Η ΓΕΝΕΥΗ ΕΙΝΑΙ ΠΑΡΕΛΘΟΝ

 

Ποια πρέπει να είναι τα επόμενα βήματα τις επόμενες μέρες μετά το πενθήμερο της διάσκεψης της Γενεύης για το Κυπριακό...Το πενθήμερο της διάσκεψης της Γενεύης για το Κυπριακό είναι πια παρελθόν αλλά έρχεται να προστεθεί -ως αναπόσπαστο μέρος- στην ιστορία της διαπραγμάτευσης του Κυπριακού.

Από τη Γενεύη μπορεί να μην επιστρέφουμε με μια συμφωνία λύσης για το Κυπριακό, ωστόσο αυτό που καθίσταται σαφές είναι πως πλέον η διαδικασία συνομιλιών αναφορικά με το τελευταίο έχει μπει σε εκείνες τις ράγες των οποίων ο δρόμος οδηγεί σε έκβαση. Θετική ή αρνητική.

Η σημασία της Γενεύης είναι ξεκάθαρη. Οι δύο ηγέτες κατόρθωσαν να επανακτήσουν το momentum αναφορικά με τη διαδικασία της διαπραγμάτευσης το οποίο είχε απολεσθεί μετά το ναυάγιο του δεύτερου Μοντ Πελεράν. Ξαναέδωσαν πνοή και δυναμική στη διαδικασία ενώ συζήτησαν περαιτέρω σημαντικά κεφάλαια του Κυπριακού στα οποία υπήρχαν διαφωνίες.

Επιπλέον, κι αυτό είναι ένα ιστορικό επίτευγμα αναφορικά με τον χαρακτήρα των «κυπριακής ιδιοκτησίας» συνομιλιών, οι δύο πλευρές αντάλλαξαν χάρτες αναφορικά με το εδαφικό κατορθώνοντας σε αυτό ακριβώς το νευραλγικό σημείο του Κυπριακού να απαλλαγούν από διεθνείς επιδιαιτησίες και παρεμβάσεις.

Το σημαντικότερο όμως κομμάτι της Γενεύης εδράζεται φυσικά στην έννοια της πολυμερούς διάσκεψης. Η Κύπρος -ως κράτος με διεθνή προσωπικότητα και ως μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης- παρακάθισε στο τραπέζι των συνομιλιών έχοντας απέναντί της την ίδια την Τουρκία διά του ΥΠΕΞ της. 

Την Ελλάδα και το Ηνωμένο Βασίλειο, υπό την παρουσία του ΟΗΕ και της ίδιας της ΕΕ με την εκπροσώπηση να γίνεται σε κορυφαίο επίπεδο - για να συζητήσει την κατάργηση των εγγυήσεων και την αποχώρηση του κατοχικού στρατού.

Φυσικά στη Γενεύη δεν λύθηκε το Κυπριακό. Η σημαντικότερη πτυχή μάλιστα είναι πως αυτή τη στιγμή οι συνομιλίες συνεχίζονται με ένα πολύ βασικό δεδομένο. Πως ο χάρτης που, ιστορικά, παρέδωσε η τουρκοκυπριακή πλευρά επιστρέφει εδάφη. Δεν υπάρχει όμως -όπως κι αναμενόταν- η Μόρφου.

Η τελευταία αποτελεί μια περιοχή στην επίδοση της οποίας η ελληνοκυπριακή πλευρά έχει προσδώσει σημαντικό ειδικό βάρος, με τον ΠτΔ Νίκο Αναστασιάδη να έχει επανειλημμένα επισημάνει πως δεν θα παρουσιάσει ένα σχέδιο λύσης προς τον κυπριακό λαό που δεν θα έχει εκείνες τις εδαφικές αναπροσαρμογές που η ελληνοκυπριακή κοινότητα επιδιώκει. 

Φυσικά στη Γενεύη το χαρτί υπεραξίας της πλευράς μας -η εκ περιτροπής προεδρία- δεν βγήκε από τη φαρέτρα του διαπραγματευτικού οπλοστασίου μας. Αυτό ακριβώς το δεδομένο οφείλει να ιεραρχηθεί με τεράστια σημασία, και προσοχή, από την πλευρά μας για τη συνέχεια.

Φυσικά στη Γενεύη -παρά το brainstorming και τις ιδέες που ακούσαμε περί ασφάλειας- δεν ακούσαμε κάτι καινούργιο από την Τουρκία. Ενδεικτικό της σκληρής γραμμής την οποία διατηρεί τόσο στο κομμάτι των εγγυήσεων προς τους Τουρκοκύπριους όσο και αναφορικά με την παραμονή τουρκικών στρατευμάτων.

Επιπλέον, η Άγκυρα, για σκοπούς καθαρά πίεσης προς πάσα κατεύθυνση (ε/κ πλευρά, Ακιντζί, και ΕΕ) θέτει και το ζήτημα της ελεύθερης διακίνησης Τούρκων υπηκόων στο ευρωπαϊκό έδαφος της Κύπρου μετά τη λύση. Ξένη διπλωματική πηγή ευρωπαϊκής χώρας ανέφερε χαρακτηριστικά πως κάτι τέτοιο «δεν θα γίνει ποτέ δεκτό από τις Βρυξέλλες και αν τα πράγματα φτάσουν σε ακτίνα συμφωνίας θα αποσυρθεί από το τραπέζι».

Στη Γενεύη οι μάσκες της υποκρισίας έπεσαν. Κανείς από τους διεθνείς δρώντες (Τουρκία, ΗΒ, ΕΕ, ΟΗΕ) δεν κατάργησε τη διεθνή υπόσταση της Κύπρου. Πέραν όμως του ΔΗΣΥ, του ΑΚΕΛ και του Γιώργου Λιλλήκα κανείς δεν στάθηκε στο ύψος των περιστάσεων (το ίδιο ισχύει και για τους Τ/Κ πολιτικούς).

Σε μια εθνική διαπραγμάτευση αυτού του επιπέδου και αυτής της ύψιστης σημασίας η διαρροή σημαντικών πληροφοριών προς τον Τύπο είναι επισφαλής, επιπόλαια και ανεύθυνη. Η διεθνής διπλωματική παράδοση -εκ φύσεως μυστική ή μυστικοπαθής- και τα σύγχρονα, σοβαρά κράτη δεν υποπίπτουν σε τέτοιες αβρότητες.

Το πολιτικό σύστημα της Κύπρου απέδειξε περίτρανα πως είναι κατώτερο των περιστάσεων, ακόμη και αν η κάθε μορφή πατριωτισμού αποτελεί στην Κύπρο μια «καραμέλα» που πιπιλίζει ο εκάστοτε πολιτικάντης. Εθνική διαπραγμάτευση σημαίνει στήριξη στην εκλεγμένη ηγεσία ανεξαρτήτως ιδεολογίας ή διαφωνιών.

Και ο Δημοκρατικός Συναγερμός διά της παρουσίας του Αβέρωφ Νεοφύτου καθώς και το ΑΚΕΛ διά της παρουσίας του Άντρου Κυπριανού απέδειξαν ξεκάθαρα υπεύθυνη και δημιουργική στάση. Τα… σημαιάκια στο αυτοκίνητο του Προέδρου και τα σεμινάρια -διά τηλεοράσεως- διπλωματικού πρωτοκόλλου κατατάσσονται στη σφαίρα του γραφικού. Το ίδιο και οι αντιπαραγωγικές πολιτικές εκφοβισμού περί κατάργησης της Κυπριακής Δημοκρατίας.

Δεδομένων των μαξιμαλιστικών δηλώσεων Ερντογάν την Παρασκευή αλλά και του ρευστού πολιτικού σκηνικού στη Τουρκία (εκκρεμότητα συνταγματικής μεταρρύθμισης, καθίζηση της οικονομίας, διεθνής τρομοκρατία, ρήξη στις σχέσεις Ερντογάν - Δύσης) η συνέχεια για το Κυπριακό είναι τεράστιας σημασίας από στρατηγικής και τακτικής σκοπιάς.

Ο Αλεξάντρ Αλεξάντροβιτς Αλιέχιν, ο θρυλικός Ρώσος γκραν μετρ που συνέτριψε τον Καπαμπλάνκα το 1927 κερδίζοντας τον παγκόσμιο τίτλο σκακιού, συνήθιζε να λέει πως «τακτική είναι κάτι που χρησιμοποιείς όταν έχεις στρατηγική και στρατηγική είναι κάτι που χρησιμοποιείς όταν δεν σου έχει απομείνει τίποτα».

Στην παρούσα φάση του Κυπριακού υπάρχουν ανοικτά ζητήματα, με το εδαφικό και το περιουσιακό να παραμένουν τα σημαντικότερα πριν εμπλέξεις την Τουρκία σε ένα σκληρό παζάρι με φόντο τις εγγυήσεις και την ασφάλεια.

Η ελληνοκυπριακή πλευρά οφείλει να διαπραγματευτεί με τρόπο όπου αφενός θα διασφαλίσει την μη απώλεια της Μόρφου και τη μεγιστοποίηση τού υπό επιστροφή εδάφους υπό ελληνοκυπριακή διοίκηση και αφετέρου θα ικανοποιήσει τις επιδιώξεις της τουρκοκυπριακής κοινότητας για ισότιμη παρουσία στις ομοσπονδιακές δομές του νέου κράτους.

Οι χρόνοι για κάτι τέτοιο απαιτούν εντατικοποίηση, σοβαρότητα και διάθεση δημιουργικής υπέρβασης προκειμένου όταν η μαξιμαλιστική Τουρκία καθίσει στο τραπέζι να διεκδικήσεις ό,τι μπορεί να διεκδικήσει κανείς απέναντι σε έναν τέτοιο συνομιλητή – εμπλέκοντας δημιουργικά τον διεθνή παράγοντα όπως ακριβώς έγινε και στη Γενεύη.

Οι χρόνοι για κάτι τέτοιο έχουν σημασία δεδομένης της πιο σημαντικής εξέλιξης στην Τουρκία που είναι η ημερομηνία του δημοψηφίσματος για τη συνταγματική μεταρρύθμιση – υπ’ αριθμόν ένα προτεραιότητα του Ερντογάν. Πηγές που γνωρίζουν πως το δημοψήφισμα αναμένεται να τοποθετηθεί στα τέλη Απριλίου, με την εβδομάδα που ξεκινά την Κυριακή 23/4 να είναι η επικρατέστερη.

Πρακτικά αυτό συνεπάγεται πως η πλευρά μας έχει δύο μήνες εντατικών διαπραγματεύσεων προκειμένου να οδηγηθεί σε κλείσιμο όλων των σημαντικών παραμέτρων του Κυπριακού προκειμένου να τεθεί σε μια τελική «αναμέτρηση» με την Τουρκία για το ζητούμενο breakthrough.

Ο δρόμος για την κορύφωση του Κυπριακού φτάνει στο τέλος του και όλοι έχουμε να αντιμετωπίσουμε εκείνη τη στιγμή της αλήθειας που λέει το αυτονόητο: λύση και επανένωση της πατρίδας μέσα από έναν αμοιβαίο συμβιβασμό ή συνέχιση της απαράδεκτης κατάστασης της κατοχής της μισής μας πατρίδας και διχοτόμηση.

Σε αυτό το σημείο θα διαφανούν τόσο η ηγεσία του Προέδρου και του πολιτικού μας συστήματος εν γένει, όσο και η ειλικρινής αποφασιστικότητα του Τουρκοκύπριου ηγέτη. Η Γενεύη άφησε ένα παράθυρο ευκαιρίας ανοικτό για την επίλυση του Κυπριακού.

Όπως και αν το δει κανείς -από οποιαδήποτε οπτική γωνία- το εν λόγω παράθυρο μπορεί να μετατραπεί είτε σε χαραμάδα είτε σε πύλη. Είτε τρυπώσουμε, είτε διαβούμε αυτό το άνοιγμα απέναντι θα έχουμε να περάσουμε την τελευταία… «πίστα του Κυπριακού». Και τον «αρχηγό» της, τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.