ΤΟ ΚΟΣΤΟΣ ΤΗΣ ΤΗΛΕΡΓΑΣΙΑΣ

Αυτοσχέδιοι χώροι γραφείων μέσα στο σπίτι, διαχωριστικά από το δωμάτιο των παιδιών και στιγμές που «κανείς άλλος δεν μπορεί να χρησιμοποιήσει το Ίντερνετ». Σας θυμίζει κάτι; Πλησιάζοντας στον τρίτο χρόνο πανδημίας, πολλοί είναι αυτοί που συνεχίζουν να εργάζονται από απόσταση ή υβριδικά, με αποτέλεσμα να εξακολουθούν να μετατρέπουν τα σπίτια τους σε γραφεία και να κάνουν αλλαγές στη ρουτίνα τους μέσα στο σπίτι.

Δουλεύοντας σε αυτές τις συνθήκες, η οικονομική συμβολή όσων δουλεύουν από απόσταση δεν προκύπτει μόνο από την δουλειά τους αυτή καθεαυτή, αλλά και από το κεφάλαιο που καταβάλλουν οι ίδιοι προκειμένου να είναι παραγωγικοί. Ενδεικτικά, όσοι εργάζονται από απόσταση αξιοποιούν πολλές φορές τεχνολογικό εξοπλισμό που είχαν για προσωπική χρήση στη δουλειά τους. Επίσης, καλύπτουν τα έξοδα του ηλεκτρισμού και της σύνδεσης στο Ίντερνετ. Εκτός αυτού, πολλοί έχουν μετατρέψει συγκεκριμένους χώρους ή και ολόκληρα δωμάτια του σπιτιού τους σε γραφείο.

Πόσο όμως συνέβαλαν οι εργαζόμενοι αυτοί στην οικονομία; Το ερώτημα αυτό απαντά σχετική έρευνα της Janice Eberly, καθηγήτριας οικονομικών στο business school του Northwestern University, σε συνεργασία με τον Jonathan Haskel του Imperial College Business School και τον Paul Mizen του University of Nottingham. Εστιάζοντας σε επτά χώρες, τις ΗΠΑ, τη Βρετανία, την Ισπανία, τη Γαλλία, την Ιταλία, τη Γερμανία και την Ιαπωνία, οι ερευνητές κατέληξαν στα εξής:

Αρχικά, προκύπτει από την έρευνα ότι εάν δεν υπήρχε η δυνατότητα για τηλεργασία, το ΑΕΠ των εξεταζόμενων χωρών θα συρρικνονόταν κατά περίπου το διπλάσιο σε σχέση με την επιβράδυνση που σημειώθηκε το δεύτερο τρίμηνο του 2020. Επίσης, όσον αφορά τον ισχυρισμό από ορισμένες επιχειρήσεις ότι υπηρξε αύξηση της παραγωγικότητας μετά την υιοθέτηση της τηλεργασίας, οι ερευνητές εντόπισαν ότι στις ΗΠΑ και στη Βρετανία ήταν πράγματι αληθές. 

Ωστόσο, εάν κανείς συνυπολογίσει ότι οι εταιρείες είχαν πολύ μικρότερα έξοδα για την παροχή υπηρεσιών και το χώρο γραφείων, τα οποία κάλυπταν οι ίδιοι οι εργαζόμενοι, τότε αυτή η αύξηση της παραγωγικότητας «χάνεται» σε μεγάλο βαθμό. Σύμφωνα με την ίδια έρευνα, ο εξοπλισμός που παρείχε ιδίοις εξόδοις το ανθρώπινο δυναμικό για να δουλέψει από απόσταση, συνέβαλε σχεδόν το ίδιο στην παραγωγή της κάθε χώρας όσο και η τεχνολογία που παρέχει η κάθε επιχείρηση στο εκάστοτε γραφείο.

Το στοιχείο αυτό είναι εντυπωσιακό, καθώς ο εξοπλισμός πολλών όσον εργάζονται από απόσταση δεν επιλέχθηκε για επαγγελματικούς λόγους. «Κατά πάσα πιθανότητα το επέλεξες για να βλέπεις Netflix» τονίζει η Eberly.

Αξιζει να σημειωθεί ότι σύμφωνα με στοιχεία συγκεκριμένα από τη Βρετανία, το κόστος διατήρησης των εργαζομένων εντός των γραφείων άλλαξε κατά τη διάρκεια της πανδημίας. Τα κόστη ανέβηκαν, όταν χρειαζόταν από τον εργοδότη να αγοράσει μάσκες, να βάλει διαχωριστικά στα γραφεία ή να αλλάξει την διαρρύθμιση στους χώρους. Στις περιόδους αυτές, οι εργοδότες έτειναν να υιοθετούν την τηλεργασία. Όταν όμως τα κόστη έπεφταν τους καλούσαν να επιστρέψουν στα γραφεία.

Όπως τόνιζει η Eberly, όταν οι εργαζόμενοι παρέχουν όχι μόνο την εργασία τους, αλλά και κεφάλαιο, πλησιάζουν κατά κάποιον τρόπο τους εργαζομένους της gig economy, οι οποίοι είναι υπεύθυνοι ώστε να δίνουν και τα δικά τους εργαλεία. Για παράδειγμα οι freelance φωτογράφοι οφείλουν να έχουν δικό τους εξοπλισμό.

Επίσης, αρκετά έντονη είναι η αίσθηση ότι η εργασία εξ αποστάσεως μπορεί να καταστήσει ασθενέστερες τις εργασιακές σχέσεις και κατά συνέπεια την σύνδεση ενός υπαλλήλου με την επιχείρησή του. Από την πλευρά της εταρείας, αυτό σημαίνει ότι είναι πιο πιθανό να χάσει έναν εργαζόμενο, ο οποίος πιο εύκολα θα παραιτηθεί όταν βρει μία καλύτερη δουλειά. Και από την πλευρά των εργαζομένων, αυτό μπορεί να σημαίνει ότι θα παραμείνει στάσιμος, αφού η επαγγελματική ανέλιξη πολλές φορές συνδέεται με στενές εργασιακές σχέσεις εμπιστοσύνης.