Η ΜΕΓΑΛΗ ΤΕΣΣΑΡΑΚΟΣΤΗ

Άπό την Καθαρά Δευτέρα, κάθε χρόνο μας εισάγει ή Εκκλησία σέ μία ειδική πνευματική περίοδο εσωτερικής ανακαινίσεως. Ή διδαχή τής Εκκλησίας αναφέρεται σέ ποίκιλα μέσα πνευματικής ασκήσεως γιά μία ηθική κάθαοση. Μεταξύ όλων είναι και ή νηστεία. Οί λόγοι του Κυρίου είναι καθοριστικοί: «Τούτο τό γένος (τό πονηρό) ουκ εκπορεύεται, εί μή εν προσευχή και νηστεία» (Ματθ. 17, 21). Ή νηστεία είναι πανάρχαιο βίωμα και απαντάται σ' όλες σχεδόν τις θρησκείες των αρχαίων λαών, μάλιστα τής "Ανατολής.

Παρουσιάζεται ως άσκηση θρησκευτική, γιά νά επιτευχθεί ηθικός εξαγνισμός καί μία πνευματική εξύψωση. Ή νηστεία τής Μ. Τεσσαρακοστής έχει τις ρίζες της στους αποστολικούς χρόνους καί μετά από ορισμένες διακυμάνσεις κατά περιοχές οριστικοποιήθηκε τό ιβ' αιώνα. Προηγείται τής Μ. Τεσσαρακοστής ή περίοδος του Τριωδίου, πού λήγει τή νύκτα τής Κυριακής τής Τυροφάγου. Ή εβδομάδα τής Τυρινής είναι μία μέτρια νηστεία μέ αποχή μόνο του κρέατος.

Τό Τριώδιο μέ τίς υπέροχες ευαγγελικές καί αποστολικές περικοπές, μέ ύμνους απαραμίλλου λογοτεχνικής άξιας καί υψηλής διδαχής, μας προετοιμάζει γιά τήν κατ' εξοχήν πνευματική περίοδο τής Μ. Τεσσαρακοστής, κατά τήν όποια ό Χριστιανός μέ τήν αυτοσυγκέντρωση, τήν περισυλλογή, στρέφεται πρός τόν έσω άνθρωπο, τόν όποιο γνωρίζει καλύτερα καί επισημαίνει τίς αδυναμίες καί ελαττώματα. Είναι ή ειδική περίοδος του εσωτερικού εξαγνισμού καί μίας πνευματικής αναστάσεως.

"Αποκορύφωμα τής Μ. Τεσσαρακοστής είναι ή νηστεία τής Μ. Εβδομάδος. Ή νηστεία, σύμφωνα μέ τους λόγους του Χρίστου, είναι μέσο πνευματικό γίά τήν άσκηση τής αρετής, έργων αγάπης καί φιλανθρωπίας. "Αντιλαμβανόμεθα, ότι ή νηστεία δέν είναι απλός θρησκευτικός τύπος, αλλά μέσο μίας άναμορφώσεως πνευματικής. Συνεπώς δέν έχει επιφανειακή σημασία αποχής άπό ορισμένες τροφές, άλλά περισσότερο αποβλέπει στήν ενίσχυση τής θελήσεως, πού νά μπορεί ό άνθρωπος μέ πνευματική άσκηση νά κατευθύνει σωστά τόν εαυτό του.

Χωρίς δυναμική βούληση δέν πετυχαίνεται τό αγαθό καί δέν ολοκληρώνεται ό άνθρωπος στήν αρετή. Ή νηστεία γίά νά καταστεί ευπρόσδεκτη άπό τό Θεό, πρέπει κατά τόν Ιερό υμνογράφο νά είναι «ή των κακών αλλοτρίωσις, εγκράτεια γλώσσης, θυμού αποχή, επιθυμιών χωρισμός, καταλαλιάς, ψεύδους καί επιορκίας». Ή Καθαρά Δευτέρα είναι ή πρώτη ημέρα νηστείας καί μετανοίας, ήμερα αδελφοσύνης καί συναλληλίας.

"Ακόμη θά πρέπει νά τονίσουμε, ότι ή νηστεία, σύμφωνα μέ γνώμες διασήμων ιατρών καί περίφημων υγιεινολόγων, αποβαίνει αντιδραστήριο πολλών ασθενειών. Αυτοκαθαρίζεται τό σώμα άπό τίς τοξίνες, τά άλατα καί τά δηλητήρια. Βέβαια ή νηστεία είναι χρήσιμη καί από υγιεινής απόψεως κυρίως όμως γιά τήν Εκκλησία μας είναι θεσμός της υγείας ! τής ψυχής καί του πνεύματος. "Έτσι μέ τή νηστεία επιτυγχάνεται ή υγεία τής ψυχής αλλά καί τοϋ σώματος.

"Έτσι ή νηστεία, σάν πνευματικός θεσμός, δέν θά περιφρονείται από πολλούς Χριστιανούς, ούτε θά δημιουργεί συναισθήματα ένοχης στους σωματικά αδύνατους, άλλά θά θεωρείται χρήσιμο μέσο ανατάσεως τής ψυχής καί ενός ψυχοδυναμισμου, κατά τόν τρόπο πού παρουσιάζει τή νηστεία ή διδασκαλία της Κ. Διαθήκης καί τής Ιεράς Παραδόσεως.