ΤΟ ΠΑΖΑΡΙ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΓΑΛΛΙΚΟΥΣ METEOR

Η ΕΛΛΗΝΟΤΟΥΡΚΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΚΑΙ ΤΑ ΕΞΟΠΛΙΣΤΙΚΑ

Το ενδεχόμενο αποδέσμευσης από τη Γαλλία των πυραύλων METEOR για τα Eurofighter, τους οποίους θα προμηθευτεί η Τουρκία από τη Βρετανία, είναι κίνηση η οποία απειλεί να ακυρώσει το σημαντικό πλεονέκτημα που έχει αποκτήσει στον αέρα η Ελλάδα με την αγορά των Rafale και να δημιουργήσει νέα …ανισορροπία δυνάμεων στο Αιγαίο.

Οι πληροφορίες ότι η Βρετανία πιέζει το Παρίσι ώστε να ικανοποιηθεί ο όρος που έθεσε η Άγκυρα, προκειμένου να γίνει η αγορά των βρετανικών Eurofighter Typhoon και να αποδεσμευτούν οι METEOR, είχαν δει το φως της δημοσιότητας ήδη από τον Δεκέμβριο και μάλιστα σε εξειδικευμένες αμυντικές ιστοσελίδες της Βρετανίας, είχε προεξοφληθεί η συναίνεση της γαλλικής κυβέρνησης σε μια τέτοια κίνηση.

Ο εκπρόσωπος του τουρκικού υπουργείου Άμυνας την Πέμπτη αρκέσθηκε να δηλώσει ότι «το Έγγραφο Προδιαγραφών Απαιτήσεων που συντάχθηκε για την προμήθεια 40 αεροσκαφών Eurofighter Typhoon έχει σταλεί στο Υπουργείο Άμυνας του Ηνωμένου Βασιλείου και στην αρμόδια εταιρεία. Αναμένουμε να λάβουμε την προσφορά τις επόμενες ημέρες..».

Η πρωτοβουλία της κυβέρνησης και του υπουργού Άμυνας Ν. Δένδια να δώσει δραματικό τόνο στη διαδικασία αυτή, καλώντας στο ΥΕΘΑ τη Γαλλίδα πρέσβη, χαρακτηρίζοντας μια τέτοια κίνηση ως μη συνάδουσα με τις στρατηγικές σχέσεις Ελλάδας-Γαλλίας, προκάλεσε εντύπωση κυρίως με τη δημοσιοποίηση της.

Η Αθήνα έτσι επέλεξε να δημοσιοποιήσει την έντονη αντίθεσή της στις πρωτοβουλίες του Παρισιού και δεν είναι γνωστό εάν αυτό έγινε προκειμένου να σταλεί δημόσια το μήνυμα προς τη γαλλική κυβέρνηση ή απλώς να δηλωθεί ότι η Αθήνα έκανε το «καθήκον» της, μεταφέροντας το μήνυμα στη Γαλλίδα πρέσβη, η οποία φυσικά είναι και ο τελευταίος τροχός της αμάξης σε μια τέτοια διαδικασία.

Διότι δεν έγινε γνωστό εάν ο ΥΕΘΑ ή ο ΥΠΕΞ επιχείρησαν να συνομιλήσουν και να θέσουν σε ανώτερο επίπεδο, στους ομολόγους τους, τις θέσεις της Ελλάδας και να εξηγήσουν τις συνέπειες που θα έχει μια τέτοια απόφαση για την ισορροπία δυνάμεων στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο.

Και φυσικά να υπενθυμίσουν στο Παρίσι και τις δεσμεύσεις από τη συμφωνία στρατηγικής συνεργασίας, η οποία προβλέπει και τη ρήτρα αμοιβαίας συνδρομής σε περίπτωση που κάποιο από τα δύο μέρη δεχθεί επίθεση. Και επίσης να επισημανθεί στο Παρίσι, και η στενή σχέση που αναπτύχθηκε με την αγορά γαλλικών εξοπλισμών είτε μαχητικών είτε φρεγατών, παρά τις πιέσεις που υπήρχαν από άλλους ισχυρούς συμμάχους στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ για προμήθεια δικών τους εξοπλιστικών προγραμμάτων.

Ο πρωθυπουργός Κυρ. Μητσοτάκης βεβαίως, προσπάθησε να ρίξει τους τόνους λέγοντας ότι ακόμη δεν υπάρχει πληροφορία για τέτοια απόφαση της γαλλικής κυβέρνησης, και ότι είναι καλύτερο το προλαμβάνειν, όμως είναι προφανές ότι στο παρασκήνιο δίνεται μεγάλη μάχη από την Τουρκία και τη Βρετανία ώστε να προχωρήσει αυτό το σχέδιο. Προφανώς, δεν έχουν εξαντληθεί όλα τα περιθώρια άσκησης πιέσεων από την Αθήνα, η οποία όμως έχει να αντιμετωπίσει και το ευρύτερο σκηνικό που έχει διαμορφωθεί.

Το Παρίσι και ο Γάλλος πρόεδρος Εμ. Μακρόν έχουν εχθρικές σχέσεις με την Τουρκία και τον Τ. Ερντογάν, ο οποίος μόλις προ ολίγων εβδομάδων αναφέρθηκε με υποτιμητικά σχόλια για τη Γαλλία. Οι δύο χώρες έχουν συγκρουόμενα συμφέροντα σε μια σειρά μετώπων: Στον Καύκασο, στη Συρία, στον Λίβανο, στην Αν. Μεσόγειο, στη Βόρεια και Κεντρική Αφρική. Όμως η Γαλλία αισθάνεται ότι χάνει έδαφος σε μια μεγάλη και ανερχόμενη αγορά, εκεί που ήδη έχουν αποκτήσει ισχυρή θέση η Γερμανία, η Ιταλία, η Ισπανία και άλλες ευρωπαϊκές χώρες και αυτό ίσως οδηγεί σε αναθεώρηση ορισμένων πολιτικών έναντι της Τουρκίας.

Εάν τελικά δεν προχωρήσει η αποδέσμευση των METEOR, αυτό θα ερμηνευθεί ως επιτυχία και αποτέλεσμα των κυβερνητικών παρεμβάσεων. Σε αντίθετη περίπτωση όμως, θα τεθεί υπό αμφισβήτηση η ελληνογαλλική στρατηγική σχέση με τον τερματισμό μιας πρακτικής που ακολουθήθηκε από την εποχή του Κ. Καραμανλή, με την άτυπη συνεννόηση ότι η Γαλλία δεν πωλεί όπλα στην Τουρκία τα οποία είχε διαθέσει στην Ελλάδα.

Και αυτό θα στερήσει ένα σημαντικό πλεονέκτημα για τη χώρα μας, αλλά συγχρόνως θα δικαιολογήσει την πιο αποφασιστική στροφή σε άλλες αγορές, όπως αυτές των ΗΠΑ. Παρά το γεγονός ότι από τουρκικής πλευράς δεν έχει υπάρξει επίσημη αντίδραση, καθώς οι διαπραγματεύσεις στο τρίγωνο Άγκυρα-Λονδίνο-Παρίσι είναι σε λεπτή φάση, ο τουρκικός Τύπος έχει δώσει διάσταση στην παρέμβαση του Ν. Δένδια προς τη Γαλλίδα πρέσβη.

Αν και ο πρωθυπουργός απέφυγε να ανεβάσει τους τόνους, θα πρέπει να θυμίσουμε ότι η ομιλία του Κυρ. Μητσοτάκη στο Κογκρέσο τον Μάιο του 2022, που κάλεσε ουσιαστικά τους Αμερικανούς να μην εγκρίνουν την πώληση των F-16 στην Τουρκία, ήταν η αφορμή την οποία επικαλέστηκε αργότερα ο Τ. Ερντογάν για να κλιμακώσει την ένταση και να διακόψει τις σχέσεις με τον Έλληνα πρωθυπουργό.

Τρία χρόνια μετά, οι ελληνοτουρκικές σχέσεις βρίσκονται σε μια δύσκολη καμπή, καθώς οι προσπάθειες αντιμετώπισης του προβλήματος της οριοθέτησης έχουν προσκρούσει στον «τοίχο» του γενικευμένου τουρκικού αναθεωρητισμού. Η Τουρκία ερμηνεύοντας αυθαίρετα το κλίμα ύφεσης θεωρεί ότι συνδέεται με την αποχή της Ελλάδας από την άσκηση κυριαρχικών δικαιωμάτων της και κυρίως διανύουμε την περίοδο που η Τουρκία επιδιώκει να βρει βηματισμό με τον νέο Αμερικανό πρόεδρο ώστε να γίνει αποδεκτός ο ηγεμονικός περιφερειακός ρόλος τον οποίο διεκδικεί. Η παρέμβαση της Ελλάδας ώστε να μη δοθούν οι METEOR στην Τουρκία είναι κίνηση την οποία η τουρκική πλευρά θεωρεί ως μη φιλική ενέργεια που δε συνάδει με το κλίμα της προσέγγισης.

Η Αθήνα, προσβλέπει ίσως και στο να φτάσει το μήνυμα της και στην Ουάσιγκτον, είτε σε μια σειρά ανώτερων αξιωματούχων της νέας κυβέρνησης, οι οποίοι κάθε άλλο παρά τρέφουν φιλικά αισθήματα για την Τουρκία και τον Ερντογάν, αλλά και στο Κογκρέσο. Έτσι, θα διευκολυνθεί η αποκατάσταση διαύλων επικοινωνίας με το νέο σύστημα εξουσίας στην Ουάσιγκτον και συγχρόνως θα ανοίξει η συζήτηση για εξοπλιστικά προγράμματα.

Για την Αθήνα πάντως, υπάρχουν σοβαροί λόγοι ανησυχίας από τη στάση των εταίρων, καθώς μετά την άρνηση των Γερμανών να μην παραδώσουν τα υποβρύχια στην Τουρκία, δοκιμάζεται μια σταθερή μέχρι τώρα σχέση, που υπήρχε με το Παρίσι. Εφόσον επιβεβαιωθούν οι πληροφορίες και τελικά το Παρίσι εγκρίνει την πώληση των METEOR στην Τουρκία, θα ανοίξει πιθανότατα μια πρώτη χαραμάδα και στην επιδίωξη της Άγκυρας και αρκετών ευρωπαϊκών χωρών να συμμετέχει η γειτονική χώρα σε ευρωπαϊκά αμυντικά προγράμματα ως υποψήφια προς ένταξη χώρα και συγχρόνως μέλος του ΝΑΤΟ (ανάλογες παραινέσεις έγιναν και από τον ΓΓ του ΝΑΤΟ Μ. Ρούτε). Αυτή θα είναι μια εξαιρετικά δυσμενής εξέλιξη, η οποία θα οδηγήσει σε αντιπαράθεση με την Ελλάδα και την Κύπρο, την οποία η Τουρκία δεν αναγνωρίζει ως κράτος.

Συγχρόνως, η Τουρκία συνεχίζει τις προσπάθειες για άρση των κυρώσεων που την έχουν αποκλείσει από το πρόγραμμα των F-35 και κάνει τεράστια βήματα στην ανάπτυξη της εθνικής αμυντικής βιομηχανίας, η οποία πλέον όχι μόνο τείνει να καλύψει πλήρως τις ανάγκες της χώρας, αλλά εξελίσσεται σε μια μεγάλη εξαγωγική δύναμη, η οποία, εκτός από τεράστια έσοδα, συμβάλλει και στην προώθηση των στρατηγικών επιδιώξεων της Άγκυρας μέσω της «διπλωματίας των εξοπλισμών».