ΟΜΟΙΟΤΗΤΕΣ KAI ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΤΩΝ ΕΝΝΟΙΩΝ «ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΣ»-«ΑΠΟΔΗΜΟΙ»-«ΔΙΑΣΠΟΡΑ»

  

Γ. Τα Αίτια του Μεταναστευτικού Φαινόμενου

Οι λόγοι εξ αιτίας των οποίων οι άνθρωποι και ειδικότερα οι Έλληνες εκπατρίζονταν για γίνουν μετανάστες ή απόδημοι μέλη της Ελληνικής Διασποράς, ήταν είτε ισχυροί απωθητικοί παράγοντες από την πατρίδα, είτε ιδιαίτερα ελκυστικοί από τις χώρες υποδοχής.

Οι απωθητικοί παράγοντες μπορεί να είναι οικονομικοί (ανεργία, κακές συνθήκες στην αγορά εργασίας), οπότε προκαλούν την λεγόμενη οικονομική μετανάστευση, ή πολιτικοί, οπότε δημιουργούν κύμα προσφύγων[4], ή κοινωνικοί οι οποίοι είναι δυνατόν να προκαλέσουν και τα δύο είδη μεταναστεύσεως.

Πολλοί από τους Έλληνες που βρέθηκαν στην πρώην Σοβιετική Ένωση προέρχονται από πρόσφυγες που είχαν εγκλωβιστεί στην Τσαρική Ρωσία πριν την Μικρασιατική Καταστροφή, ή αριστεροί πολιτικοί πρόσφυγες που κατέφυγαν εκεί και σε άλλες χώρες της Ανατολικής Ευρώπης μετά τον Εμφύλιο Πόλεμο (Clogg R., 2004, σελ. 48-49, 54-55).

Στην Ελλάδα το πρώτο μεγάλο μεταναστευτικό κύμα μετά την ίδρυση του νεοελληνικού κράτους δημιουργήθηκε κατά την δεκαετία του 1890 εξ αιτίας της μεγάλης οικονομικής κρίσης και διήρκεσε μέχρι το 1912. Το μεταναστευτικό εκείνο ρεύμα είχε κατεύθυνση την Αμερική (Η.Π.Α.).

Το δεύτερο και πάλι λόγω της οικονομικής κρίσης αλλά και λόγω της Μικρασιατικής Καταστροφής, εμφανίζεται κατά την δεκαετία του 1920, και κατευθύνεται προς την Λατινική Αμερική, την Αφρική και την Αυστραλία.

Ένα τρίτο κύμα μεταναστεύσεως εμφανίζεται μετά την λήξη του εμφυλίου πολέμου με αίτια οικονομικά και κοινωνικά και κατευθύνεται προς Η.Π.Α. Καναδά, Αυστραλία και τις ευρωπαϊκές χώρες (κυρίως προς την Γερμανία οι οικονομικοί μετανάστες και προς την Ανατολική Ευρώπη οι πολιτικοί πρόσφυγες).

Στις ημέρες μας δεν υπάρχει πλέον μεταναστευτικό ρεύμα, διότι είναι τόσο μικρό που εξισορροπείται από το φαινόμενο της παλιννοστήσεως (Clogg R., 2004, σελ. 50, ).

Οι περισσότεροι μετανάστες κινήθηκαν προς τις χώρες υποδοχής για λόγους οικονομικούς, ή και εξ’ αιτίας συνδυασμού οικονομικών με κοινωνικο-πολιτικών παραγόντων.

Βέβαια η μετακίνηση αυτή συμβαίνει μόνον όταν ο αποδημών θεωρεί ότι οι κοινωνικές ή οικονομικές συνθήκες στις χώρες προς τις οποίες μετακινείται είναι καλύτερες απ’ ότι στις χώρες προελεύσεως (Κόντης Α. - Φακιολάς Ρ.,  2002, σελ. 30-31). ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ...