ΧΑΣΜΑ ΧΩΡΙΖΕΙ ΑΘΗΝΑ ΚΑΙ ΔΑΝΕΙΣΤΕΣ

 

Σκηνικό εμπλοκής διαμορφώνεται πριν καλά - καλά ξεκινήσει ακόμα ο έλεγχος των θεσμών. Τα θέματα που θα πρέπει να κλείσουν είναι σημαντικά και η πολιτική τους διαχείριση από την πλευρά της κυβέρνησης δύσκολη. Το γεγονός αυτό έχει ήδη δημιουργήσει προβληματισμό και στα δυο στρατόπεδα.

Αν και η πρόθεση για έναν γρήγορο κύκλο διαπραγματεύσεων είναι δηλωμένη και από τις δύο πλευρές, την ίδια ώρα Αθήνα και δανειστές -ιδίως οι τελευταίοι- προετοιμάζονται για το χειρότερο σενάριο, που προβλέπει καθυστερήσεις, φέρνοντας στην επιφάνεια και τα σενάρια εμπλοκής. Προς το παρόν, αρμόδια στελέχη ξεκαθαρίζουν ότι δεν υπάρχει κάποιο πρόβλημα. Αλλά αυτό συμβαίνει, προσθέτουν, γιατί δεν έχει ξεκινήσει και κάποια επί της ουσίας συζήτηση λόγω εορτών. 

Ωστόσο, οι ίδιοι παράγοντες επισημαίνουν ότι οι μεν δανειστές έχουν προετοιμαστεί για σημαντικές καθυστερήσεις στο συμφωνημένο χρονοδιάγραμμα -να έχει κλείσει ο έλεγχος έως τα μέσα Φεβρουαρίου-, η δε κυβέρνηση «βλέπει» ότι τα θέματα δεν θα κλείσουν μέσα στο πρώτο τρίμηνο του 2016 λόγω της διαφαινόμενης στάσης των θεσμών σε ασφαλιστικό, φορολογικό και νέα δημοσιονομικά μέτρα. Υπενθυμίζεται, εν συντομία, ότι το διακύβευμα αυτών των διαπραγματεύσεων είναι η επίτευξη συμ­φωνίας στα τρία αυτά ζητήματα.

Πρώτον, πρέπει να εξευρεθούν μέτρα που θα οδηγήσουν σε εξοικονομήσεις ύψους 1 % του ΑΕΠ στο ασφαλιστικό ή περίπου 1,8 δις ευρώ. Είναι δεδομένο ότι για να συμβεί αυτό θα χρειαστεί να γίνουν περικοπές και στις κύριες συντάξεις. Κάτι όμως που προς το παρόν αποκλείει η κυβέρνηση με κάθε ευκαιρία και σε όλους τους τόνους. Υπάρ­χει επίσης ανοιχτή κόντρα μεταξύ Αθήνας και δανειστών για την ελληνική πρόταση περί αύξησης των ασφαλιστικών εισφο­ρών, με τους θεσμούς να μην το δέχονται ως μέτρο.

Το δεύτερο μέτωπο, αυτό του φορολογι­κού, ανησυχεί τους θεσμούς κυρίως λόγω των πολιτικών πτυχών του. Εκτιμούν ότι εύκολα θα μπορούσε να περάσουν τα μέ­τρα σε τεχνικό επίπεδο, ενώ και τα επιπλέ­ον ποσά που προβλέπεται να εισπραχθούν από τις αλλαγές δεν είναι σημαντικά, λαμ­βάνοντας υπόψη τον φορολογικό Αρμαγεδδώνα των προηγούμενων ετών. Τα ποσά που θα πρέπει να μπουν στα κρατικά ταμεία είναι 150 εκατ. ευρώ από τις αλλα­γές στην κλίμακα εισοδήματος και άλλα 35 εκατ. ευρώ από τις παρεμβάσεις στη φορο­λόγηση των αγροτών. 

Το τελευταίο, ωστό­σο, είναι και το πιο δύσκολο, καθώς αρκετοί βουλευτές της επαρχίας θα δυσκολευτούν να ψηφίσουν τέτοιου είδους αλλαγές, ειδι­κά αν δεν υπάρχει κάποιου είδους κάλυψη των απωλειών.

Το τρίτο ζήτημα, εκείνο των δημοσιονο­μικών μέτρων, είναι εξίσου δύσκολο. Εκτός από τις παρεμβάσεις ύψους 1,8 δις ευρώ που θα πρέπει να ψηφιστούν από τώρα για να εφαρμοστούν το 2017 και το 2018, οι θεσμοί έχουν ήδη εντοπίσει κενό της τάξης των 900 εκατ. ευρώ για το 2016, που χρήζει κάλυψης με νέα μέτρα, ενώ υπάρχουν και τα μέτρα εκείνα που έχουν ψηφιστεί και δεν έχουν εφαρμοστεί (όπως οι περικοπές στις αμυντικές δαπάνες κ.λπ.) ή απομένει να ψηφιστούν (όπως η αύξηση της φορο­λόγησης των εισοδημάτων από ενοίκια).

Δεδομένων των παραπάνω δυσκολιών, στελέχη των δανειστών αναφέρουν ότι οι εκπρόσωποι των θεσμών έχουν προετοιμα­στεί ακόμα και για μεγάλες καθυστερήσεις. Όσο η κυβέρνηση δεν εφαρμόζει εκείνα που έχουν συμφωνηθεί στο Μνημόνιο, οι θεσμοί δεν δείχνουν καμία διάθεση υπο­χώρησης και θα περιμένουν αφήνοντας τα πάντα ανοιχτά, εξηγούν.

Το ίδιο όμως κλίμα εκπέμπεται κι από την Αθήνα. Στην κυβέρνηση έχουν πάρει το μήνυμα ότι οι θεσμοί δεν έχουν καμία διά­θεση να δείξουν ελαστικότητα ως προς τη μη υλοποίηση των συμφωνηθέντων. Έτσι, στο κυβερνητικό επιτελείο δεν αποκλείουν πλέον και το ενδεχόμενο να μην κλείσουν όλα τα ζητήματα μέχρι τα τέλη Μαρτίου, που είναι το βασικό σενάριο. Μάλιστα, στα «όλα τα ζητήματα» η Αθήνα συμπεριλαμ­βάνει και το θέμα της νέας ρύθμισης του χρέους. Αλλά για να συζητηθεί αυτό, θα πρέπει πρώτα να έχουν συμφωνηθεί όσα περιγράφηκαν παραπάνω.

Μη ρεαλιστική η «έξοδος» του ΔΝΤ. Την ώρα, πάντως, που όλα τα θέματα του ελέγχου φαίνεται να είναι στον αέρα, ένα άλλο θέμα δείχνει να έχει κλείσει. Αυτό αφορά στη συμμετοχή ή μη του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου στο νέο ελληνικό πρόγραμμα. Παράγοντες των δανειστών αναφέρουν ότι επί της ουσίας ποτέ δεν υπήρξε θέμα μη συμμετοχής του Ταμείου, ενώ και η πρόβλεψη για πολύ μικρότερη χρηματική συμβολή στο νέο πρόγραμμα απ' ό,τι αρχικά υπολογιζόταν καθιστά ακό­μα πιο εύκολη τη συμμετοχή του.

Θα πρέπει να γίνει αντιληπτό ότι το ΔΝΤ αποτελείται από χώρες, οι κυβερνήσεις των οποίων βάζουν τα χρήματα και παράλληλα παίρνουν τις αποφάσεις. Στο πλαίσιο αυτό, αρμόδια στελέχη αναφέρουν ότι όσο η Γερ­μανία -και κατ'επέκταση η Ευρωζώνη- και οι Η Π Α, που αποτελούν τους μεγαλύτερους τροφοδότες του Ταμείου, θέλουν το ΔΝΤ στην Ελλάδα, αυτό θα παρέχει πρόγραμμα στη χώρα μας και θα επιτηρεί την εφαρμο­γή του. Κι αυτό το μήνυμα έχει φτάσει στο κυβερνητικό επιτελείο, το οποίο, σύμφωνα με πληροφορίες, έχει πλέον κατανοήσει ότι η αποπομπή του Ταμείου από τα ελληνικά προγράμματα δεν είναι κάτι το ρεαλιστικό. 

Πάντως, σε πολιτικό επίπεδο το σενάριο της απομάκρυνσης του ΔΝΤ αναμένεται να μείνει ζωντανό από την ελληνική πλευρά ως αντίβαρο στα δύσκολα μέτρα που πρέ­πει να ψηφιστούν. Σε κάθε περίπτωση, το σκηνικό που έχει διαμορφωθεί αυτές τις μέρες στο παρα­σκήνιο κάθε άλλο παρά γιορτινό είναι. Όσο πλησιάζει ο καιρός που θα ξεκινήσουν οι συζητήσεις -η πρώτη ανταλλαγή στοι­χείων αναμένεται από βδομάδα- τόσο οι δύο πλευρές καταλαβαίνουν ότι τους χω­ρίζει απόσταση η οποία θα απαιτήσει χρό­νο και κόπο για να καλυφθεί.