ΝΕΕΣ «ΠΑΡΑΦΩΝΙΕΣ» ΑΠΟ ΤΟΝ ΕΡΝΤΟΓΑΝ

Δυναμιτίζει το κλίμα η τελευταία

αμφισβήτηση υφαλοκρηπίδων μέσω NAVTEX

Η Άγκυρα αξίωσε να ζητήσουν οι ελληνικές Αρχές άδεια από την Τουρκία για να ποντίσουν καλώδιο από τη Χίο στη Λέσβο. Οι Τούρκοι αυξάνουν τις παραβάσεις με εναέρια μέσα νοτίως της Κάσου. Διπλωματικοί κύκλοι εκφράζουν την ανησυχία μήπως οι νέες προκλήσεις είναι σκηνοθετημένες για να αναγκάσουν την Ελλάδα να υψώσει τους τόνους και στη συνέχεια να την κατηγορήσουν ότι εγκαταλείπει την προσπάθεια προσέγγισης των δύο πλευρών, στο πλαίσιο ενός blame game.

Kάτι λιγότερο από δύο εβδομάδες πριν από την επίσκεψη του Τούρκου υπουργού Εξωτερικών Χακάν Φιντάν στην Αθήνα και την από κοινού έναρξη των διερευνητικών επαφών με τον Έλληνα ομόλογό του, Γιώργο Γεραπετρίτη, για το αν είναι δυνατόν να προχωρήσουν οι δύο πλευρές στην οριοθέτηση ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδας, το καθεστώς του Ερντογάν προχώρησε σε νέες παραφωνίες που δυναμιτίζουν το κλίμα.

Συγκεκριμένα, με αφορμή NAVTEX που εξέδωσε ο υδρογραφικός σταθμός Λήμνου για ερευνητικές εργασίες ανάμεσα στη Χίο και τη Λέσβο από το πλοίο «ΑEGAEO», για το χρονικό διάστημα 20-25 Οκτωβρίου, η Τουρκία -μέσω του υδρογραφικού σταθμού Σμύρνης εξέδωσε δύο NAVTEX σε διάστημα 48 ωρών (στις 22/10 και στις 24/10).

Στις οποίες ισχυρίζεται ότι κάποια σημεία της περιοχής των ερευνών βρίσκονται εντός της τουρκικής υφαλοκρηπίδας και τονίζει ότι «οι όποιες ερευνητικές δραστηριότητες θα πρέπει να γίνονται κατόπιν συνεννοήσεως με τις τουρκικές Αρχές». Με λίγα λόγια, ο σταθμός της Σμύρνης και η τουρκική κυβέρνηση όχι μόνο αμφισβητούν την υφαλοκρηπίδα δύο μεγάλων ελληνικών νησιών, αλλά πέραν τούτου αξιώνουν να ζητά η Ελλάδα την άδεια των τουρκικών Αρχών για να διεξάγει έρευνες στην περιοχή.

Όπως μάλιστα επισημαίνουν διπλωματικές πηγές, το σουρεαλιστικό της υπόθεσης είναι ότι η Τουρκία επικαλείται στις συγκεκριμένες NAVTEX διατάξεις της Σύμβασης για το Δίκαιο της Θάλασσας (σε ό,τι αφορά το κυριαρχικό δικαίωμα για έρευνες στην υφαλοκρηπίδα), την ίδια ώρα που αρνείται βασικές προβλέψεις, όπως το δικαίωμα των νησιών σε υφαλοκρηπίδα και ΑΟΖ. Το σκηνικό παραπέμπει ευθέως στα γεγονότα της Κάσου (σε μια light εκδοχή, αφού αυτή τη φορά οι Τούρκοι δεν έστειλαν πολεμικά πλοία), το επιχείρημα όμως είναι το ίδιο.

Σύμφωνα με διπλωματικές πηγές, η Αθήνα αντέδρασε άμεσα προβαίνοντας σε όλες τις απαραίτητες ενέργειες και διαμηνύοντας προς την Τουρκία ότι η περιοχή των ερευνών είναι η ελληνική υφαλοκρηπίδα, ενώ οι εργασίες του «ΑEGAEO» ολοκληρώθηκαν κανονικά. Την ίδια στιγμή, το ΓΕΕΘΑ διαπιστώνει έξαρση και διπλασιασμό των παραβάσεων του εθνικού εναέριου χώρου τους τελευταίους μήνες και, μάλιστα, κυρίως στην περιοχή της Κάσου.

Η συμπεριφορά των Τούρκων, που ούτως ή άλλως έχουν υπονομεύσει σημαντικά τις πιθανότητες επιτυχίας της συνάντησης Γεραπετρίτη Φιντάν, βάζοντας στο τραπέζι το σύνολο των απαιτήσεών τους στα ελληνοτουρκικά (αποστρατιωτικοποίηση νησιών, γκρίζες ζώνες, κυριαρχία, εναέριος χώρος, μειονότητα) προκαλεί προβληματισμό σε διπλωματικούς κύκλους, οι οποίοι διερωτώνται γιατί η Τουρκία επιβαρύνει ακόμα περισσότερο το κλίμα.

Οι κύκλοι αυτοί δεν κρύβουν την ανησυχία τους ως προς το ενδεχόμενο «οι νέες προκλήσεις να είναι σκηνοθετημένες για να αναγκάσουν την Ελλάδα να υψώσει τους τόνους και στη συνέχεια να την κατηγορήσουν ότι εγκαταλείπει την προσπάθεια προσέγγισης των δύο πλευρών, στο πλαίσιο ενός blame game».

Χαμηλοί τόνοι από την Ελλάδα

Σε κάθε περίπτωση πάντως, ακόμα και αυτός να ήταν ο στόχος, η Ελλάδα προτίμησε να απαντήσει δεόντως αλλά ταυτόχρονα να κρατήσει χαμηλούς τόνους και να μην «τσιμπήσει» στο τουρκικό δόλωμα. Ούτως ή άλλως, η κυβέρνηση ξεκαθαρίζει σε όλους τους τόνους ότι η χώρα μας έχει θέσει τις κόκκινες γραμμές της και δεν πρόκειται να κάνει βήμα πίσω.

Στην ενημέρωση που έκανε στους βουλευτές της Ν.Δ. που συμμετέχουν στην Επιτροπή Εξωτερικών Υποθέσεων, την περασμένη Τρίτη, ο Γ. Γεραπετρίτης ξεκαθάρισε πως η Ελλάδα δεν συζητά τίποτε άλλο εκτός από οριοθέτηση ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδας. Επίσης, ότι δεν συζητά για τα χωρικά ύδατα, ότι διατηρεί ακέραιο το δικαίωμά της για επέκταση στα δώδεκα ναυτικά μίλια και πως αν η Τουρκία βάλει στο τραπέζι τα θέματα που συνήθως εγείρει, ο διάλογος θα σταματήσει.

«Πρέπει κάποιος να υποχωρήσει και να είστε σίγουροι ότι αυτός δεν θα είναι η Ελλάδα», διαβεβαίωσε ο υπουργός Εξωτερικών τους βουλευτές. Οι επαΐοντες στην επιτροπή σχημάτισαν την εντύπωση ότι η κυβέρνηση προσέρχεται στη διαπραγμάτευση χωρίς καμία παρέκκλιση από τις δια- χρονικές και πάγιες ελληνικές θέσεις.

Η αίσθηση που δημιουργείται είναι ότι η Αθήνα είναι μακριά από συμφωνία. «Δεν είμαστε εκεί ακόμα», είπε χαρακτηριστικά στους βουλευτές ο υπουργός Εξωτερικών. Οι προοπτικές για τη συνάντηση της 8ης Νοεμβρίου πάντως είναι θολές, καθώς και στην Τουρκία ο Ερντογάν έχει να αντιμετωπίσει τα δικά του προβλήματα. Δέχεται όλο και πιο έντονη κριτική από τα μικρότερα κόμματα της ακροδεξιάς και από ανένταχτους εθνικιστικούς κύκλους για υπερβολικές υποχωρήσεις απέναντι στην Ελλάδα.

Τουρκική εμμονή, νοτίως της Κάσου

Πιστή στην προσπάθεια δημιουργίας τετελεσμένων, η Τουρκία δεν έχει σταματήσει από τις 9 Αυγούστου μέχρι σήμερα να έχει αεροπορική παρουσία στο νοτιοανατολικό Αιγαίο, προχωρώντας συστηματικά σε παραβάσεις των κανόνων εναέριας κυκλοφορίας εντός του FIR Αθηνών. Σύμφωνα με τα στοιχεία, έχουν καταγραφεί συνολικά 103 παραβάσεις του ελληνικού εναέριου χώρου τους τελευταίους περίπου δυόμισι μήνες.

Συγκεκριμένα, από τις 9 Αυγούστου, όταν το ιταλικό πλοίο «Ievoli Relume» ξεκίνησε να πραγματοποιεί τον δεύτερο γύρο ερευνών για την ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας – Κύπρου – Ισραήλ, μέχρι σήμερα τουρκικά UAV, κατασκοπευτικά αεροπλάνα CN-235 και αεροσκάφη ναυτικής συνεργασίας ATR-72, ακόμη και ελικόπτερα προχωρούν σε συστηματικές παραβάσεις των Κανόνων Εναέριας Κυκλοφορίας (ΚΕΚ) εντός του FIR Αθηνών. Οι πτήσεις αυτές γίνονται αποκλειστικά και μόνο στη θαλάσσια περιοχή που βρίσκεται νότια της Κάσου και της Καρπάθου.

Το μήνυμα που θέλει να στείλει η Τουρκία με αυτή την τακτική είναι σαφές. Εκτός από πρόθυμος συνομιλητής, όπως παρουσιάζεται το τελευταίο χρονικό διάστημα, η Άγκυρα δεν φαίνεται να εγκαταλείπει τις βλέψεις της, όπως αυτές έχουν διατυπωθεί από το ανυπόστατο δόγμα της «Γαλάζιας Πατρίδας» και το παράνομο τουρκολιβυκό μνημόνιο.

Σύμφωνα με όσα αναφέρονται στην επίσημη σελίδα του ΓΕΕΘΑ, παράβαση των κανόνων εναέριας κυκλοφορίας λαμβάνει κατεξοχήν χώρα όταν αεροσκάφος εισέρχεται στο FIR Αθηνών χωρίς να έχει καταθέσει σχέδιο πτήσεως, ήτοι κατά παράβαση των κανόνων εναέριας κυκλοφορίας:

«Οι κανόνες εναέριας κυκλοφορίας έχουν θεσπιστεί από τις εντεταλμένες από τον ICAO ελληνικές Αρχές εναέριας κυκλοφορίας εντός του FIR Αθηνών με βάση τις προβλέψεις και τις σχετικές συστάσεις του ICAO, καθώς και τη διεθνή πρακτική και αποσκοπούν στην εξασφάλιση ασφαλών συνθηκών πτήσεως σε όλον τον εναέριο χώρο του FIR Αθηνών».

Τουρκική άρνηση

Η Τουρκία διατείνεται τα τελευταία χρόνια ότι η Σύμβαση του Σικάγου (1944) και οι κανόνες και οι συστάσεις του Διεθνούς Οργανισμού Πολιτικής Αεροπορίας (ICAΟ) δεν εφαρμόζονται έναντι των κρατικών αεροσκαφών, παραβλέποντας την υποχρέωση των κρατών να εξασφαλίζουν ότι τα αεροσκάφη τους σέβονται τις βασικές αρχές και τους κανόνες που είναι απαραίτητοι για την ασφάλεια της εναέριας κυκλοφορίας. Αποκορύφωμα αυτής της νέας προκλητικής πολιτικής ήταν η πρόσφατη κορυφαία αεροπορική άσκηση του ΝΑΤΟ, «Ramstein Flag», που για πρώτη φορά διοργανώθηκε εκτός Γερμανίας με την Ελλάδα να είναι η πρώτη χώρα που τη φιλοξένησε.

Όλες οι χώρες-μέλη του ΝΑΤΟ που συμμετείχαν υπέβαλαν σχέδια πτήσης. Η Τουρκία αρνήθηκε και ως εκ τούτου τελικά δεν της επετράπη να λάβει μέρος στην άσκηση, ενώ με ανακοίνωσή της έσπευσε να δηλώσει ότι δεν θα συμμετάσχει για δικούς της λόγους. Ο συντονισμός των πτήσεων τόσο των πολιτικών όσο και των στρατιωτικών αεροσκαφών σε διεθνή εναέριο χώρο είναι απαραίτητος για ασφαλή διεξαγωγή της εναέριας κυκλοφορίας και συνίσταται στην ανταλλαγή κάθε πληροφορίας περί των πτήσεων σε μία περιοχή.

«Στο πλαίσιο αυτό εντάσσεται και η προβλεπόμενη από τον ICAO υποβολή των πληροφοριών πτήσεων υπό τη μορφή του σχεδίου πτήσης (Flight Plan)», επισημαίνει το ΓΕΕΘΑ. Έτσι, από τις 9 Αυγούστου μέχρι και τις 24 Οκτωβρίου η Τουρκία έχει προχωρήσει σε συνολικά 103 παραβάσεις των ΚΕΚ εντός FIR Αθηνών. Όλες οι παραβάσεις έγιναν στον εναέριο χώρο της συγκεκριμένης θαλάσσιας περιοχής, νοτίως της Κάσου.

Για να γίνει αντιληπτό το μέγεθος της τουρκικής προκλητικότητας, κατά τους προηγούμενους μήνες του 2024, δηλαδή από τον Ιανουάριο μέχρι και τον Ιούλιο, είχαν καταγραφεί 57 παραβάσεις εκ των οποίων οι 27 έγιναν τον Μάιο, κατά τη διάρκεια αεροναυτικής άσκησης, σε περιοχή που η Άγκυρα είχε δεσμεύσει με NAVTEX και με ΝΟΤΑΜ, όμως δεν είχε καταθέσει σχέδια πτήσης, ως όφειλε.

Από τις 9 Αυγούστου καταγράφηκαν 29 παραβάσεις, τον Σεπτέμβριο 39 και μέχρι τις 24 Οκτωβρίου είχαν σημειωθεί 35. Το αντίστοιχο διάστημα του 2023, που ήταν και το πρώτο καλοκαίρι των «ήρεμων νερών» στο Αιγαίο, είχαν καταγραφεί τρεις τον Αύγουστο, οκτώ τον Σεπτέμβριο και τέσσερις τον Οκτώβριο. Καμία, όμως, από αυτές δεν περιελάμβανε το συγκεκριμένο σημείο του εναέριου χώρου, το οποίο η Άγκυρα στοχεύει καθημερινά το τελευταίο τρίμηνο.

Κατασκοπευτικές δυνατότητες

Άξιο προσοχής είναι ότι στην πλειονότητά τους οι παραβάσεις πραγματοποιούνται με μη επανδρωμένα αεροσκάφη (UAV) τύπου Aksungur, γνωστά και ως Anka-2, τα οποία εκτός από κατασκοπευτικές δυνατότητες μπορούν να φέρουν και οπλισμό. Γι’ αυτόν τον λόγο, ο συγκεκριμένος τύπος αεροσκάφους αναφέρεται και ως μη επανδρωμένο αερόχημα μάχης (Unmanned Combat Aerial Vehicle – UCAV).

Τέτοιου τύπου τουρκικά drones έκαναν την εμφάνισή τους 11 φορές τον Αύγουστο, 14 φορές τον Σεπτέμβριο και 11 φορές έως τις 24 Οκτωβρίου. Έμπειρος αναλυτής του ελληνικού Πενταγώνου χαρακτηρίζει τη συγκεκριμένη τακτική της Τουρκίας ως «μαρκάρισμα». Η Τουρκία θέλει να σημαδέψει τη συγκεκριμένη περιοχή, προσπαθώντας να δημιουργήσει τετελεσμένα και δείχνει να μην έχει καμία διάθεση να σταματήσει.