O ΝΕΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ ΤΩΝ ΚΟΣΜΩΝ ΚΑΙ ΠΟΙΑ ΤΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ

Στον παγκόσμιο και βιομηχανικό πόλεμο, αναδύεται ένα νέο μέτωπο: αυτό της πληροφορίας. Αυτό το μέτωπο είναι δύσκολο να εντοπιστεί, επειδή σχετίζεται τόσο με την πληροφορία ως άυλη παραγωγή – από τραπεζικές συναλλαγές έως διανομή αλληλογραφίας, περνώντας μέσω της διοίκησης ή της εκπαίδευσης – όσο και με πληροφορίες όπως πόροι, κλειδί για οποιαδήποτε στρατηγική, πρόβλεψη ή απόφαση.

Βιβλιοθήκες και ταχυδρομικά περιστέρια υπήρξαν εδώ και πολύ καιρό το οπλοστάσιο των κρατών, του στρατού και των εμπόρων στις αναρίθμητες προσπάθειές τους για τη συλλογή και τη μετάδοση πληροφοριών. Η φαντασία που αναπτύχθηκε για το σκοπό αυτό ακολούθησε τρεις σχετικά γραμμικούς άξονες: συλλογή (πληροφόρηση), πληρότητα (απογραφή), σύνθεση (έκθεση). Ξαφνικά, αυτή η καθησυχαστική σειρά διασκορπίζεται από τον ταχύ ρυθμό των επιστημονικών και τεχνικών αλλαγών, τον τεράστιο όγκο των πληροφοριών που πρέπει να υποβληθούν σε επεξεργασία, την ξαφνική μείωση των προθεσμιών για τη λήψη αποφάσεων και την εκτέλεση.

Τα δεδομένα είναι το πετρέλαιο του 21ου αιώνα. Αυτή η πρόταση επαναλαμβάνεται τόσο συχνά που δεν αμφισβητείται πλέον η συνάφειά της. Ωστόσο, τα δεδομένα δεν είναι καθόλου σπάνια. Χειρότερα, καταστρέφονται γρήγορα. Αν έπρεπε να τα συγκρίνουμε με μια πρώτη ύλη, αυτή θα ήταν η άμμος. Πολύ άφθονη, μπορούμε να φτιάξουμε ερήμους, τσιμέντο, κλπ. Πέρα από τη σύλληψή τους, αυτό που έχει σημασία είναι η επεξεργασία και η διατήρησή τους. Πάνω σε αυτό το επίπεδο διεξάγεται ένας νέος οικονομικός πόλεμος. Και το προωθημένο μέτωπο βρίσκεται στην Κίνα.

Τα δεδομένα είναι το ζωτικό υλικό της ψηφιακής οικονομίας. Οι περισσότεροι από τους κολοσσούς του διαδικτύου έχουν μεγαλώσει χάρη σε αυτά και αναστατώνουν τα επιχειρηματικά μοντέλα των εταιριών μέσα σε όλους τους τομείς της ανθρώπινης δραστηριότητας. Μέχρι σήμερα, οι ΗΠΑ κυριαρχούσαν σε αυτόν το χώρο πολιτιστικά και οικονομικά, επωφελούμενοι από το να είναι η χώρα στην οποία εφευρέθηκε το διαδίκτυο και όπου γεννήθηκαν τα κύρια μεγαθήρια του τομέα. 

Ωστόσο αυτή η υπεροχή αμφισβητείται όλο και περισσότερο, ειδικά από την Κίνα, η οποία δημιούργησε τεχνολογικούς γίγαντες, που προστατεύονται από το μεγάλο ψηφιακό της τοίχο, οι οποίοι δεν έχουν τίποτα να ζηλέψουν από τους ομολόγους τους από την άλλη πλευρά του Ειρηνικού. Η Κίνα εξετάζει στο εξής τη Silicon Valley και στηρίζεται σε μεγάλο βαθμό στις τεχνολογίες τεχνητής νοημοσύνης, η ανάπτυξη των οποίων εξαρτάται ακριβώς από την ποσότητα διαθέσιμων δεδομένων. Οι συγκρούσεις στο λεγόμενο κυβερνοχώρο δεν είναι μόνο οικονομικές και δεν θέτουν σε αντίθεση μόνο την Ουάσιγκτον και το Πεκίνο.

Προσφέροντας μια σειρά από ποικίλες επιθέσεις (κατασκοπεία, καταστροφή, προπαγάνδα, κλπ.), λίγο δαπανηρές, σπάνια ακολουθούνται από αντίποινα, δύσκολο να αποδοθούν και εύκολα να απορριφθούν, το διαδίκτυο έχει γίνει καθρέφτης των παγκόσμιων εντάσεων και ένας παράγοντας στην αναδιάρθρωση των διεθνών σχέσεων. Παρατηρείται επίσης η εμφάνιση υβριδικών επιθέσεων, με την απόπειρα ρωσικής επέμβασης στις εκλογές των ΗΠΑ το 2016, στις οποίες οι ίδιες πληροφορίες και τα δεδομένα χρησιμοποιούνται για την αποσταθεροποίηση ολόκληρων κοινωνιών.

Η επιρροή των ΗΠΑ θέτει τη χώρα σε προνομιακή θέση για πολύ καιρό ακόμη. Οι μάζες δεδομένων που συλλέγονται από ψηφιακές εταιρείες αποτελούν επίσης ανταγωνιστικό πλεονέκτημα σε μεγάλο αριθμό τομέων αιχμής. Η τεχνολογία deep learning, που χρησιμοποιείται για την παραγωγή τεχνητών νοημοσύνης υψηλής απόδοσης είναι ιδιαίτερα καταναλωτική σε δεδομένα.

Η κυριαρχία της Αμερικής στα δεδομένα επεκτείνεται πέρα από τα οικονομικά, τα δεδομένα που συλλέγονται από τις GAFAM χρησιμοποιούνται από τις υπηρεσίες επιβολής του νόμου και τις υπηρεσίες πληροφοριών των ΗΠΑ, σύμφωνα με τη νομοθεσία που τους επιτρέπει να έχουν πρόσβαση στα δεδομένα των χρηστών. Συμπεριλαμβανομένων εκείνων των Ευρωπαίων χρηστών, ακόμη και αν μια διεθνής συμφωνία θεωρητικά εγγυάται την προστασία των χρηστών του διαδικτύου που κατοικούν στην Ευρώπη.

Γύρω από τα εθνικά της δίκτυα, η Κίνα έχει ανεγείρει ένα μεγάλο ψηφιακό τοίχο, ικανό να φιλτράρει σχεδόν όλα όσα εισέρχονται και εξέρχονται. Παρατηρώντας τα αιτήματα DNS, ενός μεγάλου κινέζικου παρόχου υπηρεσιών διαδικτύου, για μια περίοδο δύο ημερών, ανακαλύφθηκε ότι ένα μέρος της κινέζικης διαδικτυακής δραστηριότητας έφευγε από τη χώρα προς τις ΗΠΑ. Η Κίνα αναπτύσσει το δίκτυό της στο διαδίκτυο για να ελέγχει την είσοδο και την έξοδο των πληροφοριών. 

Επιδιώκει επίσης να προστατευθεί από την αμερικανική επιρροή, αποφεύγοντας τα υποβρύχια καλώδια που διέρχονται από τις ΗΠΑ. Αναπτύσσει για παράδειγμα, καλώδια γείωσης στην Ευρώπη. Τέλος, σκέφτεται να παρακάμψει τη Ρωσία, περνώντας από το Νότο.Πολύ πρόσφατα, έχουμε το παράδειγμα της εταιρείας Didi, ο κινέζος Uber, όπου η κυβέρνηση του Πεκίνου την τιμώρησε, επισημαίνοντας ότι η εισαγωγή της στη Wall Street δεν αρκεί για να ξεφύγει από τον έλεγχό της.

Η εισαγωγή της επιχείρησης στην Wall Street, στις 30 Ιουνίου, κόστισε 17 δισεκατομμύρια δολάρια αξίας που εξαφανίστηκαν σαν καπνός. Εάν οι λεπτομέρειες των ισχυρισμών εναντίον της Didi δεν είναι γνωστές, εκτός από ένα πρόβλημα ασφαλείας δεδομένων το πλαίσιο δείχνει μια σκόπιμη εκστρατεία του Πεκίνου με δύο στόχους: (1) έλεγχος των δεδομένων των Κινέζων πολιτών και (2) τιμωρία των εταιρειών που επιδιώκουν να εισαχθούν στο χρηματιστήριο των ΗΠΑ.

Συμπερασματικά, το Πεκίνο αποφάσισε να ανταποκριθεί σε αυτήν την αυξανόμενη απαίτηση για προστασία των προσωπικών δεδομένων. Ένα νομοσχέδιο, βάσει του κανονισμού της Ευρωπαϊκής Ένωσης επί του θέματος, θα περιορίσει τους τύπους δεδομένων που μπορούν να συλλέξουν οι εταιρείες του ιδιωτικού τομέα. Στις ΗΠΑ, η προστασία της ιδιωτικής ζωής θεωρείται κυρίως ως προπύργιο ενάντια στις δραστηριότητες της κυβέρνησης, οι ανταλλαγές μεταξύ καταναλωτών και επιχειρήσεων ρυθμίζονται από τη σύμβαση.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση αποφάσισε να υιοθετήσει ένα υψηλό επίπεδο προστασίας των δεδομένων, ταυτόχρονα τόσο από τις ιδιωτικές επιχειρήσεις όσο και από την κυβέρνηση, διότι αυτή η προστασία είναι θεμελιώδες δικαίωμα του νομικού της συστήματος. Ο ανταγωνισμός μεταξύ αυτών των μοντέλων διακυβέρνησης θα επιδεινωθεί καθώς οι διάφορες χώρες θα αναρωτιούνται για το ζήτημα της διαχείρισης δεδομένων