ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ: ΠΡΩΤΟΓΕΝΕΣ ΠΛΕΟΝΑΣΜΑ 8,7 ΔΙΣ. ΕΥΡΩ ΣΤΟ ΕΝΝΕΑΜΗΝΟ

Με «ατμομηχανή» ΦΠΑ φόρο εισοδήματος και ακίνητα: Η υπέρβαση των εισπράξεων από το φόρο εισοδήματος, το ΦΠΑ, τους Ειδικούς Φόρους Κατανάλωσης και τους φόρους στα ακίνητα, οδήγησαν τον προϋπολογισμό σε πρωτογενές πλεόνασμα 8,735 δισ. ευρώ στο εννεάμηνο του έτους, έναντι στόχου για πρωτογενές πλεόνασμα 5,297 δισ. ευρώ και πρωτογενούς πλεονάσματος 5,987 δισ. ευρώ για την ίδια περίοδο το 2023.

Τα έσοδα της κατηγορίας «Φόροι» ανήλθαν σε 48,867 δισ. ευρώ, αυξημένα κατά περίπου 2,5 δισ. ευρώ ή 5,4% έναντι του στόχου που έχει περιληφθεί στην εισηγητική έκθεση του Προϋπολογισμού 2024. Η υπέρβαση των φορολογικών εσόδων που προσμετράται δημοσιονομικά στο έτος 2024 ανέρχεται σε 1,847 δισ. ευρώ. Τα έσοδα από ΦΠΑ ανήλθαν σε 18,749 δισ. ευρώ και είναι αυξημένα έναντι του στόχου κατά 688 εκατ. ευρώ, ενώ εκείνα των φόρων εισοδήματος ανήλθαν σε 17,456 δισ. ευρώ, αυξημένα κατά 1,587 δισ. ευρώ.

Μεγάλη ήταν και η συγκράτηση των δαπανών. Οι δαπάνες του Κρατικού Προϋπολογισμού για την περίοδο του Ιανουαρίου – Σεπτεμβρίου 2024 ανήλθαν στα 49,330 δισ. ευρώ και παρουσιάζονται μειωμένες κατά 4,246 δισ. ευρώ έναντι του στόχου (53,577 δισ. ευρώ). Ειδικότερα, σύμφωνα με τα στοιχεία που ανακοίνωσε το υπουργείο Οικονομικών:

*Για την περίοδο του Ιανουαρίου – Σεπτεμβρίου 2024, παρουσιάζεται πλεόνασμα στο ισοζύγιο του κρατικού προϋπολογισμού ύψους 1.568 εκατ. ευρώ έναντι στόχου για έλλειμμα 1.443 εκατ. ευρώ που έχει περιληφθεί για το αντίστοιχο διάστημα του 2024 στην εισηγητική έκθεση του Προϋπολογισμού 2024 και ελλείμματος 397 εκατ. ευρώ το αντίστοιχο διάστημα του 2023. Το πρωτογενές αποτέλεσμα σε τροποποιημένη ταμειακή βάση διαμορφώθηκε σε πλεόνασμα ύψους 8.735 εκατ. ευρώ, έναντι στόχου για πρωτογενές πλεόνασμα 5.297 εκατ. ευρώ και πρωτογενούς πλεονάσματος 5.987 εκατ. ευρώ για την ίδια περίοδο το 2023.

Σημειώνεται ότι μέρος της διαφοράς στις εισπράξεις των φορολογικών εσόδων ύψους 647 εκατ. ευρώ προσμετράται στο δημοσιονομικό αποτέλεσμα του έτους 2023, ενώ ποσό που αφορά ετεροχρονισμό των μεταβιβαστικών πληρωμών προς ΟΚΑ ύψους 1.683 εκατ. ευρώ και των δαπανών για εξοπλιστικά προγράμματα ύψους 899 εκατ. ευρώ (ήτοι συνολικά 2.582 εκατ. ευρώ), δεν επηρεάζει το αποτέλεσμα σε δημοσιονομικούς όρους.

Εξαιρουμένων των ανωτέρω ποσών, η υπέρβαση του στόχου στο πρωτογενές πλεόνασμα του κρατικού προϋπολογισμού για την περίοδο Ιανουαρίου-Σεπτεμβρίου ανέρχεται σε 209 εκατ. ευρώ.

Επομένως το πρωτογενές αποτέλεσμα σε δημοσιονομικούς όρους διαφέρει από το αποτέλεσμα σε ταμειακούς όρους. Επισημαίνεται ότι τα ανωτέρω αφορούν στο πρωτογενές αποτέλεσμα της Κεντρικής Διοίκησης και όχι στο σύνολο της Γενικής Κυβέρνησης, που περιλαμβάνει και τα δημοσιονομικά αποτελέσματα των Νομικών Προσώπων και των υποτομέων των ΟΤΑ και ΟΚΑ.

*Την περίοδο Ιανουαρίου – Σεπτεμβρίου 2024, το ύψος των καθαρών εσόδων του κρατικού προϋπολογισμού ανήλθε σε 50.899 εκατ. ευρώ, παρουσιάζοντας μείωση κατά 1.236 εκατ. ευρώ ή 2,37% έναντι του στόχου που έχει περιληφθεί για το αντίστοιχο διάστημα στην εισηγητική έκθεση του Προϋπολογισμού 2024, καθότι στη στοχοθεσία της εισηγητικής έκθεσης για το εννεάμηνο Ιανουαρίου-Σεπτεμβρίου 2024 είχαν συμπεριληφθεί :

α) η είσπραξη τον μήνα Μάρτιο ποσού ύψους 1.797 εκατ. ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (ΤΑΑ), το οποίο στο μεγαλύτερο μέρος του, ήτοι ποσό 1.687 εκατ. ευρώ, είχε εισπραχθεί τον Δεκέμβριο 2023 και επιπλέον ποσό 159 εκατ. ευρώ εισπράχθηκε τον Ιανουάριο 2024. Επισημαίνεται ότι η 4η δόση επιχορηγήσεων από το ΤΑΑ που είχε προβλεφθεί για τον μήνα Σεπτέμβριο, εισπράχθηκε τελικά τον μήνα Οκτώβριο (ποσό 998,6 εκατ. ευρώ).

β) η είσπραξη τον μήνα Ιούνιο τιμήματος ύψους 1.350 εκατ. ευρώ από τη σύμβαση παραχώρησης υπηρεσιών για τη χρηματοδότηση, λειτουργία, συντήρηση και εκμετάλλευση του αυτοκινητοδρόμου της Εγνατίας Οδού και των τριών (3) κάθετων οδικών αξόνων, η οποία υπογράφηκε στις 29.03.2024. Τα επόμενα βήματα της διαδικασίας έως την καταβολή του τιμήματος αναμένονται να ολοκληρωθούν τους επόμενους μήνες. Τα συνολικά έσοδα του κρατικού προϋπολογισμού ανήλθαν σε 56.370 εκατ. ευρώ, μειωμένα κατά 683 εκατ. ευρώ ή 1,2% έναντι του στόχου.

Οι φόροι

Πιο συγκεκριμένα, τα έσοδα των μειζόνων 

κατηγοριών του κρατικού προϋπολογισμού έχουν ως ακολούθως:

Ι.Τα έσοδα της κατηγορίας «Φόροι» ανήλθαν σε 48.867 εκατ. ευρώ, αυξημένα κατά 2.494 εκατ. ευρώ ή 5,4% έναντι του στόχου που έχει περιληφθεί στην εισηγητική έκθεση του Προϋπολογισμού 2024. Η υπερεκτέλεση αυτή προέρχεται τόσο από την καλύτερη απόδοση των φόρων εισοδήματος φυσικών και νομικών προσώπων του προηγούμενου έτους που εισπράχθηκαν σε δόσεις μέχρι και το τέλος Φεβρουαρίου 2024 (σημειώνεται ότι εκτιμώμενο ποσό ύψους 647 εκατ. ευρώ προσμετράται στο δημοσιονομικό αποτέλεσμα του έτους 2023), όσο και την καλύτερη απόδοση στην είσπραξη των φόρων του τρέχοντος έτους. Συνεπώς, η υπέρβαση των φορολογικών εσόδων που προσμετράται δημοσιονομικά στο έτος 2024 ανέρχεται σε 1.847 εκατ. ευρώ.

Σημειώνεται ότι τα ανωτέρω αφορούν τη σύγκριση σε σχέση με τους στόχους του Προϋπολογισμού, ενώ κατά την κατάρτιση του Προσχεδίου του Κρατικού Προϋπολογισμού 2025 επικαιροποιήθηκαν οι σχετικές εκτιμήσεις, λαμβάνοντας υπόψη την εκτέλεση των εσόδων.

Ειδικότερα για τους κυριότερους φόρους 

της κατηγορίας αυτής παρατηρούνται τα εξής :

• Τα έσοδα από ΦΠΑ ανήλθαν σε 18.749 εκατ. ευρώ 

και είναι αυξημένα έναντι του στόχου κατά 688 εκατ. ευρώ.

• Τα έσοδα των ΕΦΚ ανήλθαν σε 5.387 εκατ. ευρώ 

και είναι αυξημένα έναντι του στόχου κατά 174 εκατ. ευρώ.

• Τα έσοδα των φόρων ακίνητης περιουσίας ανήλθαν σε 2.079 εκατ. 

ευρώ και είναι αυξημένα έναντι του στόχου κατά 39 εκατ. ευρώ.

• Τα έσοδα των φόρων εισοδήματος ανήλθαν σε 17.456 εκατ. ευρώ και είναι αυξημένα έναντι του στόχου κατά 1.587 εκατ. ευρώ, εκ των οποίων ο Φόρος Εισοδήματος Φυσικών Προσώπων είναι αυξημένος κατά 651 εκατ. ευρώ, ο Φόρος Εισοδήματος Νομικών Προσώπων αυξημένος κατά 664 εκατ. ευρώ και οι Λοιποί Φόροι Εισοδήματος αυξημένοι κατά 273 εκατ. ευρώ έναντι του στόχου.

ΙΙ. Τα έσοδα της κατηγορίας «Κοινωνικές Εισφορές» ανήλθαν σε 46 εκατ. ευρώ, και είναι αυξημένα έναντι του στόχου κατά 2 εκατ. ευρώ.

ΙΙΙ. Τα έσοδα της κατηγορίας «Μεταβιβάσεις» ανήλθαν σε 3.659 εκατ. ευρώ, μειωμένα κατά 2.963 εκατ. ευρώ έναντι του στόχου που έχει περιληφθεί στην εισηγητική έκθεση του Προϋπολογισμού 2024  κυρίως λόγω της είσπραξης κατά τον Δεκέμβριο 2023 του ποσού των 1.687 εκατ. ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (ΤΑΑ), ενώ ποσό 159 εκατ. ευρώ εισπράχθηκε τον Ιανουάριο 2024, έναντι στόχου 1.797 εκατ. ευρώ που αρχικά είχε προβλεφθεί ότι θα εισπραχθεί τον μήνα Μάρτιο 2024 και επιπλέον του γεγονότος ότι η 4η δόση επιχορηγήσεων από το ΤΑΑ που είχε προβλεφθεί για τον μήνα Σεπτέμβριο, εισπράχθηκε τελικά τον μήνα Οκτώβριο.

Επισημαίνεται ότι από το ως άνω εισπραττόμενο ποσό των 3.659 εκατ. ευρώ, ποσό 3.193 εκατ. ευρώ αφορά έσοδα ΠΔΕ, τα οποία είναι αυξημένα κατά 386 εκατ. ευρώ έναντι του στόχου.

IV. Τα έσοδα της κατηγορίας «Πωλήσεις αγαθών και υπηρεσιών» ανήλθαν σε 737 εκατ. ευρώ, μειωμένα κατά 1.322 εκατ. ευρώ έναντι του στόχου που έχει περιληφθεί στην εισηγητική έκθεση του Προϋπολογισμού 2024.  Η παρατηρούμενη υστέρηση οφείλεται στο γεγονός ότι στη στοχοθεσία της εισηγητικής έκθεσης είχε περιληφθεί η είσπραξη τον μήνα Ιούνιο του τιμήματος από τη σύμβαση παραχώρησης του αυτοκινητοδρόμου Εγνατία Οδός και των τριών (3) καθέτων οδικών αξόνων του, ύψους 1.350 εκατ. ευρώ,  η οποία όμως αναμένεται να εισπραχθεί τους επόμενους μήνες, όπως προαναφέρθηκε.

V. Τα έσοδα της κατηγορίας «Λοιπά τρέχοντα έσοδα» ανήλθαν σε 3.029 εκατ. ευρώ, αυξημένα κατά 1.077 εκατ. ευρώ έναντι του στόχου που έχει περιληφθεί στην εισηγητική έκθεση του Προϋπολογισμού 2024, κυρίως λόγω των αυξημένων εσόδων από επιστροφές δαπανών, κατά 441 εκατ. ευρώ, καθώς και των αυξημένων εσόδων ΠΔΕ, κατά 311 εκατ. ευρώ έναντι του στόχου. Επισημαίνεται ότι από το ως άνω εισπραττόμενο ποσό των 3.029 εκατ. ευρώ, ποσό 404 εκατ. ευρώ αφορά έσοδα ΠΔΕ.

VI. Τα έσοδα της κατηγορίας «Πωλήσεις παγίων περιουσιακών 

στοιχείων» ανήλθαν σε 33 εκατ. ευρώ, έναντι στόχου 4 εκατ. ευρώ.

*Οι επιστροφές εσόδων ανήλθαν σε 5.471 εκατ. ευρώ, αυξημένες κατά 552 εκατ. ευρώ από τον στόχο (4.919 εκατ. ευρώ).*Τα συνολικά έσοδα του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ) ανήλθαν σε 3.597 εκατ. ευρώ, αυξημένα κατά 697 εκατ. ευρώ από τον στόχο (2.900 εκατ. ευρώ).

Ο Σεπτέμβριος

Ειδικότερα, τον Σεπτέμβριο 2024 το σύνολο των καθαρών εσόδων του κρατικού προϋπολογισμού ανήλθε στα 5.766 εκατ. ευρώ, μειωμένο κατά 1.463 εκατ. ευρώ έναντι του μηνιαίου στόχου εξαιτίας κυρίως της ετεροχρονισμένης είσπραξης, από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας της προβλεπόμενης δόσης, όπως προαναφέρθηκε. Πιο συγκεκριμένα τα έσοδα ανά μείζονα κατηγορία του κρατικού προϋπολογισμού, για τον Σεπτέμβριο 2024 έχουν ως ακολούθως:

I.Τα έσοδα της κατηγορίας «Φόροι» ανήλθαν σε 5.865 εκατ. ευρώ, αυξημένα κατά 595 εκατ. ευρώ ή 11,3% έναντι του στόχου του Προϋπολογισμού, γεγονός που θα πρέπει να συνδυαστεί όμως με τη σημαντική αύξηση των επιστροφών φόρων κατά 511 εκατ. ευρώ. Συνεπώς η αύξηση των καθαρών εσόδων από φόρους ανέρχεται σε 84 εκατ. ευρώ.  Ειδικότερα για τους κυριότερους φόρους της κατηγορίας αυτής παρατηρούνται τα εξής:

• Τα έσοδα από ΦΠΑ ανήλθαν σε 1.953 εκατ. ευρώ 

και είναι αυξημένα έναντι του στόχου κατά 156 εκατ. ευρώ.

• Τα έσοδα των ΕΦΚ ανήλθαν σε 643 εκατ. ευρώ και είναι αυξημένα έναντι του στόχου κατά 42 εκατ. ευρώ.

• Τα έσοδα των φόρων ακίνητης περιουσίας ανήλθαν σε 138 εκατ. ευρώ και είναι μειωμένα έναντι του στόχου κατά 9 εκατ. ευρώ.

• Τα έσοδα των φόρων εισοδήματος ανήλθαν σε 2.519 εκατ. ευρώ και είναι αυξημένα έναντι του στόχου κατά 390 εκατ. ευρώ, εκ των οποίων 266 εκατ. ευρώ αφορούν τον φόρο εισοδήματος φυσικών προσώπων και 51 εκατ. ευρώ τον φόρο εισοδήματος νομικών προσώπων, ενώ οι λοιποί φόροι εισοδήματος είναι αυξημένοι κατά 73 εκατ. ευρώ έναντι του στόχου.

II. Τα έσοδα της κατηγορίας «Κοινωνικές Εισφορές» 

ανήλθαν σε 5 εκατ. ευρώ, σύμφωνα με τον στόχο.

III. Τα έσοδα της κατηγορίας «Μεταβιβάσεις» ανήλθαν σε 470 εκατ. ευρώ, μειωμένα κατά 1.730 εκατ. ευρώ έναντι του στόχου που έχει περιληφθεί στην εισηγητική έκθεση του Προϋπολογισμού 2024, εξαιτίας της μη είσπραξης κατά τον μήνα Σεπτέμβριο της προβλεπόμενης δόσης, από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, όπως προαναφέρθηκε. Ποσό 447 εκατ. ευρώ αφορά έσοδα ΠΔΕ, τα οποία είναι αυξημένα κατά 129 εκατ. ευρώ έναντι του στόχου.

IV. Τα έσοδα της κατηγορίας «Πωλήσεις αγαθών και υπηρεσιών» ανήλθαν σε 66 εκατ. ευρώ, αυξημένα κατά 1 εκατ. ευρώ έναντι του στόχου που έχει περιληφθεί στην εισηγητική έκθεση του Προϋπολογισμού 2024.

V. Τα έσοδα της κατηγορίας «Λοιπά τρέχοντα έσοδα» ανήλθαν σε 333 εκατ. ευρώ, αυξημένα κατά 185 εκατ. ευρώ έναντι του στόχου που έχει περιληφθεί στην εισηγητική έκθεση του Προϋπολογισμού 2024. Ποσό 2 εκατ. ευρώ αφορά έσοδα ΠΔΕ, τα οποία είναι μειωμένα κατά 2 εκατ. ευρώ έναντι του στόχου.

Οι επιστροφές εσόδων ανήλθαν σε 973 εκατ. ευρώ, αυξημένες κατά 511 εκατ. ευρώ από τον στόχο (462 εκατ. ευρώ), όπως προαναφέρθηκε.Τα συνολικά έσοδα του Προϋπολογισμού Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ) ανήλθαν σε 449 εκατ. ευρώ, αυξημένα κατά 127 εκατ. ευρώ από τον στόχο (322 εκατ. ευρώ).

Οι δαπάνες

Οι δαπάνες του Κρατικού Προϋπολογισμού για την περίοδο του Ιανουαρίου – Σεπτεμβρίου 2024 ανήλθαν στα 49.330 εκατ. ευρώ και παρουσιάζονται μειωμένες κατά 4.246 εκατ. ευρώ έναντι του στόχου (53.577 εκατ. ευρώ), που έχει περιληφθεί στην εισηγητική έκθεση του Προϋπολογισμού 2024. Επίσης είναι αυξημένες, σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του 2023, κατά 637 εκατ. ευρώ, κυρίως λόγω της αύξησης των πληρωμών τόκων.

Στο σκέλος του Τακτικού Προϋπολογισμού οι πληρωμές παρουσιάζονται μειωμένες έναντι του στόχου κατά 3.575 εκατ. ευρώ. Η εξέλιξη αυτή οφείλεται κυρίως στον ετεροχρονισμό των μεταβιβαστικών πληρωμών προς ΟΚΑ κατά 1.683 εκατ. ευρώ, όπως επίσης και των δαπανών που αφορούν τα εξοπλιστικά προγράμματα κατά 899 εκατ. ευρώ, οι οποίες δεν επηρεάζουν το αποτέλεσμα σε δημοσιονομικούς όρους. Αντίρροπα, δηλαδή αυξητικά σε σχέση με τον στόχο, κινήθηκαν οι πληρωμές τόκων για την εξυπηρέτηση του δημοσίου χρέους κατά 461 εκατ. ευρώ.

Ως αξιοσημείωτες μεταβιβαστικές πληρωμές μπορούν να αναφερθούν: η καταβολή 130 εκατ. ευρώ από το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων στον ΕΛΓΑ για την αποζημίωση των πληγεισών αγροτικών εκμεταλλεύσεων από πλημμυρικά φαινόμενα εξαιτίας των θεομηνιών DANIEL-ELIAS περιόδου Σεπτεμβρίου 2023.

Καθώς και για σχετικά εγγειοβελτιωτικά έργα, η επιχορήγηση 247 εκατ. ευρώ από το Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών σε συγκοινωνιακούς φορείς (ΟΑΣΑ, ΟΑΣΘ και ΟΣΕ), η επιχορήγηση 276 εκατ. ευρώ από το Υπουργείο Υγείας στην Εθνική Κεντρική Αρχή Προμηθειών Υγείας (ΕΚΑΠΥ) για την κάλυψη της δαπάνης προμήθειας φαρμάκων για τις ανάγκες των νοσοκομείων του ΕΣΥ και του Γ.Ν. Παπαγεωργίου και η επιχορήγηση 128 εκατ. ευρώ στα Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα (Α.Ε.Ι.) για την κάλυψη των λειτουργικών δαπανών τους. Οι πληρωμές στο σκέλος των επενδυτικών δαπανών ανήλθαν στα 7.238 εκατ. ευρώ, παρουσιάζοντας υστέρηση ύψους 672 εκατ. ευρώ σε σχέση με τον στόχο.