ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ ΤΗΣ ΔΙΑΡΚΟΥΣ ΙΕΡΑΣ ΣΥΝΟΔΟΥ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΓΙΑ ΤΙΣ ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ ΠΡΟΣ ΤΙΜΗΝ ΤΟΥ ΙΕΡΟΥ ΦΩΤΙΟΥ 6/2/2010

ΔΕΛ­ΤΙ­ΟΝ ΤΥ­ΠΟΥ

Με λαμπρότητα εορτάστηκε και εφέτος η μνήμη του εν Αγίοις Πατρός ημών Φωτίου, Πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως του Μεγάλου, Προστάτου της Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος. Το πρωί τελέστηκε στο Καθολικό της Ιεράς Μονής Κοιμήσεως της Θεοτόκου Πεντέλης, ο Όρθρος και η Θεία Λειτουργία, Ιερουργούντος του Μακαριωτάτου Αρχιεπισκόπου Αθηνών και Πάσης Ελλάδος κ. Ιερωνύμου μετά δύο Συνοδικών Μητροπολιτών, του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Λήμνου και Αγίου Ευστρατίου κ. Ιεροθέου και του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Ναυπάκτου και Αγίου Βλασίου κ. Ιεροθέου.

Παρέστησαν ο εκπρόσωπος του Πατριαρχείου Αλεξανδρείας στην Αθήνα, Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Αξώμης κ. Πέτρος, ο Έξαρχος του Παναγίου Τάφου στην Αθήνα Πανοσιολογιώτατος Αρχιμανδρίτης κ. Δαμιανός Πάνου, οι Σεβασμιώτατοι Μητροπολίτες Περιστερίου κ. Χρυσόστομος, Ζακύνθου κ. Χρυσόστομος, Μυτιλήνης κ. Ιάκωβος, Γουμενίσσης κ. Δημήτριος, Βεροίας κ. Παντελεήμων, Ξάνθης κ. Παντελεήμων, Ελασσώνος κ. Βασίλειος, Φθιώτιδος κ. Νικόλαος, Δημητριάδος κ. Ιγνάτιος, Θεσσαλιώτιδος κ. Κύριλλος, Πειραιώς κ. Σεραφείμ, Μεσογαίας και Λαυρεωτικής κ. Νικόλαος, Μεσσηνίας κ. Χρυσόστομος, Κορωνείας κ. Παντελεήμων, οι Θεοφιλέστατοι Επίσκοποι Θερμοπυλών κ. Ιωάννης, Νεοχωρίου κ. Παύλος, και Ναζιανζού κ. Θεοδώρητος, ο Αρχιγραμματεύς της Ιεράς Συνόδου κ. Κύριλλος Μισιακούλης.

Μετά το τέλος της Θείας Λειτουργίας στο Διορθόδοξο Κέντρο της Εκκλησίας της Ελλάδος που ευρίσκεται στο χώρο της Ιεράς Μονής Πεντέλης, πραγματοποιήθηκε η καθιερωμένη, κατά την ημέρα αυτή, σύσκεψη των μελών της Ιεράς Συνόδου με τους Καθηγητές και τους λοιπούς διδάσκοντες στις Θεολογικές Σχολές των Πανεπιστημίων Αθηνών και Θεσσαλονίκης.

Της Συσκέψεως προΐστατο ο Μακαριώτατος Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και Πάσης Ελλάδος κ. Ιερώνυμος, ο οποίος κατά την έναρξη είπε τα εξής: «Η σοφή επιλογή της εορτής του ιερού Φωτίου για την καθιέρωση της επίσημης συναντήσεως και κοινής διασκέψεως των Σεβασμιωτάτων Αρχιερέων της Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος με τους ελλογιμωτάτους καθηγητές των Θεολογικών Σχολών των Πανεπιστημίων Αθηνών και Θεσσαλονίκης για ένα σύγχρονο θεολογικό ζήτημα της Εκκλησίας έχει ήδη διαμορφώσει μία μακρά παράδοση εποικοδομητικής συνεργασίας για την ανάδειξη της διαχρονικής αξίας της ορθοδόξου παραδόσεως.

Υπό την έννοια αυτή, υποδέχομαι με ιδιαίτερη χαρά τους εκλεκτούς εκπροσώπους της ποιμαίνουσας Εκκλησίας και των Θεολογικών Σχολών, όπως και τους εκλεκτούς συμμετέχοντες στην παρούσα συνάντηση, είμαι δε βέβαιος ότι η εισήγηση, οι παρεμβάσεις και οι προτάσεις θα φωτίσουν σημαντικές πτυχές του θέματος».

Θέμα της εφετινής συσκέψεως ήταν: «Ο ιερός Φώτιος και το πρωτείον του επισκόπου Ρώμης». Εισηγητής ήταν ο καθηγητής του Τμήματος Κοινωνικής Θεολογίας της Θεολογικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών Θεοφιλέστατος επίσκοπος Αβύδου κ. Κύριλλος (Κατερέλος).

Ο Εισηγητής λαμβάνοντας αφορμή από τις συναντήσεις των μικτών θεολογικών επιτροπών διαλόγου σημειώνει: «Εί­ναι πρά­γμα­τι ε­ντυ­πω­σι­α­κό ό­τι σε έ­να α­πό τα κεί­με­να που εκ­δό­θη­καν α­πό τη μι­κτή θε­ο­λο­γι­κή ε­πι­τρο­πή δι­α­λό­γου Ρω­μαι­ο­κα­θο­λι­κής Εκ­κ­λη­σί­ας και Ορ­θο­δό­ξων Εκ­κ­λη­σι­ών, κα­τά τη Δ’ γε­νι­κή συ­νέ­λευ­ση της ε­πι­τρο­πής αυ­τής στο Bari της Ι­τα­λί­ας (1987), στην κα­τα­λη­κτι­κή του πα­ρά­γρα­φο, α­φού προ­η­γου­μέ­νως το­νί­ζε­ται ό­τι η μυ­στη­ρι­α­κή κοι­νω­νί­α δεν εί­ναι δυ­να­τή ά­νευ κοι­νω­νί­ας εν τη πί­στει, γί­νε­ται α­να­φο­ρά σε μι­α α­πό τις α­πο­φά­σεις της συ­νό­δου που συ­νήλ­θε κα­τά τα έ­τη 879-880 στην Κων­στα­ντι­νού­πο­λη. Η σύνοδος αυτή, με­τά α­πό μι­α πο­λυ­τά­ρα­χη και ο­δυ­νη­ρή γι­α την Α­να­το­λή εκ­κ­λη­σι­α­στι­κή πε­ρί­ο­δο, α­να­γνώ­ρι­σε τον Ι. Φώ­τι­ο ως Οι­κου­με­νι­κό Πα­τρι­άρ­χη, α­πη­γό­ρευ­σε ο­ποι­α­δή­πο­τε προ­σθή­κη στο Σύμ­βο­λο της Πί­στε­ως και με­τα­ξύ των άλ­λων ό­ρι­σε ό­τι έ­κα­στος θρό­νος μπορεί να δι­α­τη­ρεί τα αρ­χαί­α έ­θη και τις πα­ρα­δό­σεις του.

Εί­ναι βε­βαί­ως ε­ντυ­πω­σι­α­κό και εν­δι­α­φέ­ρον ό­τι γί­νε­ται η α­να­γω­γή σε μι­α σύ­νο­δο που συ­νι­στά την τε­λευ­ταί­α συ­να­γω­γή Α­να­το­λής και Δύ­σης πριν α­πό την ο­ρι­στι­κή τους ρή­ξη το 1054. Κυ­ρί­ως ε­ντυ­πω­σι­α­κό και εν­δι­α­φέ­ρον εί­ναι το γε­γο­νός ό­τι η σύ­νο­δος που προ­βάλ­λε­ται σή­με­ρα ως πρό­τυ­πο συμ­φω­νί­ας με τη Δύ­ση εί­ναι ε­κεί­νη που ακύρωσε τη σύ­νο­δο που εί­χε α­να­γνω­ρί­σει ως Πα­τρι­άρ­χη τον Ι­γνά­τι­ο, α­κρι­βώς δέ­κα χρό­νι­α προ­η­γου­μέ­νως, το 869-870.

H προ δεκαετίας αυτή σύνοδος εί­ναι ε­κεί­νη που έ­θε­σε στα μέ­λη της ως προϋ­πό­θε­ση γι­α τη συμ­με­το­χή τους σ’αυτή την α­να­γνώ­ρι­ση του πα­πι­κού πρω­τεί­ου, εί­ναι ε­κεί­νη που θε­ω­ρεί­ται ως η Η­’ Οι­κου­με­νι­κή Σύ­νο­δος της ρω­μαι­ο­κα­θο­λι­κής Εκ­κ­λη­σί­ας, εί­ναι αυ­τή που μα­ζί με τη Β’ Σύ­νο­δο στη Λυ­ών (1274) και τη σύ­νο­δο Φερ­ρά­ρας- Φλω­ρε­ντί­ας μνημονεύονται στο τέ­ταρ­το κε­φά­λαι­ο του Συ­ντά­γμα­τος Pastor aeternus της Α­’ Βα­τι­κα­νής Συ­νό­δου το 1870, ό­που κα­τα­γρά­φε­ται η ρω­μαι­ο­κα­θο­λι­κή δι­δα­σκα­λί­α γι­α το α­λά­θη­το του Πά­πα».

Σε άλλο σημείο υπογράμμισε :« Ο πα­τρι­άρ­χης Φώ­τι­ος και ο πά­πας Νι­κό­λα­ος, α­κό­μα και μέ­σα στην πε­ρί­ο­δο της κοι­νής πα­ρα­δό­σε­ως της α­’ χι­λι­ε­τί­ας εμ­φα­νί­ζο­νται να εκ­προ­σω­πούν δι­α­φο­ρε­τι­κές με­τα­ξύ τους Εκ­κ­λη­σι­ο­λο­γί­ες. Κα­τη­γο­ρή­θη­κε α­πό τον πά­πα Νι­κό­λα­ο ό­τι α­νήλ­θε α­ντι­κα­νο­νι­κά στον πα­τρι­αρ­χι­κό θρό­νο με την «α­θρό­ον» χει­ρο­το­νί­α του στους τρεις βα­θμούς της ι­ε­ρω­σύ­νης. Στην α­πο­λο­γη­τι­κή του ε­πι­στο­λή στο Νι­κό­λα­ο τον Αύ­γου­στο – Σε­πτέμ­βρη του 861 θα μνη­στεί της λα­μπρής του στα­δι­ο­δρο­μί­ας στην αυ­το­κρα­το­ρι­κή αυ­λή και της υ­πη­ρε­σί­ας του ως κα­θη­γη­τού στο παν­δι­δα­κτή­ρι­ο της Μα­γναύ­ρας, θέ­σεις που του εί­χαν προσ­δώ­σει κύ­ρος και α­να­γνώ­ρι­ση, ώ­στε να μην χρει­ά­ζε­ται την ά­νο­δο στον πα­τρι­αρ­χι­κό θρό­νο γι­α να τα α­πο­κτή­σει. Κα­τα­δει­κνύ­ει δι­ά­θε­ση ει­ρή­νης και κα­ταλ­λα­γής γι­α τη δι­α­τή­ρη­ση της ε­νό­τη­τας, ενώ θα ακολουθήσει η σύγκλιση της Πρωτοδευτέρας συνόδου για να επουλωθούν τελείως οι πληγές της εικονομαχίας».

«Α­πο­τε­λού­σε και α­πο­τε­λεί βα­σι­κή α­ντί­λη­ψη της Α­να­το­λής, ή­δη α­πό τον Αγ. Ι­γνά­τι­ο, ό­τι η Εκ­κ­λη­σί­α στην ευ­χα­ρι­στι­α­κή σύ­να­ξη της το­πι­κής Εκ­κ­λη­σί­ας α­πο­κα­λύ­πτε­ται ως κα­θο­λι­κή, ως το πλή­ρες σώ­μα του Χρι­στού. Κά­θε το­πι­κή Εκ­κ­λη­σί­α α­πο­βαί­νει στην ι­στο­ρί­α συ­γκε­κρι­μέ­νη μορ­φή της κα­θό­λου Εκ­κ­λη­σί­ας, αυ­τή εί­ναι η Κα­θο­λι­κή Εκ­κ­λη­σί­α. Κά­θε το­πι­κή Εκ­κ­λησί­α σύμ­φω­να με την Μαρ­τυ­ρί­ου Πο­λυ­κάρ­που ε­πι­γρα­φή α­πο­τε­λεί «πα­ροι­κί­αν» της κα­θο­λι­κής Εκ­κ­λη­σί­ας. Ως πα­ρου­σί­α η το­πι­κή Εκ­κ­λη­σί­α δεν συ­νι­στά τμή­μα της Κα­θο­λι­κής, αλ­λά τον τό­πον, εις το ο­ποί­ον «σύ­νο­λος η Κα­θο­λι­κή Εκ­κ­λη­σί­α εν­δη­μοί», ό­πως ε­πι­ση­μαί­νει ο Μη­τρο­πο­λί­της Περ­γά­μου Ι­ωάν­νης Ζη­ζι­ού­λας.

Εί­ναι α­πό­λυ­τα σύμ­φω­νο με την αρ­χαί­α πα­ρά­δο­ση ό­τι κά­θε το­πι­κή Εκ­κ­λη­σί­α ευ­ρι­σκό­με­νη σε κοι­νω­νί­α με τις άλ­λες το­πι­κές Εκ­κ­λη­σί­ες α­πο­τε­λεί φα­νέ­ρω­ση της μι­άς και α­δι­αί­ρε­της Εκ­κ­λη­σί­ας του Θε­ού, ό­πως ε­πι­ση­μαί­νει τελευταία και το κεί­με­νο της Ρα­βέν­νας (2007) και προηγούμενα το κείμενο του Μονάχου (1982). Υ­πό την έν­νοι­α αυ­τή η κα­θο­λι­κό­τη­τα κά­θε το­πι­κής Εκ­κ­λη­σί­ας νο­εί­ται ως δι­α­χρο­νι­κή κοι­νω­νί­α με τη μί­α Εκ­κ­λη­σί­α σε κά­θε τό­πο. Λο­γι­κή συ­νέ­πει­α αυ­τών των εκ­κ­λη­σι­ο­λο­γι­κών θε­ω­ρή­σε­ων εί­ναι η α­να­γνώ­ρι­ση της αυ­τάρ­κει­ας και της αυ­το­νο­μί­ας της το­πι­κής Εκ­κ­λη­σί­ας και παρεπόμενα η ποι­κί­λι­α των εκ­φρα­στι­κών μορ­φών της μι­άς και ε­νι­αί­ας πί­στης των κατά τόπους Εκκλησιών που συν­δέ­ονται με το σύν­δε­σμο και την κοι­νω­νί­α της α­γά­πης. Α­πέ­να­ντι σ’ αυ­τές τις εκ­κ­λη­σι­ο­λο­γι­κές θε­ω­ρή­σεις ί­στα­νται στη Δύση πολιτικές και πολιτιστικές εξελίξεις κα­τά τον 9^ο αι­ώ­να, που δεν αφήνουν αδιάφορη τη θεολογική σκέψη και την εκκλησιαστική ζωή, που ή­δη εί­χε αρ­χί­σει να πο­ρεύ­ε­ται το δι­κό της δρό­μο».

Τέλος ο Θεοφιλέστατος ομιλητής, συμπλήρωσε: «Η ρωμαλέα και γεραρά στάση του ι. Φωτίου απέναντι στους πάπες Νικόλαο, Ανδριανό και Ιωάννη καταδεικνύει ότι η ποικιλομορφία γίνεται δεκτή σε δευτερευούσης σημασίας θέματα, ποτέ όμως σε θέματα που εγγίζουν και αφορούν τη δογματική διδασκαλία του Filioque, ενώ η όλη πολιτεία του Ι. Φωτίου καταδεικνύει επίσης ότι ο 34 Αποστολικός κανών ίσχυσε κατά την α΄ χιλιετία όχι μόνο στο επαρχιακό επίπεδο αλλά και στο παγκόσμιο. Το πρωτείο σε οποιοδήποτε επίπεδο δε νοείται και δεν ασκείται έξω από τη συνοδικότητα. Η θέση του επισκόπου Ρώμης δεν μπορεί να νοηθεί έξω ή υπεράνω της Πενταρχίας των Πατριαρχών, έξω και υπεράνω της Οικουμενικής Συνόδου.

Η έρευνα των ιστορικών πηγών της εποχής του ι. Φωτίου μαρτυρεί αναμφίβολα ότι ο δρόμος ώστε να φθάσουμε ομολογούντες «ένα Κύριον, μίαν πίστιν, εν βάπτισμα» είναι ακόμα μακρύς, είναι όμως ένας δρόμος ανοικτός σε όσους με νηφαλιότητα και βαθύ αίσθημα ευθύνης διεξάγουν και στηρίζουν το διεξαγόμενο διάλογο αληθείας και αγάπης, « ίνα πάντες εν ώσι, .... ίνα ο κόσμος πιστεύσῃ (Ιω. 17,21). Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι αυτό το δρόμο ακολουθούν οι Ορθόδοξες Εκκλησίες, υπό τη συντονιστική κατεύθυνση της Πρωτοθρόνου Μεγάλης του Χριστού Εκκλησίας, του Οικουμενικού μας Πατριαρχείου».

Παρεμβάσεις έκαναν οι Σεβασμιώτατοι Μητροπολίτες Ναυπάκτου κ. Ιερόθεος, Περιστερίου κ. Χρυσόστομος, Μεσσηνίας κ. Χρυσόστομος. Επίσης και οι Ελλογιμώτατοι κ.κ. Νικόλαος Μητσόπουλος, Γαλίτης Γεώργιος, Οικονόμου Ηλίας, Βούλγαρης Χρήστος και Βλάσιος Φειδάς. Ο Μακαριώτατος έκλεισε την όλη εκδήλωση αφού ευχαρίστησε τόσο τον Εισηγητή όσο και τους συνέδρους. Στις 13,00 ο Μακαριώτατος παρέθεσε επίσημο γεύμα προς τιμήν των Ελλογιμωτάτων Καθηγητών των Θεολογικων Σχολών το οποίο τίμησε με την παρουσία Του ο ευρισκόμενος στην Αθήνα Παναγιώτατος Οικουμενικός Πατριάρχης κ.κ. Βαρθολομαίος, ο οποίος μετά τήν προσφώνηση του Μακαριωτάτου Αρχιεπισκόπου αντιφώνησε χαιρετίζοντας την ολη εκδήλωση και τους παρακαθημένους και αναφέρθηκε στο ιερό πρόσωπο του αγίου Φωτίου.

Εκ του Γρα­φείου Τύ­που της Ιε­ράς Συ­νό­δου.