ΤΑ ΡΕΣΤΑ ΤΟΥ ΠΟΝΤΑΡΕ Ο ΕΡΝΤΟΓΑΝ

Όσα λαμβάνουν χώρα στην Τουρκία είναι πρωτοφανή και ενδεχομένως να αποτελέσουν υπόδειγμα για την κατάσταση στην οποία οδηγούν οι ανερμάτιστες νομισματικές πολιτικές με τα αρνητικά επιτόκια και τον φθηνό δανεισμό ως μέθοδο "εκβίασης" του οικονομικού κύκλου  και τόνωσης της απασχόλησης.

Προχθές η ισοτιμία της τουρκικής λίρας συνέχισε να δέχεται πιέσεις και έφτασε μέχρι και πάνω από τις 18 λίρες ανά δολάριο. Τις ώρες που συνέβαινε αυτό το χρηματιστήριο της Κωνσταντινούπολης αναγκάστηκε να διακόψει τη λειτουργία του.

Λίγες ώρες αργότερα η τουρκική λίρα επιχείρησε θεαματική ανάκαμψη επανερχόμενη στις 13 με 14 λίρες ανά δολάριο. Να υπενθυμίσουμε πως πριν 3 μήνες η ισοτιμία ήταν στις 8,5 λίρες ανά δολάριο και πριν ένα χρόνο στις 7,5 λίρες.

Η θεαματική αναστροφή της κατρακύλας έλαβε χώρα λίγη ώρα μετά κάποιες "θολές" δηλώσεις του προέδρου Ερντογάν περί μέτρων που θα εκτονώσουν τις πιέσεις στο τουρκικό νόμισμα και περί προστασίας των καταθετών, τους οποίους και παρότρυνε να κρατήσουν τις αποταμιεύσεις σε λίρες αντί για ευρώ και δολάρια ή χρυσό. Την ίδια ώρα που ο Ερντογάν έκανε τις δηλώσεις αυτές στις αγορές συναλλάγματος βγήκαν αθρόες αγορές τουρκικών λιρών και πωλήσεις δολαρίων.

"Περίπου 1 δισ. δολάρια πουλήθηκαν στις αγορές μετά την ανακοίνωσή του, όπως τόνισε ο επικεφαλής της Ένωσης Τουρκικών Τραπεζών. Σύμφωνα με τους υπολογισμούς τριών τραπεζιτών, περίπου 1-1,5 δισ. δολαρίων σε αποταμιεύσεις, μετατράπηκαν σε λίρες το βράδυ της Δευτέρας…

"Η σύμπτωση των κινήσεων μαρτυρεί μεθόδευση και συντονισμό, γεγονός που δημιουργεί αμφιβολίες για τη μακροημέρευση της αναστροφής της τάσης στον βαθμό που δεν αλλάξει η πολιτική των χαμηλών επιτοκίων και δεν τιθασευτεί ο υψηλός πληθωρισμός.Ο Τούρκος Πρόεδρος δικαιολογεί τις αποφάσεις του για την πτώση των επιτοκίων με βάση την εφαρμογή του ισλαμικού νόμου ο οποίος γενικά απαγορεύει το εισόδημα από τους τόκους των δανείων.

Πρακτικά όμως αυτό που  προσπαθεί  είναι να ανταγωνιστεί τα μηδενικά και αρνητικά επιτόκια των οικονομιών της ζώνης του δολαρίου και του ευρώ. Η τουρκική λίρα όμως δεν διαθέτει το γόητρο και την ελκυστικότητα αποθεματικών νομισμάτων όπως το Αμερικάνικο και το Ευρωπαϊκό.

Πριν λίγες μέρες ο Ερντογάν υποσχέθηκε στους Τούρκους πως θα επαναφέρει τον πληθωρισμό στο 4% όπως έχει ξανακάνει. Τούτο πλέον θεωρείται απίθανο ακόμη και για το επίπεδο του 20% όπου υποστηρίζουν τα επίσημα στοιχεία πως βρίσκεται  ο πληθωρισμός. Ο οικονομολόγος του  πανεπιστημίου Johns Hopkins, Steve Hanke με βάση τις δικές του μετρήσεις υπολογίζει τον πληθωρισμό περί το 156,92% και θεωρεί πως ο Ερντογάν καταστρέφει την τουρκική οικονομία με φρικτές ισλαμικές χρηματοοικονομικές φαντασιώσεις.

Η οικονομική κατάσταση στην Τουρκία είναι δύσκολο να σταθεροποιηθεί υπό το καθεστώς Ερντογάν. Για να επανέλθει σε κάποια κατάσταση ισορροπίας θα χρειαστεί αμέριστη στήριξη από τις αγορές και τις ισχυρές οικονομίες της Δύσης. Ούτε η Κίνα ούτε η Ρωσία διαθέτουν το οικονομικό πλέγμα εκείνο που θα μπορούσε να δώσει "συμβιωτικό" χώρο στην τουρκική οικονομία η οποία στηρίζεται στις φθηνές εξαγωγές.

Η Δύση έχει ανάγκη την Τουρκία ως οικονομικό και στρατιωτικό βραχίονα στα ανατολικά της όρια, αλλά μετά το "στραπάτσο" που βρίσκεται σε εξέλιξη υπάρχουν πλέον  μεγαλύτερα περιθώρια να της επιβληθούν περιορισμοί  στα νεοθωμανικά σχέδια ανάδειξής της ως περιφερειακής δύναμης.

Στη Δύση πλέον έχει γίνει αντιληπτό πως η ανάδειξη του Ερντογάν στην εξουσία αντικατοπτρίζει τη μεταστροφή ενός πλειοψηφικού μέρους του τουρκικού πληθυσμού προς τον αντιδυτικισμό και το ριζοσπαστικό ισλάμ.Αυτό με το οποίο ο Ερντογάν απειλεί τη Δύση, δηλ. να την αλώσει με την ταχύτερη αναπαραγωγή των μουσουλμάνων των κοινοτήτων που ζουν σε αυτήν, έχει συμβεί ήδη στην Τουρκία.

Ακόμη και τα κόμματα της Κεμαλικής αντιπολίτευσης να έρθουν στην εξουσία θα είναι δύσκολο να επιβάλλουν τη στροφή προς τη Δύση σε μια ικανή πλειοψηφία που απαιτείται προκειμένου  να επανέλθει η χώρα στην φιλοδυτική της τροχιά.

Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο η μία μετά την άλλη οι χώρες της Δύσης αρχίζουν να  στηρίζουν την Ελλάδα τόσο στρατιωτικά όσο και οικονομικά. Η Ελλάδα είναι ένα μοχλός με τον οποίο μπορούν να έχουν πρόσβαση στα Βαλκάνια,  τη Μαύρη Θάλασσα την έξοδο από το Σουέζ και τα κοιτάσματα υδρογονανθράκων στη Ν.Α. Μεσόγειο.

Επιπλέον μέσω της Ελλάδας μπορούν να ελέγχουν τις φιλοδοξίες της Τουρκίας για μια αυτόνομη πορεία. Η Τουρκία των 80 εκατ. έχει τις προϋποθέσεις για αυτόνομη πορεία και ανάδειξή της  σε περιφερειακή δύναμη. Βέβαια, τώρα με την οικονομική κατάρρευση και τον διχασμό της χώρας σε δύο αντιμαχόμενα στρατόπεδα οι προϋποθέσεις αυτές έχουν μειωθεί δραματικά.

Η προϊούσα νομισματική κατάρρευση της Τουρκίας δεν σημαίνει πως η χώρα μπορεί να εξαφανιστεί από τον Χάρτη. Η Τουρκία τα τελευταία χρόνια έχει αποκτήσει αξιόλογη παραγωγική υποδομή ικανή να υποκαταστήσει μέρος φθηνών ασιατικών εισαγωγών στην Ευρώπη.

Μια παραγωγική  υποδομή αποτελείται κυρίως από  γραμμές παραγωγής και το ειδικευμένο προσωπικό που τις λειτουργεί. Αμφότερα δεν πρόκειται να εξαφανιστούν αλλά  θα παραμείνουν και την επόμενη μέρα. Για να λειτουργήσουν όμως χρειάζονται ένα σταθερό οικονομικό και πολιτικό περιβάλλον.

Το ερώτημα είναι αν αυτό μπορεί να εξασφαλιστεί  καθώς στις δημοσκοπήσεις τα κόμματα του στηρίζουν το καθεστώς Ερντογάν παρά την πρωτοφανή καταστροφή που έχουν επιφέρει στη χώρα διατηρούν την υποστήριξη περίπου του μισού εκλογικού σώματος. Η διατήρηση αυτής της δύναμης διχάζει τη χώρα σε δυο ισοδύναμα στρατόπεδα με θεμελιώδεις διαφορές που καθιστούν δύσκολη τη συνύπαρξή τους.