυμία του, όχι μόνο σε μας αλλά και στους προαπελθόντας αδελφούς μας, και όλους μαζί να μας κατατάξει μεταξύ των υιών της  Επουράνιας Βασιλείας Του.         

​· Το Ψυχοσάββατο πριν από την Κυριακή της Πεντηκοστής ακολουθεί μετά την ανάσταση και την ανάληψη του Χριστού. Σε αυτό αποτυπώνεται όχι μόνο η μνήμη αλλά και η ελπίδα ότι οι αγαπημένοι μας δεν πέθαναν αλλά κοιμούνται, ότι η αγάπη δεν νικήθηκε από τον θάνατο, ότι μπορεί μεν ένα μας κομμάτι να έφυγε μαζί του και να τάφηκε στο χώμα, κι όχι μόνο από όσους γνωρίσαμε αλλά και από όλους όσοι έζησαν πολύ πριν από εμάς, όμως δεν  τελείωσε και ούτε χάθηκε οριστικά τίποτα. Χριστός ανέστη και νικήθηκε ο θάνατος. 

Με την Ανάστασή του ο Χριστός μας ανοίγει οδό προς την αιώνια ζωή και θα βρεθούμε ξανά με όλους κοντά στον Θεό των πνευμάτων και πάσης σαρκός και δεν θα είναι αυτή η συνάντηση μόνο εν πνεύματι αλλά και εν σώματι. Ο έσχατος εχθρός θα καταργηθεί και η ύπαρξή μας θα συναντηθεί με το Φως ατενίζοντας την γλυκιά ωραιότητα του προσώπου του Χριστού. 

Προγευόμαστε αυτή την χαρά με το να είμαστε μέλη του Σώματος κάθε φορά που τελούμε την θεία λειτουργία στην οποία πιστεύουμε και ζούμε το διαρκές παρόν της Βασιλείας του Θεού, της συνάντησης ζώντων και κεκοιμημένων, αγίων και αμαρτωλών. Μόνο που τα δύο αυτά Σάββατα νιώθουμε τους κεκοιμημένους πιο κοντά μας γιατί δεν είμαστε μόνο εμείς που έχουμε να θυμόμαστε αλλά όλο το σώμα του Χριστού.

Καθώς και η μνημόνευση των ονομάτων, μακρόσυρτη υπό τον ήχο του «Κύριε ελέησον», μάς υπενθυμίζει ότι η αγάπη δεν είναι  μόνο για τους οικείους και τους συγγενείς μας, αλλά για όλους που εν Χριστώ γίνονται οι κατεξοχήν οικείοι και αδελφοί μας.Το Σάββατο που εορτάζουμε το θαύμα του αγίου Θεοδώρου του Τήρωνος με τα κόλλυβα δεν είναι Ψυχοσάββατο, αλλά τα κόλλυβα που προσφέρουμε είναι για τιμή στον άγιο πρωτίστως και μαζί με αυτά μνημονεύουμε και τους κεκοιμημένους μας.          

​Πότε τελούνται;

Κατά τους πρώτους χριστιανικούς αιώνες τα ιερά μνημόσυνα τελούνταν το εσπέρας διότι κατά την τάξη της Εκκλησίας μας η ημέρα αρχίζει από το απόγευμα. Οι χριστιανοί συγκεντρώνονταν εκεί που ήταν ενταφιασμένοι οι μάρτυρες, όπως οι λεγόμενες κατακόμβες, προκειμένου επάνω στον τάφο του μάρτυρα να τελέσουν την θεία λειτουργία, διότι με το αίμα των μαρτύρων διασώθηκε η πίστη στον Θεό. 

Εκεί λοιπόν με την τέλεση της θείας λειτουργίας ανέπεμπαν δεήσεις τιμώντας την μνήμη των αγίων και ενθυμούμενοι τις ψυχές των κεκοιμημένων προσέφεραν και τα λεγόμενα κόλλυβα. Αργότερα και περίπου μέχρι τα μισά του δέκατου πέμπτου αιώνα τα μνημόσυνα τελούνταν επίσης το απόγευμα στις λεγόμενες «Παννυχίδες», οι οποίες ήταν αρκετά κατανυκτικές ακολουθίες, κυρίως κατά την διάρκεια της μεγάλης τεσσαρακοστής.

Από τις οποίες έχει επικρατήσει μέχρι σήμερα κατά τα Ψυχοσάββατα να τελούμε μνημόσυνα στον εσπερινό της παραμονής, δηλαδή το απόγευμα Παρασκευής.​Στις μέρες μας έχει επικρατήσει να τελούνται κατά την διάρκεια της θείας λειτουργίας στο τέλος της οποίας «διαβάζονται» και τα κόλλυβα.Ανέκαθεν η τέλεση των μνημοσύνων σχετίζεται με την θεία λειτουργία είτε τελούνταν πριν από αυτή, όπως στις παννυχίδες και τους εσπερινούς, είτε μέσα σε αυτή, όπως συμβαίνει σήμερα. 

Ο λόγος, όπως αναφέραμε, είναι διότι η θεία λειτουργία δεν τελείται μόνο για τους ζωντανούς αλλά και τους  κεκοιμημένους και αποτελεί το κορυφαίο λατρευτικό γεγονός της Εκκλησίας μας κατά το οποίο ο Ιησούς Χριστός λαμβάνει σάρκα και μοιράζεται στους πιστούς «εἰς ἄφεσιν ἁμαρτιῶν καὶ εἰς ζωὴν αἰώνιον».

​Τέλος προκειμένου να υπολογίσουμε την ημέρα που θα πρέπει να τελέσουμε κάποιο μνημόσυνο θα πρέπει στις ημέρες να συμπεριλάβουμε και αυτή της κοιμήσεως. Πρέπον είναι να τελούνται αυτή την ημέρα εκτός αν συμπίπτει κάποια ημέρα ή περίοδος που δεν τελούνται μνημόσυνα. Καμιά φορά τυχαίνει την ημέρα εκείνη να μην υπάρχει προγραμματισμένη θεία λειτουργία και να μην έχουμε την δυνατότητα να προγραμματίσουμε με τον ιερέα μας μία. 

Καλό θα ήταν να το τελέσουμε το προηγούμενο Σάββατο. Για τα λεγόμενα τριήμερα μπορούμε, εφόσον δεν υπάρχει η δυνατότητα για θεία λειτουργία, να πάμε ένα πιατάκι που θα έχουμε ετοιμάσει με κόλλυβα στην εκκλησία (ή αν έχει γίνει η ταφή μπορούμε και στο κοιμητήριο) για να τελέσουμε με τον ιερέα ένα τρισάγιο

​Γιατί Σάββατο;

Μέσα στον εβδομαδιαίο εορταστικό - λειτουργικό κύκλο της Εκκλησίας μας κάθε ημέρα είναι πολύ σοφά αφιερωμένη σε κάτι: Η Δευτέρα στους αγίους αγγέλους, η Τρίτη στον άγιο Ιωάννη τον Πρόδρομο, η Τετάρτη στην Υπεραγία Θεοτόκο και την προδοσία του Ιούδα, η Πέμπτη στους αγίους Αποστόλους και τον άγιο Νικόλαο ενώ η Παρασκευή στα άχραντα πάθη του Κυρίου μας.

​Τα Σάββατα, που προηγούνται της "αναστάσιμης" Κυριακής, εορτάζεται η κάθοδος του Χριστού στον «Άδη» και για τον λόγο αυτό είναι αφιερωμένα στους κεκοιμημένους ενώ την Κυριακή εορτάζεται η ανάσταση του Χριστού, ημέρα χαράς και ελπίδος αφιερωμένη ΜΟΝΟ στον Κύριο.

​Τι είναι τα κόλλυβα;

Κόλλυβα ονομάζεται το βρασμένο σιτάρι μαζί με διάφορους ξηρούς καρπούς που προσφέρουμε σαν «γλύκισμα» σε εκείνους που ήταν παρόντες στην θεία λειτουργία και συμμετείχαν στο μνημόσυνο. Η ονομασία τους είναι από την λέξη «κόλλυβος» που σημαίνει τον κόκκο των δημητριακών και έχουν έναν ιδιαίτερο συμβολισμό.

Ο Άγιος Νικόδημος ο αγιορείτης επισημαίνει ότι «το βρασμένο σιτάρι είναι σύμβολο του ανθρωπίνου σώματος, επειδή με αυτό τρέφεται και αυξάνει ο άνθρωπος, γι’ αυτό άλλωστε και ο Κύριος στο κατά Ιωάννην Ευαγγέλιον παρομοίασε το θεοϋπόστατο Σώμα Του με το σπυρί του σιταριού λέγοντας ότι: 

“Το σπυρί του σιταριού εάν πέφτοντας στη γη δεν πεθάνει, μένει μοναχό του (δεν φυτρώνει για να πολλαπλασιαστεί) αν όμως πεθάνει, φέρει καρπό πολύ”». Ο Κύριος ομιλεί για την ανάστασή Του αλλά και για το πώς θα αναστηθούν οι κεκοιμημένοι κατά την Δευτέρα Παρουσία. Μέσα από αυτό τον συσχετισμό τα κόλλυβα συμβολίζουν την ανάσταση.

​Κόλλυβα και για τους Αγίους;

Κόλλυβα «διαβάζονται» και κατά την εορτή ενός αγίου, όπως άρτοι, φανουρόπιτές κ.α. Αναφέραμε προηγουμένως, το να προσφέρουμε κόλλυβα είναι μία παράδοση της Εκκλησίας μας από τα αρχαία χρόνια που συνέβαινε κατά τις ημέρες που οι χριστιανοί τιμούσαν έναν άγιο. Η διαφορά που μπορούμε να επισημάνουμε είναι ότι στην εορτή ενός αγίου προσφέρονται «εἰς τιμὴν καὶ μνήμην» του αλλά και «εἰς μνημόσυνον τῶν ἐν εὐσεβεῖ τῇ πίστει τελειωθέντων».

Τί άλλο προσφέρουμε;

Εκτός από τα κόλλυβα προσφέρουμε επίσης και όλα τα απαραίτητα για την θεία λειτουργία η οποία πρόκειται να τελεσθεί για την ανάπαυση της ψυχής του κεκοιμημένου μας. Για το ιερό το πρόσφορο, τον οίνο (νάμα), τρεις λαμπάδες από μελισσοκέρι, θυμίαμα και καρβουνάκια, ενώ για τα καντήλια ελαιόλαδο, φυτιλάκια, και καντηλήθρες. 

Ακόμη πολλοί προσφέρουν μετά την θεία λειτουργία καφέ και διάφορα κεράσματα σε όλους εκείνους που συμμετείχαν στο μνημόσυνο ως ευγνωμοσύνη για την συμμετοχή τους και προσφορά για την ψυχή του κεκοιμημένου. Αυτό όμως δεν είναι υποχρεωτικό, αφού η ουσία του μνημοσύνου είναι η τέλεση της θείας λειτουργίας κατά την οποία και ψάλλεται.   

​Επιπλέον δεν πρέπει να ξεχνάμε την ελεημοσύνη. «Αυτά που προσφέρονται με πίστη στον Θεό, φέρνουν πίσω πλούσια την ανταμοιβή, τόσο σε εκείνον που προσφέρει, όσο και σε εκείνον για τον οποίο προσφέρονται» (Άγιος Γρηγόριος ο Διάλογος). «Στη διαθήκη σου βάλε να σε κληρονομήσει μαζί με τα παιδιά σου ο Δεσπότης Χριστός. Βάλε στο χαρτί και το όνομα του Κριτή και μη παραλείπεις τους πτωχούς». 

«Ας προσφέρουμε γι’ αυτούς που έφυγαν ελεημοσύνες, διότι πραγματικά αυτές είναι που τους εξασφαλίζουν μεγάλη βελτίωση αλλά και (ψυχική) ωφέλεια» (Άγιος Ιωάννης Χρυσόστομος). «Όπως ανακουφίζουμε τους φυλακισμένους με αναψυκτικά κ.τ.λ. που τους πηγαίνουμε, έτσι τους νεκρούς τους ανακουφίζουμε με προσευχές και ελεημοσύνες για την ψυχή τους» (Γέροντας Παΐσιος). Η ελεημοσύνη λοιπόν, όπως λένε οι πατέρες της Εκκλησίας μας, έχει μεγάλη αξία για τους κεκοιμημένους.          

​Λάθη και παρανοήσεις!

·Να τελούμε μνημόσυνα τις Κυριακές και άλλες ημέρες που δεν τελούνται όπως: Από το Σάββατο του Λαζάρου μέχρι την Κυριακή του Θωμά. Την περίοδο του αγίου δωδεκαημέρου (24 Δεκ. μέχρι 07 Ιαν.). Τις Δεσποτικές και Θεομητορικές εορτές, όπως της Υπαπαντής, του Ευαγγελισμού κ.α.  

·  Αντί κολλύβων να προσφέρουμε 

κουλουράκια και άλλα γλυκίσματα.

·Αντί να κάνουμε σεμνά και ταπεινά φιλανθρωπία, 

να διαφημιζόμαστε μέσα από δωρεές σε ιδρύματα 

και σωματεία χωρίς ίχνος ταπείνωσης.

· Να μεταλαμβάνουμε απροετοίμαστοι για την ψυχή του 

κεκοιμημένου. Η θεία μετάληψη αφορά στην ψυχή μας

 και μόνο και θα πρέπει να είμαστε πάντα καταλλήλως

προετοιμασμένοι.

·Να πετάμε τα χρήματά μας σε κακόγουστους και 

ογκώδεις στολισμούς νομίζοντας ότι τιμούμε 

τον κεκοιμημένο μας. Προτιμότερη είναι η ελεημοσύνη.

·Να αγοράζουμε έτοιμα πρόσφορα και κόλλυβα  από φούρνους και ζαχαροπλαστεία. Τα πιο «κακο - φτιαγμένα» πρόσφορα και κόλλυβα από εμάς που τα κάναμε προσεκτικά και με προσευχή είναι καλύτερα από τα πιο «καλο - φτιαγμένα» έτοιμα.

· Να σπάμε πιατάκια, να βάζουμε ποτήρια με νερό για να «ξεδιψά» η ψυχή (και άλλα ειδωλολατρικά έθιμα) και να ζητούμε από τον ιερέα να μας κάνει τρισάγιο στο σπίτι που «έφυγε» ο κεκοιμημένος μας, ενώ τον έχει πάρει το γραφείο κηδειών, για να «ξορκίσουμε το κακό».        

·Να προσφέρουμε τα κόλλυβα κ.λπ. μόνο στους 

«δικούς» μας και όχι σε όλους όσοι συμμετείχαν στην

 θεία λειτουργία που τελέστηκε το μνημόσυνο.

·Πολλοί σκέφτονται ότι μόνο οι ελεημοσύνες και οι αγαθοεργίες αρκούν ενώ τα υπόλοιπα είναι περιττά. Λάθος μέγα διότι η προσευχή και η θεία χάρις δεν αντικαθίστανται από καλές πράξεις, αλλά πηγάζει από την λατρεία μας στον Θεό και μέσα από την σχέση που δημιουργούμε μαζί Του.

·Να επαναπαυόμαστε μόνο στα μνημόσυνα και τις υπόλοιπες ημέρες να ξεχνούμε την μνημόνευση των κεκοιμημένων ή να αποφεύγουμε τα κοιμητήρια για «ψυχολογικούς» λόγους, ξεχνώντας την πνευματική ωφέλεια που μπορούμε να αποκομίσουμε από αυτά.

​Για να τελέσουμε ένα μνημόσυνο στον ναό μας.

Για να τελέσουμε ένα μνημόσυνο θα πρέπει να έχουμε στο μυαλό μας ότι ο ναός δεν είναι χώρος δεξιώσεων ούτε ιδιωτικός χώρος, αλλά τόπος που συναζόμαστε ως Εκκλησία σε ένα σώμα, γνωστοί και άγνωστοι, φίλοι και μη, προκειμένου όλοι μαζί να προσευχηθούμε για τους εαυτούς μας και τους κεκοιμημένους μας!

Αν επιθυμούμε να τελέσουμε στην ενορία μας 

μνημόσυνο θα πρέπει να γνωρίζουμε ότι στην 

ενορία μας τα μνημόσυνα:

·  ΔΕΝ ΤΕΛΟΥΝΤΑΙ ΚΥΡΙΑΚΕΣ όπως επίσης και τις 

παραπάνω ημέρες που δεν επιτρέπονται και θα πρέπει 

πρώτα να υπάρξει συνεννόηση με τον εφημέριο του ναού μας.

·Δεν επιτρέπονται στολισμοί κανενός είδους για να 

διατηρείται η ιεροπρέπεια του ναού. Όποιος θέλει μπορεί 

να φέρει στο ναό από την προηγούμενη ημέρα μία 

ανθοδέσμη για ένα ανθοδοχείο.

·Από την προηγούμενη ημέρα θα πρέπει να είναι στον ναό τα είδη για την θεία λειτουργία, όπως το πρόσφορο, το νάμα κτλ. (Αν θέλουμε μπορούμε να προμηθευτούμε τα είδη για τη θεία λειτουργία από το εκθετήριο του ναού μας, τα έσοδα από το οποίο ενισχύουν τα έργα της ενορίας μας, εκτός από το πρόσφορο το οποίο πρέπει να το ετοιμάσουμε οι ίδιοι και το λάδι).

Μετά από κάθε θεία λειτουργία προσφέρουμε καφέ σε όλους, επομένως δεν υπάρχει δυνατότητα για κρατήσεις θέσεων ή τραπεζιών στην αίθουσα. Σε περίπτωση που θέλουμε να προσφέρουμε καφέ και κεράσματα όπως κουλουράκια κ.α. (σε περίοδο νηστείας ΜΟΝΟ νηστήσιμα) θα πρέπει να είναι στον ναό από την προηγούμενη ημέρα μαζί με τα είδη για την θεία λειτουργία, αν χρειάζεται, θα πρέπει εμείς να προμηθευτούμε και τα είδη σερβιρίσματος όπως πιατάκια, ποτηράκια, χαρτοπετσέτες κ.α.

· Το κόλλυβο θα πρέπει να είναι στον ιερό ναό το πρωί 

της ημέρας που θα γίνει η θεία λειτουργία μέχρι τις 07:30΄

για να μην γίνεται αταξία κατά την τέλεση της λειτουργίας.

Το χρηματικό ποσό που προσφέρουμε είναι προαιρετικό 

και θα πρέπει πάντοτε να λαμβάνουμε το ανάλογο 

γραμμάτιο είσπραξης (απόδειξη) από το μπλοκ εισπράξεων

των ιεροπραξιών του ναού.

·Για οποιαδήποτε πληροφορία ή διευκρίνηση μην 

διστάσουμε να απευθυνθούμε στον ιερέα μας 

ο οποίος είναι πάντα πρόθυμος να μας 

πληροφορήσει σωστά και υπεύθυνα. 

«Το καλό δεν είναι καλό, όταν δεν 

γίνεται καλώς.Άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος.

​«Ας σοφισθούμε κάποια ωφέλεια

να προσφέρουμε σ’ εκείνους που έφυγαν».

Ας τους βοηθήσουμε όσο είναι δυνατόν.

Μιλάω για τις ελεημοσύνες και τις προσφορές

που πραγματικά αυτές τους εξασφαλίζουν

μεγάλη βελτίωση, κέρδος και ωφέλεια».

Άγιος Ιωάννης Χρυσόστομος.

Η σημασία των μνημοσύνων για την ψυχή 

στούς κεκοιμημένους  Άγιος Παΐσιος)

Τα μνημόσυνα είναι η τελευταία ευκαιρία που 

δίνει ο Θεός στους κεκοιμημένους; Ωφελούν τους 

νεκρούς τα μνημόσυνα;

ΤΙ ΜΠΟΡΟΥΜΕ ΝΑ ΚΑΝΟΥΜΕ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΝΕΚΡΟΥΣ;

Ας δούμε τι έλεγε για τα μνημόσυνα ο Άγιος Παίσιος

​-Γέροντα, οι υπόδικοι νεκροί (πλην των Αγίων) μπορούν να προσεύχονται;- Έρχονται σε συναίσθηση και ζητούν βοήθεια ,αλλά δεν μπορούν να βοηθήσουν τον ευατό τους.Όσοι βρίσκονται στον Άδη μόνο ένα πράγμα θα ήθελαν από τον Χριστό: να ζήσουν πέντε λεπτά για να μετανοήσουν.Εμείς που ζούμε, έχουμε περιθώρια μετανοίας,ενώ οι καημένοι οι κεκοιμημένοι δεν μπορούν πια μόνοι τους να καλυτερεύσουν την θέση τους,αλλά περιμένουν από εμάς βοήθεια.

Γι’ αυτό έχουμε χρέος να τους βοηθούμε με την προσευχή μας.Μου λέει ο λογισμός ότι μόνο το δέκα τοις εκατό από τους υπόδικους νεκρούς βρίσκονται σε δαιμονική κατάσταση, και ,εκεί που είναι, βρίζουν τον Θεό,όπως οι δαίμονες.Δεν ζητούν βοήθεια,αλλά και δεν δέχονται βοήθεια! Γιατί, τι να τους κάνει ο Θεός; 

Σαν ένα παιδί που απομακρύνεται από τον πατέρα του,σπαταλάει όλη την περιουσία του και από πάνω βρίζει και τον πατέρα του.Ε, τι να το κάνει αυτό ο πατέρας του; Οι άλλοι όμως οι υπόδικοι, που έχουν λίγο φιλότιμο, αισθάνονται την ενοχή τους, μετανοούν και υποφέρουν για τις αμαρτίες. Ζητούν να βοηθηθούν και βοηθιούντια ΘΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΙΣ ΠΡΟΣΕΥΧΕΣ ΤΩΝ ΠΙΣΤΩΝ.

Τους δίνει δηλαδή ο Θεός μία ευκαιρία,τώρα που είναι υπόδικοι,να βοηθηθούν μέχρι να γίνει η Δευτέρα Παρουσία.Και όπως σε αυτή τη ζωή, αν κάποιος είναι φίλος με τον βασιλιά, μπορεί να μεσοαλαβήσει και να βοηθήσει έναν υπόδικο,έτσι κι αν είναι κανείς φίλος με τον Θεό, μπορεί να μεσολαβήσει στο Θεό με την προσευχή του και να μεταφέρει τους υπόδικους από την μία φυλακή σε άλλη καλύτερη, από το ένα κρατητήριο σε ένα άλλο καλύτερο.

Ή ακόμα μπορεί να τους μεταφέρει και σε ένα δωμάτιο ή σε διαμέρισμα.​Όπως ανακουφίζουμε τους φυλακισμένους με αναψυκτικά κλπ που τους πηγαίνουμε, έτσι και τους νεκρούς τους ανακουφίζουμε με τις ΠΡΟΣΕΥΧΕΣ ΚΑΙ ΤΙΣ ΕΛΕΗΜΟΣΥΝΕΣ που κάνουμε για τη ψυχή τους.Οι προσευχές των ζώντων γιαυς να βοηθηθούν,μέχρι να γίνει η τελική Κρίση.Μετά την δίκη δεν θα υπάρχει δυνατότητα να βοηθηθούν….

Ο Θεός θέλει να βοηθήσει τους κεκοιμημένους, γιατί πονάει για τη σωτηρία τους, αλλά δεν το κάνει, γιατί έχει αρχοντιά.Δεν θέλει να δώσει δικαίωμα στο διάβολο να πει : Πως τον σώζεις αυτόν, ενώ δεν κοπίασε; Όταν εμείς προσευχόμαστε για τους κεκοιμημένους, Του δίνουμε το δικαίωμα να επεμβαίνει.

Περισσότερο μάλιστα συγκινείται ο Θεός όταν προσευχόμαστε για τους κεκοιμημένους παρά για τους ζώντες. Γι’ αυτό και η Εκκλησία μας έχει τα κόλλυβα, τα μνημόσυνα.Τα μνημόσυνα είναι ο καλύτερος δικηγόρος για τις ψυχές των κεκοιμημένων.Έχουν τη δυνατότητα και από την κόλαση να βγάλουν τη ψυχή.Κι εσείς σε κάθε Θεία Λειτουργία να διαβάζετε κόλλυβα για τους κεκοιμημένους.Έχει νόημα το σιτάρι: Σπείρετε εν φθορά,εγείρεται εν αφθαρσία ( Α’ Κορινθ, κεφ 15, εδ 42)(δηλαδή συμβολίζει το θάνατο και την ανάσταση του ανθρώπου ),λέει Γραφή…

​-Γέροντα, αυτοί που έχουν πεθάνει πρόσφατα 

έχουν μεγαλύτερη ανάγκη από προσευχή;

-Εμ ,όταν μπαίνει κάποιος στη φυλακή, στην αρχή δεν δυσκολεύεται πιο πολύ; Να κάνουμε προσευχή για τους κεκοιμημένους που δεν ευαρέστησαν στον Θεό, για να κάνει κάτι και γι’ αυτούς ο Θεός. Ιδίως,όταν ξέρουμε ότι κάποιος ήταν σκληρός,γιατί μπορεί να ΝΟΜΙΖΟΥΜΕ ΟΤΙ ΗΤΑΝ ΣΚΛΗΡΟΣ, 

αλλά στη πραγματικότητα να μην ήταν- και είχε αμαρτωλή ζωή, τότε να κάνουμε ΠΟΛΛΗ ΠΡΟΣΕΥΧΗ, Θείες Λειτουργίες, Σαρανταλείτουργα για τη ψυχή του και να δίνουμε ελεημοσύνη σε φτωχούς για τη σωτηρία της ψυχής του.Και για να ευχηθούν οι φτωχοί “να αγιάσουν τα κόκκαλά του”, ώστε να καμθεί ο Θεός και να τον ελεήσει.

Έτσι ότι δεν έκανε εκείνος, το κάνουμε εμείς γι’ αυτόν.Ενώ ένας άνθρωπος που είχε καλωσύνη, ακόμα και αν η ζωή του δεν ήταν καλή, επειδή είχε καλή διάθεση, με λίγη προσευχή πολύ βοηθιέται.Έχω υπόψη μου γεγονότα που μαρτυρούν πόσο οι κεκοιμημένοι βοηθιούνται με την προσευχή πνευματικών ανθρώπων. Κάποιος ήρθε στο Καλύβι και μου είπε με κλάματα: 

Γέροντα, δεν έκανα προσευχή για κάποιο γνωστό μου κεκοιμημένο και μου παρουσιάστηκε στον ύπνο μου.Είκοσι μέρες, μου είπε, έχεις να με βοηθήσεις,με ξέχασες και υποφέρω! Πράγματι, μου λέει (ο προσκηνυτής )εδώ και 20 μέρες είχα ξεχαστεί με διάφορες μέριμνες και ούτε για τον εαυτό μου δεν προσευχόμουν

​-Όταν, Γέροντα, πεθάνει κάποιος και μας ζητήσουν 

να προσευχηθούμε γι’ αυτόν,είναι καλό να κάνουμε 

κάθε μέρα ένα κομποσχοίνι μέχρι τα σαράντα;

-Άμα κάνεις κομποσχοίνι γι’αυτόν,βάλε και άλλους κεκοιμημένους.Γιατί να πάει η αμαξοστοιχία στον προορισμό της με έναν μόνο επιβάτη, ενώ χωράει και άλλους; Πόσοι κεκοιμημένοι έχουν ανάγκη οι καημένοι και ζητούν βοήθεια και ΔΕΝ ΕΧΟΥΝ ΚΑΝΕΝΑΝ ΝΑ ΠΡΟΣΕΥΧΕΙ ΓΙ’ ΑΥΤΟΥΣ! Μερικοί ,κάθε τόσο, κάνουν μνημόσυνο μόνο για κάποιον δικό τους. Με αυτό το τρόπο δεν βοηθιέται ούτε ο δικός τους, γιατί η προσευχή τους δεν είναι τόσο ευάρεστη στο Θεό.Αφού τόσα μνημόσυνα έκαναν γι’ αυτόν, ας κάνουν συγχρόνως και για τους ξένους.

-Γέροντα, οι νεκροί που δεν έχουν ανθρώπους να 

προσεύχονται γι’αυτούς βοηθιούνται από τις προσευχές 

εκείνων που προσεύχονται γενικά για τους κεκοιμημένους;

-Και βέβαια βοηθιούνται.Εγώ, όταν προσεύχομαι για όλους τους κεκοιμημένους, βλέπω στον ύπνο μου τους γονείς μου, γιατί αναπαύονται από την προσευχή που κάνω.Κάθε φορά που έχω Θεία Λειτουργία,κάνω γενικό μνημόσυνο για όλους τους κεκοιμημένους…Αν καμιά φορά δεν κάνω ευχή για τους κεκοιμημένους, παρουσιάζονται γνωστοί κεκοιμημένοι μπροστά μου.

Έναν συγγενή μου, που είχε σκοτωθεί στο πόλεμο, τον είδα μπροστά μου μετά τη Θεία Λειτουργία,την ώρα του μνημοσύνου, γιατί αυτόν δεν τον είχα γραμμένο με τα ονόματα των κεκοιμημένων, επειδή μνημονεύονταν στη Προσκομιδή με τους ηρωικώς πεσόντες. Κι εσείς στην Αγία Πρόθεση να μη δίνετε να μνημονευθούν μόνο ονόματα ασθενών, αλλά και ονόματα κεκοιμημένων, γιατί μεγαλύτερη ανάγκη έχουν οι κεκοιμημένο

Πότε γίνονται και πότε δεν γίνονται μνημόσυνα

Στο ερώτημα, που δυστυχώς απασχολεί πολλούς χριστιανούς αλλά και πολλούς ιερείς, ως μη όφειλε, θα απαντήσομε με μεγάλη συντομία. Μνημόσυνα κατ’ αρχήν Κυριακή δεν γίνονται.  Αλλά και όταν γίνονται, κατ’ οικονομίαν (που κακώς γίνονται), δεν ψάλλονται. Ευλογητάρια, αλλ’ ούτε και τα νεκρώσιμα: Μνήσθητι, Κύριε και Μετά των Αγίων

Η Κυριακή είναι η πρώτη αλλά και ογδόη ημέρα της εβδομάδος και είναι αφιερωμένη στον Κύριό μας και στην Ανάστασή Του και συμβολίζει, την επέκεινα του αιώνος τούτου ατελεύτητη ζωή. Επίσης, ολόκληρη η Διακαινήσιμος Εβδομάδα λογίζεται ως μία ημέρα και εικονίζει την ογδόη ημέρα, την αιώνια και ατελεύτητη. 

Ως εκ τούτου, επειδή η Κυριακή είναι αφιερωμένη στην Ανάσταση του Κυρίου, απαγορεύεται να νηστεύομε, να γονατίζομε και να κάνομε οτιδήποτε άλλο, που  είναι θρηνώδες και πένθιμο. Την Κυριακή καλείται ο πιστός να ζήσει την Ανάσταση του Κυρίου, ως δικό του προσωπικό γεγονός μετοχής στην Ανάσταση του Κυρίου. 

Αυτός είναι και ο σημαντικότερος λόγος που απαγορεύεται ρητά από τους Πατέρες να γίνονται Μνημόσυνα την Κυριακή και γι’  αυτό έχουν θεσπίσει να γίνονται τα Μνημόσυνα το Σάββατο. Αυτό άλλωστε σημαίνει και η εβραϊκή λέξη Σάββατον: ανάπαυση, επειδή, ακριβώς, οι κεκοιμημένοι αδελφοί μας αναπαύονται, περιμένοντας την ημέρα της κοινής Αναστάσεως.

Στο βιβλίο της Οκτωήχου, της γνωστής «Παρακλητικής», που ψάλλεται σχεδόν όλο τον χρόνο οι αναφορές στους κεκοιμημένους γίνονται μόνο τα Σάββατα  και ΠΟΤΕ την Κυριακή. Γι’ αυτό και η Εκκλησία όρισε να γίνονται την ημέρα του Σαββάτου, τα γενικά και τα ετήσια Μνημόσυνα των κεκοιμημένων, εξ ου και «Ψυχοσάββατα» ονομάζονται. 

Διευκρινίζομε ότι «Τρισάγιον», δηλαδή δέηση υπέρ των κεκοιμημένων γίνεται οποιαδήποτε ημέρα και ώρα του χρόνου.Η Εκκλησία μας παραδέχεται δύο ειδών Μνημόσυνα. Τα γενικά Μνημόσυνα, που γίνονται δύο φορές τον χρόνο: το Ψυχοσάββατο της Απόκρεω και το Ψυχοσάββατο της  Πεντηκοστής. 

Αυτά τα όρισε η Εκκλησία να γίνονται από φιλανθρωπία και φιλοστοργία για όλους τους ευσεβώς κεκοιμημένους αδελφούς μας «απ’ αρχής μέχρι των εσχάτων» και για κείνους που τους βρήκε ο θάνατος στη στεριά ή στη θάλασσα, σε καιρό πολέμου, σε διάφορα ατυχήματα  ή όπου αλλού και δεν έχουν άνθρωπο να ενδιαφερθεί γι’  αυτούς και να ανάψει ένα κερί στη μνήμη τους.  Και τα ατομικά, που αφορούν όλους τους χριστιανούς, όταν θα τους επισκεφτεί ο θάνατος, που γίνονται μόνο το Σάββατο. 

Σε περίπτωση που πεθάνει κάποιος την Παρασκευή και τα τριήμερα του συμπίπτουν την Κυριακή, η διάταξη του Τυπικού λέγει ρητά και κατηγορηματικά ότι τα τριήμερα (την Μ. Σαρακοστή) γίνονται το Σάββατο, όμοια και τα εννιάμερα το ερχόμενο Σάββατο και το σαρανταήμερο πρέπει να γίνεται όταν συμπληρωθεί ο αριθμός των ημερών από την ήμερα του θανάτου (η οποία και προσμετρείται), πάντα όμως την ημέρα του Σαββάτου, προ ή μετά. 

Οι θεοφόροι Πατέρες του αγιώνυμου Όρους, του Αγίου Σάββα και άλλοι ερμηνευτές και λειτουργιολόγοι μας λένε ότι: «εάν συμπέσει το σαρανταήμερο Μνημόσυνο την αγία και Μεγάλη εβδομάδα ή την Διακαινήσιμο δεν τελείται μνημόσυνο μέσα σ’  αυτές παρά μόνο αφού περάσει η Κυριακή του Θωμά και πάλι εκτός των Κυριακών και των εορτάσιμων ημερών. 

Δηλαδή την Τετάρτη της Μεσοπεντηκοστής, την Τετάρτη πριν της Αναλήψεως, την Πέμπτη της Αναλήψεως, την Κυριακή της Πεντηκοστής  και την  Δευτέρα  του Αγίου Πνεύματος». Από αυτά και μόνο αντιλαμβανόμαστε την εκτροπή εκ του Τυπικού της Εκκλησιαστικής παραδόσεως των ιερέων εκείνων. Αλλά  και των λαϊκών, που τελούν Μνημόσυνα επί πλέον την Κυριακή των Βαΐων, της Πεντηκοστής, της Ορθοδοξίας και της Σταυροπροσκυνήσεως, καθώς και σε Δεσποτικές και Θεομητορικές εορτές. 

Γιατί τότε δεν ψέλνονται πένθιμα τροπάρια αλλά χαρμόσυνα και σύμφωνα με τις Ιερές Διαταγές των Αγίων Αποστόλων «δεν πρέπει να πενθούμε σε ημέρα εορτής». Το να αθετούμε τον αναστάσιμο χαρακτήρα της Κυριακής και των Δεσποτικών και Θεομητορικών εορτών, δεν είναι απλό πράγμαˑ μια τέτοια πρακτική συνεπάγεται εκτροπή πίστεως, αφού θεμέλιο της πίστεώς μας είναι η Ανάσταση του Χριστού και χωρίς αυτή και την πίστη μας σε αυτήν «…κενὸν ἄρα τὸ κήρυγμα ἡμῶν, κενὴ δὲ και ἡ πίστις ὑμῶν» (Α΄Κοριν.15.14) και «τὸ τέλος ἀπώλεια» (Φιλιπ.3.19).

Τομέας Ενημέρωσης: Voiotosp.blogspot.gr