Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΒΗΘΛΕΕΜ ΠΡΙΝ ΚΑΙ ΜΕΤΑ ΤΟΝ ΧΡΙΣΤΟ

Ὁ διάκοσμος τοῦ Ναοῦ

Ὁ Ναός βρίσκεται στήν ἀνατολική πλευρά τῆς σημερινῆς Βηθλεέμ. Τό αἴθριο εἶναι στρωμένο μέ πέτρα. Στά δεξιά τοῦ χώρου ἀντικρίζει κανείς ἕνα ἐπιπρόσθετο κτίσμα, τό Ἀρμένικο μοναστήρι, τό ὁποῖο ἔχει κτιστεῖ  ἐπάνω στά θεμέλια τοῦ Ἰουστινιάνειου τοίχους.

Ἀνατολικά τῆς  αὐλῆς εἶναι ἡ εἴσοδος τοῦ Ναοῦ, ὅπου μπορεῖ νά εἰσέλθει ὁ προσκυνητής ἀπό τρεῖς μνημειώδεις θύρες, ἀπό τίς ὁποῖες  οἱ δυό ἀκριανές εἶναι σήμερα κλειστές. Ἡ μεσαία, ἡ  μεγαλύτερη, ἔχει σμικρυνθεῖ, ἔτσι ὥστε ὁ προσκυνητής νά πρέπει νά σκύψει γιά νά εἰσέλθει στόν νάρθηκα, πρίν ἀντικρίσει τόν μεγαλοπρεπῆ Ναό.

Τήν περίοδο τῆς τουρκικῆς κατοχῆς οἱ Χριστιανοί σμίκρυναν τήν εἴσοδο  γιά νά μήν εἰσέρχονται ἔφιπποι οἱ ἀλλόθρησκοι, βεβηλώνοντας ἔτσι τήν ἱερότητα τοῦ χώρου καί προκαλώντας ζημίες σ’ αὐτόν. Ἀπέναντι ἀπό τήν εἴσοδο, καί στόν τοῖχο ὁ ὁποῖος διαχωρίζει τόν κυρίως Ναό ἀπό τόν νάρθηκα, ὑπάρχει διπλή πόρτα σκαλιστή, ξυλόγλυπτη, προσφορά δυό Ἀρμενίων, πού χρονολογεῖται τό 1227.

Τό σχῆμα τοῦ Ναοῦ εἶναι τρίκογχη, πεντάκλιτη Βασιλική. Εἰσερχόμενοι στόν Ναό ἀντικρίζουμε μεγαλοπρεπῆ πρωτοχριστιανική Βασιλική μέ σαμαρωτή στέγη. Ἄλλη πεντάκλιτη Βασιλική τῆς αὐτῆς περίπου περιόδου εἶναι ἡ γνωστή Βασιλική τοῦ Ἁγίου Δημητρίου Θεσσαλονίκης.

Τό ἐσωτερικό της Βασιλικῆς σώζεται στήν ἀρχική του μορφή, σέ ἀντίθεση μέ τήν ἐξωτερική ὄψη πού ἔχει ἀλλοιωθεῖ ἀπό μεταγενέστερα κτήρια καί ἔχασε ἔτσι τήν πρώτη μεγαλοπρεπῆ της πρόσοψη. Νεότερες ἀνασκαφές ἀποκάλυψαν τήν ὕπαρξη παλαιότερου δαπέδου, καλυμμένου μέ μωσαϊκά, πού προφανῶς ἀνῆκε στόν Ναό, τόν ὁποῖον ἤγειρε ἡ Ἁγία Ἑλένη καί βρισκόταν περίπου 80 ἑκατοστά χαμηλότερα ἀπό τό νῦν  ὑπάρχον δάπεδο.

Δεξιά, μετά τήν εἴσοδο στό δεύτερο  κλίτος, ὑπάρχει μεγάλο πέτρινο ἀρχαῖο βαπτιστήριο. Δεξιά τοῦ βαπτιστηρίου, πρός νότο, ὑπάρχει εἴσοδος πρός τό μοναστήρι τῶν Ὀρθοδόξων . Πρός βορρᾶ ὑπάρχει εἴσοδος πρός τήν ἐκκλησία τῆς Ἁγίας Αἰκατερίνης τῶν Λατίνων. Τό ἀνατολικό ἄκρο τοῦ μεσαίου κλίτους εἶναι ὑπερυψωμένο.  Ἡ ἄνοδος σ’ αὐτό γίνεται μέ τρεῖς ἡμικυκλικές βαθμίδες πού εἶναι ἀκριβῶς στή μέση. Τό τμῆμα αὐτό τῆς Βασιλικῆς ὀνομάζεται Καθολικό.

Βόρεια καί νότια του Καθολικοῦ ἐκτείνονται σέ χαμηλότερο ἐπίπεδο τά δύο κλίτη τοῦ Καθολικοῦ, οἱ ἁψίδες, οἱ ὁποῖες, μαζί μέ τήν ἁψίδα τοῦ Ἱεροῦ Βήματος, καθιστοῦν τή Βασιλική σταυροειδῆ. Στίς γωνίες ἀνάμεσα ἀπό τίς πτέρυγες καί τό Καθολικό ὑπάρχουν παρεκκλήσια.

Στόν ἐπάνω τοῖχο τῶν πτερύγων τοῦ Καθολικοῦ διασώζονται ὑπολείμματα ἀπό σκηνές τῆς ζωῆς τοῦ Χριστοῦ, ὅπως ἀπό τήν Μεταμόρφωση, τήν Βαϊοφόρο, τήν Ψηλάφηση τοῦ Θωμᾶ  καί τήν Ἀνάληψη. (ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ)