18 Μαΐου, 2017

Η ΕΛΛΑΔΑ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΤΕΙ ΤΑΧΙΣΤΑ ΓΙΑ ΤΗ ΝΕΑ ΕΠΟΧΗ

 

Η δυναμική της ήπιας ισχύος στις Ελληνοτουρκικές σχέσεις. Μια άλλη ανάγνωση των ελληνοτουρκικών.Στις διεθνείς σχέσεις, πέραν της σκληρής ισχύος που αφορά στους στρατιωτικούς εξοπλισμούς, υπάρχει και η ήπια ισχύς

Η οποία έχει να κάνει με τη δυνατότητα μιας χώρας να πείθει και να επηρεάζει άλλες κοινωνίες και πολιτικά συστήματα χωρίς να προσφεύγει στην απειλή ή και στην άσκηση βίας.

Οι ιδέες, οι τέχνες, η ιστοριογραφία, η εκπαίδευση, οι σχέσεις των φύλων, η θρησκεία, η αισθητική, η δημοκρατία και γενικότερα ο τρόπος ζωής μιας κοινωνίας, μπορούν να αποτελέσουν πρότυπα προς μίμηση για άλλες κοινωνίες, ειδικά  για τις νεότερες γενιές. Οι πρακτικές αυτές διαμορφώνουν το συναίσθημα, την σκέψη και την δημιουργία επιθυμίας και προσδοκιών των πολιτών για το μέλλον.

Οι προοπτικές της ήπιας ισχύος στις ελληνοτουρκικές σχέσεις
Όταν σκεφτόμαστε τις ελληνοτουρκικές σχέσεις συνήθως περιοριζόμαστε σε ζητήματα που αφορούν τα σύνορα και τη στρατιωτική ισχύ. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι το τουρκοσουνιτικό καθεστώς της Άγκυρας κατέχει παράνομα τμήμα της Κύπρου και εδώ και δεκαετίες επιχειρεί να αμφισβητήσει την ελληνική κυριαρχία στο Αιγαίο απειλώντας την ειρήνη και τη σταθερότητα. Έτσι η ενέργεια και η σκέψη των Ελλήνων ιθυνόντων εστιάζεται κυρίως σε αυτά τα ζητήματα. 

Όμως οι ελληνοτουρκικές σχέσεις δεν πρέπει να θεωρούνται μόνο μέσα από το πρίσμα των αμυντικών και στρατιωτικών πολιτικών. Η Ελλάδα ως παράγοντας σταθερότητας και δυνητικός παραγωγός οράματος και πολιτικών για τη δημοκρατία και τη συνεργασία στην ανατολική Μεσόγειο πρέπει να προετοιμασθεί και να δουλέψει εντατικά και στο πεδίο της λεγόμενης ήπιας ισχύος. 

Οι δυνατότητες επιτυχίας και οι προοπτικές είναι πολύ μεγάλες. Με μια διαφορετική ανάγνωση, θα λέγαμε ότι η τουρκική κρατική πολιτική προς την Ελλάδα, ανάμεσα στα άλλα, συνιστά και απειλή κατά του συμβολικού κέντρου του Ευρωπαϊκού και Δυτικού πολιτισμού και κατά της έννοιας της ελευθερίας. 

Το τουρκοσουνιτικό καθεστώς με τις πρακτικές του επιχειρεί να απαξιώσει ότι σημαντικότερο δημιούργησε ο δυτικός κόσμος με επίκεντρο την Ελλάδα, τη δημοκρατία.

Η ισχύς των πολιτισμικών κωδίκων και η επιρροή τους
Δεν θα πρέπει καθόλου να υποτιμάται η ισχύς των πολιτισμικών κωδίκων και η επιρροή τους στη διαμόρφωση πολιτικών αντιλήψεων και στάσεων. Το συμβολικό κεφάλαιο της Ελλάδας είναι ακόμα ισχυρό παρά τις οικονομικές περιπέτειες των τελευταίων ετών. Αντίθετα η Τουρκία δεν διαθέτει συμβολικό κεφάλαιο και είναι εντελώς ταυτισμένη με τον αυταρχισμό και τη βία. 

Οι ελληνοτουρκικές σχέσεις, ανάμεσα στα άλλα, είναι και αντανάκλαση της αντιπαράθεσης δύο εντελώς διαφορετικών κόσμων, τρόπων αντίληψης της ζωής και του ανθρώπινου συνυπάρχειν στην ανατολική Μεσόγειο. Είναι μια αντιπαράθεση μεταξύ δημοκρατίας και αυταρχισμού, ελευθερίας και καταπίεσης.

Ενδιαφέρον για τον «ελληνικό» τρόπο ζωής
Μην ξεχνούμε ότι ένα μεγάλο κομμάτι της νέας γενιάς της γειτονικής χώρας εμπνέεται και επιθυμεί να ζήσει «ελληνικά και ευρωπαϊκά», δηλαδή σε καθεστώς δημοκρατίας. 

Αυτή η έντονη επιθυμία αντανακλάται ξεκάθαρα στα αποτελέσματα του πρόσφατου δημοψηφίσματος, στα κείμενα και στις τέχνες νέων διανοουμένων, κοινωνικών επιστημόνων, φοιτητών και καλλιτεχνών, στο φεμινιστικό και LGBT κίνημα, στον τρόπο ζωής εκατομμυρίων πολιτών της Τουρκίας, σε διάφορα κοινωνικά δίκτυα, στην αυξημένη ζήτηση για εκμάθηση ελληνικών, αλλά και στις συχνές επισκέψεις πολλών από αυτούς στην Ελλάδα.

Ερχόμενοι στη χώρα μας δεν ενδιαφέρονται να επισκεφτούν ούτε το «σπίτι του Ατατούρκ» ούτε κάποιο οθωμανικό μνημείο. Αντίθετα, αναζητούν κυρίως ελληνικά μουσεία, πανηγύρια και συναυλίες, γνωριμία με τους κατοίκους, ενδύματα, εστιατόρια, μπαρ, παραλίες, φλερτ, ελευθερία, τρόπο και νόημα ζωής…

Στη γειτονική Τουρκία οι νέοι δεν διαβάζουν μόνο το Κοράνι. Είναι πλέον αρκετές χιλιάδες αυτοί οι οποίοι, λόγω σπουδών, διαβάζουν και εμπνέονται από την ελληνική φιλοσοφία. Σε συγκεκριμένες κοινωνικές ομάδες στις βορειοανατολικές και δυτικές περιφέρειες γίνεται μόδα η ακρόαση παλιάς ελληνικής μουσικής από τα μικρασιατικά παράλια και τον Πόντο.

Σταδιακά μορφοποιείται μια νέα αντίληψη σε κύκλους νέων ιστορικών και ερευνητών που αντιμετωπίζει κριτικά το ζήτημα των πολιτικών μαζικών εκκαθαρίσεων και γενοκτονίας έναντι των χριστιανικών πληθυσμών της περιοχής από τους Νεότουρκους και τους κεμαλικούς.

Το ενδιαφέρον των νέων, εκκοσμικευμένων Τούρκων πολιτών για την ορθόδοξη πνευματικότητα και για την ιστορία της Καππαδοκίας, την πάλαι ποτέ silicon valley της ελληνικής θεολογίας, παρουσιάζει άνοδο. Η αρχαιολογία αποτελεί μια διακριτή πλέον συνιστώσα της ακαδημαϊκής ζωής της γειτονικής χώρας.

Τα απομεινάρια της ελληνικής παρουσίας στο μικρασιατικό χώρο - αρχαία και χριστιανικά μνημεία μέχρι παλιές ιδιωτικές κατοικίες και δημόσια κτήρια - αποτελούν αντικείμενο αυξημένου κοινωνικού ενδιαφέροντος και σημείο αναφοράς για την αναδιαμόρφωση της τοπικής μνήμης και ταυτότητας των νέων διαφόρων περιοχών. Γι’ αυτούς η τουρκο-ισλαμική σύνθεση δεν αποτελεί πόλο ιδεολογικής έλξης και συναισθηματικής ταύτισης.

Αυτά που περιγράφω είναι μια άλλη, νεανική και «φιλελληνική Τουρκία» η οποία μας καλεί να συνεργαστούμε για να διασφαλίσουμε τη δημοκρατία, την ειρήνη, την ελευθερία, τη σταθερότητα και την ευημερία. Η γειτονιά μας βιώνει κοσμοϊστορικές αλλαγές. Στις πρωτόγνωρες συνθήκες που δημιουργούνται, μια νέα εμπνευσμένη ελληνική πολιτική είναι απολύτως αναγκαία.

Μια πολιτική που στηρίζεται σε ένα φρέσκο στρατηγικό σχέδιο και ένα νέο οραματικό αφήγημα για την ανατολική Μεσόγειο. Κάτι τέτοιο θα καταστεί ρεαλιστικό και άμεσα εφαρμόσιμο όταν προχωρήσουν τα θέματα της οικονομίας και των μεταρρυθμίσεων στη δημόσια διοίκηση ακόμα και σε υπηρεσίες όπως το ΥΠΕΞ… Η Ελλάδα πρέπει να προετοιμαστεί τάχιστα για τη νέα εποχή.


Δεν υπάρχουν σχόλια: