ΜΙΑ ΝΕΑ ΣΕΛΙΔΑ ΣΤΗΝ ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΤΟΥ κ. ΠΑΝΩΤΗ

Του κ. ΑΡΙΣΤΕΙΔΗ ΠΑΝΩΤΗ

Από τις 29 Ιουνίου 1850 που το Οικουμενικό Πατριαρχείο παραχώρησε υπό όρους την αυτοδιοίκηση (αυτοκεφαλία) σε τμήμα της κανονικής δικαιοδοσίας του στην Ελλάδα άρχισαν οι παρασπονδίες. Οι πολιτειοκράτες πολιτικοί διαμόρφωσαν τη νομολογία για τα εκκλησιαστικά πράγματα κατ' αρέσκεια για να θέτουν στη μητρόπολη Αθηνών ιεράρχη κατευθυνόμενο από τις υποδείξεις τους.

*Μάλιστα μερικοί απ' αυτούς, όπως ο Θεόφιλος Α' (1862-1871) και ο Θεόκλητος Α' (1902-1917, 1920-1922) παρεξήγησαν την προεδρική ευθύνη που τους ανατέθηκε και προσπάθησαν να ασκήσουν αυταρχικά τα καθήκοντά τους. Ομως οι συνδιοικητές συνοδικοί αρχιερείς τούς προσγείωσαν στην κανονική τάξη που θέτει τη διοίκηση της Εκκλησίας υπό τον έλεγχο της «συνοδικής διαγνώμης», η οποία διατυπώνεται μέσα από τη λειτουργία της «Συνοδικότητας».

Παρά τη συνετή τακτική της πλειονότητας των ιεραρχών της Ελλάδας για να υπερασπιστούν τη βασική αυτή Αρχή της Ορθοδόξου Εκκλησίας, υπήρξαν περιπτώσεις που εκλεγέντες στο θρόνο των Αθηνών επέβαλαν την κυριαρχία τους στο συνοδικό σώμα διά μέσου προνομίων, που χορηγήθηκαν εν αγνοία του Πατριαρχείου από κυβερνήσεις με άρθρα και εμβόλιμες «νυκτερινές τροποποιήσεις» στον Καταστατικό Χάρτη, προκειμένου να κρατείται σε ομηρεία η Ιεραρχία.

*Από τους 19 μητροπολίτες και αρχιεπισκόπους που πέρασαν από την πόλη των Αθηνών μόνον οι 13 απεβίωσαν ως «εν ενεργεία» αρχιερείς της. Οι 3 απομακρύνθηκαν με διατάγματα της Πολιτείας και άλλοι 3 παραιτήθηκαν κάτω από έκτακτα γεγονότα. Μάλιστα κάποιοι αρχιεπίσκοποι μετά το 1923 είχαν το άγχος της ανασφάλειας για την παραμονή τους στην προεδρία. Ετσι προσπάθησαν να αλλοιώσουν τη σύνθεση της Ιεραρχίας με «υποτακτικούς» αρχιερείς πέρα από κάθε ανοχή «οικογενειοκρατίας» και μόνον ύστερα από διάφορες αντιδράσεις και αποκαλύψεις εφήρμοζαν αξιοκρατικά κριτήρια!

*Τα φαινόμενα αυτά πιστεύαμε ότι δεν θα συνεχιζόνταν μετά το 1998, λόγω των πολλών προσόντων και των δηλώσεων του εκλεγέντος και ότι θα επικρατούσε πλέον ο σεβασμός στη Συνοδικότητα και στην αξιοκρατία. Όμως άρχισαν αδέξιοι χειρισμοί σε εκκλησιαστικά και πολιτικά θέματα και μια αυταρχική διαχείριση της συνοδικής ευθύνης με ετεροχρονισμένες εξουσιοδοτήσεις και πονηρές μεθοδεύσεις που άνοιξαν τους ασκούς του Αιόλου και ξέσπασαν πρωτοφανή σκάνδαλα διαφόρων τύπων με τη δήθεν «εγγύηση της καθάρσεως» και άλλα παρεπόμενα αναμένοντα λύσεις. Φαίνεται πως όταν πλεόνασε η πρόκληση με την ανάμειξη και στο «Δίκαιον της κρίσεως», τον νόμο για τη Δικαιοσύνη στην Εκκλησία, εκδόθηκε πρόωρα η τελεσίδικη ανάκληση εκ της ευθύνης της υπουργίας, που μπορεί ο κάθε ένας να το ερμηνεύσει κατά τα πιστεύματά του.

*Ετσι, πριν από μερικές εβδομάδες άνοιξε μια νέα σελίδα στην Ιστορία της Εκκλησίας στην Ελλάδα με την εκλογή ως αρχιεπισκόπου του Ιερωνύμου Β'. Είναι το σεπτό πρόσωπο που υπήρξε το πρώτο θύμα ενός αδίστακτου σχεδιασμού που άρχισε το 1984 για την προώθηση αρεστού προσώπου σε διαδοχή του αρχιεπισκόπου Σεραφείμ.

Την κρίσιμη περίοδο της διαδοχολογίας τον απομόνωσαν στο περιθώριο της εκλογής του 1998 με τη δήθεν εμπλοκή του σε δυσεπίλυτο οικονομικό σκάνδαλο για ευνόητους λόγους! Και όταν «μετεκλογικά» ο προσβληθείς δικαιώθηκε, οι σκευωρήσαντες επεκαλέστησαν το πνεύμα αμοιβαίας συγχωρήσεως για να συγκαλύψουν την αποδειχθείσα συκοφαντία τους.

*Ηλθε όμως η ώρα της δικαιώσεως και η Ιεραρχία τίμησε τον Θηβών Ιερώνυμο με το προεδρικό υπούργημα και άνοιξε μια καινούρια προοπτική στη ζωή της Εκκλησίας στην Ελλάδα με λογισμούς ταπεινώσεως, διακρίσεως, καταλλαγής και προ πάντων με την πνοή της αγαθοποιού ποιμαντικής μέριμνας για τους κοντά στην Εκκλησία και με συμπονετική αγάπη προς όσους, αν και βαπτισμένοι, διαλογίζονται αλλότρια ήθη από το Ευαγγέλιο.

*Ο Ιερώνυμος ήλθε την κατάλληλη στιγμή για να επιβεβαιωθεί η ενότητα της Εκκλησίας του Γένους των Ελλήνων, που παραμένει αδιαίρετη γιατί είναι ομοούσια από την ανατολική Θράκη και τη Μικρασία μέχρι το Ιόνιο και Λιβυκό πέλαγος και στην Οικουμένη.

Είναι ο ιεράρχης που με τη νηφάλια εκκλησιαστική συνείδηση δεν μαστίζεται από κανένα αθηνοκεντρικό κακεντρεχή επαρχιωτισμό.Βλέπει τα εκκλησιαστικά πράγματα με την «προοπτική της αιωνιότητας» (sub specie aeternitatis), όπως εκείνοι που θέσπισαν με Οικουμενικές Συνόδους τους ιερούς Θεσμούς των Πατριαρχείων πριν από 1.500 χρόνια! Αυτοί, οι Πατέρες, έδωσαν την «Συνοδικότητα» ως το πολύτιμο δώρημα διοικήσεως της Εκκλησίας για να γίνει τελικά και η ψυχή της Ορθοδοξίας.

Η «Συνοδικότητα» περιλαμβάνει δύο έννοιες σε μία λέξη, την έννοια της «Συνόδου» και την έννοια της «Εκκλησίας» και όταν η μία προσβάλλεται και η άλλη δοκιμάζεται και τ' ανάπαλιν γι' αυτό και συναρμόζονται σε μια βασική αρχή, που όταν ποδοπατείται εκδιώκεται τότε το «ενοικούν» σ' αυτήν Πνεύμα. Σ' αυτό συντελεί η αυταρχική νοοτροπία ενός συνοδικού προέδρου που καθιστά τα «καταθυμία του βασιλικές διαταγές» για τη στόμωση της συνοδικής διαγνώμης.

*Οι αρχιερείς της Εθνεγερσίας του 1821 ζήτησαν Σύνοδο ως Προκαθημένη για να ασκεί την «Συνοδικότητα» της τοπικής Εκκλησίας τους και αυτή τους εμπιστεύθηκε το 1850 το Οικουμενικό Πατριαρχείο.  Η βασική, όμως, αυτή αρχή επανειλημμένα παραβιάστηκε από παλαιούς πολιτικούς και από προέδρους της Συνόδου που παρεξήγησαν το δοτό από την Εκκλησία Κων/πόλεως υπούργημά τους.

Τη Συνοδικότητα έθεσε ως υπόστρωμα της εκκλησιαστικής ζωής ο αρχιεπίσκοπος Ιερώνυμος Β' και πρέπει να σταματήσουν οι «δεξιοτεχνίες» τρώσεως του κύρους του από τους «απαραμύθητους» για το «τρόπαιο» της εκλογής του.
---------------------------
Το ως άνω κείμενο εδημοσιεύθη στις 6/4/2008

Ο κ. ΑΡΙΣΤΕΙΔΗΣ ΠΑΝΩΤΗΣ

είναι καθηγητής θεολογίας, ιστορικός-συγγραφέας