ΤO ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΟ ΦΩΣ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ

Ἄραγε τὸ χριστιανικὸ φῶς στὸ εὐρωπαϊκὸ γίγνεσθαι ἔσβησε ἢ τρεμοσβύνει; Ἤδη γίνεται λόγος γιὰ μιὰ μεταχριστιανικὴ Εὐρώπη, γιὰ ἀποβαπτίσεις, γιὰ πωλήσεις ἢ μισθώσεις τῶν ναῶν, γιὰ κεκλεισμένο τὸ Εὐαγγέλιο τοῦ Χριστοῦ.

Ὁ Χριστὸς ὡς νὰ ἔχει ἐξορισθεῖ ἀπὸ τὰ κράτη τῆς Εὐρώπης. Ἡ Εὐρώπη ξέχασε τὸν Χριστό, καὶ τὴν θεία διδασκαλία Του. Ὡστόσο ἀκούγεται καὶ χριστιανικὸς λόγος γιὰ εἰρήνη, καταλλαγή, ἀλληλεγγύη, μὴ χρήση βίας καὶ δειλὰ - δειλὰ γιὰ κάποια ἠθικὴ δεοντολογία.

Ἀλλὰ ὁ λόγος αὐτὸς εἶναι ἐξασθενημένος καὶ συχνὰ δὲν εἰσακούεται. Κατὰ γενικὲς γραμμὲς ἐπικρατεῖ ἡ χριστιανικὴ ἀφωνία καὶ ἀπραξία. Ἡ ἀποϊεροποίηση καὶ ἡ περιθωριοποίηση τοῦ Χριστιανισμοῦ. Καὶ αὐτὸ ἐπίσημα καὶ ἀνεπίσημα. Ἀπὸ τὴν ἄλλη βλέπουμε, τέλος πάντων, νὰ γίνεται θύμηση τοῦ θείου παράγοντα σὲ ἐπιμνημόσυνες δεήσεις καὶ τελετές.

Βέβαια γι’ αὐτὸ τὸ φαινόμενο καὶ τὶς συνέπειες ποὺ ἔχει φέρει στοὺς εὐρωπαϊκοὺς λαοὺς ὑπάρχουν πολλὲς αἰτίες ποὺ βρίσκονται μάλιστα στὰ ἐνδότερα τῆς χριστιανοσύνης τῆς Δύσεως καὶ στοὺς ἐκπροσώπους αὐτῆς ἤδη ἀπὸ τὸν Μεσαίωνα, τοὺς θρησκευτικοὺς πολέμους, τὶς αἱρετικὲς δοξασίες, τὶς πλάνες καὶ τὶς ἐκτροπὲς τοῦ ἀληθοῦς χριστιανικοῦ μηνύματος.  Φέρουν μεγάλη εὐθύνη οἱ διαστρεβλωτὲς τοῦ Εὐαγγελίου τοῦ Χριστοῦ καὶ τῆς χριστιανικῆς διδασκαλίας.

Προσέτι οἱ μεθοδεῖες τοῦ Πονηροῦ, τοῦ ἀλάστορος τῶν ψυχῶν, ἡ ἀλαζονεία καὶ ἡ αἴσθηση αὐτάρκειας τοῦ ἀνθρώπου καὶ τὰ συγκρητιστικὰ σχήματα ὁδήγησαν μιὰ Εὐρώπη σήμερα νὰ νοιώθει τὸ ἐσωτερικὸ κενό, νὰ ἔχει χάσει τὸ ἀληθινὸ νόημα τῆς ζωῆς, νὰ κλαίει, νὰ θρηνεῖ καὶ νὰ ἔχει φθάσει νὰ μὴν αἰσθάνεται ἡρεμία καὶ ἀσφάλεια.

Βλέπει ἡ σημερινὴ Εὐρώπη τὸ πνευματικὸ αὐτὸ κενὸ καὶ καμμία ἰδεολογία δὲν μπορεῖ νὰ τὸ πληρώσει. Κάμνει συνεχεῖς ὑποχωρήσεις σὲ ἀκατάλυτες βασικὲς εὐαγγελικὲς ἀρχές, μὲ νομοθετήματα, διατάξεις, κανονισμούς, ὁδηγίες, μὲ συμβιβασμοὺς ἀκόμη καὶ μὲ νέο λεξιλόγιο, ἀλλὰ αὐτὸ τὸ κενὸ δὲν πληροῦται ἀλλ’ συνεχῶς μεγενθύνεται. Ἀδιέξοδα σὲ πολλαπλὰ ἐπίπεδα.

Φτιάχνονται τοιουτοτρόπως, μεθοδικὰ λαοὶ χωρὶς τίποτα ἀπὸ τὴ ζωή τους νὰ  θυμίζει Θεό.Ἔτσι ὁ σημερινὸς πνευματικὸς τρανταγμὸς στὴν Εὐρώπη, γιατὶ περὶ αὐτοῦ πρόκειται μ’ ὅσα συμβαίνουν, βρίσκει τοὺς περισσοτέρους σὲ μία σύγχυση. Ἡ ρίζα τοῦ κακοῦ δὲν εἶναι ἡ ἀπουσία δημοκρατικῶν ἰδεωδῶν ἀλλὰ ἡ περιφρόνηση τῶν ἐντολῶν τοῦ Εὐαγγελίου καὶ ἡ μὴ ἐφαρμογή τους μὲ διάφορα προσχήματα.

Ἡ ὑπέρμετρη ἐμπιστοσύνη στὴ μηχανή, ποὺ οὕτως ἢ ἄλλως δὲν καταλαβαίνει ἀπὸ αἰσθήματα ἀγάπης καὶ ἀλληλεγγύης, ἡ στόχευση στὸν ὑλικὸ εὐδαιμονισμὸ μὲ λησμοσύνη ὅτι ὁ εὐδαιμονισμὸς δὲν εἶναι ἀναγκαστικῶς καὶ εὐδαιμονία καὶ ὁ ἀμοραλισμὸς στὸ ὄνομα τοῦ διαφωτισμοῦ, τῆς λογικοκρατίας καὶ τοῦ ἀγνωστικισμοῦ ποὺ δὲν προσθέτουν οὔτε ἕνα πόντο ἠθικοῦ μεγαλείου στὴν Εὐρώπη.

Έχουν φθάσει τελικὰ τὸν εὐρωπαῖο ἄνθρωπο νἆναι ἄτομο καὶ ἀριθμὸς καὶ ὄχι πρόσωπο καὶ προσωπικότητα ἀξία σεβασμοῦ καὶ ὑψίστης τιμῆς ὡς σῶμα καὶ ψυχὴ μὲ θεῖο σπινθῆρα, πνεῦμα Θεοῦ μέσα στὸ βάθος τῆς ὕπαρξής του.

Ὁ Ζάκ ντε Λακρετέλ τῆς Γαλλικῆς Ἀκαδημίας εἶχε πεῖ: «Ἐδῶ καὶ μισὸν αἰῶνα ζοῦμε μιὰ ἐποχή, ὅπου σ’ ὅλα τὰ σημεῖα τοῦ πλανήτη θὰ φαινώμεθα στὰ μάτια μιᾶς ἀνωτέρας συνειδήσεως σὰν δήμιοι ἢ σὰν νευρόσπαστα». Καὶ ὁ δόκιμος συγγραφέας Ἐμμανουὲλ Μπέρλ ἔγραψε ὅτι «ὁ πολιτισμός μας ὑποφέρει ἀπὸ μιὰ θρησκευτικὴ ἔλλειψη. Ἡ ἐπιτυχία τῆς τεχνικῆς μας ἔκανε νὰ ξεχάσουμε τὸ θεῖο».

Πρὸ ὀλίγων μόλις ἐτῶν ἔγινε τόση συζήτηση γιὰ τὴν ἀναφορὰ τοῦ χριστιανισμοῦ στὴ Συνταγματικὴ Συνθήκη ποὺ ἑτοίμαζε ἡ Εὐρωπαϊκὴ Συνέλευση, σημεῖο ἐξόχως σημαντικὸ καὶ καθοριστικὸ γιὰ τὸ μέλλον τῆς Εὐρώπης καὶ ὄμως δὲν ἀνεφέρθη, δὲν ἀνεγράφη οὐδόλως ἡ χριστιανικὴ πίστη καὶ ἀγνόησε ὁ εὐρωπαίος συνταγματικὸς νομοθέτης τὴν χριστιανικὴ κληρονομιά του.

Ἰσχύει ἐν προκειμένῳ ὁ λόγος: «Αὕτη δε ἐστιν ἡ κρίσις ὅτι τὸ φῶς ἐλήλυθεν εἰς τὸν κόσμον καὶ ἠγάπησαν οἱ ἄνθρωποι μᾶλλον τὸ σκότος ἢ τὸ φῶς» (Ἰω. 3, 19).

Ὅμως ἐπέστη ὁ καιρὸς τὸ φῶς τοῦ Χριστιανισμοῦ νὰ ἀνέλθει «ἐπὶ τὴν λυχνίαν». Ἡ Εὐρώπη χρειάζεται σήμερα τὸ ἦθος τῆς χριστιανικῆς διδασκαλίας ὅσο ποτὲ ἄλλοτε. Ὁ πολιτισμὸς τῆς Εὐρώπης οἰκοδομήθηκε στὰ θεμέλια τοῦ Χριστιανισμοῦ καὶ ἡ εὐρωπαϊκὴ ἰδιοπροσωπεία ἔχει τὶς ρίζες της στὴ χριστιανικὴ παράδοση.

Αὐτὲς οἱ ρίζες δὲν πρέπει νὰ κοποῦν καὶ αὐτὸ βέβαια δὲν σημαίνει ὑποτίμηση τοῦ ἄλλου, τοῦ μὴ χριστιανοῦ. ῎Επειτα τὰ κριτήρια τῶν εὐρωπαϊκῶν κρατῶν γιὰ τὶς κοινωνίες τῶν πολιτῶν δὲν μπορεῖ νὰ εἶναι μόνο στεγνὰ οἰκονομικὰ συμφέροντα.

Εἶναι ἀνάγκη νὰ ὑπάρξει μία ἀνώτερη ἠθικὴ πνευματικὴ στοχοθεσία ποὺ ἀπορρέει ἀπὸ τὸ Εὐαγγέλιο τοῦ Χριστοῦ. Ἐκεῖ ἄλλωστε δὲν ἔχουν τὰ θεμέλιά τους ὅλα τὰ λεγόμενα ἀτομικὰ καὶ ἀνθρώπινα δικαιώματα; Ἐπιτέλους ἔχουμε σκεφθεῖ τί θἆταν ἡ εὐρωπαϊκὴ ἤπειρος χωρὶς τὸ χριστιανικὸ πνεῦμα;

Μὴ λησμονοῦμε  ὅτι ἡ φοβερώτερη τραγωδία γιὰ τὴν ὅλη ζωὴ τοῦ ἀνθρώπου, ἡ ἀπανθρωπία μ’ ὅλες τὶς συνέπειές της γεννᾶται ἐκεῖ ὅπου ἐξαλείφεται ἡ πίστη στὴν ἀνωτερότητα τοῦ χριστιανισμοῦ, ἐκεῖ ὅπου δὲν ἀκούγεται ὁ ἦχος τῆς καμπάνας, ἐκεῖ ὅπου ἡ αἰσχύνη καὶ ἡ ἀφροσύνη τῆς ἀθεΐας γίνεται καθεστώς.

Ὡς ἔλεγε ὁ Γκαῖτε «ὅπου χάθηκε ὁ χριστιανισμός, ἐκεῖ ὑπῆρξαν  μόνο δάκρυα πίκρας». Ἀλλὰ σημαντικὸ εἶναι καὶ τὸ τοῦ Μπερντιάεφ: «Ἀπὸ τὴν ἰδέα ποὺ ἔχουμε περὶ Χριστοῦ θὰ ἐξαρτηθεῖ καὶ ἡ ἰδέα περὶ τοῦ ἀνθρώπου».Ὀφείλει, λοιπόν, ἡ Εὐρώπη ν’ ἀνακαλύψει ἐκ νέου τὴν ἐξ ἀποκαλύψεως σώζουσα τὴν κοινωνία της ἀλήθεια.

Τὸν χριστιανισμό. Καὶ μακάρι νὰ βρεῖ τὸν αὐθεντικὸ χριστιανισμό. Εἶναι καιρὸς πλέον. Δὲν ἐπιτρέπεται ἡ Εὐρώπη ν’ αὐτοκτονήσει πνευματικῶς. Ἐν προκειμένῳ ἠχοῦν ἐξ ἀντιθέτου ἐξόχως ἀφυπνιστικὰ τὰ λόγια τοῦ Ποῦτιν: «Θέλω μία Ρωσία ποὺ νὰ κρατᾶ τὴν ἱστορία της, τὴ θρησκεία της καὶ ὄχι μία πίστη γιὰ τὴν ὁποία οἱ Εὐρωπαῖοι ντρέπονται καὶ ἀπεμπολοῦν». 

Ὁ κάθε εὐρωπαῖος διὰ τοῦ ἰδιαιτέρου ἐπαγγέλματός του καὶ τῆς θέσεώς του καλεῖται σήμερα, στοὺς δύσκολους αὐτοὺς καιροὺςνὰ ἐγκολπωθεῖ ἐκ νέου τὸν χαμένο ἢ λησμονημένο χριστιανισμὸ καὶ νὰ τὸν ζήσει στὸν καθ’ ἡμέρα βίο του. Ὀφείλει νὰ γίνει τὸ φῶς τοῦ κόσμου καὶ τὸ ἅλας τῆς γῆς, τὸ φῶς τὸ μὴ σβεννυμενον καὶ τὸ ἅλας τὸ μὴ ἔξω βαλλόμενον, «φῶς τὸ πᾶσιν γλυκύτατον καὶ ἅλας τὸ πᾶσιν ἐράσμιον».

Στὰ ἀκραῖα ὅρια μεταξὺ ζωῆς καὶ καταστροφῆς τοῦ πολιστιμοῦ καὶ τοῦ παλιβαρβαρισμοῦ ποὺ ὑφιστάμεθα, στὰ ὅρια ὑπάρξεως καὶ μὴ ὑπάρξεως, ὅπου τὸ πᾶν τελικὰ κρίνεται καὶ δοκιμάζεται καὶ δὲν θεωρεῖται τίποτε αὐτονόητο, τὴν ὥρα τούτη ὅλοι καλούμεθα ν’ ἀπαντήσουμε καὶ ὡς εὐρωπαῖοι, ἂν θέλουμε τὸ φῶς τοῦ χριστιανισμοῦ «ἐπὶ τὴν λυχνίαν ἢ ὑπὸ τὸν μόδιον»;

Ἀπὸ μᾶς ἐξαρτᾶται. Καὶ ἡ ἐπιλογὴ γίνεται καθημερινὰ σ’ ὅλα τὰ ἐπίπεδα, σ’ ἄρχοντες καὶ ἀρχομένους τοῦ εὐρωπαϊκοῦ γίγνεσθαι. Τὸ μόνο βέβαιο καὶ ἀδιάσειστο εἶναι ὅτι ὁ χριστιανισμὸς δὲν παλιώνει. Εἶναι αὐτὸς ἡ ἀληθινὴ πρόοδος καὶ ὁ πολιτισμὸς τῆς ψυχῆς τῆς Εὐρώπης.

Τού Άρχιμανδρίτη π. Χρυσοστόμου  Κ. Παπαθανασίου Δρ Ν.καί Θ. 

Ίεροκήρυκος   Καθεδρικού   Ναού   τών Άθηνών

και Διευθυντή του Ιδιαίτερου του Μακαριωτάτου.