ΓΙΑΤΙ ΘΑ ΑΠΟΤΥΧΕΙ Η ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ…

Η κυβέρνηση έχει αποτύχει παταγωδώς να απελευθερώσει τα πανεπιστήμια και τη χώρα από την ανομία και αυτό αν δεν το διορθώσει θα το πληρώσει πρώτα η ίδια και μετά όλοι μας. Την περασμένη εβδομάδα 30 «μπαχαλάκηδες» του ΑNΤΑΡΣΥΑ εισέβαλαν στην εκδήλωση για τα Τέμπη στον Ιανό και αν δεν τους πετούσαν έξω οι πολίτες που παρακολουθούσαν θα την διέλυαν.

Δυο μέρες αργότερα μερικοί κουκουλοφόροι εισέβαλαν σε εκδήλωση στη Νομική την διέλυσαν και έστειλαν στο νοσοκομείο έναν μεταπτυχιακό φοιτητή που τόλμησε να αντισταθεί. Επεισόδια σημειώθηκαν επίσης στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ), κυρίως γύρω από το Στέκι του Φυσικού όταν Ομάδα καταληψιών προχώρησε σε ανακατάληψη του χώρου, γεγονός που οδήγησε σε ένταση και συγκρούσεις με τις αστυνομικές δυνάμεις.

Δεν ξέρω αν τα παιδιά κάνουν «επαναστατική γυμναστική» αλλά αυτό που διαβάζω κι ακούω είναι πως η κυβέρνηση δεν κάνει σωστά την δουλειά για την οποία ψηφίστηκε να κάνει. Όσοι την επικρίνουν έχουν δίκιο.Μπορεί στην οικονομία να τα πηγαίνει καλά (γιατί ενδεχομένως βοηθάει και η συγκυρία), να αντιμετώπισε την πανδημία και την Τουρκία με απρόβλεπτη επιτυχία πριν 2-3 χρόνια στον Έβρο και τη ΝΑ Μεσόγειο, αλλά στην επαναφορά τη εσωτερικής τάξης έχει αποτύχει.

Οι συμμορίες που λυμαίνονται τα πανεπιστήμια και τις πλατείες της χώρας δεν αθροίζουν περισσότερα από 200-300 άτομα. Οποιοσδήποτε θελήσει να τους εξουδετερώσει μπορεί να τους ταυτοποιήσει και στην πρώτη παρανομία να επιβάλει παραδειγματικές τιμωρίες. Η κυβέρνηση φοβάται τον θόρυβο που θα προκαλέσουν τα κόμματα της αντιπολίτευσης.

Φοβάται μήπως έχει απώλειες από τους κεντρώους ψηφοφόρους την ώρα που ΠΑΣΟΚ και ΣΥΡΙΖΑ τείνουν προς μονοψήφια ποσοστά και πληρώνουν το κόστος της αλλοπρόσαλλης παρουσίας τους. Επιπλέον η δικαιοσύνη έχει εκφυλιστεί. Κανένας δεν τιμωρείται για τίποτα. Μπορεί κάποιος να στείλει κάποιον στο νοσοκομείο δέρνοντάς τον. Να φροντίσει να αποφύγει το αυτόφωρο και ακόμη και όταν γίνει η δίκη μετά 5-10 χρόνια η τιμωρία θα μοιάζει με επιβράβευση και παράδειγμα προς μίμηση. 

Αυτό που συμβαίνει δεν αφορά μόνο την Ελλάδα και περιγράφεται σαν αύξηση του κύκλου εσωτερικής αταξίας των κοινωνιών. Υπάρχουν κύκλοι της εσωτερικής και εξωτερικής τάξης και αταξίας. Ο τελευταίος ιστορικός κύκλος ξεκίνησε μετά τον πόλεμο. Οι άνθρωποι(όσοι επιβίωσαν) βγήκαν από τον τελευταίο μεγάλο πόλεμο εξουθενωμένοι και πρόθυμοι να υποστούν περιορισμούς της ελευθερίας και των οικονομικών απολαβών για χάρη της δικής τους επιβίωσης και της ευημερίας των παιδιών τους.

Είχαν ζήσει την περίοδο ευημερίας της δεκαετίας του ’20 την έκλυση των ηθών και την διασάλευση της εσωτερικής τάξης. Μετά ακολούθησε η κρίση, η άνοδος των αριστερών και αριστεριστών, το χάος και τέλος, η άνοδος των φασιστών των ναζιστών. Στη συνέχεια ήρθε ο πόλεμος τον οποίο κέρδισαν οι δυτικές δημοκρατίες χάρη στην καπιταλιστική μηχανή.

Τις πρώτες δεκαετίες μετά τον πόλεμο οι λαοί (εκτός σπανίων εξαιρέσεων)δεν ψήφιζαν ούτε καν τους μετριοπαθείς σοσιαλδημοκράτες. Ο Κένεντι ήρθε στην εξουσία στη δεκαετία του ’60, ο Μπράντ τη δεκαετία του ’70, ο Μιτεράν τη δεκαετία του ’80. Στο μεσοπόλεμο είχαν «καεί στο χυλό» και μετά τον πόλεμο «φυσούσαν και το γιαούρτι».

Όμως οι άνθρωποι που είχαν ζήσει τη κρίση του ’29 και τον πόλεμο του ’40 μεγάλωναν και ως ποσοστό στις κοινωνίες μειώνονταν. Αυξάνονταν συνεχώς ο αριθμός αυτών που δεν είχαν ζήσει την κρίση και τον πόλεμο. Με τον τρόπο αυτό τις τελευταίες δεκαετίες στις ευημερούσες κοινωνίες των δημοκρατιών αυξάνεται διαρκώς το ποσοστό αυτών που έχουν ουτοπικές προσδοκίες και άγνοια κινδύνου.

Τα μειράκια της άκρας αριστεράς και της άκρας δεξιάς δεν έχουν ζήσει τον πόλεμο και το εμφύλιο για να είναι επιφυλακτικοί στην επανάληψή του. Πιστεύουν πως η αύξηση του βαθμού αταξίας στην κοινωνία θα τους επιτρέψει να εγκαθιδρύσουν τις αποτυχημένες και βάναυσες από άποψη ανεκτικότητας ουτοπίες που έχουν στο μυαλό τους. Το έργο αυτό όμως παίζεται στην ιστορία εδώ και αιώνες.

Οι προοδευτικοί αυξάνουν τον βαθμό αταξίας μέχρι ένα σημείο που οι κοινωνίες στρέφονται στο άλλο άκρο για να επιβάλλει την τάξη. Οι ακροδεξιοί συνήθως κερδίζουν σε αυτή την αντιπαράθεση για την κατάλυση της δημοκρατίας, γιατί το έθνος συστήνει αποτελεσματικότερο πυρήνα συσπείρωσης της κοινωνίας από την εργατική τάξη ή την έμφυλη σύγχυση που προπαγανδίζει η αριστερά. 

Ο κύκλος της διεθνούς αταξίας λειτουργεί ως εξής: Μετά τον πόλεμο ο κόσμος μοιράστηκε από τους νικητές. Κανένας δεν τολμούσε να φέρει αντίρρηση στους Αμερικάνους ή την ΕΣΣΔ. Μετά η ΕΣΣΔ κατέρρευσε και διαλύθηκε και ο πρόεδρος των ΗΠΑ ονομάζονταν πλανητάρχης. Σιγά-σιγά αναδύθηκαν νέες δυνάμεις που αμφισβητούν την μεταπολεμική τάξη. Τα σημαντικότερα πλήγματα όμως η πλούσια Δύση τα δέχεται από το εσωτερικό της, από τις γενιές των ανθρώπων από «βούτυρο».

Η ανοχή στις αντισυμβατικές κοινωνικές και πολιτικές συμπεριφορές πολλαπλασιάζεται λόγω μιας παθητικής ερμηνείας της συμπεριληπτικότητας και των ατομικών δικαιωμάτων. Ο Ουμπέρτο Έκο είχε γράψει κάποτε πως από τότε που οι άνθρωποι σταμάτησαν να πιστεύουν στο Θεό πιστεύουν οτιδήποτε. Τα τελευταία χρόνια με την ευρύτητα της αποδοχής των θεωριών συνομωσίας άρχισα να το κατανοώ καλύτερα αυτό.

Η μεταπολεμική τάξη διαλύεται και μια νέα δεν έχει ακόμα αναδυθεί. Η περίοδος αυτή ονομάζεται εσωτερική αταξία. Παράλληλα διαλύεται και η διεθνής τάξη. Η Ρωσία επιδιώκει να πάρει πίσω όσα ανήκαν στην αυτοκρατορία της ΕΣΣΔ. Η Τουρκία να επανορθώσει την «Οθωμανία». Η Κίνα διεκδικεί τη θέση της ισχυρότερης χώρας του κόσμου μια θέση που κατείχε για αιώνες.

Διανύουμε λοιπόν μια περίοδο που η εσωτερική και εξωτερική τάξη υποχωρούν προς χάρη της αταξίας. Ο κόσμος δεν αποδέχεται το κυρίαρχο αφήγημα του συστήματος. Η εμπιστοσύνη προς τις ελίτ, την δικαιοσύνη, τον τύπο, την εκκλησία μειώνεται και οι δυνάμεις του χάους κερδίζουν έδαφος. Όλα αυτά οδηγούν σε μια μεγάλη καταστροφή το σοκ της οποίας αλλάζει τα μυαλά και τις συμπεριφορές των ανθρώπων.

Υπό το πρίσμα αυτό η κυβέρνηση θα αποτύχει όσο αυστηρά μέτρα κι αν λάβει. Το πιθανότερο είναι πως μια αυστηρότερη επιτήρηση με αυστηρότερες ποινές θα οξύνει τα αντανακλαστικά του αντισυστημικού ρεύματος που συνεχώς διευρύνεται. Η εκλογή του Τραμπ είναι μια σπασμωδική πράξη της μισής αμερικάνικης κοινωνίας να επαναφέρει την αίγλη και ισχύ του παρελθόντος. Δεν μπορεί να το πετύχει όμως αν δεν πειστεί η υπόλοιπη μισή κοινωνία να αλλάξει συμπεριφορές και κυρίως την οπτική γωνία από την οποία βλέπει τον κόσμο.

*Τους κύκλους της τάξης και αταξίας στις κοινωνίες καθώς και τους κύκλους της ανόδου και πτώσης των μεγάλων δυνάμεων τους έχει αναλύσει σωστά ο διαχειριστής κεφαλαίων υψηλού ρίσκου Ray Dallio. Mια εκτενή παρουσίαση στα ελληνικά συμπεριλαμβάνω και ο ίδιος στο βιβλίο μου «Η επερχόμενη αταξία».