ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΚΑΙ ΟΜΟΙΟΤΗΤΕΣ ΜΕΤΑΞΥ AL QAEDA - DAESH

 

AL QAEDA - DAESH, δύο μορφώματα μέσα στο μουσουλμανικό κόσμο, με τεράστια ισχύ πυρός.  Όταν κάτι χωρίζει δύο φατρίες, αρχικά υπάρχει κάτι που ενώνει…

Και η AQ και το DAESH είναι οργανώσεις που προέρχονται από το κομμάτι του ισλαμισμού που αποκαλείται «ΣΑΛΑΦΙΣΜΟΣ» και έχει στόχο την εγκαθίδρυση ενός Ισλαμικού Κράτους, που θα κυβερνά όλους τους μουσουλμάνους. Η Άρνηση της AQ να αναγνωρίσει το χαλιφάτο του DAΕSH είναι η βασική τους διαφορά.

Επίσης, τεράστια διαφορά έχουν οι μεσοπρόθεσμες προτεραιότητές τους. Το DAESH αγωνίζεται να εδραιώσει και να επεκτείνει το χαλιφάτο «του», χρησιμοποιώντας απερίγραπτη βία, ενώ η προσέγγιση της AL QAEDA είναι πιο ήπια – όσο ήπια μπορεί να θεωρηθεί κάποια προσέγγιση από αυτούς τους ανθρώπους – στοχεύει στην αύξηση της ισχύος της, να κερδίσει τη στήριξη των μουσουλμάνων και να αποδυναμώσει τους αντιπάλους της.

Το DAESH σχεδιάζει διαρκώς τρομοκρατικές επιθέσεις κατά «soft targets», κατά προτίμηση. Αντίθετα, η AQ προγραμματίζει μακροπρόθεσμα μεγάλης κλίμακας και «εκθαμβωτικές» επιθέσεις, σε συμβολικούς στόχους, όπως και με την 9/11. Και οι δύο οργανώσεις αντλούν άτομα από τις ίδιες δεξαμενές πιστών. Αυτός ο ανταγωνισμός στρατολόγησης αποτελεί έναν προάγγελο, πως κάποια στιγμή μία από τις δύο αναγκαστικά θα φθίνει στο μέλλον.

Το εύρος των ένοπλων αντιπαραθέσεων μεταξύ τους εξαρτάται περισσότερο από τα τεκταινόμενα στο πεδίο της μάχης, παρά στην ιδεολογία. Ας δούμε π.χ. τη Συρία, όπου πολεμούν μεταξύ τους και ας επισημάνουμε ότι σε άλλα μέρη, ανά την υφήλιο έχουν καταλήξει σε ένα «modus vivendi».

Ένα ακόμη χαρακτηριστικό είναι η απέχθεια μεταξύ των ηγετών τους. Μπορεί σε τοπικά επίπεδα να υπάρχει αλληλοεπικάλυψη σε περιπτώσεις επιχειρησιακών διοικητών, αλλά σε επίπεδο ηγεσίας, ο θάνατος του ενός ηγέτη (ανεξαρτήτως ποιού), θα μπορούσε να γίνει ο εφιάλτης της Δύσης, δεδομένου ότι μια – έστω και προσωρινή – προσέγγιση, θα μπορούσε να αποδειχθεί θανατηφόρα για δυτικούς πληθυσμούς.

Το ρήγμα μεταξύ του DAESH και της Al QAEDA έχει τις ρίζες του στην προηγούμενη δεκαετία, όταν η «AL QAEDA in IRAQ» (AQI), η μήτρα του DAESH ακολούθησε μια στρατηγική σεχταριστικών φόνων χωρίς όρια. Ανώτατα στελέχη του ηγετικού πυρήνα της AQ είχαν στείλει σαφείς οδηγίες για τον περιορισμό των δολοφονιών αμάχων, αλλά οι εντολές αυτές αγνοήθηκαν από τον πρώην ηγέτη της AQI, ABU MUS’AD al ZARQAWI.

Τότε, οι σχέσεις της AQI με τον πυρήνα της AQ παρέμειναν τεταμένες και με τους διαδόχους του ZARQAWI, με αποκορύφωμα την κοινή διακήρυξη συνένωσης δυνάμεων μεταξύ της AQI με την συριακή αντικαθεστωτική οργάνωση Jabhat al-Nusra. Έτσι προέκυψε και η ονομασία DAESH, τον Φεβρουάριο του 2014. Η προαναγγελία ενός Χαλιφάτου από το DAESH, από τον Abu Bakr Al-Bagdadi μετέτρεψε το ρήγμα με την AQ, σε χάσμα, και έκανε τις δύο οργανώσεις ανταγωνιστικές.

Ο πυρήνας της AQ παραμένει μια τρομοκρατική οργάνωση, που επιχειρεί υπό την προστασία των TALIBAN, των οποίων το ψευδοκράτος ελέγχει εδάφη του Αφγανιστάν και παρέχει καταφύγιο στην οργάνωση για τον προγραμματισμό των επιθέσεών της. Αντίθετα, ο πυρήνας του DAESH είναι ένας «στρατός ανταρτών» σε ένα ψευδοκράτος, χωρίς καμία στήριξη. Αυτή η διαφοροποίηση είναι θεμελιώδης για τις προοπτικές τους και τις στρατηγικές τους. 

Και οι δύο οργανώσεις δεν έχουν πλήρη έλεγχο των «φίλιων οργανώσεων», δεδομένου ότι μπορεί αυτές να εμπνέονται από τον πυρήνα των ηγεσιών, αλλά όχι από τις ντιρεκτίβες τους. Οι δύο οργανώσεις θεωρούν ότι έχουν κληρονομήσει τις «Αλήθειες και τις Προφητείες» του bin LADEN, όμως το DAESH θεωρεί ότι πρέπει να επιβάλει άμεσα αυτό που θεωρεί «Νόμο του Προφήτη» στη γη, με κάθε τρόπο, ενώ η AQ θεωρεί ότι διαθέτει χρόνο σε βάθος, ως κίνημα, ώστε να επιδιώξει την ενοποίηση – υπό αυτήν όλου του μουσουλμανικού πολιτισμού.  

Κοιτώντας επιμέρους παράγοντες βλέπουμε και ομοιότητες και διαφορές, που αφορούν κυρίως τη στρατηγική τους. Τo DAESH και η AQ έχουν την ιδεολογία τους, αλλά οι άμεσες και οι μεσοπρόθεσμες προτεραιότητές τους είναι αντιδιαμετρικές. Στον τομέα της τρομοκρατίας, και στις δύο οργανώσεις είναι βασικές επιδιώξεις τους. Η AQ δίνει προτεραιότητα στην αποδυνάμωση των δυτικών δομών μέσω αυτής, δημιουργώντας έτσι τις κατάλληλες συνθήκες για την δημιουργία ενός Χαλιφάτου. 

Το DAESH βλέπει την τρομοκρατία, ως μέσον άμυνας και ταυτόχρονης επέκτασης του κράτους που επιδιώκει να δημιουργήσει. Αξίζει να αναφέρει κανείς την επιμονή της ΑQ να δίνει εντολές στις φίλα προσκείμενες σε αυτήν οργανώσεις και τους οπαδούς της να μην προβαίνουν σε επιθέσεις, στις οποίες ενδέχεται να υπάρχουν και άμαχοι μουσουλμάνοι. Επίσης, κάθε επίθεση της εν λόγω οργάνωσης, χαρακτηρίζεται από υψηλό βαθμό ετοιμασίας και υπομονή.

Ο τρόπος διακυβέρνησης που ασκούν οι δύο οργανώσεις είναι εντελώς διαφορετικός. Η απάνθρωπη βία έχει γίνει συνώνυμο της διακυβέρνησης από το DAESΗ, όπως επίσης και η παντελής ασέβεια στην κουλτούρα των ντόπιων πληθυσμών. Ασπάζεται εντελώς τις αρχές του TAKFIR, για να δικαιολογήσει τις δολοφονίες των σουνιτών μουσουλμάνων.

Αντίθετα, η AQ έχει ένα πιο πραγματιστικό τρόπο διακυβέρνησης. Σε σημεία του Αφγανιστάν που κυβερνά η οργάνωση, δεν επιβάλλει τη δική της εκδοχή της «σαρία», αλλά την ενσωματώνει στην τοπική κουλτούρα και συνθήκες, δίνοντας δυνατότητα, πιο μακροχρόνιας προσαρμογής σε αυτή.

Αναφορικά με την ΠΡΟΠΑΓΑΝΔΑ, και οι δύο οργανώσεις τη χρησιμοποιούν στο έπακρο. Τις προηγούμενες δεκαετίες, όντως η AQ ήταν «πρωτοπόρα» οργάνωση στον τομέα «τοπικών παραγωγών», ενώ στη συνέχεια επεκτάθηκαν σε δημιουργία online τζιχαντιστικών περιοδικών στην Αραβική και την αγγλική (Ιούλιος 2010).

Το DAESH ακολούθησε, διαθέτοντας περισσότερο χρήμα για τον τομέα αυτό. Διαθέτει μέσα ενημέρωσης όπως το AL-HAYAT και A’MAQ, όπου εμφανίζονται υψηλής ποιότητας φωτογραφίες, καλογραμμένα άρθρα σε πολλές γλώσσες και αρχίζει να χρησιμοποιεί το TWITTER, αντί για κλειστές πλατφόρμες, για επικοινωνία και προώθηση της προπαγάνδας. Είναι πιο πιθανό, η συγκεκριμένη οργάνωση να χρησιμοποιεί κρυπτογραφημένες επικοινωνίες.  Βέβαια, υπάρχει διαφορά και στη ρητορική των δύο οργανώσεων. 

Η AQ επιμένει να προωθεί τις ομιλίες του Ayman al-Zawahiri.

Και φυσικά, το βασικό θέμα των ΕΙΣΡΟΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΩΝ. Εδώ υπάρχουν μεγάλες διαφορές. Διαθέτοντας ένα ψευδοκράτος, το DAESH βρίσκει κεφάλαια μέσω ελέγχου της περιοχής, φόρων, προστίμων, παράνομες εξαγωγές πετρελαίου και αρχαιοκαπηλεία.

Η AQ για μεγάλο ποσοστό των οικονομικών της, βασίζεται σε μεγάλες δωρεές, κυρίως από πλούσια άτομα που ζουν στις χώρες του Κόλπου. Επίσης, στην Υεμένη ή σε άλλες χώρες με αδύναμη κεντρική εξουσία, αντλεί έσοδα από λαθροδιακινήσεις, λύτρα, ή εκμεταλλευόμενη τα τοπικά παράνομα δίκτυα. Όσον αφορά την τελική εικόνα που θα διαμορφωθεί, η τύχη των αρχηγών, θα παίξει ιδιαίτερο ρόλο. 

Ο θάνατος του BAGDADI θα μπορούσε να δημιουργήσει μία προσέγγιση των οργανώσεων. Ο Zawahiri έχει αφήσει περιθώριο, για συμμαχία εναντίον των αλλόθρησκων εχθρών. Ο μελλοντικός θάνατος ανώτερων στελεχών της ΑQ, όπως ο Jawlani και Zawahiri, θα μπορούσε να δημιουργήσει τις σωστές συνθήκες προσέγγισης.

Καθώς, διασκορπίζονται πολλά κεφάλαια για ανταγωνιστικούς σκοπούς, σε περίπτωση προσέγγισης, θα εξοικονομηθούν αυτά τα κεφάλαια για τρομοκρατικές επιθέσεις.  Σε κάθε περίπτωση, το σημείο συναγερμού στη Δύση δεν θα μειωθεί.