Η ιστορική επιτυχία του Τραμπ στη Μέση Ανατολή αναμένεται να έχει βαθιές, ακόμη απροσδιόριστες συνέπειες - όχι μόνο για την περιοχή, αλλά και για την Ευρώπη και τον υπόλοιπο κόσμο. Το βασικό συστατικό αυτής της επιτυχίας συνίσταται στην απρόσκοπτη απειλή χρήσης βίας προς τους αντιπάλους και στον ωμό εκβιασμό των συμμάχων. Η απειλή αποβολής της Ισπανίας από το ΝΑΤΟ και η περιφρονητική στάση απέναντι στις ηγεσίες της Γαλλίας και της Γερμανίας είναι χαρακτηριστικά δείγματα.
Ο Τραμπ βάζει τέλος στη Δύση ως συμμαχική, συμμετοχική οντότητα και εγκαινιάζει μια νέα εποχή αυτοκρατορικής ηγεσίας υπό τις Ηνωμένες Πολιτείες. Στο εσωτερικό, επιδιώκει την εξασθένιση των δημοκρατικών θεσμών ελέγχου της εξουσίας - του Κογκρέσου, της Δικαιοσύνης, των ανεξάρτητων αρχών και του Τύπου. Τα πρώτα δείγματα γραφής καταδεικνύουν πως ο Τραμπ σκοπεύει να κυβερνήσει μέσω ενός στενού κύκλου συγγενών και συχνά εξωθεσμικών προσώπων, στους οποίους αναθέτει ισχυρές δόσεις εξουσίας που απορρέουν όχι από το Σύνταγμα, αλλά από τον ίδιο.
Όσο πιο κοντά στον κύκλο του προέδρου βρίσκεται κάποιος, τόσο μεγαλύτερη επιρροή αποκτά στη δημόσια ζωή και στις αποφάσεις των ΗΠΑ. Το μοντέλο αυτό κατανομής ισχύος απομακρύνεται από το πρότυπο των δημοκρατιών και προσεγγίζει εκείνο των κληρονομικών μοναρχιών. Πλέον, όποιος επιθυμεί να επηρεάσει τις αποφάσεις της υπερδύναμης δεν χρειάζεται να στραφεί στο Κογκρέσο, το Στέιτ Ντιπάρτμεντ ή το Πεντάγωνο, αλλά να αποκτήσει πρόσβαση στον στενό κύκλο ή στους συγγενείς του Προέδρου.
Παράλληλα, ο Τραμπ επιδεικνύει απροκάλυπτη συμπάθεια προς αυταρχικούς ηγέτες και περιφρόνηση προς τις ηγεσίες των δημοκρατικών χωρών. Δεν διστάζει μάλιστα να ευνοεί, εντός των συμμαχικών χωρών, πολιτικές δυνάμεις που θεωρούνται αντισυστημικές και ιδεολογικά φιλικές προς τον δικό του, συχνά θολό, προσανατολισμό. Τέτοια στάση δεν έχει υπάρξει μεταπολεμικά.
Οι πρόεδροι των ΗΠΑ - είτε Ρεπουμπλικάνοι είτε Δημοκρατικοί - συνεργάζονταν πάντοτε με τις εκλεγμένες ηγεσίες των συμμάχων, ανεξαρτήτως αν προέρχονταν από την αριστερά ή τη δεξιά. Το πιθανότερο είναι πως η περίοδος Τραμπ θα σημάνει, όπως και επί Ρήγκαν, μια πολιτική στροφή στην Ευρώπη. Τότε, στις δεκαετίες του ’80, ακολούθησε κύμα αποκρατικοποιήσεων και απορρύθμισης των αγορών. Τώρα, η στροφή αναμένεται να είναι αντίθετης φοράς - πιο εσωστρεφής, πιο εθνική, ίσως και πιο αυταρχική. Ήδη, κάποιοι γραφικοί ράβουν κοστούμια (βλ. «Με την Κίμπερλι είμαι, δίπλα μου είναι τώρα...»).
Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι ο Τραμπ έχει χαρακτηρίσει την ΕΕ και το ευρώ ως «προσπάθειες της Ευρώπης να ανταγωνιστεί τις ΗΠΑ». Το πιθανότερο είναι πως θα επιχειρήσει να τα αποδυναμώσει, ενισχύοντας τις ευρωσκεπτικιστικές δυνάμεις. Στα ελληνοτουρκικά, παρά τις κατά καιρούς φιλοφρονήσεις προς τον Ερντογάν, η στάση των ΗΠΑ παραμένει σταθερή υπέρ της Ελλάδας - δεν είναι τυχαίο ότι η χώρα έχει αποκτήσει σαφή υπεροπλία στον αέρα.
Μερικά χαρακτηριστικά του νέου «αυτοκράτορα» της Δύσης είναι ο ναρκισσισμός, η κυκλοθυμικότητα και η αδυναμία εστίασης επί μακρόν σε ένα ζήτημα. Στα θετικά του, η αποφασιστικότητα και η προώθηση άμεσων, πρακτικών λύσεων. Ο τρόπος με τον οποίο επιβλήθηκε η ειρήνη στη Μέση Ανατολή καταδεικνύει και τον τρόπο που θα μπορούσε να επιβληθεί μια λύση στο Αιγαίο… Καιροί ου μενετοί.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου