ΤΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΤΟΥ ΠΑΤΡΙΑΡΧΕΙΟΥ ΙΕΡΟΣΟΛΥΜΩΝ ΚΑΙ ΤΑ ΙΕΡΑ ΠΡΟΣΚΥΝΗΜΑΤΑ

ΣΥΛΛΟΓΗ  ΕΚΘΕΜΑΤΩΝ  ΣΤΟ

ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΟ  ΜΟΥΣΕΙΟ  ΙΕΡΟΣΟΛΥΜΩΝ

Οι θησαυροί των Ιερών Προσκυνημά­των της Αγίας Γης και του Πατριαρχείου Ιεροσολύμων πολλές φορές τέθηκαν σε κίνδυνο, άλλες φορές καταστράφηκαν ή φθάρηκαν.Ενώ συχνά δοκιμάστηκαν κατά τις περιόδους κρίσης όλης της χρι­στιανοσύνης ή των ορθόδοξων προσκυ­νημάτων στην περιοχή της Παλαιστίνης, στα Ιεροσόλυμα, στα Μοναστήρια, στους ναούς, στις Λαύρες και στα ασκητήρια.

Σήμερα, στο Μουσείο του Ελληνορθό­δοξου Πατριαρχείου στα Ιεροσόλυμα, ο επισκέπτης και πιστός μπορεί να απολαύ­σει σαρκοφάγους, ενεπίγραφες ταφικές πλάκες, λυχνίες, πήλινες «ευλογίες». Ανά­γλυφα και ολόγλυφα γλυπτά, νομίσματα, λειψανοθήκες, μικρογραφημένα χειρόγρα­φα, εικόνες, τρίπτυχα, σμάλτα, σταυρούς ευλογίας, ευαγγελιοκαλύμματα, δισκοπό­τηρα, μίτρες, άμφια, επιτάφιους, ασημένια πινάκια, πόρπες και λοιπά χρυσά, αργυρά, πήλινα, χάλκινα, γυάλινα και σιδερένια αντικείμενα.

Πολλά αντικείμενα, κυρίως σκεύη και εικόνες, διακοσμούν ή χρησιμο­ποιούνται σε ναούς, μητροπόλεις και στο Πατριαρχείο. Επιπλέον, μεγάλος αριθμός εκθεμάτων βρίσκονται σε μοναστήρια στην ευρεία περιοχή της Αγίας Γης. Από τις διασωθείσες εικόνες ελάχιστες προέρχονται από τη βυζαντινή περίοδο. Οι περισσότερες ανήκουν στη μεταβυζαντι­νή, ενώ μεγάλος αριθμός τους στους δύο τελευταίους αιώνες. Αξίζει να σημειωθεί η διάσωση της εικόνας της Βάπτισης, που ανή­κει στη βυζαντινή περίοδο του 14ου- αιώνα.

Αρκετές σπουδαίες εικόνες κοσμούν τους πατριαρχικούς χώρους και τα προσκυνήμα­τα του Ναού της Αναστάσεως, του Ναού της Κοίμησης της Θεοτόκου στη Γεθσημανή, του Ναού της Γέννησης του- Χριστού στη Βηθλεέμ, της Μονής του- Αγίου Λαζάρου στη Βηθανία, της Μονής της Μεταμορφώσε­ως στο όρος Θαβώρ, της ανδρώας Μονής του Τιμίου Σταυρού.

Καθώς και των ιερών Μονών του- Αγίου Σάββα και του- Αγίου Γεωργίου του- Χοζεβά. Εκτός από τις άγιες εικόνες, ιερά κει­μήλια πάσης φύσεως φυλάσσονται στο Πατριαρχείο, στον Ναό της Αναστάσε­ως, στα Μοναστήρια και στα ιερά Προ­σκυνήματα. Συλλογές αγίων λειψάνων ασκητών της ερήμου που γίνονται αντικεί­μενο ευλαβούς προσκυνήσεως και ιεράς κατανύξεως σε πολύτιμες λειψανοθήκες, εξαιρετικοί χρυσοποίκιλτοι ή σε σκαλιστό ξύλο ή σμαλτωμένοι σταυροί ευλογίας, μοναδικής αξίας.

Ιερά άμφια κεντημένα με χρυσοκλωστές ή ασημοκλωστές, ολόχρυσα ή αργυρά ή χάλκινα εκκλησιαστι­κά σκεύη και προπαντός ο Σταυρός, το μεγαλύτερο σωζόμενο τεμάχιο του- Τιμίου Ξύλου, αποτελούν κληρονομιά της πρώ­της Εκκλησίας της χριστιανοσύνης. Ξεχωριστό, όμως, πνευματικό θη­σαυρό του Πατριαρχείου Ιεροσολύμων αποτελούν τα 1.750 περίπου ελληνικά χειρόγραφα της βυζαντινής και μεταβυ­ζαντινής περιόδου, που είναι ο πυρήνας της βιβλιοθήκης του, έργο του Πατριάρχη Νικόδημου, ο οποίος συνέλεξε ό,τι είχε απομείνει αλώβητο από τις καταστροφές, τις πυρκαγιές και τις λεηλασίες.

ΤΟ ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΟ ΑΡΧΕΙΟ ΙΕΡΟΣΟΛΥΜΩΝ

Αστείρευτη πηγή πληροφοριών για τη ζωή και τη δράση του Πατριαρχείου αποτελεί το Ιστορικό Αρχείο, το οποίο βρίσκεται ταξινομημένο μέσα στο πα­τριαρχικό οικοδόμημα σε έξι δωμάτια.Χιλιάδες έγγραφα έχουν εδώ καταγραφεί και ταξινομηθεί, με τέτοιο τρόπο, που φανερώνει την προσοχή στη λειτουργικό­τητα και την εργονομία που επιδεικνύει η διοίκηση του- Πατριαρχείου, ιδίως σε θέματα αρχειοθέτησης.

Το υλικό έχει ταξινομηθεί ανά θεμα­τική δραστηριότητα, ήτοι οικονομικό, κτηματικό, προσκυνηματικό, διοικητικό, αλληλογραφίας και καταλοίπων. Στο πα­τριαρχικό αρχείο μπορεί κανείς να βρει και το παλαιότερο πρωτότυπο έγγραφο γραμμένο αραβιστί σε περγαμηνή με χρο­νολογία 1166.

Η εμβάθυνση στο υλικό του-πατριαρχικού αρχείου μπορεί, αναμφισβή­τητα, να διαφωτίσει πλήρως τον μελετητή, προσφέροντας πνευματική διεύρυνση στα θέματα της πατριαρχικής ακτινοβολίας σε όλον τον ορθόδοξο χριστιανικό κόσμο. (ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ)