ΤΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΤΟΥ ΠΑΤΡΙΑΡΧΕΙΟΥ ΙΕΡΟΣΟΛΥΜΩΝ ΚΑΙ ΤΑ ΙΕΡΑ ΠΡΟΣΚΥΝΗΜΑΤΑ

ΤΟ ΙΕΡΟ ΚΟΥΒΟΥΚΛΙΟ

Το ιερό Κουβούκλιο βρίσκεται δυτικά του Καθολικού Ναού τής Αναστάσεως. Ο εκ­κλησιαστικός ιστορικός Ευσέβιος αναφέρει ότι ο Πανάγιος Τάφος ήταν διακοσμημένος με ωραιότατους κίονες, αλλά δεν κάνει λόγο για κλειστό οικοδόμημα. Αντίθετα, σύμφωνα με το Οδοιπορικό της Αιθερίας, ο Πανάγιος Τάφος βρισκόταν ήδη μέσα σε κλειστό οικοδόμημα.

Με τη μεγάλη καταστροφή του- Ναού από τον Αλ Χακίμ (1909-1912), ο βράχος ισοπεδώθηκε και το οικοδόμημα, που- το περιέκλειε, καταστρά­φηκε ολοσχερώς. Τη σημερινή του- μορφή το ιερό κουβούκλιο έλαβε το 1810, όπως μαρτυρεί η ανάγλυφη επιγραφή στην πρό­σοψη του. «Ανωκοδομήθη το Κουβούκλιον του Παναγίου Τάφου όλον εκ θεμελίου δι' ελέους των ορθοδόξων Ρωμαίων επί τής Πατριαρχείας κυρίου Πολυκάρπου εν έτει αωι κατά μήνα Μάρτιον».

Φέρει δε πλούσια εξω­τερική και εσωτερική διακόσμηση. Στην πρόσοψη και πάνω από τη θύρα εικονίζεται ανάγλυφη παράσταση με την Ανάσταση το ιερό κουβούκλιο έλαβε το 1810, όπως μαρτυρεί η ανάγλυφη επιγραφή στην πρό­σοψη του, με την Ανάσταση γραφή: «ΑΝΑΣΤΑΣΙΝ ΧΡΙΣΤΟΥ ΘΕΑΣΑΜΕΝΟΙ ΠΡΟΣΚΥΝΗΣΩΜΕΝ ΑΓΙΟΝ ΚΥΡΙΟΝ ΙΗΣΟΥΝ ΤΟΝ ΜΟΝΟΝ ΑΝΑΜΑΡΤΗΤΟΝ».

Μπροστά από την ανάγλυφη εικόνα της Αναστάσεως υπάρχουν κανδήλες, που καίνε με την ευθύ­νη των Ορθοδόξων. Στο ανώτατο σημείο της πρόσοψης, σε τριγωνικό πλαίσιο που περικλείει ανάγλυφο οφθαλμό -«οφθαλμός τα πανθ' ορά» - ενώ εντυπωσιακό ανθέμιο κοσμεί τη βάση του.

Στην πρόσοψη του ιερού Κουβουκλίου έχουν γίνει προσθήκες από Αρμένιους και Λατίνους, αφού έχουν κι αυτοί δικαιώματα επί του ιερού Κουβουκλί­ου. Επίσης, είναι χαραγμένη επιγραφή.

Το Άγιο κουβούκλιο περιβάλλεται από λίθινες τορνευτές κιγκλίδες. Στις πλάγιες πλευρές του κουβουκλίου υπάρχουν δύο ωοειδή ανοίγματα από όπου ο Πα­τριάρχης, κατά την τελετή του Μεγάλου Σαββάτου, μετα­δίδει το Άγιο Φως τής Αναστάσεως.

Το ιερό Κουβού­κλιο διαιρείται σε δύο μέρη: 

α).τον Άγιο Λίθο ή πα­ρεκκλήσιο του-Αγγέλου και 

β).τον Πανάγιο Τά­φο του Χριστού. Ο Άγιος Λίθος 

καταλαμβάνει τον προθάλαμο του Πα­ναγίου τάφου.

Πρόκει­ται για τετράγωνο, ισό­πλευρο χώρο με θολωτή στέγαση, που διαρρυθμίστηκε το 1810 από τον αρχιτέκτονα Κομνηνό τον Μυτιληναίο. Στον χώρο αυτό βρίσκεται μικρή τετράγωνη τράπεζα, που περιέχει τμή­μα του λίθου, όπου καθόταν ο Άγγελος κατά την αναγγελία της Αναστάσεως του Κυρίου στις Μυροφόρες.

Στις τέσσερεις πλευρές είναι χαραγμένος ο ευαγγελικός στίχος: «Άγγελος Κυρίου καταβάς εξ ουρανού προσελθών απεκύλισε τον λίθον από της θύρας τού μνημείου»» (Ματθ. 28, 2). Ρίγη συγκίνησης καταλαμβάνουν τον προσκυνητή μόλις εισέλθει στον Πανάγιο Τάφο και αντικρίσει το Μνήμα, όπου ενταφί­ασαν το Άγιο σώμα του Κυρίου.Ο Πανάγιος Τάφος απαρτίζεται από έναν ορθογώνιο θάλαμο, λαξευμένο στον βράχο και καλυμ­μένο στην κύρια και άνω πλευρά του από ορθομαρμάρωση. 

Από πάνω κρέμονται δεκαπέντε κανδήλες των Ορθοδόξων, των Λατίνων, των Αρμενίων και των Κοπτών.Όπου είναι πάντοτε αναμμένες, ενώ εσωτερι­κά απεικονίζεται με ανάγλυφο τρόπο η εις Άδου Κάθοδος, η Ανάσταση, όπου υπάρχει και σχετική εγχάρακτη επιγραφή με την αγγε­λία τής ζωηφόρου Αναστάσεως:«ΤΙ ΖΗΤΕΙΤΕ ΙΗΣΟΥΝ ΤΟΝ ΝΑΖΑΡΗΝΟΝ ΤΟΝ  ΕΣΤΑΥΡΩΜΕΝΟΝ ΗΓΕΡΟΗ, ΟΥΚ ΕΣΤΙΝ ΩΔΕ. ΙΔΕ Ο ΤΟΠΟΣ ΟΠΟΥ ΕΟΗΚΑΝ ΑΥΤΟΝ»».

Οι Μυροφόρες, οι Άγγελοι εσωτερικά και ο προθάλαμος φέρουν ορθομαρμάρωση και δάπεδο, που καλύπτεται με πολύχρωμα μάρμαρα. Το καθαυτό μνημείο βρίσκεται στα βό­ρεια του θαλάμου.

Περιβάλλεται από 8 πορφυρόλευκους κίονες, που βαστάζουν ισάριθ­μες αψίδες και δημιουργούν τη στέγη, που έχει περίμετρο έξι μέτρα. Εσωτερικά γράφο­νται πολλοί ευαγγελικοί στίχοι που έχουν σχέση με τον ενταφιασμό του Χριστού και απεικονίζονται ανάγλυφες παραστάσεις.Το Άγιο Κουβούκλιο ανήκει στους Ορθοδόξους, και Ορθόδοξος μοναχός διορίζεται ως φρου­ρός του Παναγίου Τάφου, βεβαιώνοντας τα απαράγραπτα δίκαια των Ελλήνων. (ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ)