Η συνάντηση των Εκκλησιών Αγκάθι το «πρωτείο» του πάπα

Στην Αθήνα τον Νοέμβριο

ο αρχιεπίσκοπος του Καντέρμπουρι

Ο ηγέτης της Αγγλικανικής Εκκλησίας, μετά την επιτυχή επίσκεψη του Βενέδικτου στη Μεγ. Βρετανία, θα πραγματοποιήσει επαφές με τον αρχιεπίσκοπο Ιερώνυμο - Στη μεικτή επιτροπή της Βιέννης στραμμένα τα βλέμματα. Στη Βιέννη και στο ανακοινωθέν που θα δημοσιοποιήσει αύριο ή τη Δευτέρα η μεικτή επιτροπή του θεολογικού διαλόγου πάνω σε ένα κρίσιμο θέμα, το αγκάθι του παπικού «πρωτείου», είναι στραμμένα τα βλέμματα ορθοδόξων και ρωμαιοκαθολικών.

Μια συνάντηση προγραμματισμένη, που συμπίπτει συγκυριακά με μια κινητικότητα στο επίπεδο της Οικουμενικής Κίνησης, κινητικότητα την οποία ενίσχυσε τις τελευταίες ημέρες η (μη αναμενόμενη) επιτυχία της επίσκεψης του πάπα Βενέδικτου στη Μεγ. Βρετανία. Η προσέγγιση με την Αγγλικανική Εκκλησία αποτέλεσε έναν από τους κυρίαρχους στόχους του Βατικανού, με κορύφωση τη συνάντηση με τον πνευματικό της ηγέτη, αρχιεπίσκοπο του Καντέρμπουρι. Ο δρ Ρόουαν Ουίλιαμς, σύμφωνα με αποκλειστικές πληροφορίες του «ΚτΕ», θα επισκεφθεί την Αθήνα στα τέλη Νοεμβρίου.

Ειδικότερα, στην αυστριακή πρωτεύουσα, έδρα του καρδινάλιου «παπάμπιλε» («υποψήφιου» για το παπικό αξίωμα) Κρίστοφ Σένμπορν, βρίσκονται σε εξέλιξη οι εργασίες της μεικτής επιτροπής του θεολογικού διαλόγου μεταξύ της Ορθόδοξης και της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας. Επικεφαλής της ορθόδοξης αντιπροσωπείας και συμπρόεδρος της επιτροπής είναι ο ακαδημαϊκός μητροπολίτης Περγάμου Ιωάννης, ενώ την Ελλαδική Εκκλησία εκπροσωπεί ο πανεπιστημιακός μητροπολίτης Μεσσηνίας Χρυσόστομος (εκ των «παπάμπιλι», κατά τους εγχώριους εκκλησιαστικούς κύκλους, για τον αρχιεπισκοπικό θρόνο των Αθηνών).

Βαρόμετρο

Το «πρωτείο» του πάπα αποτελεί μία από τις πιο κρίσιμες συνιστώσες της πορείας για την ενότητα των χριστιανών, την άκρη στο βάθος του τούνελ. Τούνελ, λαμβάνοντας υπόψη τα ποικιλόμορφα προβλήματα που συνδέονται με αυτό το θέμα, τις διαφορετικές αναγνώσεις των δύο πλευρών ακόμη και για την περίοδο της αδιαίρετης Εκκλησίας της πρώτης χιλιετίας, η οποία αποτελεί την αφετηρία, πάνω στην οποία μπορεί να οικοδομηθεί μια νέα πρόσληψη του «πρωτείου» του επισκόπου της Ρώμης.

Οι συντηρητικές φωνές που εκδηλώνονται στο εσωτερικό των δυο Εκκλησιών είναι γνωστές, ως εκ τούτου τα μέλη της επιτροπής είναι υποχρεωμένα να ακροβατούν, να κοσκινίζουν κάθε λέξη του κειμένου που εκδίδεται, γνωρίζοντας ποιοι περιμένουν στη γωνία. Οι πληροφορίες κάνουν λόγο για δυσκολίες, οι εκτιμήσεις είναι αισιόδοξες, αλλά δύσκολα θα μιλούσε κανείς για θεαματικές εξελίξεις. Το αν θα διαψευσθούν ή όχι θα φανεί τις προσεχείς ημέρες...

Δηλώσεις

Πάντως, η ανάγνωση πρόσφατων δηλώσεων (αναφερόμαστε στις συνεντεύξεις που έδωσαν πρόσφατα ο συμπρόεδρος της επιτροπής και νέος πρόεδρος του Ποντιφικού Συμβουλίου για την ενότητα των χριστιανών, αρχιεπίσκοπος Kurt Koch στον «Osservatore Romano» και κυρίως ο γραμματέας της επιτροπής Charles Morerod στο έντυπο επιρροής - στο καλοκαιρινό τεύχος - «30Giorni», που συνδέεται με τον άνθρωπο που έβαλε τη σφραγίδα του στη μεταπολεμική πολιτική ιστορία της Ιταλίας, τον αειθαλή Τζούλιο Αντρεότι, 91 ετών σήμερα) επιβεβαιώνει τις συγκρατημένες εκτιμήσεις.

Κάτι που ενισχύεται και από τις πληροφορίες που αναφέρουν ότι η ισχυρή επιτροπή της Κούρια για τη Διδασκαλία της Πίστης, από την οποία προέρχεται - ως γνωστόν - ο πάπας, έχει θέσει υπό διακριτική «επιτήρηση» το Ποντιφικό Συμβούλιο για την προώθηση της ενότητας των χριστιανών. Ο ποντίφικας, πάντως, μέσα στο κλίμα της ευφορίας από την απρόσμενη επιτυχία της επίσκεψης στη Μεγ. Βρετανία, ζήτησε προ ημερών την προσευχή όλων, για να στεφθούν με επιτυχία οι εργασίες της μεικτής επιτροπής, επισημαίνοντας τις σύγχρονες προκλήσεις και την ανάγκη μιας αυθεντικής ευαγγελικής μαρτυρίας, την οποία προϋποθέτει ο απώτερος στόχος της πλήρους κοινωνίας μεταξύ των Εκκλησιών.

Το κλίμα ευφορίας στη Ρώμη είναι δικαιολογημένο, καθώς σύσσωμος ο βρετανικός Τύπος παρουσίασε μετά τη λήξη της πρώτης επίσημης επίσκεψης ποντίφικα - δεκαοκτώ χρόνια μετά τη θρησκευτικού χαρακτήρα επίσκεψη του πάπα Ιωάννη Παύλου - μια διαφορετική εικόνα σε σχέση με το πολεμικό κλίμα που προηγήθηκε, αναγνωρίζοντας -και ζητώντας συγγνώμη, μάλιστα, στην περίπτωση του «Independent»- την ανταπόκριση που προήλθε από έναν άνθρωπο προσηνή, που σαφώς κέρδισε με τη συμπεριφορά του τις εντυπώσεις.

Σημεία επαφής

Στην εικόνα αυτή συνέβαλε και το εγκάρδιο κλίμα που επικράτησε στις συναντήσεις με τον επικεφαλής της Αγγλικανικής Εκκλησίας, αρχιεπίσκοπο του Καντέρμπουρι, οι συζητήσεις με τον οποίο φάνηκε να ανοίγουν νέα σημεία επαφής και κοινής προοπτικής, φέροντας φρέσκο αέρα στη βαλτωμένη Οικουμενική Κίνηση και έχοντας κατά νου το κοινό πρόβλημα απάντων σε Ανατολή και Δύση, την εκκοσμίκευση της κοινωνίας. Το κλίμα της κινητικότητας αυτής προφανώς θα συζητηθεί και κατά τη διάρκεια των επαφών με τον αρχιεπίσκοπο Ιερώνυμο, στο πλαίσιο της πρώτης επίσημης επίσκεψης του Ρόουαν Ουίλιαμς στην Αθήνα, που θα πραγματοποιηθεί μεταξύ 24 και 28 Νοεμβρίου.

Αναφέρθηκε παραπάνω το καίριο θέμα της εκκοσμίκευσης, γιατί γύρω από αυτό συνδέεται το βαθύτερο πρόβλημα, το οποίο αδυνατεί να υπερβεί η χριστιανοσύνη. Και το πρόβλημα έγκειται στην αδυναμία άρθρωσης ενός νέου παραδείγματος, το οποίο δεν μπορεί παρά να συνδέεται, όπως τα παλαιότερα, με πολιτισμικής υφής ερείσματα και ωσμώσεις, ανύπαρκτα σήμερα. Εξ΄ ου και το άνυδρο περιβάλλον οδηγεί στη συντήρηση και όχι στη γόνιμη αξιοποίηση της πνευματικής παράδοσης μέσα από νέες δημιουργικές συνθέσεις.

ΦΑΝΗΣ ΚΑΛΑΝΤΖΗΣ

25/9/2010