41 ΧΡΟΝΙΑ ΑΠΟ ΤΟ ΔΗΜΟΨΗΦΙΣΜΑ ΤΟΥ 1974

 

Ιούλιος του 1974 και η Χούντα καταρρέει κάτω από την εθνική και διεθνή κατακραυγή για την τουρκική εισβολή στην Κύπρο.Οι πολιτικές δυνάμεις τις χώρας αποφασίζουν να δράσουν αποσπώντας την διαβεβαίωση του δικτάτορα Ιωαννίδη ότι ο στρατός δεν θα δε θα εμποδίσει τις πολιτικές δυνάμεις να επιτελέσουν το έργο τους.

Το απόγευμα της 23ης Ιουλίου 1974, ο τότε Πρόεδρος της Δημοκρατίας Στρατηγός Φαίδωνας Γκιζίκης τον οποίο είχε διορίσει η Χούντα, κάλεσε στο γραφείο του τους πιο επιφανείς πολιτικούς των δυο βασικών παρατάξεων για να αναζητηθεί το καταλληλότερο πρόσωπο που θα αναλάμβανε τη διακυβέρνηση της χώρας και θα αντιμετώπιζε την Κυπριακή Κρίση.

Η αρχική πρόταση των πολιτικών ήταν η δημιουργία κυβέρνησης Εθνικής Ενότητας μεταξύ του Γεωργίου Μαύρου και του Παναγιώτη Κανελλόπουλου.Τελικά μετά την παρέμβαση του Ευάγγελου Αβέρωφ-Τοσίτσα, ο Στρατηγός Φαίδωνας Γκιζίκης κάλεσε τον Κωνσταντίνο Καραμανλή ζητώντας του να έλθει στην Ελλάδα και να σχηματίσει άμεσα νέα Εθνική Κυβέρνηση.

Εν συνεχεία ο Κωνσταντίνος Καραμανλής ενημέρωσε τον τότε Βασιλέα Κωνσταντίνο για το περιεχόμενο της συζητήσεως, του ανακοίνωσε ότι θα μεταβεί στην Ελλάδα και ότι θα τον  ειδοποιήσει μόλις σταθεροποιηθεί η πολιτική κατάσταση για να επιστρέψει. Ο Βασιλεύς Κωνσταντίνος θέλοντας να συμβάλλει στην πολιτική ομαλότητα δεν επέστρεψε στην Ελλάδα.

Τη νύχτα, της 23ης προς την 24η Ιουλίου 1974, το προσωπικό αεροπλάνο του Προέδρου της Γαλλικής Δημοκρατίας Βαλερί Ζισκάρ ντ΄ Εστέν, μεταφέρει στην Ελλάδα τον Κωνσταντίνο Καραμανλή έπειτα από τα 11 χρόνια απουσίας του στο Παρίσι.Το ίδιο βράδυ συναντά τον Στρατηγό Φαίδωνα Γκιζίκη και την επομένη ημέρα ορκίζεται ενοποιών του Πρωθυπουργός της Ελλάδος.

Με την ανάληψη της Πρωθυπουργίας ο Κωνσταντίνος Καραμανλής επανέφερε σε ισχύ με Συντακτική Πράξη το Σύνταγμα της 1 Ιανουαρίου 1952, χωρίς τις βασικές θεμελιώδεις διατάξεις όπου προέβλεπαν την μορφή του Πολιτεύματος ακυρώνοντας παράλληλα όλες τις νομοθετικές πράξεις που είχαν επιβληθεί από την Δικτατορία.

Για την μορφή του Πολιτεύματος προκηρύχθηκε σχετικό δημοψήφισμα, το οποίο θα πραγματοποιούνταν στις 8 Δεκεμβρίου του 1974. Στον τότε Βασιλέα Κωνσταντίνο δεν επετράπη να έρθει στην Ελλάδα για να υποστηρίξει τις θέσεις του (και ούτε διέθετε επίσημη, οργανωμένη εκπροσώπηση), το μόνο που επετράπη στον Βασιλέα Κωνσταντίνο είναι ένα δεκάλεπτο μαγνητοσκοπημένο τηλεοπτικό μήνυμα στο οποίο απευθυνόταν στον Ελληνικό λαό.

Τελικά το 69,18% των ψηφοφόρων ψήφισε υπέρ της αβασίλευτης δημοκρατίας ενώ το 30,82% υπέρ της βασιλευομένης. Μετά την ανακοίνωση των αποτελεσμάτων ο τότε Βασιλεύς Κωνσταντίνος εξέδωσε διάγγελμα στο οποίο δήλωσε τον σεβασμό του προς την βούληση του Ελληνικού Λαού:

«....Έλληνες και Ελληνίδες. Πιστός στη διακήρυξή μου, επαναλαμβάνω ότι προέχει η εθνική ενότητα χάριν της ομαλότητας, της προόδου και της ευημερίας της Χώρας και εύχομαι ολόψυχα οι εξελίξεις να δικαιώσουν το αποτέλεσμα που προέκυψε από τη χθεσινή ψηφοφορία »

Στις 15 Δεκεμβρίου υπέβαλε την παραίτησή του ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Στρατηγός Φαίδων Γκιζίκης και ο Πρωθυπουργός Κωνσταντίνος Καραμανλής τον ευχαρίστησε με προσωπική του επίσκεψη και εγγράφως για τις όσες υπηρεσίες προσέφερε στο έθνος.

Στις 18 Δεκεμβρίου εξελέγη από τη Βουλή και ορκίστηκε ως προσωρινός Πρόεδρος της Δημοκρατίας ο Μιχαήλ Στασινόπουλος, βουλευτής Επικρατείας της Νέας Δημοκρατίας. Σαν σήμερα 24 Ιουλίου του1974: Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής φτάνει και πάλι στην Ελλάδα, μετά την κατάρρευση της δικτατορίας υπό το βάρος του πραξικοπήματος και της τουρκικής εισβολής στην Κύπρο. Επικεφαλής της κυβέρνησης «Εθνικής Ενότητας», κατόρθωσε με αποφασιστικές κινήσεις να αποκαταστήσει πλήρως τη λειτουργία του δημοκρατικού πολιτεύματος στην Ελλάδα. Από τότε έχουν περάσει 40 χρόνια. 

Τον Ιούλιο του 1974, ξέσπασε η μεγάλη εθνική κρίση με αφετηρία την πραξικοπηματική ανατροπή του Μακαρίου, ο Κωνσταντίνος Καραμανλής κλήθηκε να συγκροτήσει Κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας. Ήταν ξημερώματα 24ης Ιουλίου 1974. Το αεροσκάφος του Γάλλου προέδρου Βαλερί Ζισκάρ ντ΄ Εστέν προσγειώνεται στο αεροδρόμιο της Αθήνας μεταφέροντας από το Παρίσι τον Κωνσταντίνο Καραμανλή.

Χιλιάδες κόσμου με αναστάσιμες λαμπάδες στα χέρια και την ιαχή “Έρχεται, έρχεται” τον αναμένουν και του επιφυλάσσουν θριαμβευτική υποδοχή. Η υποδοχή Καραμανλή, με τον κόσμο να πανηγυρίζει στους δρόμους, αποτελεί το λαϊκό ξέσπασμα μετά την επτάχρονη δικτατορία, αλλά και την εισβολή και την τραγωδία της Κύπρου.

Στις 25 Ιουλίου 1974 ο Κωνσταντίνος Καραμανλής απηύθυνε διάγγελμα προς τον ελληνικό λαό ζητώντας από τους πολίτες να επιδείξουν πολιτική ωριμότητα τις δύσκολες εκείνες ώρες. Παράλληλα στη Γενεύη άρχισαν την ίδια ημέρα οι ελληνοτουρκικές διαπραγματεύσεις για την αντιμετώπιση της κρίσης στο Κυπριακό. Αρχηγός της ελληνικής αντιπροσωπείας ήταν ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης και υπουργός Εξωτερικών Γεώργιος Μαύρος.

Στις 30 Ιουλίου 1974 στη Γενεύη επήλθε συμφωνία για την αποκατάσταση της συνταγματικής τάξης στην Κύπρο αλλά και την αναγνώριση ύπαρξης δύο χωριστών διοικήσεων. Οι διαπραγματεύσεις συνεχίζονταν.

Ωστόσο στις 14 Αυγούστου τα τουρκικά στρατεύματα προχώρησαν στον Αττίλα 2 καταλαμβάνοντας τελικά το 38% περίπου της Κύπρου. Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής κατήγγειλε την Τουρκία και ανακοίνωσε την αποχώρηση της Ελλάδας από το στρατιωτικό σκέλος του ΝΑΤΟ.

Στις 15 Αυγούστου σε νέο διάγγελμα προς τον ελληνικό λαό δήλωσε ότι «η ένοπλος αντιμετώπισις των Τούρκων εις Κύπρον καθίστατο αδύνατος και λόγω αποστάσεως και λόγω των γνωστών τετελεσμένων γεγονότων». Η κατάπαυση του πυρός στην Κύπρο έγινε στις 18.00 της 16ης Αυγούστου 1974.

Οι πολιτικές δυνάμεις του τόπου κατάφεραν τότε να θεμελιώσουν το πληρέστερο, από όσα προηγήθηκαν, πολίτευμα της Ελληνικής Δημοκρατίας.

Ειδικότερα, μετά τη συγκρότηση της κυβέρνησης “Εθνικής Ενότητας” και την αντιμετώπιση των συνεπειών της κυπριακής τραγωδίας, νομιμοποιήθηκαν όλοι οι πολιτικοί σχηματισμοί, περιλαμβανομένου του Κ.Κ.Ε., που βρισκόταν εκτός νόμου από το 1947, προκηρύχθηκαν εκλογές για την ανάδειξη της Ε΄ Αναθεωρητικής Βουλής, και αποφασίστηκε διεξαγωγή δημοψηφίσματος για τον οριστικό προσδιορισμό της μορφής του πολιτεύματος.