Η ΠΕΡΙΟΔΕΙΑ ΤΟΥ ΤΡΑΜΠ ΣΤΟΝ ΚΟΛΠΟ ΔΕΝ ΧΑΡΟΠΟΙΕΙ ΤΟ ΙΣΡΑΗΛ

Όταν ο Πρόεδρος των ΗΠΑ Donald Trump κέρδισε την επανεκλογή του πέρυσι, ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Benjamin Netanyahu και οι βοηθοί του ανακουφίστηκαν. Πράγματι, μια Πρόεδρος Kamala Harris θα ήταν ενοχλητική – ακόμη και δυνητικά επικίνδυνη – για τον Bibi.

Πιθανότατα θα είχε ξεκινήσει προσπάθειες να τον αναγκάσει να δεχτεί ένα αξιόπιστο σχέδιο της επόμενης μέρας για τη Γάζα με στόχο την αναβίωση της λύσης των δύο κρατών – μια βόμβα που θα διέλυε την κυβέρνηση συνασπισμού του. Θα έπρεπε να αντιμετωπίσει τις αναπόφευκτες απειλές των ΗΠΑ για διακοπή της στρατιωτικής βοήθειας, κάτι που θα μπορούσε κάλλιστα να πραγματοποιηθεί.

Όμως με τον Trump πίσω στον Λευκό Οίκο, ο Netanyahu γνώριζε ότι θα αποκτούσε πολύ πιο ελεύθερο χέρι στη Γάζα και πιθανότατα θα γινόταν ακόμη πιο ανεξέλεγκτος από ό,τι ήταν με τον πρώην πρόεδρο των ΗΠΑ Joe Biden στην εξουσία. Έτσι έχει αποδειχθεί: ο Netanyahu δεν υπέστη καμία συνέπεια για την πραγματοποίηση αιφνιδιαστικών αεροπορικών επιδρομών στη Γάζα και την παραβίαση της εκεχειρίας με τη Χαμάς.

Όμως αυτό μπορεί να είναι έτοιμο να αλλάξει. Ενώ ο Netanyahu απέκτησε μεγαλύτερη ελευθερία κινήσεων στη Γάζα για λίγο, οι δύο ηγέτες δεν βλέπουν στην πραγματικότητα τίποτα άλλο με το ίδιο ματι. Με την τριήμερη επίσκεψη του Trump στον Κόλπο αυτή την εβδομάδα, αυτό μπορεί να γίνει πιο εμφανές.

Ο πρόεδρος των ΗΠΑ σταμάτησε πρώτα στη Σαουδική Αραβία για συνομιλίες με τον de facto ηγέτη της Σαουδικής Αραβίας, διάδοχο του θρόνου Mohammed bin Salman. Θα ακολουθήσει μια επίσκεψη στο Κατάρ και μετά στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα. Προφανώς, δεν υπάρχει επίσκεψη στο Ισραήλ στο πρόγραμμά του. Η περιοδεία είναι επανάληψη του πρώτου ταξιδιού του ως προέδρου των ΗΠΑ το 2017. 

Όπως γίνεται συνήθως με τον Trump, όλα θα είναι συναλλακτικά. Αναζητά γρήγορες νίκες και συμφωνίες πολλών δισεκατομμυρίων δολαρίων για το πετρέλαιο και το εμπόριο, καθώς και επενδύσεις που μπορεί να διαφημίσει στην πατρίδα του, δήλωσε ο Steven Cook, ειδικός στη Μέση Ανατολή στο Συμβούλιο Εξωτερικών Σχέσεων.

Μιλώντας σε δημοσιογράφους σε μια ενημέρωση μέσων ενημέρωσης την περασμένη εβδομάδα, ο Cook σημείωσε ότι η Σαουδική Αραβία είχε ήδη ανακοινώσει την πρόθεσή της να επενδύσει 600 δις δολ στις ΗΠΑ – πιθανώς έως και ένα τρις δολ – και τόσο το Κατάρ όσο και τα Εμιράτα είναι έτοιμα να υπογράψουν επίσης συμφωνίες.

«Είναι σημαντικό να αναγνωρίσουμε ότι η προσέγγιση του προέδρου στην εξωτερική πολιτική επηρεάζεται σε μεγάλο βαθμό από την άποψη του για την οικονομική συνιστώσα, που είναι να βλέπει τα πλούσια κράτη του Κόλπου και τα πολύ μεγάλα κρατικά επενδυτικά ταμεία τους ως πηγές επενδύσεων στις Ηνωμένες Πολιτείες», εξήγησε ο Cook. Όμως αυτό αποτελεί πρόβλημα για τον Netanyahu.

Για τον Trump, τα χρήματα μιλούν πιο δυνατά από οτιδήποτε άλλο, και οι ηγέτες του Κόλπου θα αναζητήσουν ανταλλάγματα. Ο τερματισμός του πολέμου στη Γάζα θα είναι ψηλά στη λίστα τους. Ένας πόλεμος που ο Bibi είναι αποφασισμένος να συνεχίσει – αν όχι να τον επεκτείνει – κυρίως για τη διατήρηση του δικού του λυσσασμένου συνασπισμού και για να αποφύγει τις εκλογές.

Οι χώρες του Κόλπου έχουν επίσης υπογραμμίσει, επανειλημμένα, την ανάγκη για επιστροφή στις διαπραγματεύσεις για δημιουργία δύο κρατών. Οι Σαουδάραβες ηγέτες, για παράδειγμα, έχουν επιμείνει ότι δεν μπορεί να υπάρξει «ομαλοποίηση» των σχέσεων με το Ισραήλ χωρίς σαφή διπλωματική κίνηση προς αυτή την κατεύθυνση. 

Τέλος – και σε αντίθεση με το 2017 – αυτοί οι ηγέτες θέλουν μια συμφωνία για τα πυρηνικά με το Ιράν, καθώς επιθυμούν έντονα την περιφερειακή σταθερότητα. Βλέπουν μια ευκαιρία να επικρατήσει λίγη ηρεμία τώρα που οι πληρεξούσιοι του Ιράν, η Χαμάς και η Χεζμπολάχ, έχουν υποστεί σοβαρή ζημιά και ο Σύρος σύμμαχος της Τεχεράνης Bashar Assad έχει πέσει.

Ενώ οι Σαουδάραβες είχαν εξαπολύσει πόλεμο κατά των υποστηριζόμενων από το Ιράν Χούτι το 2015, αυτή τη φορά θέλουν να τερματιστεί η σύγκρουση στην Υεμένη. Ως εκ τούτου, προσφέρουν την υποστήριξή τους στη συμφωνία του Trump να σταματήσει τους βομβαρδισμούς των Χούτι σε αντάλλαγμα της υπόσχεσης τους να σταματήσουν να στοχεύουν τις αμερικανικές ακτοπλοϊκές μεταφορές στην Ερυθρά Θάλασσα.

Η ανακοίνωση της συμφωνίας αμέσως μετά τον πύραυλο των Χούτι που έπληξε περιοχή κοντά στο αεροδρόμιο Μπεν Γκουριόν και προκάλεσε αναστάτωση στις διεθνείς αεροπορικές εταιρείες με αποτέλεσμα αναστολή πτήσεων, εκνεύρισε το Ισραήλ. Η εξέλιξη ενίσχυσε την αυξανόμενη απογοήτευση του Netanyahu , καθώς ο ισραηλινός ηγέτης απέτυχε πρόσφατα σε δύο μέτωπα κατά τη διάρκεια του ταξιδιού του στην Ουάσιγκτον – έφυγε με άδεια χέρια όσον αφορά την έγκριση για ένα ισραηλινό χτύπημα στις πυρηνικές εγκαταστάσεις του Ιράν ή μια συμφωνία για τους δασμούς.

Παρά το γεγονός ότι εμφανίζεται ενθουσιασμένος δημόσια για την επανεκλογή του Trump, την οποία κήρυξε ως «τεράστια νίκη» και τη «μεγαλύτερη επιστροφή της ιστορίας», ο Netanyahu γνώριζε ότι δεν θα ήταν τόσο απλά όταν επέστρεφε στο Οβάλ Γραφείο.

Όπως σημείωσαν οι βοηθοί του πέρυσι, ο Bibi γνώριζε ότι ο Trump εξακολουθούσε να τρέφει προσωπική δυσπιστία απέναντι του, αφού ο Ισραηλινός ηγέτης είχε γίνει ο πρώτος ξένος ηγέτης που συνεχάρη τον πρώην πρόεδρο Joe Biden για την εκλογική του νίκη το 2020 – καθον χρόνο ο Trump εξακολουθούσε να αμφισβητεί τα αποτελέσματα. 

Ο Netanyahu και οι σύμβουλοί του γνωρίζουν επίσης καλά ότι ορισμένοι στο στρατόπεδο MAGA, συμπεριλαμβανομένου του Αντιπροέδρου JD Vance και του ειδικού απεσταλμένου Steve Witkoff, τρέφουν αμφιβολίες για οποιονδήποτε ανοιχτό τυχοδιωκτισμό στην περιοχή, που μπορεί να διακινδυνεύσει να εμπλέξει την Ουάσιγκτον – κάτι που θα έκανε σίγουρα η κατεδάφιση των πυρηνικών εγκαταστάσεων του Ιράν.

«Το ενδιαφέρον μας είναι πάρα πολύ ισχυρό στο να μην πάμε σε πόλεμο με το Ιράν. Θα ήταν τεράστιος περισπασμός πόρων. Θα ήταν πολύ ακριβό για τη χώρα μας» είπε ο Vance σε συνέντευξή του πριν ορκιστει. Ακόμα κι έτσι, φαίνεται ότι ο Netanyahu εξακολουθούσε να τρέφει ελπίδες ότι θα μπορούσε να πείσει τον Trump να χτυπήσει το Ιράν – ή ότι τουλάχιστον θα του επέτρεπε να το κάνει. Αλλά με τους Σαουδάραβες να υπόσχονται επενδύσεις δις δολ και τους Καταριανούς έτοιμους να αντικαταστήσουν το γερασμένο Air Force One, αυτό φαίνεται σαν μια πολύ αβάσιμη ελπίδα.

Με το ταξιδι του Trump στον Κόλπο, η διάθεση της ομάδας του φαίνεται να αλλάζει, με τον Witkoff να επικρίνει απότομα το Ισραήλ για παράταση του πολέμου στη Γάζα και να υποστηρίζει ότι μια νέα εκεχειρία και συμφωνία απελευθέρωσης ομήρων είναι τα σωστά επόμενα βήματα. Σύμφωνα με δημοσίευμα του ισραηλινού Channel 12, είπε στις οικογένειες των Ισραηλινών αιχμαλώτων που κρατούνται ακόμη από τη Χαμάς: 

«Θέλουμε να φέρουμε τους ομήρους στο σπίτι, αλλά το Ισραήλ δεν είναι διατεθειμένο να τερματίσει τον πόλεμο». Ακόμη και ο ίδιος ο Trump, για πρώτη φορά ζήτησε ρητά να τερματιστεί ο πόλεμος. Έτσι, φαίνεται ότι ο Netanyahu μπορεί σύντομα να μάθει αυτό που ο Ουκρανός Πρόεδρος Volodymyr Zelenskyy ανακάλυψε επίσης με τον δύσκολο τρόπο: Για τον Trump, η συνέχιση των πολέμων στη Γάζα και την Ουκρανία είναι ενοχλητικά θεματα και δεν θέλει να διαταράξουν τη μεγαλύτερη διπλωματική του ατζέντα για επανεκκινήσεις και μεγάλες εμπορικές συμφωνίες.