Η ΚΡΙΣΗ ΣΕ ΓΕΡΜΑΝΙΑ ΚΑΙ ΓΑΛΛΙΑ ΚΑΙ ΤΟ «ΧΤΥΠΗΜΑ» ΤΗΣ MOODY’S

Η Γερμανία παραπαίει – πολιτικά και οικονομικά – σε μία στιγμή που η Ευρώπη τη χρειάζεται ισχυρή, τα προβλήματα της Γαλλίας μοιάζουν άλυτα και η Ιταλία δεν έχει σταματήσει να αποτελεί εστία ανησυχίας. Η κρίση εξαπλώνεται δημιουργώντας ένα εκρηκτικό κοκτέιλ που δεν αφήνει… ασυγκίνητους τους οίκους αξιολόγησης και τις αγορές.

Οι οιωνοί δεν είναι καλοί και δυστυχώς οι τρεις μεγαλύτερες οικονομίες της Ευρώπης δείχνουν εγκλωβισμένες στα δικά τους προβλήματα, ενώ δεν διαφαίνεται καμία πρόθεση για εμβάθυνση της Ε.Ε. και εφαρμογή τολμηρών μέτρων, όπως αυτά που αναφέρονται στην έκθεση Ντράγκι. Τη Δευτέρα, ο Όλαφ Σολτς δεν έλαβε ψήφο εμπιστοσύνης με αποτέλεσμα η Γερμανία να οδηγείται σε πρόωρες εκλογές στις 23 Φεβρουαρίου, την ώρα που κινδυνεύει να συμπληρώσει δύο χρόνια συνεχόμενης ύφεσης.

Το περασμένο Σάββατο, λίγες μόλις ώρες αφού είχε αναλάβει καθήκοντα πρωθυπουργού στη Γαλλία ο Φρανσουά Μπαϊρού, η Moody’ s «χτύπησε», υποβαθμίζοντας, όπως είχε προειδοποιήσει, το γαλλικό αξιόχρεο. Όλα αυτά μπορεί να είναι μόνο η αρχή και δεν αποκλείεται οι Ευρωπαίοι θα δεχτούν ασφυκτικές πιέσεις να προβούν σε μεγάλες αλλαγές μέσα στο 2025.

Ο Μπαϊρού ήρθε πολύ νωρίς αντιμέτωπος με την ωμή και δύσκολη πραγματικότητα. Η δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία της Ευρώπης δεν έχει ακόμα καταλήξει στον Προϋπολογισμό του 2025 και για να βρει συναινέσεις, η JPMorgan εκτιμά ότι ο νέος Γάλλος πρωθυπουργός θα υποκύψει σε μέτρα που θα περιορίσουν σημαντικά την προσπάθεια δημοσιονομικής προσαρμογής. Που συνεπάγεται ότι η Γαλλία θα συνεχίσει να παραβιάζει τους δημοσιονομικούς κανόνες.

Όπως έγραψε εύστοχα και το Politico, η Ευρώπη μπορεί να μην κινδυνεύει ακόμα από μία «πύρινη λαίλαπα» ανάλογη του 2010, αλλά δείχνει να αργοπεθαίνει. Η ΕΚΤ προειδοποίησε τον περασμένο μήνα ότι ακριβώς εξαιτίας των υψηλών χρεών, των μεγάλων ελλειμμάτων και της αναιμικής ανάπτυξης, η Ευρωζώνη κινδυνεύει με μία κρίση παρόμοια της κρίσης χρέους της περασμένης δεκαετίας, που λίγο έλλειψε να οδηγήσει στη διάλυσή της.

Tη Δευτέρα, ήρθε η Κριστίν Λαγκάρντ να προειδοποιήσει για τις επιπτώσεις που θα έχει στην ανάπτυξη της Ευρωζώνης πιθανή επιβολή δασμών από τις ΗΠΑ. Επίσης, τη Δευτέρα δημοσιεύθηκαν τα στοιχεία για τους PMI Δεκεμβρίου, που δείχνουν ότι η οικονομία συρρικνώνεται, την ώρα που η ΕΚΤ προβλέπει οριακή ανάπτυξη 0,2% στο δ’ τρίμηνο. Το 2024 ολοκληρώνεται με τον χειρότερο δυνατό τρόπο για την Ευρωζώνη. 

Για τη Γαλλία, η Moody’s πιστεύει ότι το κατακερματισμένο πολιτικό σκηνικό δυσκολεύει πάρα πολύ την αποστολή της επόμενης κυβέρνησης (που θα προκύψει από τις εκλογές του Ιουλίου) να μειώσει σε βιώσιμα επίπεδα τα δημοσιονομικά ελλείμματα. Έτσι, η Γαλλία μπαίνει και επίσημα υπό στενή παρακολούθηση, τόσο από τους οίκους αξιολόγησης, όσο και από τις αγορές. Παράλληλα, η Ιταλία δεν έχει πάψει να αποτελεί παράγοντα ανησυχίας και η Γερμανία παρασύρει σε οικονομική στασιμότητα ολόκληρη την ένωση.

Όταν, μάλιστα, η δημοσιονομική αβεβαιότητα συνοδεύεται από οικονομική στασιμότητα, η αποστολή της εκάστοτε κυβέρνησης αποκτά αυξημένο βαθμό δυσκολίας. Όπως σημειώνει η ING, η επιδείνωση του επιχειρηματικού κλίματος τον Νοέμβριο, έρχεται να προστεθεί στις ήδη αδύναμες επιδόσεις, με αποτέλεσμα να αναμένεται συρρίκνωση του γαλλικού ΑΕΠ κατά 0,1% στο δ’ τρίμηνο, μετά από ανάπτυξη 0,4% στο γ’ τρίμηνο, η οποία οφείλεται κυρίως στον αντίκτυπο των Ολυμπιακών Αγώνων.

Και μπορεί η Γαλλία να μη βρίσκεται ακόμη στην ίδια θέση με την Ελλάδα του 2010, όμως υπάρχει ένα κοινό στοιχείο που δεν αφήνει περιθώρια αισιοδοξίας για τη δημοσιονομική της πορεία. Σύμφωνα με την Eurostat, η Γαλλία εμφάνισε το 2022 το υψηλότερο επίπεδο δημοσίων δαπανών στην Ε.Ε, στο 58,3% του ΑΕΠ. Στο καλύτερο σενάριο, η Γαλλία θα αναπτυχθεί με ρυθμό 0,6% το 2025.

Όμως, εν μέσω πολιτικής και γεωπολιτικής αβεβαιότητας, καθώς και ανησυχιών για την απασχόληση, τα νοικοκυριά είναι πολύ πιθανό να σταματήσουν να ξοδεύουν και αν ταυτόχρονα εφαρμοστούν ορισμένες αναγκαίες περικοπές στις κρατικές δαπάνες αλλά και αυξήσεις φόρων, τότε η γαλλική οικονομία μπορεί εύκολα να πέσει σε ύφεση.

Αν σε όλα αυτά προστεθούν και οι δυνητικές επιπτώσεις ενός εμπορικού πολέμου, τότε η Ευρώπη μπορεί τα επόμενα χρόνια να παλέψει με την επιβίωσή της. Το έχει ξανακάνει, μόνο που τότε Γερμανία και Γαλλία γλίτωσαν από νωρίς τα χειρότερα και το βάρος έπεσε στις αδύναμες οικονομίες του Νότου. Τώρα, οι συνθήκες είναι εντελώς διαφορετικές. Αν η νέα κυβέρνηση της Γερμανίας δεν σταθεί στο ύψος των περιστάσεων, η χώρα ενδέχεται να χάσει ολόκληρη τη δεκαετία και η Ευρωζώνη μία ευκαιρία να σημειώσει πραγματική πρόοδο.

Τα πολιτικά κόμματα στη Γερμανία νιώθουν ήδη την πίεση. Κολοσσοί όπως η Volkswagen και η Bosch, κλείνουν εργοστάσια, απολύουν δεκάδες χιλιάδες εργαζόμενους και μία νέα περίοδος αστάθειας θα μπορούσε να επιφέρει το τελειωτικό χτύπημα στην οικονομία. Το διακύβευμα των εκλογών είναι η διαχείριση της οικονομικής κρίσης, η κοινωνική ισότητα και η ειρήνη. Όμως στην πραγματικότητα, η ανάγκη για τολμηρά μέτρα, ξεπερνάει τα στενά όρια της Γερμανίας και αφορά πλέον ολόκληρη την Ευρωζώνη.