Α. Γενικές αρχές αναγνωρίσεως των αγίων
α. Διαδικασία αναγνωρίσεως
Γιά την αναγνώριση - ανακήρυξη ενός αγίου της Ορθοδόξου Εκκλησίας έχει επικρατήσει και με έγγραφο του Οικουμενικού Πατριαρχείου (της 24ης-3-1931 επί Πατριάρχου Φωτίου του Β') μια ωρισμένη διαδικασία, ωρισμένες γενικές αρχές. Αυτή η διαδικασία συνίσταται στα εξής:
1) Γίνεται έλεγχος των στοιχείων της αγιότητας του μετά από επιθυμία και παράκληση πιστών μελών της Εκκλησίας, των οποίων η αίτηση κατά προτίμηση μεταβιβάζεται γιά του οικείου ιεράρχου. Ο έλεγχος αυτός πραγματοποιείται από ειδική δογματική-κανονική επιτροπή.
2) Η έκθεση με το σχετικό φάκελλο, το πόρισμα και η πρόταση της επιτροπής αυτής επιβάλλεται στην I. Σύνοδο της οικείας Τοπικής Ορθοδόξου Εκκλησίας, η οποία και αποφαίνεται, εάν πράγματι εκπληρούνται οι προϋποθέσεις, προκειμένου ένα κοιμηθέν εν Κυρίω πρόσωπον να αναγνωρισθεί και ανακηρυχθεί ως Άγιος.
3) Εν συνεχεία, η απόφαση αυτή κοινοποιείται και στο Οικουμενικό Πατριαρχείο, για να λάβει και την πανορθόδοξο συγκατάθεση και συντάσσεται και η σχετική εκκλησιαστική «πράξη» της ανακηρύξεως υπογραφομένη υπό των συνοδικών μελών.
4) Την πράξη της ανακηρύξεως ακολουθεί η προσήκουσα πανηγυρική στο Ναό τελετή, όπου αναγιγνώσκεται και η σχετική πράξη της αναγνωρίσεως - ανακηρύξεως και ψάλλονται μεταξύ άλλων τα τροπάρια «Ευλογητός ει Χριστέ ο Θεός ημών...», «Οτε καταβάς...» και «Άγιοι μάρτυρες οι καλώς αθλήσταντες...» (περισσότερα βλ. Παν. Μπούμη, Κανονικόν Δίκαιον, εκδ. «Γρηγόρη», Αθήναι 2000, σελ. 296 εξ).
Σημείωση: Ίσως εδώ πρέπει να παρατηρήσουμε ότι η λέξη «αγιοποίηση» ενός μέλους της Εκκλησίας υπό της I. Συνόδου και του πληρώματος της Τοπικής Εκκλησίας δεν είναι δόκιμος. Περισσότερο δόκιμοι είναι οι όροι διαπίστωση, αναγνώριση, ανάδειξη ενός αγίου, η ένταξη, η κατάταξη, η συναρίθμηση ενός στο χορό, στον κατάλογο, των αγίων, στο εορτολόγιο, στο αγιολόγιο, στα μαρτυρολόγιο, στα συναξάρια, στα δίπτυχα κ.τ.τ.
β. Στοιχεία Αγιότητας
Προηγουμένως αναφερθήκαμε σε στοιχεία, τα οποία ελέγχει η Εκκλησία εν τα αρμόδια όργανά της, προκειμένου να κατατάξει ένα μέλος της στον χορό, στον κατάλογο των αγίων της. Τέτοια στοιχεία είναι:
1) Οι εξαιρετικές αρετές τις οποίες επέδειξαν κατά την επίγεια ζωή τους όπως η βαθειά και ορθή πίστη τους και η αφοσίωσή τους στον Τριαδικό Θεό και στα δόγματα της Εκκλησίας.
2) Η υπακοή τους στο θέλημα του Θεού, όπως αυτό διατυπώνεται στην Αγία Γραφή και στους Ιερούς και Θείους κανόνες της Εκκλησίας.
3) Η απλότητά τους, η διακριτικότητά τους, η ταπεινοφροσύνη τους και η εμπιστοσύνη τους στο Θεό και την Εκκλησία.
4) Η μεγάλη τους αγάπη πρός τον συνάνθρωπό τους και η διακονία τους σε έργα φιλανθρωπίας.
5) Η υπομονή τους και η συμμετοχή τους στον ανθρώπινο πόνο, το δικό τους και των άλλων ανθρώπων.
6) Η αγνότητα και η εγκράτειά τους, η πνευματική, η σωματική και η σαρκική.
7) Οι αγώνες, τους οποίους διεξήγαγαν και με πολλές θυσίες και πολλάκις με εξορίες υπέρ της αλήθειας, της Ορθοδοξίας και της Εκκλησίας.
8) Οι εξαιρετικές τους γενικώς υπηρεσίες πρός την Εκκλησία με θυσία ακόμη και της ζωής τους, πολλές φορές μάλιστα κατόπιν βασάνων και μαρτυρικού θανάτου.
9) Άλλά στοιχεία της αγιότητάς τους είναι η ιδιαίτερη εύνοια του Θεού προς αυτούς και η παρρησία που έχουν αυτοί προς τον Θεό, πράγμα το οποίο διαπιστούται και με την επιτέλεση θαυμαστών φαινομένων, υπερφυσικών ενεργειών, των θαυμάτων, και είναι μια απόδειξη της κοινωνίας αυτών των προσώπων με τον Παντοδύναμο Θεό.
10) Η ιδιαίτερη τιμή και ο σεβασμός που αποδίδεται αυθορμήτως στα πρόσωπα αυτά από τη συνείδηση, από το πλήρωμα της Εκκλησίας, από τον κλήρο και από το λαό.
11) Αυτή η τιμή του πληρώματος της Εκκλησίας προς τους αγίους εκδηλώνεται και με ότι πολλοί χριστιανοί παίρνουν το όνομα του αγίου και προσπαθούν να μιμηθούν τις αρετές του και τους αγώνες του υπέρ της αληθείας.
12) Επίσης, εκδηλώνεται και με το γεγονός, ότι αφιερούνται ναοί στο όνομά τους και ακολουθεί μεταφορά και τιμή και των λειψάνων τους, πολλά των οποίων και αναδίδουν μύρο και ευωδιά.
Β. Η αναγνώριση της Θεοτόκου
β. Αγιογραφική αναγνώριση
Είπαμε προηγουμένως ότι προκειμένου να αναγνωρισθεί και να καταταχθεί ένα αγιασθέν μέλος της Εκκλησίας στους αγίους, γίνεται έλεγχος των στοιχείων της αγιότητας του από τα αρμόδια εκκλησιαστικά όργανα (επιτροπές, Συνόδους, Πατριαρχεία).
Βεβαίως ο έλεγχος αυτός είναι περιττός για τα ιερά εκείνα πρόσωπα, τα οποία η γενική εκκλησιαστική συνείδηση ποιμένων και ποιμαινομένων αναγνώρισε ως αγίους και ως αγίους τους τιμά και τους γεραίρει επί μακρόν χρόνον, από πολλούς αιώνες. Των ιερών αυτών προσώπων, τα οποία από των αρχαιοτάτων χρόνων μέχρι σήμερα τιμώνται ως αγιασμένα και δοξασμένα εκ μέρους του Θεού δεν χρειάζεται πολλάκις ούτε τυπική ανακήρυξη - αναγνώριση από την Εκκλησία κατά τα ανωτέρω.
Μεταξύ αυτών όλως ιδιαιτέρως εξαιρετική περίπτωση είναι η της Υπεραγίας ή Παναγίας Θεοτόκου, για την οποίαν δεν απαιτείται σήμερα καμία ειδική - τυπική αναγνώριση και κανένας ειδικός έλεγχος των στοιχείων της αγιότητάς της από αρμόδια αρχή ή επιτροπή της Εκκλησίας.
Άλλωστε ο έλεγχος της αγιότητάς της και η αναγνώρισή της έχει γίνει θα λέγαμε από τον ίδιο το Θεό και αυτό έχει καταγραφεί και μας έχει παραδοθεί από την Αγ. Γραφή και ειδικότερα από την Καινή Διαθήκη, τη γραπτή διαβεβαίωση του Θεού, η οποία αποτελεί και το αυθεντικό, θεόπνευστο και θείο κείμενο της Εκκλησίας μας. Και αυτή η Διαθήκη εν συνεχεία έχει υιοθετηθεί από σύμπασα την Εκκλησία, η οποία την έκανε αποδεκτή με τις τοπικές και μάλιστα με τις Οικουμενικές Συνόδους της.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου