ΤΑ «ΚΟΛΠΑ» ΤΗΣ ΤΟΥΡΚΙΑΣ ΚΑΙ ΤΑ ΜΥΣΤΙΚΑ ΤΟΥ ΕΒΡΟΥ

Ένα …εποχικό πρόβλημα στις ελληνοτουρκικές σχέσεις, επιχειρεί να εκμεταλλευθεί η Τουρκία για να παρεμποδίσει την ολοκλήρωση των έργων ενίσχυσης της μεθοριακής γραμμής στον ποταμό Έβρο και να προκαλέσει ξανά, δοκιμάζοντας τα αντανακλαστικά της Αθήνας.

Σε χθεσινοβραδινή του ανακοίνωση το τουρκικό ΥΠΕΞ αναφέρει ότι δεν αναγνωρίζει τις γεωγραφικές συντεταγμένες αυτού του συγκεκριμένου τμήματος των συνόρων ως συμβατές με τη συμφωνία του 1926, άρα, προκειμένου να επιτρέψει στην Ελλάδα να προχωρήσει τα συμπληρωματικά έργα στο φράχτη, ζητά να συγκληθούν τεχνικές επιτροπές.

Η αναφορά δημιουργεί προφανώς πρόβλημα καθώς τυχόν αποδοχή της θα σήμαινε την αποδοχή από την Ελλάδα της αμφισβήτησης της οριογραμμής που είχε καθοριστεί το 1926. Πρόκειται στην ουσία για ένα περιστατικό το οποίο επιχειρεί να εκμεταλλευτεί η Άγκυρα τόσο για να ανοίξει νέο μέτωπο με την Ελλάδα, όσο και για να προκαλέσει προσκόμματα στην κατασκευή του φράκτη.

Στην πράξη πρόκειται για ένα ζήτημα που εμφανίζεται κάθε φορά όταν πέφτει η στάθμη των υδάτων στον Έβρο, ωστόσο μετά και την ανακοίνωση του τουρκικού ΥΠΕΞ είναι προφανές ότι η Άγκυρα θέλει να το "σηκώσει" και ενώ νωρίτερα κάποιοι είχαν σπεύσει να δημιουργήσουν την εντύπωση ότι η χώρα αντιμετωπίζει εισβολή ή ακόμη και "δεύτερα Ιμια".

Τελικά το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών προσπάθησε να δώσει το μεσημέρι του Σαββάτου τέλος στην διάδοση της «είδησης» ότι ελληνικό έδαφος τελεί υπό τουρκική κατάληψη...

«Με αφορμή διασπορά πρόσφατων fake news, τονίζεται ότι καμία ξένη δύναμη δεν βρίσκεται σε Ελληνικό έδαφος. Η Κυβέρνηση έχει αποδείξει ότι ξέρει να υπερασπίζεται τα σύνορα Ελλάδας και Ευρώπης και τα κυριαρχικά μας δικαιώματα» ανέφερε η ανακοίνωση του ΥΠΕΞ.

Κάθε χρόνο μετά την υπογραφή της Συνθήκης της Λωζάνης και κυρίως από την υπογραφή του Πρωτοκόλλου του 1926 που με συγκεκριμένα γεωδαιτικά σημεία καθόριζε τα σύνορα της Ελλάδας με την Τουρκία στον Έβρο, όταν έρχεται η άνοιξη αρχίζουν τα προβλήματα καθώς μικρές παρεμβάσεις και στις δυο όχθες, αλλάζουν την ροή του ποταμού και την κοίτη.

Η πτώση της στάθμης των υδάτων φέρνει στην επιφάνεια νησίδες η λασπώδεις επιφάνειες, ενώ με το πέρασμα των χρόνων φραγμένες παλιές κοίτες δίνουν μια «ρευστή» μορφή στην πορεία του ποταμού και επιβάλλουν την μέσω επιστημονικών μέσων σήμανση και αποτύπωση κάθε φορά της μεθοριακής γραμμής στην νέα εικόνα που εμφανίζεται στο έδαφος.

Στον Έβρο δεν υπάρχουν αμφισβητούμενες νησίδες ή εδάφη, αλλά υπάρχουν κάθε φορά αντιρρήσεις για την μια ή την άλλη νησίδα που εμφανίζεται από την πτώση των υδάτων ή για λασπώδεις περιοχές πέριξ της κεντρικής κοίτης, σχετικά με το αν ανήκει στην μία ή στην άλλη πλευρά με βάση την οριοθέτηση η οποία έχει γίνει το 1926. Παρεμβάσεις στον Έβρο έγιναν το 1955, ενώ το 2006 υπεγράφη διμερής Συμφωνία διασυνοριακής συνεργασίας για την αποφυγή πλημμυρών. 

Παράλληλα προβλέπεται η ύπαρξη Μικτής Επιτροπής η οποία αντιμετωπίζει τα προβλήματα που προκύπτουν στον Έβρο.Η Τουρκία προφανώς ενοχλημένη και θέλοντας να αντιδράσει στο φιάσκο στο οποίο κατέληξε η επιχείρησή της να στείλει μετανάστες στην Ελλάδα μέσω του Έβρου, θεώρησε ότι μπορεί να συνεχίζει τις προκλήσεις την ώρα μάλιστα που η Ελλάδα συνεχίζει εντατικά τα έργα οχύρωσης της μεθορίου στη περιοχή.

Έτσι μόλις τραβήχτηκαν τα νερά φέρεται να απέστειλε ομάδα στρατοχωροφυλάκων στην περιοχή «Μελισσοκόμοι», ισχυρζόμενοι ότι είναι τουρκική. Με ρηματική διακοίνωση η Τουρκία είχε ισχυρισθεί ότι οι μετρήσεις και οι εργασίες για τον φράκτη που κατασκευάζει η χώρα μας, γίνονται επί τουρκικού εδάφους, κάτι βεβαίως που απορρίφθηκε από τον Ελληνα πρεσβευτή στην Άγκυρα Μ. Διάμεση. Διάβημα έγινε και προς τον Τούρκο πρεσβευτή στην Αθήνα από τον Γ.Γ. του ΥΠΕΞ Θ.Δεμίρη.

Η όχι και τόσο σαφής  διατύπωση Ν. Δένδια σε ραδιοφωνική του συνέντευξη (στην ΕΡΑ) όταν ρωτήθηκε για το περιστατικό προκάλεσε αντιπαράθεση η οποία δεν εστιάσθηκε στην ουσία του θέματος αλλά στην δήλωση του υπ. Εξωτερικών. Ταυτόχρονα ξεκίνησε μια δραματοποίηση από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης που άρχισαν να κάνουν λόγο ακόμη και για «νέα Ίμια», με τρόπο που τελικά και υποβαθμίζει την σημασία και την βαρύτητα του επεισοδίου των Ιμίων. 

Στην πραγματικότητα εξίσωσαν το παραπάνω με τις αντιπαραθέσεις για την αποτύπωση των συντεταγμένων επί του εδάφους στον Έβρο, όπου τα σύνορα είναι σαφή και καθορισμένα και υπάρχει θέμα αποτύπωσης.Επίσης άρχισε ένα κύμα αναρτήσεων περί «απώλειας ελληνικού εδάφους κλπ» που όχι μόνο δεν είναι ακριβές αλλά απλώς λειτουργεί επικοινωνιακά ως πολλαπλασιαστής ισχύος της τουρκικής προπαγάνδας.

Η δήλωση του ΥΠΕΞ όταν ρωτήθηκε για το περιστατικό την περασμένη Τετάρτη ηταν η εξής: «Ν. Δένδιας: Εγώ εύχομαι να πάμε σε μια συνεννόηση. Υπάρχει ένα ζήτημα αμφισβήτησης του ακριβούς ορίου, εξαιτίας και των αλλαγών της κοίτης του ποταμού. Σας το είπα εμμέσως στην αρχή, ορθά δε, το παρατηρήσατε, το είπα κι εγώ μ’ έναν τρόπο… Δεν μ’ αρέσει να δημιουργώ εντάσεις ανάμεσα σε δυο χώρες οι οποίες είναι σύμμαχοι. 

Αυτά τα πράγματα λύνονται χωρίς να γραφεί ούτε μονόστηλο σ’ εφημερίδα. Μπορούν κάλλιστα να γίνουν οι ανάλογες μετρήσεις και με μια επιτροπή κοινή όλα αυτά τα πράγματα να επιλυθούν. Μιλάμε για λίγες δεκάδες μέτρα.»

Η δήλωση αυτή ερμηνεύθηκε από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ως προσπάθεια υποβάθμισης του θέματος με την αναφορά σε «λίγες δεκάδες μέτρα» και αφού υιοθετήθηκε αυτή η εκδοχή και από την αντιπολίτευση με αιχμές τόσο από τον κ.Βελόπουλο όσο και από τον πρώην υπουργό εξωτερικών Ν. Κοτζιά που έκανε λόγο για «ενδοτισμό», άρχισε η εσωτερική αντιπαράθεση.

Πάντως χθες ο κ. Δένδιας σε ανάρτησή του στο twitter πέρασε στην αντεπίθεση κάνοντας λόγο για fake news: «Είναι ντροπή να υιοθετεί κάποιος fake news και να ισχυρίζεται ότι έχει καταληφθεί έδαφος της χώρας του από ξένη δύναμη. Η γελοιότητα συμπορεύεται με την ανευθυνότητα».

Οι αντιπαραθέσεις Ελλάδας -Τουρκίας σχετικά με την μεθοριακή γραμμή στον Έβρο προέκυψαν αμέσως μετά την σύναψη της Συμφωνίας της Λωζάνης και του πρόσθετου Πρωτοκόλλου του 1926 τα οποία, στο σύνολό τους, ακολουθούσαν την κύρια κοίτη του ποταμού Έβρου. Όμως μικρά έργα και παρεμβάσεις και από τις δυο πλευρές για να προστατευθούν οι καλλιέργειες των αγροτών από τις πλημμύρες προκάλεσαν προστριβές καθώς υπήρχαν υποψίες για σκόπιμες ζημιές από την μια εις βάρος της άλλης πλευράς, καθώς άλλαζε η ροή…

Έτσι αποφασίστηκε να υπάρξουν μόνιμα έργα και από τις δυο πλευρές και το 1934 έγινε η ελληνοτουρκική Συμφωνία στην Άγκυρα «περί κανονισμού των υδραυλικών έργων επί αμφότερων των οχθών του ποταμού Έβρου».

Βάσει της συμφωνίας αυτής, ανατέθηκε από κοινού, το 1953, εκ μέρους των δύο χωρών η εκπόνηση της «Γενικής Μελέτης Αντιπλημμυρικών Έργων, Αποστράγγισης, Άρδευσης και Γεωργικής Εκμετάλλευσης του ποταμού Έβρου» στην Αμερικανική Εταιρεία HARZA (Harza Engineering Company). Η επίβλεψη της μελέτης αυτής γινόταν από την «Μόνιμη Ελληνοτουρκική επιτροπή Έβρου ποταμού».

Η μελέτη αυτή αποτέλεσε τη βάση των αντιπλημμυρικών έργων που κατασκευάστηκαν από τότε κατά μήκος της κοίτης του Έβρου. Μετά την έγκριση της μελέτης και του 5ετούς χρονοδιαγράμματος (1955 – 1959), οι περιφερειακές υπηρεσίες των δύο χωρών ανέλαβαν την επίβλεψη κατασκευής των εργασιών και η «Μόνιμη Ελληνοτουρκική επιτροπή» ήταν υπεύθυνη για τη διευθέτηση των διαφορών. 

Βάσει της συμφωνίας αυτής έγιναν τα κυρίως αναχώματα του Έβρου και τρεις ευθυγραμμίσεις του ποταμού, μια στον Πέπλο και μια στο Αινήσιο Δέλτα από την ελληνική πλευρά και μια στον Πόρο από την τουρκική πλευρά.Από το 1956 και έπειτα επήλθε κρίση στη σχέση των δύο χωρών και έτσι ανακόπηκε η πορεία των έργων με αποτέλεσμα να μείνουν ανολοκλήρωτα τα παρακάτω: 

Η τέταρτη ευθυγράμμιση του ποταμού στη Γεμιστή, η ανταλλαγή εδαφών μεταξύ των δυο χωρών, τα σημαντικά αντιπλημμυρικά έργα επί αμφότερων των οχθών. Παρ’ όλα αυτά, τόσο η ελληνική όσο και η τουρκική πλευρά κατασκεύασαν τόσο τα έργα αναχωμάτων όσο και τα έργα αποστράγγισης που προέβλεπε η εν λόγω μελέτη.

Με μεταγενέστερες συμφωνίες των δύο χωρών υλοποιήθηκαν κι άλλα έργα όπως κατασκευή θερινών – υπερβλητών αναχωμάτων κοντά στην χαμηλή κοίτη του ποταμού για προστασία των παρόχθιων περιοχών από τις χειμερινές παροχές του και κατασκευή προβόλων στις όχθες της κοίτης. Η Ελλάδα και η Τουρκία υπέγραψαν διμερή συμφωνία/πρωτόκολλο στις 10/06/2006 σχετικά με τη διασυνοριακή συνεργασία για την ενίσχυση της αποτροπής πλημμυρών στην παρόχθια περιοχή του διασυνοριακού ποταμού Έβρου. 

Διαδοχικά, μια κοινή ελληνική-τουρκική τεχνική επιτροπή συστάθηκε τον Νοέμβριο του 2006, προκειμένου να εξετάσει και να προτείνει μέτρα άμβλυνσης των επιπτώσεων (τόσο «τεχνικών όσο και ήπιας μορφής») εντός της κοίτης του Έβρου αλλά και για την προστασία των παρόχθιων περιοχών από τις ανεξέλεγκτες πλημμύρες. 

Η ειδική τεχνική επιτροπή έχει συμφωνήσει ένα μνημόνιο για ένα πρόγραμμα ορισμένων τεχνικών μέτρων που αποσκοπούν στη διευκόλυνση / αύξηση της ροής του νερού (π.χ., εκκαθάριση / κοπή μεγάλων δέντρων, μεταβολές στις όχθες του ποταμού, κ.λπ.). (πηγη: «Ποτάμιες Πλημμυρες και Διασυνοριακή Συνεργασία: Η περίπτωση του Έβρου Ποταμού» Κωνσταντίνος Χουβαρδάς, Χρήστος Παπαποστόλου)

Στις 7 Δεκεμβρίου 1971 υπογράφτηκαν τέσσερα Πρωτόκολλα μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας «περί οριοθετήσεως της Ελληνοτουρκικής μεθορίου, ως και Συμφωνίας περί προλήψεως και διευθετήσεως των μεθοριακών επεισοδίων εις Θράκην και εις την θαλασσίαν περιοχήν παρά τας εκβολάς του ποταμού Εβρου», τα οποία κυρώθηκαν από την Ελληνική Βουλή το 1979. Όμως ενώ τα πρωτόκολλα κυρώθηκαν και από την Τουρκία φαίνεται ότι δεν υπήρξε ποτέ ανταλλαγή των κυρωμένων Πρωτοκόλλων και έτσι αδρανοποιήθηκαν.