ΔΥΟ ΤΡΕΙΣ ΠΟΛΛΟΙ ΟΠΕΚΕΠΕ

Η ελληνική κοινωνία, οι δομές της οικονομίας και η πολιτική οργάνωση του κράτους δημιουργούν και έναν, και δύο και περισσότερους ΟΠΕΚΕΠΕδες, για να παραφράσω την, για άλλους λόγους, παρότρυνση του Τσε Γκεβάρα όταν άφηνε την Κούβα για να διαδώσει το πνεύμα εξέγερσης ανά τον Κόσμο.

Αν σε κάτι αξίζει να ασκήσει κριτική στον αεικίνητο πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη είναι ότι ενώ γνώριζε καλά το πρόβλημα του βαθέος κράτους, το οποίο κλήθηκε δις να διοικήσει, ενώ γνωρίζει καλά για τα τρωκτικά του κρατικού χρήματος, δεν πήρε τα μέτρα του. Ούτε εκείνα που θα τον προστατεύσουν τον ίδιο, ούτε τα άλλα που θα προστατεύσουν την ιστορική παράταξή του από τον... εαυτό της.

Δεν φταίει (μόνον) ο ΟΠΕΚΕΠΕ. Όλα τα κρατικά λαγούμια έχουν λίγο πολύ τα ίδια χαρακτηριστικά. Στο τερατώδες κράτος, όποιο κέντρο έχει στη διάθεσή του λεφτά και συνήθως μιλάμε για «πολλά λεφτά», μετατρέπεται, εν τίνι μέτρω, σε κέντρο διαφθοράς συνειδήσεων, καταλήστευσης δημόσιων πόρων, στήριξης παρασιτικών και αντιπαραγωγικών κέντρων.

Στις τελευταίες δυο-τρεις δεκαετίες δημιουργήσαμε ή ενισχύσαμε υπερκείμενα και ανεξάρτητα από την κυβέρνηση ελεγκτικά όργανα. Σημαντικά όργανα και με τεράστιες, κατ’ εξουσιοδότηση της Βουλής και γενικότερα της εξουσίας, δυνατότητες ελέγχου. Κατά κανόνα κάνουν σωστή δουλειά και σίγουρα έχουν αποτρέψει ή περιορίσει σημαντικό κομμάτι της διαφθοράς.

Το ΑΣΕΠ, η ΑΑΔΕ, το Ελεγκτικό Συνέδριο και άλλα εξίσου σημαντικά «όργανα» μπορούν να περιορίζουν τις ευκαιρίες διαφθοράς υπέρ των ημετέρων. Υπάρχουν όμως δύο, σημαντικές κατά τη γνώμη μου μέθοδοι, οι οποίες δεν εφαρμόζονται. Η μία είναι έτοιμη και συνταγματικά κατοχυρωμένη: ο έλεγχος της Βουλής. Η άλλη εφαρμόζεται ελάχιστα στα κρατικά πράγματα, ενώ έχει εξασφαλίσει χειροπιαστά αποτελέσματα στον ιδιωτικό τομέα: η πιστοποίηση των ελεγκτικών εταιρειών.

Η προληπτική και ελεγκτική λειτουργία της Βουλής είναι ανύπαρκτη. Πρώτον, οι επιτροπές του Κοινοβουλίου δεν «κουμπώνουν» με τη σύγχρονη δομή της Εκτελεστικής εξουσίας, άρα δεν παρακολουθούν με ακρίβεια και συνέπεια όσα πρέπει να εποπτεύουν. Δεύτερον, οι βουλευτές των επιτροπών έχουν μετατραπεί σε διεκπεραιωτές ειλημμένων αποφάσεων της κυβέρνησης υπό τη μορφή νομοθετικών ρυθμίσεων, οι οποίες μάλιστα προχωρούν με τη μέθοδο «ψεκάστε-σκουπίστε-τελειώσαμε».

Αν οι βουλευτές ήλεγχαν τις δραστηριότητες των υπουργείων, στην περίπτωση του Γεωργίας θα είχαν ελέγξει τα του ΟΠΕΚΕΠΕ και μια και δύο και περισσότερες φορές στα 10+ χρόνια που τρέχει η σκανδαλώδης διαχείριση των ευρωπαϊκών αγροτικών πόρων. Όμως, παρόμοια λειτουργία δεν τη θέλει η εκάστοτε κυβέρνηση και δεν είμαι σίγουρος ότι την επιθυμούν και οι ίδιοι οι βουλευτές.

Πάμε λοιπόν στη δεύτερη «λύση». Όσοι δημόσιοι μηχανισμοί-οργανισμοί διαχειρίζονται μεγάλα κονδύλια να ελέγχονται ετησίως από ορκωτούς ελεγκτές/λογιστές ή, για τους μεγαλύτερους, από τους μεγάλους οίκους ελεγκτικής (όπως είναι οι BigFour). Ό,τι κατά νόμο ισχύει για κάθε Ανώνυμη Εταιρεία, αλλά και για Συνεταιρισμούς και άλλα εμπορικά/ επιχειρηματικά σχήματα, προκειμένου να προστατεύονται τα συμφέροντα των μετόχων/εταίρων και να διευκολύνεται η δουλειά της εφορίας.

Ο συνδυασμός των δύο ως άνω λύσεων είναι μάλιστα ο καλύτερος. Γιατί, για να κάνουν τη δουλειά τους οι βουλευτές, είναι απαραίτητο να έχουν ανά χείρας ένα πιστοποιητικό ανεξαρτήτων ελεγκτών, τους οποίους μπορούν να εμπιστευτούν. Βάλτε κάτω, τώρα, το πρακτικό αποτέλεσμα της πρότασης. 

Αν η Βουλή ελέγχει, αυτό σημαίνει ότι συμπολίτευση και αντιπολίτευση αναλαμβάνουν πραγματικές και ουσιαστικές ευθύνες. Όταν θα βρεθούμε μπροστά σε κάποιο σκάνδαλο, γιατί πάντα παραμένουν «παράθυρα» ανοικτά, η παραπομπή για τα περαιτέρω είναι ευκολότερη  και όταν χρειάζεται η εξέταση από τη δικαιοσύνη και όταν αρκεί μια διοικητική παρέμβαση.

Αν όμως όλα τούτα είναι τόσο λογικά και απλά όσο μου φαίνονται, γιατί δεν γίνονται; Προφανώς, γιατί το όφελος των πολιτικών από την παρούσα κατάσταση, είναι μεγαλύτερο από τη ζημία που θα έχουν εφόσον εφαρμοστούν συστήματα και διαδικασίες ελέγχου και διαφάνειας. Δικαίως οι πολίτες πιστεύουν ότι το πλήθος των διαπλεκομένων και η θέση τους στην πολιτική ιεραρχία είναι πάντοτε μεγαλύτερο από όσο φαίνεται και φθάνει πάντοτε στην κορυφή της πυραμίδας.