Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΒΗΘΛΕΕΜ ΠΡΙΝ ΚΑΙ ΜΕΤΑ ΤΟΝ ΧΡΙΣΤΟ

Solomon’s Pools

Λίγο έξω από τη Βηθλεέμ συναντάμε τις Δεξαμενές του Σολομώντα (Solomon’s Pools). Βρίσκονται νοτιοδυτικά, στη Δυτική όχθη και πήραν προφανώς το όνομα τους από τον Βασιλιά Σολομώντα. Αποτελούνται από τρείς μεγάλες δεξαμενές, η κάθε μια έξι μέτρα απόσταση από την άλλη, ενώ όλες τους είναι μέρος ενός αρχαίου υδρευτικού συστήματος, που χρονολογείται από το 30 π.Χ.!

Μάλιστα εκείνη την εποχή προμήθευαν νερό μέχρι την Ιερουσαλήμ, όμως σήμερα φτάνουν μόνο μέχρι τη Βηθλεέμ. Ο θρύλος λέει ότι οι δεξαμενές, κατασκευάστηκαν για τις συζύγους του βασιλιά, ώστε να κάνουν τα μπάνια τους.

Τα Μουσεία

Γνωρίζω πολύ καλά ότι το τελευταίο πράγμα που θέλει κανείς να δει στη Βηθλεέμ είναι ένα μουσείο. Παρόλο αυτά η πόλη διαθέτει δυο εξαιρετικά ενδιαφέροντες χώρους τέχνης, που αξίζει να επισκεφτείτε. Ο πρώτος είναι το Μουσείο Λαογραφίας της Παλιάς Βηθλεέμ (Old Bethlehem Folklore Museum).

Πρόκειται για ένα μουσείο που ιδρύθηκε το 1971 και βρίσκεται μια ανάσα από την Βασιλική Γεννήσεως. Στα δωμάτια του θα βρείτε παραδοσιακές στολές, προσωπικά αντικείμενα, έπιπλα, κιλίμια και διάφορα άλλα πράγματα που αναδεικνύουν την ταυτότητα μιας τυπικής Παλαιστινιακής οικογένειας.Η είσοδος κοστίζει 2ε ή 2,5 δολάρια. Παρόμοιο χαρακτήρα έχει και το Κέντρο Παλαιστίνιας Κληρονομιάς (Palestinian Heritage Center). 

Ο ιδιοκτήτης, ο κ. Maha Saca εκθέτει τη προσωπική του συλλογή σε στολές και κειμήλια της Παλαιστίνης, τα οποία μαζεύει εδώ και δεκάδες χρόνια. Θα έχετε λοιπόν τη δυνατότητα να θαυμάσετε όλες τις παραδοσιακές φορεσιές της περιοχής και να ανακαλύψετε τις ιστορίες που κρύβονται από πίσω τους. Η είσοδος είναι δωρεάν.

H ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΤHΣ ΓΕΝΝΗΣΕΩΣ ΣΤΗ ΒΗΘΛΕΕΜ

Ἡ ἱστορία τοῦ Ναοῦ

Μετά τή Σύνοδο τῆς Νικαίας, τό 325 μ.Χ., ὁ Αὐτοκράτορας Κωνσταντίνος ἀποφάσισε νά κτίσει Ναούς στίς τρεῖς τοποθεσίες, οἱ ὁποῖες κατά τήν παράδοση συνδέονταν μέ τά τρία σημαντικότερα γεγονότα τῆς ἐπί γῆς παρουσίας τοῦ Χριστοῦ, δηλαδή τή Γέννηση, τήν Ἀνάσταση καί τήν Ἀνάληψή Του.

Ἡ πρώτη τοποθεσία στή Βηθλεέμ, ἡ δεύτερη στά Ἱεροσόλυμα καί ἡ τρίτη στό ὄρος τῶν Ἐλαιῶν.Ὅσον ἀφορᾶ στή Γέννηση, ἡ Παναγία ἀποτέλεσε τήν πρώτη  πηγή πληροφορήσης, ἀφοῦ ὑπέδειξε στούς Ἀποστόλους τήν ἀκριβῆ τοποθεσία.

Στόν χῶρο αὐτό ὁ Αὐτοκράτορας Ἀδριανός εἶχε ἀνεγείρει τό 130 μ.Χ. εἰδωλολατρικό ναό πρός τιμήν τοῦ θεοῦ Ἄδωνι γιά νά ἀπαλείψει ἀπό τή μνήμη τῶν Χριστιανῶν τό γεγονός τῆς Γεννήσεως, συμβάλλοντας  ὅμως ἀκριβῶς στό ἀντίθετο, δηλαδή στή συνεχῆ ὑπόμνηση τοῦ χώρου τῆς ἐνανθρωπήσεως τοῦ Χριστοῦ.

Ἔτσι ἡ παράδοση διεσώθη μέχρι τίς ἡμέρες τοῦ Μεγάλου Κωνσταντίνου, ὅταν ἡ μητέρα του ἡ Ἁγία Ἑλένη, ἀνήγειρε μεγαλοπρεπῆ Βασιλική, ἡ ὁποία κατέστη  σπουδαῖο προσκυνηματικό καί λατρευτικό κέντρο.

Τόν 6ο αἰώνα, ὁ Αὐτοκράτορας Ἰουστινιανός ἐπέφερε σημαντικές ἀλλαγές στόν Ναό. Κατά τήν περίοδο αὐτή ἡ Βασιλική ἐπιμηκύνθηκε πρός ἀνατολάς  καί πρός δυσμάς καί προστέθηκε νάρθηκας καί αἴθριο.

Ἐπίσης, καλύφθηκε μέ μαρμαρόπλακες καθώς καί στολίστηκε μέ ψηφιδωτό διάκοσμο, ἐπιχρυσωμένα κιονόκρανα, σκαλιστά ἐπιστύλια, ὀρθομαρμαρώσεις καί  μία περίτεχνη στέγη.

Πιθανότατα τό 614, ἡ Βασιλική ἐπιβίωσε τῆς περσικῆς καταστροφῆς λόγῳ κάποιας παραστάσεως, ἡ ὁποία ἀναπαρίστανε τήν προσκύνηση τῶν Μάγων, μέ περσικά ἐνδύματα. Οἱ Πέρσες σεβάστηκαν τό μνημεῖο γιά νά μήν προβοῦν σέ ἱεροσυλία κατά τῶν προγόνων τους.

Ἐπίσης, τό ἔτος 638, ἐπί Χαλίφη Ὀμάρ, διαδόχου τοῦ Μωάμεθ, δέν προεκλήθη καταστροφή στό μνημεῖο, ἀφοῦ ὁ Χαλίφης προσευχήθηκε στήν νότια ἁψίδα ἡ ὁποία εἶναι προσανατολισμένη πρός τήν πλευρά τῆς Μέκκας.

Ἀναφέρεται σέ γραπτά κείμενα ὅτι  κατά τή διάρκεια τοῦ Μεσαίωνα καί μετά ἀπό ἐπισκευές οἱ κίονες τοῦ Ναοῦ ἦταν τόσο γυαλιστεροί, ὥστε μποροῦσε κανείς νά καθρεφτιστεῖ. Ἐπίσης οἱ ὀρθομαρμαρώσεις ἦσαν τόσο λαμπερές, ὥστε ἀντικατοπτρίζονταν τά τελούμενα.

Τά μάρμαρα ἀπό  τούς τοίχους τῶν κλιτῶν μετακινήθηκαν κατά τή διάρκεια τῆς τουρκικῆς κυριαρχίας τό 1516 γιά νά χρησιμοποιηθοῦν στά Ἱεροσόλυμα, στό Χαβάν ἄλ Σαρίφ. Τό 1670 τά ψηφιδωτά δέν φαίνονται πλέον, ἀπό τό μαύρισμα τό ὁποῖο εἶχε προέλθει ἀπό τίς λυχνίες ἐλαίου.

Ἐργασίες ἐπισκευῆς, οἱ ὁποῖες ὡστόσο δέν μποροῦν νά προσδώσουν τήν παλαιά αἴγλη στή Βασιλική, ἐπιβάλλονται γιά νά μήν καταρρεύσει τό μνημεῖο. Γιά παράδειγμα ἡ  σημερινή στέγη ἔχει νά ἐπισκευαστεῖ ἀπό τό 1842, ὅταν οἱ Ἕλληνες τήν ἐπισκεύασαν μετά τόν καταστροφικό σεισμό, τό 1832.

Διάφορες ἀπόπειρες ἐπισκευῆς τῆς Βασιλικῆς ἀπό τό Πατριαρχεῖο Ἱεροσολύμων προσκρούουν στή βίαιη ἀντίδραση τῶν ἄλλων δύο θρησκευτικῶν κοινοτήτων, τῶν Λατίνων καί τῶν Ἀρμενίων, παρόλο πού δικαιώματα λατρείας στόν χῶρο τῆς Βασιλικῆς ἔχουν μόνον οἱ Ὀρθόδοξοι.

Οἱ Λατίνοι, οἱ Ἀρμένιοι, Συριάνοι καί Κόπτες δέν ἔχουν δικαίωμα ἐπισήμου λατρευτικῆς διαβάσεως διά μέσου τῆς Βασιλικῆς καί ἔχουν μόνον ἐξιδιασμένους λατρευτικούς χώρους  στό Σπήλαιο.Ἡ Βασιλική τῆς Γεννήσεως ἀνήκει ἀποκλειστικά στούς Ὀρθόδοξους καί εἰδικά στό Ἑλληνορθόδοξο Πατριαρχεῖο Ἱεροσολύμων, βάσει φιρμανιῶν καί τῆς κρατούσης λατρευτικῆς πράξεως. 

Κατά τή βυζαντινή καί μεταβυζαντινή περίοδο ἀποτελοῦσε ἀντικείμενο φροντίδας καί ἐπιμέλειας τῶν Βυζαντινῶν Αὐτοκρατόρων. Οἱ Πατριάρχες Ἱεροσολύμων καί οἱ ἁγιοταφίτες πατέρες, μέ ἀγῶνες καί θυσίες ἐπισκεύαζαν καί ἀνακαίνιζαν τή Βασιλική  ἐπικυρώνοντας  ἔτσι μέχρι σήμερα τά δικαιώματα τῶν Ὀρθοδόξων ἐπ’ αὐτῆς. (ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ)