ΟΥΚΡΑΝΙΚΟ: ΓΙΑΤΙ ΕΙΝΑΙ ΤΟΣΟ ΣΗΜΑΝΤΙΚΟ ΤΟ ΝΤΟΝΜΠΑΣ;

Αν και προς το παρόν πρόκειται μόνο για ανεπιβεβαίωτα ρεπορτάζ, οι φήμες πως Πούτιν και Τραμπ συμφώνησαν στην Αλάσκα να παραχωρήσει η Ουκρανία τις περιοχές Ντονέτσκ και Λουχάνσκ στη Ρωσία έχουν προκαλέσει έντονες συζητήσεις. Θα μπορούσε όμως να επιβληθεί κάτι τέτοιο στην Ουκρανία;

Η εγγύτητα των Ντονέτσκ και Λουχάνσκ στη Ρωσία

Τα τελευταία χρόνια ο Πούτιν έχει τονίσει επανειλημμένα τη σημασία των Ντονέτσκ και Λουχάνσκ, δηλαδή του Ντονμπάς. Σύμφωνα με τον Ρώσο πρόεδρο η περιοχή είναι ιστορικά συνδεδεμένη με τη Ρωσία και την κληρονομιά της Σοβιετικής Ένωσης – βάσει συνταγματικού δικαίου όμως η περιοχή ανήκει στην Ουκρανία, πράγμα αδιαμφισβήτητο ακόμα και την εποχή της ΕΣΣΔ.

Ενώ η χερσόνησος της Κριμαίας δόθηκε στην Ουκρανία μόλις το 1954 από τον Χρουστσόφ, οι περιοχές Ντονέτσκ και Λουχάνσκ ανήκουν στην Ουκρανική Σοσιαλιστική Σοβιετική Δημοκρατία ήδη από την ίδρυσή της το 1919.

Παράλληλα ωστόσο, το Ντονμπάς βρισκόταν πάντοτε κοντά στη Ρωσία. Ήδη από τον 19ο αιώνα και αργότερα κατά τη σοβιετική περίοδο η περιοχή θεωρούνταν ως το μέρος όπου χτυπά η καρδιά της βιομηχανίας, καθώς είναι μία περιοχή πλούσια σε ορυκτούς πόρους. 

Μήλο της έριδας από το 2014

Ιδίως μετά την εξέγερση της Μαϊντάν το 2014 το Ντονμπάς έγινε οριστικά το μήλο της έριδας μεταξύ Μόσχας και Κιέβου. Το επόμενο διάστημα η Ρωσία προσάρτησε την Κριμαία, ενώ στην Ανατολική Ουκρανία ξέσπασαν ταραχές. Ένοπλες ομάδες, με ρωσική στήριξη σε υλικό και ανθρώπινο δυναμικό, ανακήρυξαν τη δημιουργία των αυτοαποκαλούμενων «λαϊκών δημοκρατιών» του Ντονέτσκ και του Λουχάνσκ.

Το Ντονμπάς έμεινε στο επίκεντρο και με την έναρξη της ρωσικής εισβολής του Φεβρουαρίου 2022. Τότε ο Πούτιν είχε δικαιολογήσει την «ειδική στρατιωτική επιχείρηση» λέγοντας πως οι αυτοαποκαλούμενες δημοκρατίες του Ντονέτσκ και του Λουχάνσκ ζήτησαν βοήθεια από τη Μόσχα. 

Η σημασία της Ανατολικής Ουκρανίας

Σήμερα ολόκληρο το Λουχάνσκ και περίπου το 70% του Ντονέτσκ βρίσκονται υπό ρωσικό έλεγχο – δηλαδή σχεδόν το 88% του Ντονμπάς. Εκεί υπολογίζεται ότι ζουν πάνω από 4 εκατομμύρια άνθρωποι, ενώ στο υπέδαφος υπάρχουν όχι μόνο άνθρακας και μεταλλεύματα, αλλά πιθανότατα και κοιτάσματα λιθίου, κοβαλτίου, τιτανίου και σπανίων γαιών, που είναι απαραίτητα για την παραγωγή τεχνολογικών προϊόντων.

Για τη Ρωσία οι δύο επαρχίες έχουν πέραν αυτού και στρατηγική σημασία, καθώς μέσω αυτών θα μπορεί να υπάρχει και μία χερσαία σύνδεση με την Κριμαία, η οποία μέχρι τώρα είναι προσβάσιμη από το ρωσικό έδαφος μονάχα μέσω της γέφυρας του Κερτς. Αν η Ρωσία πάρει το Ντονμπάς και παγιωθεί ο έλεγχός της στη Ζαπορίζια και τη Χερσώνα, η συνεπαγόμενη χερσαία σύνδεση με την Κριμαία θα έχει ως αποτέλεσμα τον μόνιμο αποκλεισμό της Ουκρανίας από την Αζοφική Θάλασσα.