ΤΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΣΕ ΚΑΜΠΗ

Οι αλλαγές που συντελούνται ή κυοφορούνται στο πεδίο της ανώτατης εκπαίδευσης είναι εξαιρετικά κρίσιμες. Ένα πρώτο νέο στοιχείο αποτελεί η ολοκλήρωση της διαδικασίας εξωτερικής αξιολόγησης στις περισσότερες πανεπιστημιακές σχολές της χώρας, που ανέδειξε τα ισχυρά σημεία αλλά και τις αδυναμίες τους καταλήγοντας σε συγκεκριμένες υποδείξεις για όσα πρέπει να γίνουν ως προς τις υποδομές, τα προγράμματα σπουδών, την έρευνα, το διδακτικό πρόσωπο και, ευρύτερα, όλες τις πτυχές των πανεπιστημιακών λειτουργιών.

Παρά τις επιμέρους αστοχίες ως προς τα κριτήρια αξιολόγησης, η διαδικασία αποδείχθηκε χρήσιμη και ταυτόχρονα αποτέλεσε κίνητρο για τους αξιολογούμενους να λειτουργήσουν συλλογικά, αλλά και να αναδείξουν το έργο τους ατομικά. Το ερώτημα είναι πώς θα αξιοποιηθούν τα πορίσματα της πανεπιστημιακής αξιολόγησης: Θα ακολουθήσει ένα νέο κύμα συγχωνεύσεων σχολών και τμημάτων ανά την επικράτεια, με ορθολογικά και αξιοκρατικά κριτήρια, ή θα επιχειρηθεί να αναπαραχθούν πελατειακές πρακτικές του παρελθόντος, προτιμησιακές επιλογές προς κορεσμένους επαγγελματικά κλάδους και περαιτέρω υποβάθμιση της κρατικής χρηματοδότησης;

Τα προηγούμενα συναρτώνται άμεσα και με την πρόσφατη νομιμοποίηση της ισοτιμίας των επαγγελματικών δικαιωμάτων των αποφοίτων ιδιωτικών κολεγίων που συνδέονται με ευρωπαϊκά πανεπιστήμια, διευρύνοντας τον (αθέμιτο;) ανταγωνισμό προς τα υποχρηματοδοτούμενα δημόσια ιδρύματα ανώτατης εκπαίδευσης. Οι εξωτερικές αξιολογήσεις απέδειξαν ότι η τριτοβάθμια εκπαίδευση, παρά τις οργανωτικές, χρηματοδοτικές και πελατειακές παθογένειες, είναι υψηλού επιπέδου, με σημαντικές όψεις αριστείας. Όμως τόσο οι κατώτερες εκπαιδευτικές βαθμίδες όσο και η κατανομή των πανεπιστημιακών σχολών, τα ελλείμματα στην τεχνική εκπαίδευση και οι ανεπαρκείς προοπτικές αξιοποίησης των αποφοίτων εντός των συνόρων συγκροτούν ένα εκρηκτικό τοπίο.

Αντί, λοιπόν, να προτάσσεται ως μείζον διακύβευμα η συνταγματική πρόβλεψη της λειτουργίας ιδιωτικών πανεπιστημίων, είναι επιβεβλημένο να ξεκινήσει ένας συνολικός ανασχεδιασμός όλων των επιπέδων του εκπαιδευτικού συστήματος, με γνώμονα τις αρχές της ισότιμης πρόσβασης, της αξιοκρατίας, της αριστείας και της διασύνδεσης με τις πραγματικές ανάγκες της κοινωνίας.