ΟΜΟΙΟΤΗΤΕΣ KAI ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΤΩΝ ΕΝΝΟΙΩΝ «ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΣ»-«ΑΠΟΔΗΜΟΙ»-«ΔΙΑΣΠΟΡΑ»

 

Ε. Μεταναστευτικοί Τύποι

Οι μεταναστευτικοί τύποι αναφέρονται στη σχέση των μελών της διασποράς τόσο με την χώρα προελεύσεως όσο και με την χώρα υποδοχής, αλλά σε συνδυασμό και με τον παράγοντα του χρόνου παραμονής στην χώρα υποδοχής.

Η πλοκή των παραγόντων αυτών δίδει τέσσερις μεταναστευτικούς τύπους. Κατά τον μεταναστευτικό τύπο της προσωρινής μεταναστεύσεως, ο εκπατριζόμενος επιτυγχάνει τον μεταναστευτικό του στόχο (λ.χ. συγκεντρώνει κάποιο χρηματικό κεφάλαιο) μέσα σε λίγα έτη και επιστρέφει στην πατρίδα με την οποία πάντοτε διατηρούσε πολύ ισχυρούς δεσμούς.

 Οι δεσμοί με την χώρα υποδοχής ήταν ασθενείς. Αυτός ονομάζεται κυρίως μετανάστης (Κόντης Α., 2007, σελ. 3-4). Ο τύπος της διεθνοτικής ή διακρατικής μεταναστεύσεως, είναι αποτέ­λεσμα της παγκοσμιοποιήσεως και ο εκπατριζόμενος αναπτύσσει ισχυρούς δεσμούς με την χώρα υποδοχής, ενώ ταυτοχρόνως διατηρεί επίσης ισχυρούς δεσμούς με την χώρα προελεύσεως.

Αυτός ο μετανάστης μπορεί να μένει απροσδιόριστο χρονικό διάστημα τόσο στο ένα κράτος όσο και στο άλλο και έχει αναπτύξει έναν ιδιότυπο χαρακτήρα συμπεριφοράς, υιοθετώντας πολιτισμικά στοιχεία και από τις δύο χώρες. Πρόκειται για τον διεθνοτικό μετανάστη που δεν αποτελεί χαρακτηριστικό τύπο στις περιπτώσεις των Ελλήνων μεταναστών (Κόντης Α, 2007, σελ 3-5).

Κατά τον τύπο της αφομοιώσεως, ο μετανάστης εγκαθίσταται μονίμως στην χώρα υποδοχής ή είναι απόγονος μεταναστών ή μέλος ιστορικής μειονότητας που είχε σχηματισθεί στην συγκεκριμένη χώρα του εξωτερικού και ο οποίος δεν διατηρεί καθόλου, ή ίσως πολύ ασθενείς δεσμούς με το εθνικό κέντρο. Αυτός ο τύπος δεν ανήκει πλέον στην διασπορά, αλλά έχει αφομοιωθεί πλήρως από την χώρα υποδοχής με την οποία έχει αναπτύξει ισχυρούς οικονομικούς και συναισθηματικούς δεσμούς. (Κόντης Α, 2007, σελ 4).

Ο μεταναστευτικός τύπος της διασποράς, ο αποδημήσας εγκαθίσταται μονίμως στην χώρα υποδοχής, αλλά διατηρεί ισχυρούς δεσμούς με την χώρα προελεύσεως και τα στοιχεία της ιδιαίτερης εθνικής του ταυτότητας. (Στο ίδιο, σελ. 4-5).

Τέλος αυτός ο τύπος περιλαμβάνει τους αποδήμους και τους ομογενείς, απογόνους μεταναστών ή αποδήμων που έχουν ενσωματωθεί στην χώρα υποδοχής δίχως να έχουν αφομοιωθεί από αυτήν.

Αυτός ο μεταναστευτικός τύπος είναι ο πλέον αντιπροσωπευτικός της ελληνικής πραγματικότητας κατά τις παρούσες συνθήκες (Κόντης Α.- Φακιολάς Ρ.,  2002, σελ. 34).

Συμπεράσματα: Μετανάστης είναι αυτός που ξενιτεύτηκε πρόσφατα και έχει μεγάλη πιθανότητα παλιννοστήσεως. Απόδημος, αυτός που για μακρό χρονικό διάστημα παραμένει στην χώρα υποδοχής και δεν προτίθεται -συνήθως- να επιστρέψει.

Οι απόγονοι και των δύο που παραμένουν στο εξωτερικό λέγονται ομογενείς. Ομοίως και τα μέλη των ιστορικών μειονοτήτων (οι αλύτρωτοι Έλληνες). Όλες οι παραπάνω κατηγορίες συναποτελούν τον Ελληνισμό της Διασποράς.

Χώρες προελεύσεως θεωρούνται όλες οι χώρες της καθ’ ημάς Ανατολής και όχι μόνο η Ελλάδα και η Κύπρος και χώρες υποδοχής όλες οι χώρες εκτός Ελλάδος και Κύπρου. Τον τελευταίο καιρό η Ευρωπαϊκή Ένωση τείνει να θεωρείται ως χώρα προελεύσεως. Η μετανάστευση και η αποδημία και η ομαλή ενσωμάτωση των αποδήμων τροφοδοτούν τον Ελληνισμό της Διασποράς.

Η αφομοίωση αποστερεί την Ελληνισμό της Διασποράς από ανθρώπινο δυναμικό. Κοινωνικά, οικονομικά και πολιτικά είναι τα αίτια που προξενούν την μετανάστευση και την αποδημία προς αναζήτηση καλύτερων συνθηκών διαβιώσεως και συνεπώς την συγκρότηση του Ελληνισμού της Διασποράς.

Το Ελληνικό κράτος πρέπει να υιοθετεί κατάλληλες οργανωτικές, εκπαιδευτικές, οικονομικές, κοινωνικές, πολιτικές και πολιτιστικές τακτικές για να διατηρήσει ακμαίο το εθνικό φρόνημα των Ελλήνων της Διασποράς αλλά και να εξασφαλίσει την ευημερία τους στις χώρες μονίμου εγκαταστάσεώς τους.

Οι μεταναστευτικοί τύποι είναι τέσσερις:

Ο τύπος της προσωρινής μεταναστεύσεως,

Αυτός της διεθνοτικής μεταναστεύσεως,

Ο τύπος της αφομοιώσεως και τέλος,

Αυτός της διασποράς που είναι τώρα ο πιο αντιπροσωπευτικός  της Ελληνικής πραγματικότητας κατά τα τελευταία έτη.

Βιβλιογραφία:

 1.Κόντης Α. - Φακιολάς Ρ.:  «Εννοιολογικές αποσαφηνίσεις» στο Βογαζιανός- Ρόυ Στ. κ..α., Ελληνισμός της Διασποράς, τμ Α΄, εκδ. ΕΑΠ, Πάτρα 2002, τμ Α΄, σελ. 19-39.

2.Κόντης Α.:Από την μετανάστευση στη διασπορά (μελέτη υπό δημοσίευση),  2007.

3.Μουσούρου Α.: Μετανάστευση και Μεταναστευτική Πολιτική στην Ελλάδα και στην Ευρώπη, Κοινωνική και Ανθρωπολογική Βιβλιοθήκη, εκδ. Gutenberg, Αθήνα 1991.

4.Χασιώτης Ι.: Επισκόπηση της ιστορίας της Νεοελληνικής Διασποράς, Βάνιας, Θεσσαλονίκη 1993.

5.Clogg R.: «Η Ελληνική Διασπορά: Το ιστορικό πλαίσιο» στο Η Ελληνική Διασπορά στον 20ο αιώνα, Clogg R (επιμ.), Μετάφραση Μαρίνα Φράγκου, Εκδόσεις Ελληνικά Γράμματα, Αθήνα 2004.

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ:

[1].Αν και οι όροι συνήθως εναλλάσσονται από την ελληνική διοίκηση, σε αυτήν την εργασία τους διακρίνουμε όπως εξηγούμε στην συνέχεια.

[2].Ελληνική Διασπορά, μετανάστευση και αποδημία.

[3].Τα μέλη των ιστορικών μειονοτήτων όπως οι Έλληνες της Κωνσταντινουπόλεως και οι Βορειοηπειρώτες, ακριβώς για τον λόγο αυτό, το ότι δεν μετακινήθηκαν ποτέ από τις πατρογονικές τους εστίες, δεν συμπεριλαμβάνονται στην Ελληνική Διασπορά από κάποιους (Χασιώτης Ι., 1993, σελ. 29-33 και Clogg R., 2004, σελ. 39) ενώ άλλοι την συμπεριλαμβάνουν (Κόντης Α. - Φακιολάς Ρ.,  2002, σελ. 27). Στην παρούσα εργασία τασσόμαστε με την δεύτερη εκδοχή.

[4].Πρόσφυγες θεωρούνται όσοι εξαναγκάστηκαν να εκπατρισθούν λόγω δικαιολογημένου φόβου διώξεως εξ αιτίας της καταγωγής τους, των θρησκευτικών ή πολιτικών τους πεποιθήσεων κ.λπ. (Κόντης Α. - Φακιολάς Ρ.,2002, σελ. 30)

[5].Σε αυτήν κυρίως αναφερόμαστε στην παρούσα εργασία. Βεβαίως παρόμοια ισχύουν και για την κυβέρνηση της Κύπρου. ΤΕΛΟΣ.