ΨΥΧΟΣΑΒΒΑΤΟ: (ΗΜΕΡΑ ΤΩΝ ΝΕΚΡΩΝ)

 «εάν τε ουν ζώμεν, εάν τε αποθνήσκωμεν 

του Κυρίου εσμέν…ου γαρ έχομεν ώδε

μένουσαν πόλιν, αλλά την μέλλουσαν

επιζητούμεν». (Ρωμ. 14,8 - Εβρ. 13,14).

Η ΟΡΘΟΔΟΞΗ Εκκλησία, η Ταμειούχος της Θείας Χάριτος και ο μοναδικός σωτήριος Οδηγός των πιστών «εις την αιώνιον ζωήν», αυτό το Θείον Καθίδρυμα του Απολυτρωτικού έργου του Θεάνθρωπου σωτήρα μας Ιησού Χριστού, που είναι «ο Θεός των πνευμάτων και πάσης σαρκός, και ο κριτής ζώντων και νεκρών», έχει ορίσει όλα τα Σάββατα του έτους στη μνήμη των νεκρών αδελφών μας.

Ιδιαιτέρως δε, η Εκκλησία έχει ορίσει τα δύο ΨΥΧΟΣΑΒΒΑΤΑ, προ της Απόκρεω, και προ της Θείας Πεντηκοστής, να τελούνται, από το Ιερατείο της Εκκλησίας, μνημόσυνα «υπέρ πάντων των απ' αιώνος και επ' ελπίδι αναστάσεως ζωής αιωνίου κεκοιμημένων αδελφών μας», με την βεβαιότητα ότι οι νεκροί αδελφοί μας, με τις ευχές και τις προσευχές τα μνημόσυνα, και τις δεήσεις της Εκκλησίας, αλλά και με τις Φιλανθρωπίες των ζώντων υπέρ των κεκοιμημένων αδελφών μας, οι νεκροί αισθάνονται «όνησίν τινα» (=ωφέλεια, κέρδος ).

Με όλες αυτές τις ενέργειες και πράξεις η Εκκλησία δεν έρχεται, ουδόλως, σε αντίδραση με την Αγία Γραφή, όταν διδάσκει, ότι στον Άδη δεν υπάρχει μετάνοια, «εν δε τω Άδη τις εξομολογήσεταί σοι; ... ουχ οι νεκροί αινέσουσί σε, Κύριε, ουδέ πάντες οι καταβαίνοντες εις Άδου», όπως μας πληροφορεί ο ιερός Ψαλμωδός (Ψαλ. 6,5 & 113,25), αλλά με τις καλές πράξεις ευποιίας (= ευεργεσία, αγαθοεργία) των ζώντων, με τις προσευχές τους και τις ευχές της Εκκλησίας, διά του Μυστηρίου της Θείας Ευχαριστίας που προσφέρεται πάντοτε «υπέρ των ζώντων και των νεκρών», οι νεκροί αδελφοί μας, και ιδίως οι αμαρτωλοί, αισθάνονται, «όνησιν τινα» (= κάποια ωφέλεια), στη δύσκολη θέση που βρίσκονται.

Και αισθάνονται αυτή την κάποιαν ωφέλεια, όχι βέβαια από δική τους μετάνοια, όπως μας πληροφορούν οι Πατέρες της Εκκλησίας, (Μ. Βασίλειος, Γρηγόριος ο Θεολόγος, ιερός Χρυσόστομος, Θεοφύλακτος), άλλά από τις προσευχές και τις δεήσεις των επιζώντων γι' αυτούς. Έχουν μεγάλη δύναμη οι προσευχές και οι ελεημοσύνες των επιζώντων για τους νεκρούς, όπως μας βεβαιώνει η Αγία Γραφή, και ανεβαίνουν στον ουρανό «εις μνημόσυνον (= προσφορά ευπρόδεκτο) ενώπιον του Θεού» (Πράξ. 10,4).

Και για έναν άλλο ακόμη σοβαρό λόγο η Εκκλησία, κινούμενη από Φιλανθρωπία, εύχεται και προσεύχεται «υπέρ αναπαύσεως και συγχωρήσεως των ψυχών των κεκοιμημένων», επειδή πολλοί έχασαν την ζωή τους στη Θάλασσα, σε κριμνούς, σε πολέμους, από αρρώστιες, πείνα, πυρκαγιές, θηρία, ατυχήματα, και αυτοκτονίες ακόμη, και δεν έτυχαν των επικήδειων Ακολουθιών και μνημοσύνών. Και αναφέρεται καί η περίπτωση της αυτοκτονίας, γιατί δεν γνωρίζουμε εμείς, αλλά μόνον ο Παντογνώστης Θεός γνωρίζει, το τί ακριβώς μπορεί να έχει συμβεί στο μεσοδιάστημα μιάς αυτοκτονίας.

Σε στήριξη των όσων αναφέρθηκαν παραπάνω, μας αναφέρει η Αγία Γραφή το εξής γεγονός. Ότι ο Στρατηγός Ιούδας των Ιουδαίων, επειδή του έκανε εντύπωση το γεγονός, ότι σε κάποια μάχη, που δεν δικαιολογούσε μεγάλες απώλειες, έχασε πολλούς από τους στρατιώτες του, διέταξε να ερευνηθεί το γεγονός, και διαπιστώθηκε τελικά, ότι οι όλοι οι νεκροί στρατιώτες του, είχαν πέσει θύματα ειδωλολατρίας. Βρέθηκαν να έχουν, για προστασία τους κάτω από τον στρατιωτικό τους μανδύα, αντικείμενα (=αγαλματίδια αφιερωμένα στα είδωλα), «τοίς δε πάσι σαφές εγένετο δια τήνδε την αιτίαν τούσδε πεπτωκέναι». (Μακκβ. 12,40).

Όμως διότι πίστευε, ο Στρατηγός ακράδαντα, στην ανάσταση των νεκρών, κάλεσε όλο το στράτευμα, και «πάντες ευλογήσαντες τα του δικαιοκρίτου Κυρίου του τα κεκριμμένα φανερά ποιούνται, εις ικεσίαν ετράπησαν αξιώσαντες το γεγονός αμάρτημα τελείως εξαλειφθήναι», και αφού συγκέντρωσαν «κατασκευάσματα εξ αργυρίου δραχμάς τρισχιλίας απέστειλαν εις Ιεροσόλυμα προσαγαγείν περί αμαρτίας θυσίαν πάνυ καλώς πράττων υπέρ αναστάσεως διαλογιζόμένος» υπέρ των τεθνηκότων τον εξιλασμόν εποιήσαντο της αμαρτίας απολυθήναι».

Και συμπληρώνει ο ιερός συγγραφέας πολύ χαρακτηριστικά και με κατηγορηματικότητα, αν δεν πίστευε ο Στρατηγός, ότι οι φονευθέντες στρατιώτες του στη μάχη θα αναστηθούν, θα ήταν ανώφελο και ανόητο να προσεύχονται υπέρ των νεκρών, «ει γαρ μη τους προπεπτωκότας αναστήναι προσεδόκα, περισσόν αν ην και λυρώδες υπέρ νεκρών προσεύχεσθαι» (Β' Μακκαβ. 12,38-45).

Επομένως, οι περί αφέσεως των αμαρτιών προσευχές και οι επιμνημόσυνες δεήσεις, δεν είναι νεοφανές γεγονός του Χριστιανισμού, αλλά παλαιόθεν, και επ' αυτού στηριζόμενος ο Απόστολος των εθνών Παύλος εύχεται για τον αποθανόντα Ονήσιμο, όταν λέγει, «δώη αυτώ ο Κύριος ευρείν έλεος παρά Κυρίου εν εκείνη τη ημέρα» (Β' Τιμ. 1,18).

Δικαίως λοιπόν η Ορθόδοξη Εκκλησία ανέκαθεν είχε στηρίξει και στηρίζει την χρησιμότητα των επιμνημόσυνων ευχών και δεήσεων για τους νεκρούς. Τί το καλύτερο μπορούμε να ζητήσουμε από το Θεό, είτε για τον εαυτό μας, είτε για τους συγγενείς και φίλους μας, ζώντας και νεκρούς, για την «ημέραν εκείνην του Κυρίου την Μεγάλην και επιφανή;» (Πράξ.1,20). Τότε, όταν θα πρόκειται να μεταπηδήσουμε από το χρόνο στην αιωνιότητα, και θα ανταλλάξουμε τον παρόντα κόσμο της φθοράς με τον άλλον της αφθαρσίας, διότι «ουκ έχομεν ώδε μένουσαν πόλιν, αλλά την μέλλουσαν επιζητούμεν».

Μακάρι ο Χριστός τότε, την ημέρα εκείνη την μεγάλη και επιφανή, να δείξει πλούσιο το έλεος Του σε όλους μας, ζώντας και νεκρούς, γιατί τίποτε άλλο δεν μπορεί να μας κάνει ευτυχισμένους, παρά το να τύχουμε του ελέους του Θεού. Είτε το καλό κάνουμε είτε το κακό, στο έλεος του προσφεύγουμε.

Γι’ αυτό όσο ζούμε, να μείνουμε κοντά στους νεκρούς μας, όπως ακριβώς μας προστάζει η Μητέρα Εκκλησία, με Ευχές, προσευχές και με επιμνημόσυνες δεήσεις «άδοντες και ψάλλοντες, τω Κυρίω, ψαλμούς και ύμνους και ωδαίς πνευματικαίς».