ΤΟ ΝΑΤΟ ΧΡΕΙΑΖΕΤΑΙ ΡΕΑΛΙΣΤΙΚΟΥΣ ΣΤΟΧΟΥΣ ΕΝΑΝΤΙ ΤΗΣ ΡΩΣΙΑΣ

 

Αυτές τις ημέρες, η Ευρώπη είναι ένα μέρος όπου η αβεβαιότητα φαίνεται να είναι ο κανόνας. Οι περιφερειακές διαφορές για το πώς να αντιμετωπίσει την Ρωσία γίνονται γρήγορα ρήξεις που έχουν διάρκεια, ενώ αναδύονται σχισμές σε όλο τον πολιτικό χάρτη της Ευρώπης.

Ενώ για αυτό τον κατακερματισμό θα μπορούσαν να κατηγορηθούν εν μέρει η επανεθνικοποίηση της πολιτικής σε όλη την ήπειρο, ο πιο ισχυρός εξωτερικός παράγοντας είναι η αναγέννηση της Ρωσίας και η αδυναμία της Ευρώπης να φτάσει σε μια σύγκλιση για το πώς θα απαντήσει στις φιλοδοξίες της Μόσχας.

Η πίεση της Ρωσίας σε όλη την ανατολική πτέρυγα του ΝΑΤΟ έχει δημιουργήσει διαφορετικές αντιλήψεις για την απειλή σε ολόκληρη την Ευρώπη, και συνεχίζει να δοκιμάζει τα όρια της αλληλεγγύης της συμμαχίας.

Η απάντηση του ΝΑΤΟ μέχρι στιγμής έχει αντιμετωπίσει εν μέρει μόνο την στρατιωτική διάσταση αυτής της πρόκλησης, και ελλείψει μιας μεγαλύτερης στρατηγικής, το τωρινό καθεστώς των εκ περιτροπής ασκήσεων και αναπτύξεων ίσως αποδειχθεί μια προσωρινή λύση,

Οι εσωτερικές διαιρέσεις της Ευρώπης για το πώς να απαντήσουν στη ρωσική πρόκληση έχουν τροφοδοτήσει τις εθνικές δυσαρέσκειες και αναζωπύρωσαν ιστορικές αφηγήσεις που θεωρούνταν από πολλούς ότι ανήκαν στο παρελθόν.

Αυτά είναι άσχημα νέα για το ΝΑΤΟ, διότι εάν αυτή η τάση επιταχυνθεί, υπάρχει ο κίνδυνος να αμφισβητηθεί η μεγαλύτερη δέσμευση για συλλογική άμυνα, Μέχρι στιγμής, η συζήτηση για το πώς να αντιμετωπιστεί η Ρωσία δεν έχει προχωρήσει πέρα από την άμεση ανάγκη να αυξηθεί η αποτροπή και να ενισχυθούν οι άμυνες του ΝΑΤΟ.

Και ακόμη και αυτό έχει περιοριστεί από τους περιορισμένους πόρους και τις ανταγωνιστικές προτεραιότητες. Το ΝΑΤΟ δεν έχει πλήρως διαμορφώσει την πολιτική διάσταση της στρατηγικής της έναντι της Ρωσίας, ενώ οι καταδίκες και οι εκφράσεις οργής δεν καθιστούν πιο πιθανό η Ρωσία να επιστρέψει την Κριμαία, την οποία προσάρτησε τον Μάρτιο του 2014, στην Ουκρανία ούτε να τερματίσει τις επιχειρήσεις στη Συρία.

Το ΝΑΤΟ αντιμετωπίζει μια ρεβανσιστική συμπεριφορά από τη Μόσχα, που είναι αποφασισμένη να επιδιώξει τους στόχους της με όλους τους μοχλούς εξουσίας που έχει στη διάθεσή της, συμπεριλαμβανομένου και του στρατιωτικού παράγοντα. 

Από την ανάληψη των καθηκόντων του προέδρου Putin, η Ρωσία έχει επιδιώξει να διεκδικήσει μια σφαίρα προνομιακού ενδιαφέροντος κατά μήκος της περιφέρειάς της, αυξάνοντας τον κίνδυνο μια αντιπαράθεση μεταξύ ΝΑΤΟ και Ρωσίας να κλιμακωθεί σε ολομέτωπο πόλεμο, ακόμη και από λάθος υπολογισμό.

Ως εκ τούτου, το ΝΑΤΟ χρειάζεται μια στρατηγική που δεν είναι απλώς αντιδραστική, αλλά που ρεαλιστικά σταθμίζει τα εθνικά συμφέροντα της Δύσης εναντίον εκείνων της Ρωσίας, για να αποφευχθούν τα ακραία σενάρια.

Εναπόκειται στις ΗΠΑ, ως το μεγαλύτερο μέλος του ΝΑΤΟ και μια χώρα που προσφέρει το 70% του προϋπολογισμού της συμμαχίας και τα τρία τέταρτα των δυνατοτήτων της, να σκιαγραφήσει τις παραμέτρους μιας τέτοιας στρατηγικής.

Η επόμενη αμερικανική κυβέρνηση θα πρέπει να ρωτήσει γιατί η απάντηση του ΝΑΤΟ στην αναγέννηση της Ρωσίας από το 2014, δεν έχει αλλάξει ριζικά την πορεία της δράσης της Μόσχας. 

Στην πραγματικότητα, το καθεστώς των κυρώσεων της Δύσης και η πρωτοβουλία ευρωπαϊκής διαβεβαίωσης της Ουάσιγκτον, φαίνεται να είχε το αντίθετο αποτέλεσμα από αυτό που προοριζόταν.

Η ενισχυμένη ανάπτυξη της Ρωσίας στον θύλακα του Καλίνιγκραντ και στην Κριμαία, αποτελούν μια άμεση πρόκληση στην ικανότητα του ΝΑΤΟ να επιχειρεί στην Βαλτική και στην Μαύρη Θάλασσα. 

Η παρουσία της Ρωσίας στην Συρία έχει επίσης επηρεάσει την επιχείρηση του ΝΑΤΟ στην Ανατολική Μεσόγειο. Και η ρωσική πίεση και επιρροή έχει αυξηθεί στην Μολδαβία και στα Δυτικά Βαλκάνια, καθώς και στην Κεντρική Ασία.

Αυτό το μεταβαλλόμενο στρατηγικό τοπίο συνεχίζει να ταρακουνά τους Ευρωπαίους συμμάχους, με τις πρόσφατες αναταράξεις στην Τουρκία να επιδεινώνουν το πρόβλημα.

Τον Ιανουάριο του 2017, η νέα αμερικανική κυβέρνηση θα κληρονομήσει μια σχέση με την Ρωσία που, αν μη τι άλλο, θα είναι ακόμη πιο έντονη και από την άμεση περίοδο ύστερα από την ρωσική προσάρτηση της Κριμαίας. 

Ακόμη περισσότερο, οι Ευρωπαίοι σύμμαχοι είναι όλο και λιγότερο ενωμένοι στην συλλογική τους απάντηση στις περιπέτειες του Putin. Σε αυτό το πλαίσιο, η ομαδοποίηση μεταξύ των μελών της ΕΕ και της περιφερειοποίησης της ασφάλειας, θα μπορούσε να στείλει μια προειδοποίηση στην Ουάσιγκτον. 

Διότι εμφανίζει την απουσία συναίνεσης στο ποιες θα πρέπει να είναι οι κύριες παράμετροι της στρατηγικής του ΝΑΤΟ έναντι της Ρωσίας. Η τρέχουσα τάση προς τον κατακερματισμό δεν είναι αυστηρά ένα ζήτημα πόρων, αν και οι δαπάνες της Ευρώπης εξακολουθούν να είναι σημαντικά ελλιπείς στην άμυνα.

Εάν μια συμφωνία για τους στόχους οποιασδήποτε μελλοντικής στρατηγικής σε σχέση με την Ρωσία μπορεί να επιτευχθεί, με άνω του 1 τρισ. δολαρίων σε συνολικές δαπάνες άμυνας και έναν πληθυσμό άνω των 700 εκατομμυρίων, το ΝΑΤΟ θα έχει περισσότερη από αρκετή δύναμη για να αποτρέψει την Ρωσία.

Για να ανακύψει μια διαρκής συναίνεση εντός της συμμαχίας, είναι απαραίτητη μια ρεαλιστική εκτίμηση για το πόσο μακριά θα πρέπει να πάνε οι ΗΠΑ και οι σύμμαχοί τους για να αντιμετωπίσουν την Ρωσία, και που θα μπορούσε να επιτευχθεί ένας βαθμός συμβιβασμού με την Μόσχα.

Μια συναίνεση του ΝΑΤΟ αναφορικά με την Συρία, δεν απαιτεί μόνο την σταθερότητα στις βασικές αμερικανικές αξίες αλλά επίσης μια προθυμία για να σκεφτούν τις μακροχρόνιες επιπτώσεις στα αμερικανικά συμφέροντα παγκοσμίως, εάν οι τάσεις συνεχίσουν στην τρέχουσα πορεία.

Ο Putin έχει παίξει καλά το παιχνίδι, ενώ οι ΗΠΑ και η Ευρώπη δυσκολεύονται, παρά το ότι έχουν ισχυρότερο χαρτί. Η επόμενη αμερικανική κυβέρνηση χρειάζεται να αναγνωρίσει ότι αν και επιχειρεί από μια θέση σχετικής ισχύος έναντι της Ρωσίας, η έλλειψη συναίνεσης στην Ευρώπη παραμένει βασικό εμπόδιο για την διαμόρφωση μιας λειτουργικής στρατηγικής.