ΑΝΑΜΕΣΑ ΣΤΟΥΣ EΛΛΗΝΕΣ ΣΤΑ ΧΡΟΝΙΑ ΤΗΣ ΚΡΙΣΗΣ ΡΙΖΩΝΕΙ Ο ΔΙΧΑΣΜΟΣ

 

Τάσεις διχασμού και βαθιά αμφιθυμία στον ελληνικό πληθυσμό ανάμεσα στην παραδοχή αναγκαιότητας της Ευρώπης και στην παράλληλη άνοδο των αντί-ευρωπαϊκών δυνάμεων, καταγράφει έρευνα της «διαΝΕΟσις» για τα πέντε χρόνια κρίσης στην Ελλάδα, αποτυπώνοντας τις αξιακές, πολιτικές και πολιτισμικές πεποιθήσεις τους πληθυσμού.

Από την έρευνα που πραγματοποιήθηκε σε συνεργασία με τον καθηγητή Συγκριτικής Πολιτικής του Παντείου Πανεπιστημίου Γεράσιμο Μοσχονά και υλοποιήθηκε από την εταιρεία ερευνών G.P.O. σε δύο φάσεις (τον Απρίλιο και το Νοέμβριο του 2015) προκύπτουν αρκετά ενδιαφέροντα συμπεράσματα, όσον αφορά στο τι πραγματικά θέλουν οι Έλληνες για το μέλλον της χώρας, αλλά και πολλά άλλα σημαντικά, κοινωνικά ζητήματα.

Η έρευνα καταγράφει μια κατάσταση βαθιάς αμφιθυμίας ανάμεσα στην παραδοχή της αναγκαιότητας της Ευρώπης και στην παράλληλη άνοδο των αντί-ευρωπαϊκών δυνάμεων που δεν είναι πλειοψηφικές, αλλά έχουν ωστόσο ισχυρά ερείσματα μέσα στην κοινωνία. Πιο αναλυτικά, ένα ποσοστό που αγγίζει το 40% του πληθυσμού αποτελεί τη φιλοευρωπαϊκή τάση, έχοντας στον σκληρό πυρήνα του ένα ποσοστό της τάξεως του 17% με 20%, ενώ της ίδιας τάξεως είναι και το ποσοστό των αντιευρωπαϊστών.

Την ίδια ώρα, παρατηρείται διχογνωμία όσον αφορά τον ρόλο του κράτους στη λειτουργία της οικονομίας, ενώ μοιρασμένες είναι οι απόψεις τόσο στα ζητήματα της φορολογικής πολιτικής όσο και σε αυτό των ιδιωτικοποιήσεων των οργανισμών και υπηρεσιών κοινής ωφέλειας. Στην πρώτη από τις ερωτήσεις της έρευνας, οι πολίτες ρωτήθηκαν για τη συμμετοχή της Ελλάδας στην Ευρωπαϊκή Ένωση. 

Τον Απρίλιο, το 69% των ερωτηθέντων απάντησε ότι τη θεωρούν είτε «θετική» είτε «μάλλον θετική», και ένα 31% πως τη βλέπει είτε «αρνητική» είτε «μάλλον αρνητική», ένα αποτέλεσμα λίγο-πολύ αναμενόμενο και συνεπές με τα αποτελέσματα προγενέστερων ερευνών. Τον Νοέμβριο τα ποσοστά είχαν αλλάξει σημαντικά, σε 60% και 39% αντίστοιχα. Η γενική τάση, όμως παρέμενε η ίδια, ήπια φιλοευρωπαϊκή.

Όπως αναφέρθηκε, εάν ο βασικός κορμός στήριξης της ευρωπαϊκής πορείας της Ελλάδας αντιπροσωπεύει περίπου το 40% του πληθυσμού, ο πιο σκληρός πυρήνας του ευρωπαϊσμού κινείται σε μια τάξη μεγέθους μεταξύ 17% και 20%. Οι πολίτες αυτοί αξιολογούν θετικά τη συμμετοχή της Ελλάδας στην Ευρωπαϊκή Ένωση και πιστεύουν ότι η Ελλάδα βγήκε ωφελημένη σε ποσοστά πολύ μεγαλύτερα του μέσου όρου. 

Ο φιλοευρωπαϊσμός της ομάδας αυτής είναι συστηματικά μεγαλύτερος από εκείνον του κεντρικού ευρωπαϊκού κορμού. Είναι αξιοσημείωτο ότι στο ερώτημα αν «αντί της συμμετοχής στην Ευρωζώνη, τα συμφέροντα της Ελλάδας διασφαλίζονται περισσότερο με μια προνομιακή σχέση με κάποια άλλη χώρα», 71,1% της ομάδας διαφωνεί (το αντίστοιχο ποσοστό για το σύνολο του δείγματος είναι 47,4 και 61% για την ομάδα του ευρωπαϊκού πυλώνα).

Σκληρός πυρήνας << Συμπερασματικά, εάν ο βασικός πυλώνας στήριξης της ευρωπαϊκής πορείας της Ελλάδας αποτελεί περίπου το 40% του συνολικού πληθυσμού, ο σκληρός πυρήνας, εντός της ευρύτερης αυτής ομάδας, αντιπροσωπεύει λιγότερο από 20% του συνολικού πληθυσμού. Ωστόσο, αυτό το πιο φιλοευρωπαϊκό τμήμα του φιλοευρωπαϊσμού δεν είναι ποιοτικά διαφορετικό από τον ευρύτερο ευρωπαϊκό κορμό.

Εάν ο πιο στενός πυρήνας του ευρωπαϊσμού κινείται σε μια τάξη μεγέθους μεταξύ 17% και 20%, αντίστοιχο είναι το μέγεθος του σκληρού πυρήνα του ευρωσκεπτικισμού. Ωστόσο, ο πυρήνας αυτός εμφανίζεται να είναι πιο συνεκτικός στις ευρωσκεπτικιστικές του προτιμήσεις συγκρινόμενος με εκείνον του ευρωπαϊσμού.

Η πολιτική-ιδεολογική σύνθεση του πυρήνα του σκληρού ευρωσκεπτικισμού είναι εξαιρετικά ενδιαφέρουσα. Στο εσωτερικό του υπερεκπροσωπούνται η Αριστερά (37%), η Άκρα Δεξιά (10%) και η Άκρα Αριστερά (7%) αλλά έχουν αξιοσημείωτη, αν και έντονα μειοψηφική, παρουσία η Κεντροαριστερά (14%) και το Κέντρο (12%). 

Κατά ειρωνικό τρόπο, όλα τα ανωτέρω δεν εμποδίζουν καθόλου τους οπαδούς του προχωρημένου ευρωπαϊσμού και εκείνους του σκληρού ευρωσκεπτικισμού να συγκλίνουν θεαματικά στην άποψη που υπογραμμίζει το πόσο ξεχωριστή χώρα είναι η Ελλάδα. 

Η υψηλή αντίληψη του έθνους προσεγγίζει αντίπαλα ιδεολογικά ρεύματα. Συγκεκριμένα, η ευρωπαϊκή πορεία της χώρας και η ίδια η Ε.Ε. απορρίπτονται - με συστηματικότητα που εκπλήσσει - από αυτό το 17,2% του ελληνικού πληθυσμού. Η απόρριψη αφορά όλους τους τομείς της σχέσης της Ελλάδας με την Ε.Ε. Είναι μεγαλύτερη στους τομείς της οικονομικής ευημερίας και κοινωνικής δικαιοσύνης, αλλά αγγίζει, σε ελαφρώς μικρότερο εύρος, όλα ανεξαιρέτως τα πεδία δημόσιας πολιτικής.

Περήφανος λαός.Ακόμη, η έρευνα στο σύνολό της, καταγράφει μια κατάσταση απαξίωσης και έντονου προβληματισμού, γύρω από μια σειρά θεμάτων που απασχολούν τη σύγχρονη Ελλάδα. Οι Έλληνες ωστόσο, παρά τις διχογνωμίες και τις αντινομίες που εμφανίζουν, συνεχίζουν να είναι ένας λαός περήφανος για την καταγωγή του, που τοποθετεί τη χώρα του στον πυρήνα της ευρωπαϊκής προοπτικής και αισιοδοξεί ότι η σημερινή κατάσταση μπορεί να ανατραπεί.

Σημειώνεται πως η έρευνα διεξήχθη από την εταιρεία ερευνών GPO σε δύο φάσεις: Η πρώτη, τον Απρίλιο του 2015, περιλάμβανε τηλεφωνική έρευνα σε αντιπροσωπευτικό δείγμα 2.500 ατόμων από όλη την επικράτεια, ενώ η δεύτερη περιλάμβανε μια επαναληπτική τηλεφωνική έρευνα τον Νοέμβριο του 2015, ενός μέρους του ερωτηματολογίου -19 από τις 69 ερωτήσεις- σε μικρότερο δείγμα 1.000 ατόμων.

Χτυπήματα.Το 40% του πληθυσμού αποτελεί τη φιλοευρωπαϊκή τάση, έχοντας στον σκληρό πυρήνα του ένα ποσοστό της τάξεως του 17% με 20%.

Τον περασμένο Απρίλιο, το 69% των ερωτηθέντων απάντησε ότι θεωρούν «θετική» είτε «μάλλον θετική» την παραμονή της Ελλάδας στην Ε.Ε.

Την ίδια στιγμή, το 31% διατύπωνε πως τη βλέπει είτε «αρνητική» είτε «μάλλον αρνητική», ένα αποτέλεσμα λίγο-πολύ αναμενόμενο και συνεπές με τα αποτελέσματα προγενέστερων ερευνών.

Τον βασικό κορμό στήριξης της ευρωπαϊκής πορείας της Ελλάδας αντιπροσωπεύει περίπου το 40% του πληθυσμού.

Η πολιτική-ιδεολογική σύνθεση του πυρήνα του σκληρού ευρωσκεπτικισμού είναι εξαιρετικά ενδιαφέρουσα.

Στο εσωτερικό του πυρήνα του σκληρού ευρωσκεπτικισμού υπερεκπροσωπούνται η Αριστερά (37%), η Άκρα Δεξιά (10%) και η Άκρα Αριστερά (7%) αλλά έχουν αξιοσημείωτη, αν και έντονα μειοψηφική, παρουσία η Κεντροαριστερά (14%) και το Κέντρο (12%).