ΓΙΑΤΙ Ο ΠΛΟΥΤΟΣ ΤΟΥ ΠΟΥΤΙΝ ΕΙΝΑΙ ΔΥΣΚΟΛΟ ΝΑ ΙΧΝΗΛΑΤΗΘΕΙ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟΥΣ ΝΥΤ

Στα… ψιλά δικογραφίας μεγέθους 421 σελίδων για μια σκοτεινή υπόθεση υπάρχει μια πρόταση σχετικά με μια συνάντηση σε εστιατόριο της Γενεύης, όπου δύο επιχειρηματίες συζήτησαν σχετικά με «ένα κότερο που προσφέρθηκε στον κ. Πούτιν». Η μικρή αυτή αναφορά, που περιλαμβάνεται στην απόφαση δικαστηρίου του Λονδίνου το 2010 σχετικά με ναυτιλιακή εταιρεία, αποτελεί μια σπάνια δημόσια αναφορά που συνδέει τον Πούτιν με οποιοδήποτε από τα πολυτελή σκάφη, αεροσκάφη ή οικήματα τα οποία φέρεται να διαθέτει.

Όλα αυτά όμως έχουν εκλάβει νέα σημασία καθώς οι αρχές σε Αμερική και Ευρώπη κυνηγούν τον κρυμμένο πλούτο του Ρώσου προέδρου και του κύκλου του, ως απάντηση στη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία. Το έγγραφο του βρετανικού δικαστηρίου περιέχει ένδειξη γιατί ήταν τόσο δύσκολο να συνδεθεί ξεκάθαρα ο Ρώσος πρόεδρος με τα φημολογούμενα πλούτη του. Τη θαλαμηγό, που ονομάζεται Olympia, διαχειριζόταν μια εταιρεία στην Κύπρο, όπου τα αρχεία της εταιρείας δείχνουν ότι ο πραγματικός ιδιοκτήτης δεν ήταν ο κ. Πούτιν αλλά η ρωσική κυβέρνηση.

Πράγματι, είναι ένα από τα πολλά εξωφρενικά περιουσιακά στοιχεία που εικάζεται εδώ και καιρό ότι είναι του Πούτιν που στην πραγματικότητα ανήκουν ή ελέγχονται από το κράτος, δείχνοντας πόσο τα ιδιωτικά συμφέροντα του προέδρου και του στενού του κύκλου έχουν συγχωνευθεί με εκείνα της κυβέρνησης που κυριαρχούσε για δύο δεκαετίες. Άλλα περιλαμβάνουν ένα τεράστιο θέρετρο, έναν στόλο ακριβών αυτοκινήτων, φανταχτερά αεροπλάνα και ακόμη περισσότερα γιοτ. 

Οι ΗΠΑ και οι σύμμαχοί τους έχουν δημιουργήσει πολυεθνική ομάδα εργασίας για την παρακολούθηση και κατάσχεση περιουσιακών στοιχείων τουλάχιστον 50 εύπορων Ρώσων, συμπεριλαμβανομένου του κ. Πούτιν, και ανακοίνωσαν ανταμοιβές για πληροφορίες που βοηθούν στην προσπάθεια. Ωστόσο, ορισμένοι αναλυτές αμφισβητούν εάν θα έχει μεγάλη επίδραση στον Ρώσο πρόεδρο, ο οποίος δεν βρέθηκε ποτέ να έχει προσωπικά πολλά που αξίζει να κατασχεθούν.

Ενώ υπήρξε μεγάλη συζήτηση στα μέσα ενημέρωσης και στη δημόσια συζήτηση ότι ολιγάρχες και παλιοί φίλοι του κ. Πούτιν θα μπορούσαν να κρατούν κρυφά πολύτιμη περιουσία για λογαριασμό του ή να κρατούν τα μετρητά του για λογαριασμό του σε εξωχώριες εταιρείες και ελβετικούς τραπεζικούς λογαριασμούς, πολλές από τις πιο προφανείς πολυτέλειές του είναι ενσωματωμένες στο κράτος.

Η Αλίνα Πολιάκοβα, ειδική στις ρωσικές εξωτερικές υποθέσεις και επικεφαλής Κέντρου Ανάλυσης Ευρωπαϊκής Πολιτικής, είπε στους Τάιμς της Νέας Υόρκης ότι επειδή κυβερνητικοί πόροι και υπηρεσίες πιθανότατα χρησιμοποιήθηκαν για να θωρακίσουν τουλάχιστον μέρος του υποτιθέμενου πλούτου του, η προσωπική στόχευση του κ. Πούτιν με κυρώσεις είναι κυρίως συμβολική.

«Για να τον πλησιάσουμε, επίσης, θα πρέπει να επιβάλουμε κυρώσεις σε ολόκληρη τη ρωσική κυβέρνηση», είπε. «Και, φυσικά, υπάρχουν λόγοι για τους οποίους η Ευρώπη και οι ΗΠΑ δεν είναι διατεθειμένες να το κάνουν».Ο οικονομικός αποκλεισμός ολόκληρου του ρωσικού κράτους θα σήμαινε, για παράδειγμα, τον αποκλεισμό της Gazprom, μιας από τις μεγαλύτερες εταιρείες ενέργειας στον κόσμο και μια σημαντική πηγή φυσικού αερίου στην Ευρώπη.

Η εταιρεία έχει αντιμετωπίσει μόνο περιορισμένες κυρώσεις που στοχεύουν κυρίως στον περιορισμό των αγορών ορισμένων χρεών και ιδίων κεφαλαίων, ακόμη και όταν η παγκόσμια οργή αυξάνεται για τις προφανείς ρωσικές θηριωδίες στην Ουκρανία. Ωστόσο, η Gazprom συνδέεται με τον εκτιμώμενο πλούτο του Πούτιν. Αν και τα πολυτελή ακίνητα φαίνεται να έχουν ελάχιστη σχέση με τη βασική αποστολή της, η κρατική εταιρεία φυσικού αερίου έχτισε ένα πολυτελές καταφύγιο που απολαμβάνει ο Ρώσος πρόεδρος σε μια ορεινή περιοχή της Σιβηρίας.

Παρά τους ισχυρισμούς ότι το έργο δεν συνδεόταν με το Κρεμλίνο, μια έκθεση που συντάχθηκε από τον πρώην αντιπρόεδρο της κυβέρνησης και κριτικό του Πούτιν, Μπόρις Νεμτσόφ, σημείωσε ότι η τοποθεσία «παρέχονταν με ασφάλεια από την FSO» — την ομοσπονδιακή υπηρεσία προστασίας που είχε ανατεθεί προς τον Ρώσο πρόεδρο και άλλους υψηλόβαθμους αξιωματούχους. Ο Νεμτσόφ δολοφονήθηκε το 2015, πυροβολήθηκε στην πλάτη ενώ διέσχιζε μια γέφυρα με θέα το Κρεμλίνο.

Λόγω των προσπαθειών των λίγων ανεξάρτητων ειδησεογραφικών οργανισμών στη Ρωσία πριν από την πρόσφατη καταστολή της ελευθερίας του λόγου, καθώς και των φωνών της αντιπολίτευσης όπως ο Νεμτσόφ και ο Αλεξέι Ναβάλνι, η ιδέα ότι ο Πούτιν ζει πλουσιοπάροχα σε βάρος των φορολογουμένων δεν είναι και κανένα μυστικό.

Ο Ρώσος ηγεμόνας αρνείται εδώ και καιρό ότι ζει πέρα από τις δυνατότητές του — επίσημα, εισπράττει μισθό περίπου 140.000 δολαρίων και έχει ένα μικρό διαμέρισμα στη Μόσχα. Ωστόσο, ο εκπρόσωπός του είπε σε ρωσική εφημερίδα, απαντώντας στους ισχυρισμούς Νεμτσόφ, ότι ο Ρώσος πρόεδρος χρησιμοποιεί επίσης κρατικές κατοικίες και οχήματα «σύμφωνα με το νόμο».

Διαρροή εγγράφων από δικηγορικό γραφείο στις βερμούδες αποκαλύπτει εξωχώριες δραστηριότητες εκ μέρους αρκετών επιχειρήσεων που ελέγχει το ρωσικό κράτος, όπως η τράπεζα επενδύσεων VTB Capital, αλλά και η Gazprom. Άλλο έγγραφο αφορούσε την αγορά ιδιωτικού αεροσκάφους Bombardier Global 6000 έναντι 53,9 εκατομμυρίων δολαρίων από μια άγνωστη κυπριακή εταιρεία, τη Genetechma Finance Ltd.

Τα αρχεία της Appleby δείχνουν ότι η Genetechma λειτουργούσε, τελικά, για λογαριασμό της VEB, μιας κρατικής τράπεζας οικονομικής ανάπτυξης που συνδέεται με τη ρωσική υπηρεσία πληροφοριών. Η VEB, της οποίας ο πρόεδρος φέρεται να έχει χρησιμοποιήσει ιδιωτικά τζετ, ήλεγχε την κυπριακή Genetechma μέσω θυγατρικής στο Λουξεμβούργο.

Μια διαφορετική κυπριακή εταιρεία εμφανίστηκε στην αλυσίδα ιδιοκτησίας του γιοτ Olympia, η σχέση της οποίας με τον κ. Πούτιν εμφανίστηκε στα βρετανικά δικαστικά έγγραφα. Η υπόθεση αφορούσε περίπλοκους ισχυρισμούς για συνεργασία μεταξύ στελεχών σε πολλές ρωσικές ναυτιλιακές εταιρείες, συμπεριλαμβανομένης της Sovcomflot, της οποίας ο κύριος ιδιοκτήτης είναι η ρωσική κυβέρνηση.

Σε μια απόφαση ενός δικαστηρίου του Λονδίνου το 2010, ο δικαστής Άντριου Σμιθ περιέγραψε πώς διάφοροι εμπλεκόμενοι παίκτες απέδωσαν τις θέσεις επιρροής τους στην «καλή σχέση» με τον κ. Πούτιν και, σε μια περίπτωση, θυμήθηκε μια συνάντηση στο Lipp Brasserie στη Γενεύη όπου το δώρο της Ολυμπίας προς αυτόν αναφέρθηκε. Το γιοτ, που εκτιμάται ότι κόστισε 35-50 εκατομμύρια δολάρια το 2002 και φέρεται να ήταν εξοπλισμένο με μαρμάρινα λουτρά, εκτεταμένη επιχρύσωση και τζακούζι, λέγεται ότι «διαχειρίζεται η Unicom», μια εταιρεία με έδρα την Κύπρο.

Τα εταιρικά αρχεία στην Κύπρο, η οποία τα τελευταία χρόνια έχει γίνει πιο αυστηρή ως προς την απαίτηση διαφάνειας ιδιοκτησίας, δείχνουν ότι η Unicom ανήκε σε εταιρεία των Βερμούδων, της οποίας η «τελική μητρική εταιρεία» ήταν κρατική ναυτιλιακή εταιρεία στη Ρωσία. Το Olympia, με σημαία από τα Νησιά Κέιμαν, ήταν για τελευταία φορά γνωστό ότι βρισκόταν στη Βαλτική Θάλασσα κοντά στην Αγία Πετρούπολη.