ΤΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΤΟΥ ΠΑΤΡΙΑΡΧΕΙΟΥ ΙΕΡΟΣΟΛΥΜΩΝ ΚΑΙ ΤΑ ΙΕΡΑ ΠΡΟΣΚΥΝΗΜΑΤΑ

 

ΤΑ ΠΡΟΣΚΥΝΗΜΑΤΑ ΤΟΥ ΝΑΟΥ ΤΗΣ ΑΝΑΣΤΑΣΕΩΣ

Η φήμη της ιερής πόλης αυτής οφείλεται στα παγκοσμίου ενδιαφέροντος ιστορικά γεγονότα, τα οποία διαμέσου των αιώνων διαδραματίστηκαν σε αυτή. Είναι κτισμένη σε τριγωνικό οροπέδιο, δυτικά του βορείου άκρου της Νεκράς Θαλάσσης.

Βόρεια της Ιερουσαλήμ, εκτείνεται η κεντρική οροσει­ρά της Παλαιστίνης. Στο Ανατολικό τμήμα, που είναι και το μικρότερο, διακρίνονται δύο λόφοι, ο βόρειος (Αμωρία) και ο νότιος (Σιών). Επί της Σιών εγκαταστάθηκε ο Δαβίδ, όταν την κατέλαβε εκ των Ιεβου-σαίων. Ανατολικά της πόλεως υψώνεται το όρος των ελαιών, ενώ πέραν αυτού εκτείνεται η έρημος του- Ιούδα.

Η ΑΓΙΑ ΠΟΡΤΑ

Bόρεια της Αγίας Αυλής κείται η είσο­δος του ναού της Αναστάσεως. Πρόκειται για τοξωτή μνημειακή είσοδο κατασκευα­σμένη από ξύλο κυπαρισσιού και καρυ­διάς, και υποστηρίζεται εσωτερικά με δύο σιδερένιες πλάκες. Επάνω στα δύο σιδερένια ρόπτρα της είναι χαραγμένες αραβικές επιγραφές. Στο δεξιό ρόπτρο σημειώνεται:

«Απόλαυε τον πόθο σου, προσκυνητά. Είσελθε εις την χαράν του Κυρίου, εις τον πολυφωτον ουρανόν,.,.μήτηρ των Εκκλησιών». Στο δεύτερο, αναγράφεται: «Εισέλθετε, ώ ξένοι, εις τας αυλάς του Κύριου-, εις τον Τάφον της Ζωής, ένθα οικεί η- Χά­ρις και επιπολάζει το ευλογημένον Φως».

Ανατολικά της Αγίας Πόρτας, υπάρχει δεύτερη πύλη πανομοιότυπη, που κλείσθη­κε το 1187. Οι δύ-ο πύλες πλαισιώνονται με έντεκα κίονες από λευκό και πράσινο μάρ­μαρο, που φέρουν κορινθιακά κιονόκρα­να.Στο ημικυκλικό τύμπανο πάνω από την Αγία Πόρτα, εικονίζονταν σε ανάγλυφες παραστάσεις η Βαϊφόρος, ο Ιερός Νιπτήρ, η Έγερση του Λαζάρου και ο Μυστικός Δεί­πνος, οι οποίες σήμερα φυλάσσονται στο Μουσείο Ροκφέλερ της Ιερουσαλήμ.

Κατά τη διάρκεια της νύκτας, η Αγία Πόρτα πα­ραμένει κλειστή, ενώ τα κλειδιά κρατούν με κληρονομικό δικαίωμα θυρωροί Μου­σουλμάνοι. Αυτό καθιέρωσε ο σουλτάνος Σουλεϊμάν το 1520 μ.Χ., προκειμένου να αποφευχθούν οι προστριβές μεταξύ των χριστιανικών δογμάτων.Για το επίσημο, όμως, άνοιγμα και κλείσιμο της πύλης του- Ναού έχει διαμορφωθεί ιδιαίτερο τελε­τουργικό, στο οποίο απαραίτητη είναι και η παρουσία του Έλληνα πορτάρη.

Η ΑΓΙΑ ΑΠΟΚΑΘΗΛΩΣΗ

Ο προσκυνητής, μόλις περάσει την Αγία Πόρτα, συναντά μέσα στον Ναό της Αναστάσεως την Αγία Αποκαθήλωση. Η σημερινή της μορφή αποτελεί νεότερη κατασκευή και οφείλεται στις ανακαινι­στικές εργασίες του 1810.Έχει τραπεζο­ειδές σχήμα και ένα πορφυρόλευκο μάρ­μαρο μήκους πέντε μέτρων και εβδομήντα εκατοστών, και πλάτους ενός μέτρου και τριάντα εκατοστών. 

Επίσης, εξέχει από το έδαφος τριάντα εκατοστά και σκεπά­ζει τον τόπο που αποκαθήλωσαν το Άγιο σώμα του Κυρίου ο «ευσχήμων Ιωσήφ και Νικόδημος».Επιγραφή σχετική καλύπτει και τις τέσσερεις πλευρές: «Ο ευσχήμων Ιωσήφ από του ξύλου καθελών το άχραντόν σου σώμα, συνδόνι καθαρά ειλήσας και αρώμασιν, εν μνήματι καινώ κηδευσας απέθετο» (Ματθ. 28, 57-61, Ιω. 19, 39-42).

Η Αποκαθήλωση πλαισιώνεται από έξι μεγάλα και έξι μικρότερα μανουάλια. Από τις οκτώ κανδήλες, που- κρέμονται πάνω από το ιερό προσκύνημα, οι τέσσερεις ανήκουν στους Ορθοδόξους, οι δύο στους Αρμενίους και από μια στους Λατίνους και στους Κόπτες. Στο προσκύνημα αυτό έχουν δικαιώματα και οι τρεις Κοινότητες: των Ορθοδόξων, των Λατίνων, και των Αρμενίων.

Ο ΤΟΠΟΣ ΤΩΝ ΑΓΙΩΝ ΓΥΝΑΙΚΩΝ ΚΑΤΑ ΤΗ ΣΤΑΥΡΩΣΗ

Ο χώρος αυτός συνδέεται με τον μαρ­τυρικό θάνατο του Θεανθρώπου. Δυτικά από την Αγία Αποκαθήλωση διασώζεται τμήμα στρογγυλού μαρμάρινου κιβωρίου (0,70), που πιστεύεται ότι ήταν η θέση όπου στέκονταν η Παναγία, οι μυροφόρες γυναίκες και ο Ευαγγελιστής Ιωάννης, όταν ο Χριστός είπε από τον Σταυρό προς την Παναγία Μητέρα Του «Γύναι, ιδού ο υιός σου» και προς τον αγαπημένο Του μαθητή «Ιδού η Μήτηρ σου». Σήμερα το προσκύνη­μα αυτό ανήκει στους Αρμενίους. (ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ)