ΝΕΑ ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΗ ΡΥΘΜΙΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΙΛΟΓΗ ΚΗΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΤΑΦΗΣ

Προβληματισμό σε στελέχη της Εκκλησίας αλλά και σε πολλούς πιστούς δημιουργεί, σύμφωνα με πληροφορίες, η νέα νομοθετική ρύθμιση σε νομοσχέδιο του Υπουργείου Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρώπινων Δικαιωμάτων, που ασχολείται με τη δυνατότητα επιλογής εν ζωή για τον τύπο της τελετής της κηδείας και για την ταφή ή αποτέφρωση. Το νομοσχέδιο (με τίτλο «Ενέχυρο – ποινική συνδιαλλαγή σε εγκλήματα εις βάρος του Δημοσίου. Σύσταση ειδικού προανακριτικού σώματος. Θέματα αστικής ευθύνης του τύπου και άλλες διατάξεις») έχει τεθεί σε δημόσια διαβούλευση από την Πέμπτη 4 Απριλίου έως την Πέμπτη 11 Απριλίου μέσω του Διαδικτυακού Τόπου Διαβουλεύσεων www.opengov.gr  http://www.opengov.gr/ministryofjustice/?p=4627

Ο μέχρι σήμερα νόμος 3448/2006 (άρθρο 35) προέβλεπε ότι κάθε άνθρωπος μπορεί να αποτεφρωθεί είτε εάν είχε δηλώσει την επιθυμία του αυτή ενόσω ζούσε, είτε εάν δηλωθεί σχετική επιθυμία, μετά τον θάνατό του, από τους υπάρχοντες συγγενείς του έως και 4^ου βαθμού κατά σειρά τάξεως (δηλ. από τους γονείς/παιδιά είτε, αν δεν υπάρχουν, από τα αδέλφια είτε, αν δεν υπάρχουν, από τους αδελφούς γονέων, είτε, αν δεν υπάρχουν, από τα πρώτα εξαδέλφια).

Όριο στην έκφραση αυτής της επιθυμίας των συγγενών ήταν οι θρησκευτικές πεποιθήσεις του νεκρού να επέτρεπαν την μετά θάνατον αποτέφρωσή του. Με την προτεινόμενη νέα ρύθμιση στο νομοσχέδιο του Υπ. Δικαιοσύνης προβλέπεται πλέον ότι κάθε άνθρωπος θα μπορεί να δηλώσει σε συμβολαιογράφο όχι απλώς την επιθυμία του να αποτεφρωθεί, αλλά το Υπουργείο Δικαιοσύνης προχωρεί αρκετά παραπέρα λέγοντας :

«1.Η επιλογή του τύπου κηδείας, του τόπου ταφής ή της διαδικασίας αποτέφρωσης αντί της ταφής, είναι δικαίωμα του προσώπου.

  

2.Κάθε φυσικό πρόσωπο, εφ’ όσον το επιθυμεί, μπορεί ελεύθερα με ρητή, χωρίς όρο ή αίρεση, δήλωσή του ενώπιον συμβολαιογράφου, να ορίσει τον τύπο της τελετής της κηδείας του και τον τόπο ταφής του. Με τη δήλωσή του αυτή ορίζονται τα πρόσωπα, συγγενικά ή μη, που θα εκτελέσουν την επιθυμία του, τα οποία, με σχετική δήλωσή τους στο ίδιο συμβολαιογραφικό έγγραφο, αποδέχονται τη δήλωση του προσώπου και αναλαμβάνουν την υποχρέωση να την εκτελέσουν.

3 Εφ’ όσον τηρηθεί ο κατά τα ανωτέρω τύπος και η διατυπωθείσα επιθυμία του θανόντος δεν αντίκειται σε κανόνες δημόσιας τάξης, υγιεινής ή στα χρηστά ήθη, τα αρμόδια όργανα ή υπηρεσίες, που επιμελούνται της ταφής του νεκρού οφείλουν να συμμορφώνονται στην διατυπωθείσα επιθυμία του θανόντος χωρίς οποιαδήποτε άλλη προϋπόθεση ή διαδικασία, ακόμα και αν εναντιωθούν συγγενείς οποιουδήποτε βαθμού.

4.Αν τα πρόσωπα που εκτελούν την επιθυμία του θανόντος παρεμποδίζονται καθ’ οιονδήποτε τρόπο στην πραγματοποίησή της, μπορούν να ζητήσουν την συνδρομή του Εισαγγελέα Πρωτοδικών της περιφέρειας όπου φυλάσσεται ο νεκρός.» Με το δεδομένο ότι η νέα ρύθμιση δίνει δικαίωμα να ορίσει ο ενδιαφερόμενος και τον τύπο της τελετής της κηδείας του, αλλά και να επιλέξει μεταξύ ταφής και αποτέφρωσης δεν μπορούν παρά να προκύπτουν αρκετά ερωτήματα :

α.γιατί η παραπάνω ρύθμιση περιορίζει την υποχρέωση σεβασμού της επιθυμίας του ενδιαφερόμενου μόνο σε σχέση με τους «κανόνες δημόσιας τάξης, υγιεινής ή στα χρηστά ήθη» και όχι σε σχέση και με τους κανόνες και την παράδοση της Εκκλησίας, τον τύπο κηδείας ή/και ταφής της οποίας επέλεξε; Κατά το Σύνταγμα το εσωτερικό καθεστώς αυτοδιοίκησης κάθε Εκκλησίας δεν πρέπει να γίνεται σεβαστό από τον νομοθέτη;

β. εάν ενδιαφερόμενος ορίσει να εκτελεσθεί από θρησκευτικό λειτουργό της Εκκλησίας της Ελλάδος τύπος κηδείας, ο οποίος όμως αντίκειται στους Ιερούς Κανόνες της Ορθόδοξης Εκκλησίας, τότε, παρόλα αυτά, θα γίνεται υποχρεωτικά σεβαστός από «τα αρμόδια όργανα ή υπηρεσίες, που επιμελούνται της ταφής του νεκρού»;

γ. ή εάν ο νεκρός είχε ορίσει να κηδευθεί κατά τους τύπους και κανόνες της Ορθόδοξης Εκκλησίας, και ακολούθως να αποτεφρωθεί, θα ισχύει και εδώ ότι εφ’ όσον τηρήθηκε ο συμβολαιογραφικός τύπος και η επιθυμία του θανόντος δεν αντίκειται σε κανόνες δημόσιας τάξης, υγιεινής ή στα χρηστά ήθη, τότε «τα αρμόδια όργανα ή υπηρεσίες, που επιμελούνται της ταφής του νεκρού» μεταξύ των οποίων και οι λειτουργοί της Ορθόδοξης Εκκλησίας (η οποία μάλιστα στη χώρα μας είναι, ας μη λησμονείται, και νομικό πρόσωπο δημοσίου δικαίου)θα «οφείλουν να συμμορφώνονται στην διατυπωθείσα επιθυμία του θανόντος χωρίς οποιαδήποτε άλλη προϋπόθεση ή διαδικασία»; 

δ. με λίγα λόγια ο ενδιαφερόμενος θα μπορεί να συνδυάζει επιλογές τύπου κηδείας και ταφής; και οι επιθυμίες του, που περιλαμβάνονται σε ένα συμβολαιογραφικό έγγραφο, θα είναι υποχρεωτικές για τα εμπλεκόμενα όργανα και υπηρεσίες, ακόμα και εάν έχουν διατυπωθεί κατά περιεχόμενο, που αντίκειται στους κανόνες και την παράδοση της Εκκλησίας, της οποίας επέλεξε τον τύπο κηδείας ή ταφής;

ε. αφού ο ενδιαφερόμενος μπορεί επίσης να επιλέξει ακόμα και τον τόπο ταφής, αρκεί να μην αντίκειται στους κανόνες δημόσιας τάξης, υγιεινής ή στα χρηστά ήθη, καταργείται πλέον ως υποχρεωτικός τόπος ταφής αυτός που προβλέπεται στην ισχύουσα νομοθεσία περί κοιμητηρίων, και μπορεί ο τόπος ταφής να ορισθεί οπουδήποτε, αρκεί απλώς να μην αντίκειται στους κανόνες υγιεινής και δημόσιας τάξης;  Πάντως παρ’ ότι η νομοθετική διάταξη λόγω της ευρύτατης διατύπωσής της άπτεται πλέον και των ενδιαφερόντων του Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων, Πολιτισμού και Αθλητισμού (ως προς τα ζητήματα τύπου κηδείας), αλλά και του Υπουργείου Εσωτερικών (ως προς τον τόπο ταφής) δεν φαίνεται τα συναρμόδια Υπουργεία να έχουν επιληφθεί του θέματος, ούτε να έχει ζητηθεί σχετικά η προηγούμενη άποψη της Ιεράς Συνόδου.