ΤΟ ΥΠΟΙΚ ΜΠΑΙΝΕΙ ΣΕ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ "ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΗΣ ΣΥΣΤΟΛΗΣ"

Επιπλέον δαπάνες μόνο για τα "απαραίτητα" είναι ο κανόνας που δείχνει να υιοθετεί πλέον το υπουργείο Οικονομικών, θέλοντας το 2022 να αποτελέσει έτος δημοσιονομικής σταθεροποίησης, ώστε το 2023 η οικονομία να έχει μια "ομαλή προσγείωση" στην επαναφορά των δημοσιονομικών κανόνων.

Μετά τα στοιχεία που δημοσίευσε η ΕΛΣΤΑΤ για το τρίτο τρίμηνο, είναι δεδομένο πλέον ότι ο ρυθμός ανάπτυξης της οικονομίας θα είναι σημαντικά υψηλότερος από το 6,9% που αποτελεί την επίσημη πρόβλεψη στον προϋπολογισμό του 2022. Μεγαλύτερη ανάπτυξη σημαίνει δυνητικά και μεγαλύτερος δημοσιονομικός χώρος για νέες θετικές παρεμβάσεις, και εκεί κάπου έχουν αρχίσει ήδη να καλλιεργούνται προσδοκίες.

Ωστόσο, αρμόδιες πηγές του υπουργείου Οικονομικών τονίζουν ότι το 2022 θα είναι μια δημοσιονομικά δύσκολη χρονιά, κατά την οποία τόσο το δημοσιονομικό όσο και το πρωτογενές έλλειμμα θα πρέπει να μειωθούν κατά 6% του ΑΕΠ και είναι "ένας στόχος ο οποίος θα πρέπει να επιτευχθεί", όπως τονίζουν χαρακτηριστικά. 

Συνεπώς, ακόμη και αν υπάρχει πρόσθετος δημοσιονομικός χώρος, θα μείνει ως εφεδρεία για την κάλυψη τυχόν αναγκών από τη συνέχιση της πανδημίας αλλά και την πρόσθετη στήριξη σε επιχειρήσεις και νοικοκυριά για την ανάσχεση μέρους των αυξήσεων στο ηλεκτρικό ρεύμα, το φυσικό αέριο και το πετρέλαιο θέρμανσης.

Αυτήν την αίσθηση έδωσε και ο ίδιος ο Πρωθυπουργός κατά την συνέντευξή του στο Ελεύθερο Τύπο, αποκλείοντας νέες δημοσιονομικές παρεμβάσεις αλλά όχι και μια νέα επιδότηση για τις ανατιμήσεις των ενεργειακών προϊόντων.

Ένας ακόμη τομέας που αναμένεται να έχει αποκλίσεις, οι οποίες δεν θα πρέπει να επηρεάσουν το έλλειμμα, είναι το πρόγραμμα δημοσίων Επενδύσεων. Ένα στοιχείο αβεβαιότητας προέκυψε ήδη από τη λήξη της προγραμματικής περιόδου 2014-2020. Συγκεκριμένα, πρόσφατα υπήρξε θέμα με μια σειρά τεχνικών έργων του ΕΣΠΑ, τα οποία καθυστέρησαν να πληρωθούν γιατί η εκτέλεσή τους ήταν πέρα από αυτήν που προέβλεπε ο προϋπολογισμός. 

Το ίδιο μπορεί να συμβεί και το 2022, καθώς θα είναι μια χρονιά έντονης δραστηριότητας για τις δημόσιες επενδύσεις. Τούτο διότι την επόμενη χρονιά θα ολοκληρώνεται το ΕΣΠΑ 2014-2020, θα ξεκινά το ΕΣΠΑ 2021-2027 και θα αυξήσει ταχύτητα και το Ταμείο Ανάκαμψης, τόσο μέσω επιδοτήσεων όσο και μέσω δανείων.

Αβεβαιότητα και για τους στόχους 

Η συγκράτηση που δείχνει το υπουργείο Οικονομικών οφείλεται στο γεγονός ότι δεν υπάρχει ακόμη ξεκάθαρο τοπίο από τις Βρυξέλλες. Ως γνωστόν, οι μεσοπρόθεσμοι σχεδιασμοί για το 2022, δηλαδή τα αναθεωρημένα προγράμματα Σταθερότητας και Ανάπτυξης και το νέο Μεσοπρόθεσμο Πρόγραμμα, για όλα τα κράτη μέλη και για την Ελλάδα, θα βασιστούν σε προσωρινές κατευθυντήριες γραμμές που θα δημοσιοποιήσει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή μέχρι τον Απρίλιο. 

Σε αυτήν τη φάση, η Ελλάδα δεν θα πρέπει να παρουσιάζει αποκλίσεις από τους δημοσιονομικούς στόχους που έχει δηλώσει στο προσχέδιο του προϋπολογισμού που έστειλε και στις Βρυξέλλες. Κάτι τέτοιο, θα άνοιγε ξανά τη συζήτηση για περιορισμούς, κάτι κάθε άλλο παρά επιθυμητό.

Ένα δεύτερο στοιχείο που απαιτεί δημοσιονομική συγκράτηση είναι το γεγονός ότι τον επόμενο χρόνο θα ξεκινήσει, και είναι άγνωστο αν ολοκληρωθεί ως το τέλος του χρόνου, η συζήτηση για την αλλαγή των δημοσιονομικών κανόνων. Για να έχει παρέμβαση στη συζήτηση, η Ελλάδα πρέπει να αποδείξει ότι η άνοδος του χρέους και των ελλειμμάτων ήταν αποτέλεσμα της πανδημίας και ότι το 2022 επανέρχεται και δημοσιονομικά στο 2019. 

Το υπουργείο Οικονομικών θέλει η προσαρμογή του 2023 να έχει προχωρήσει ώστε η Ελλάδα να περνάει τα κριτήρια του υφιστάμενου συμφώνου μόλις οριστικοποιηθεί και θεσμοθετηθεί το πακέτο των αλλαγών. Εκτός από τις γενικές αλλαγές, η Ελλάδα θα πρέπει να είναι σίγουρη και για τους στόχους που θα πρέπει να πετύχει η ίδια, λόγω του υψηλού της χρέους, ειδικά σε μια χρονιά που θέλει να απεγκλωβιστεί και από το καθεστώς ενισχυμένης εποπτείας.