«Η σημερινή κρίση είναι η κρίση του κράτους

ΠΑΝΟΣ ΜΠΕΓΛΙΤΗΣ,

ΑΝΑΠΛΗΡΩΤΗΣ ΥΠΟΥΡΓΟΣ

ΕΘΝΙΚΗΣ ΑΜΥΝΑΣ

Η χώρα βιώνει την πιο βαθιά και πολύπλευρη κρίση μετά τη μεταπολίτευση και τη δημιουργία της Γ' Ελληνικής Δημοκρατίας. Η δημοσιονομική κρίση λειτούργησε ως καταλύτης, για να αναδειχθούν τα δομικά προβλήματα του οικονομικού, κοινωνικού και πολιτικού μοντέλου και να καταπέσουν - την ίδια στιγμή - βεβαιότητες, ψευδαισθήσεις και σκοπιμότητες. Η κρίση, τελικά, έχει προσλάβει υπαρξιακό χαρακτήρα, είναι δηλαδή με άλλα λόγια κρίση πολιτισμική, που αγγίζει τον σκληρό πυρήνα της ανορθολογικής συγκρότησης του μεταπολιτευτικού, εθνικού μας βίου.

Μήπως, τελικά, η πορεία της πατρίδας μας υπακούει, με έναν ανεξήγητο τρόπο, στον διαχρονικό ιστορικό ντετερμινισμό, που θέλει την Ελλάδα, μέσα από κάποια διαλείμματα, να βρίσκεται σε ιστορικά αδιέξοδα και να καλείται να διαχειρισθεί την απειλή της χρεοκοπίας, της επιτήρησης και του διεθνούς οικονομικού ελέγχου; Αν δεν υπήρχε ο κίνδυνος να εκληφθεί το παραπάνω ερώτημα ως ένα μοιρολατρικό άλλοθι για τραγικές πράξεις και παραλείψεις, που οδήγησαν στο σημερινό αδιέξοδο, τότε θα νομιμοποιούνταν κανείς να επαναφέρει στην επικαιρότητα το ζήτημα της αρχέγονης παθογενούς ιδιοσυστασίας του νεοελληνικού κράτους.

Γιατί η σημερινή κρίση δεν είναι τίποτα άλλο παρά η κρίση του κράτους, σε όλες του τις λειτουργίες (οικονομική, κοινωνική, πολιτική), και στις σχέσεις του με την κοινωνία, τους πολίτες και τους θεσμούς. Μέσα και γύρω από το κράτος δημιουργήθηκε ένα μοντέλο δήθεν ανάπτυξης, βολικό σης αλληλο εξυπηρετήσεις, αδηφάγο στην κατανάλωση πόρων και ισχνό στην παραγωγική του αποστολή.

Άρα η εθνική προσπάθεια για την υπέρβαση της κρίσης, για να έχει διατηρήσιμο χαρακτήρα και να φέρει αποτελέσματα, πρέπει να στραφεί στην ανασυγκρότηση του κράτους με μεγάλες και τολμηρές αλλαγές για την επα-ναθεμελίωσή του. Αυτή η στρατηγική έχει, κατά την άποψη μου, αντικειμενικά προοδευτικό και ριζοσπαστικό προσανατολισμό και υπερβαίνει τις μέχρι τώρα βολικές και βολεμένες παραδοσιακές προσεγγίσεις και περιχαρακώσεις, προσεγγίσεις που παρήγαγαν περισσότερη κοινωνική αδικία, ισοπέδωση και -τελικά- φτώχεια.

Αυτό σημαίνει ότι η ευθύνη μας ως κυβέρνησης και ως κόμματος είναι να διαμορφώσουμε μια ολοκληρωμένη στρατηγική για τις αλλαγές στο κράτος και στις σχέσεις του με την οικονομία και την κοινωνία, χωρίς συγκυριακές αποσπασματικές δράσεις, αλλά με συντεταγμένο και πειθαρχημένο τρόπο και αίσθηση του χρόνου και της δύναμης του. Γύρω από αυτή τη στρατηγική μπορεί και πρέπει να αναδιαταχθεί το πολιτικό εποικοδόμημα, και εάν θέλουμε -και θέλουμε- να βρίσκεται το ΠΑΣΟΚ στο κέντρο των εξελίξεων, θα πρέπει να καταστήσουμε, με ειλικρινή, ευκρινή και παιδευτικό τρόπο, κοινωνούς τους πολίτες και την κοινωνία.

Υπ' αυτή την έννοια, η αναγκαία εθνική συναίνεση θα είναι η συνειδητή αποδοχή της στρατηγικής και του σχεδίου μας, και όχι η τυπική προϋπόθεση για την υλοποίηση τους. Σε μια περίοδο κοινωνικής ρευστότητας, σύγχυσης και ανασφάλειας, η αξιόπιστη στρατηγική των αλλαγών που θα υπερασπισθούμε, μπορεί να λειτουργήσει και ως το ανάχωμα για την ανάπτυξη πολιτικών «δυσπλασιών» με κυρίαρχες εκφράσεις το φοβικό, το κιστικό, την ευκολία.

Μίλησα για την ανάγκη της παιδευτικής λειτουργίας της πολιτικής μας, και το θεωρώ κρίσιμο μέγεθος για την επιτυχία μας, αφού στο παρελθόν οι κυβερνήσεις του ΠΑΣΟΚ δεν απέφυγαν τον εύκολο πολιτικό λόγο, δηλαδή τη συντηρητική ισορροπία και συμπεριφορά των κυβερνήσεων της Δεξιάς. Αυτό σημαίνει και πολιτική ανασυγκρότηση του ΠΑΣΟΚ ως κόμματος, που θα εκφέρει, όπως και η κυβέρνησή μας, λόγο ειλικρίνειας και αλήθειας για τα η βλήματα και τις δυσκολίες που ενέχει η επίλυση τι δίχως την προσπάθεια, τον αγώνα, τη σκληρή δουλειά του ελληνικού λαού.

Ο στόχος της υπέρβασης της οικονομικής και κοινωνικής κρίσης, και όχι απλά του μνημονίου, έχει ημερολογιακή διάσταση, αλλά προσωπικά πιστεύω τι η αναγκαία ελπίδα που πρέπει να καλλιεργείται στον λαό δεν μπορεί να συνδέεται αποκλειστικό κάποιες τεχνικές συμφωνημένες ημερομηνίες. εάν περάσουμε με επιτυχία τις ημερομηνίες των επόμενων χρόνων, θα έχουμε λύσει όλα τα προβλήματα και θα μπορούμε να γυρίσουμε και πάλι στους ανέμελους χρόνους του παρελθόντος; Το ζήτημα, εδώ που έχουμε φθάσει, είναι πιο σύνθετο και γι' αυτό πιο απαιτητικό ως προς τις ευθύ και τις υποχρεώσεις όλων μας.

Είναι ζήτημα επανακαθορισμού συλλογικών και ατομικών αρχών και αξιών, αισθητικής και αντίληψης για την ίδια μας ζωή. Είναι θέμα αυτογνωσίας, δηλαδή κατεξοχήν ζήτημα πολιτιστικό. Και εκεί χρειάζεται ακόμη περισσότερη δουλειά, περισσότερη ειλικρίνεια στον λόγο στις πράξεις μας, απ' όση καταβάλλουμε σήμερα, να ικανοποιήσουμε οικονομικούς στόχους και να ανταποκριθούμε σε στατιστικά στοιχεία.