ΣΤΗΝ ΔΗΜΟΣΙΟΤΗΤΑ ΟΙ ΗΧΟΓΡΑΦΗΣΕΙΣ ΤΟΥ ΓΙΑΝΝΗ ΒΑΡΟΥΦΑΚΗ ΣΤΟ EUROGROUP

Τις φραστικές αντιπαραθέσεις του Γιάννη Βαρουφάκη με τον τσάρο της γερμανικής οικονομίας Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, στη διάρκεια των συνεδριάσεων του Eurogroup στις αρχές του 2015, παρουσιάζει το γερμανικό περιοδικό Der Spiegel στο τελευταίο του τεύχος, που κυκλοφορεί σήμερα και το οποίο επισημαίνει σε πολλά σημεία ότι οι συνάδελφοί του δεν έπαιρναν τον πρώην υπουργό Οικονομικών της Ελλάδας ιδιαίτερα σοβαρά υπόψη τους.

«Γιάννη, βοήθησέ μας», είναι ο τίτλος του δημοσιεύματος του Spiegel, που φιλοξενεί τις ηχογραφήσεις που έκανε με το iPhone του ο πρώην υπουργός Οικονομικών. «Το ήξεραν, αλλά το αποδέχθηκαν. Σπανίως διαμαρτυρόταν κάποιος, όπως στη συνάντηση του Eurogroup τον Ιούνιο 2015 στις Βρυξέλλες, όπου ο τότε διοικητής της ΕΚΤ, Μάριο Ντράγκι, έκανε λόγο για «αυτοκαταστροφική περίπτωση». 

Γνώριζε, προφανώς, ότι ο Γιάννης Βαρουφάκης ηχογραφούσε τις συνομιλίες, δεν του άρεσε, το κατήγγειλε, αλλά χωρίς να πράξει κάτι για να το εμποδίσει. Ούτε οι υπόλοιποι», επισημαίνει το Spiegel. Μια ομάδα δημοσιογράφων του γερμανικού περιοδικού, συμπεριλαμβανομένου του Γιώργου Χρηστίδη και της γαλλικής Mediapart.

Όπου άκουσε δέκα ηχογραφήσεις διάρκειας 13 ωρών, που εκτυλίχθηκαν από τις 24 Φεβρουαρίου έως την 1η Ιουλίου 2015. Σε κάποια σημεία ακούγονται μαχαιροπίρουνα ή το γρατζούνισμα ενός στυλό, με το οποίο κρατάει σημειώσεις ο Βαρουφάκης. Ολοι τον προσφωνούν με το μικρό του.

Η πρώτη ηχογράφηση προέρχεται από την τηλεδιάσκεψη της 24ης Φεβρουαρίου. Το Eurogroup συζητεί 70 ελληνικές προτάσεις για μεταρρυθμίσεις. Μετά την παρουσίαση της λίστας, ο Λετονός αντιπρόεδρος της Κομισιόν, Βάλντις Ντομπρόβσκις, τη χαρακτηρίζει «αρκετά εκτενή», αλλά όχι ικανοποιητικά λεπτομερή. 

Στις αμφιβολίες των άλλων εταίρων, ο Βαρουφάκης αντιτείνει: «Είχα την εντύπωση ότι κάνουμε εδώ μια νέα αρχή». Ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε είναι ξεκάθαρος: «Επιζητούμε μια χρονική επέκταση των συμφωνηθέντων, όχι κάποια αλλαγή». Το μήνυμα είναι: 

«Δεν αλλάζει τίποτα». Ένας συνομιλητής, του οποίου η φωνή δεν είναι αναγνωρίσιμη, σχεδόν τον ικετεύει: «Γιάννη, βοήθησέ μας να ηρεμήσουμε την κοινή γνώμη. Εχουμε και εμείς ψηφοφόρους στις χώρες μας». Είναι η πρώτη ένδειξη για την αντιπαράθεση των δύο πλευρών: ο Βαρουφάκης διεκδικεί ευελιξία, ο Σόιμπλε παραμένει σκληρός.

Η δεύτερη ηχογράφηση προέρχεται από τον Απρίλιο του 2015 στη Ρίγα, την πρωτεύουσα της Λετονίας, όπου ο Βαρουφάκης δίνει τις συνήθεις διαλέξεις του περί μακροοικονομίας, φιλοσοφεί για τα όρια των ιδιωτικοποιήσεων και των μεταρρυθμίσεων στην αγορά εργασίας, «σε άψογα αγγλικά, που ελάχιστοι κατέχουν όπως εκείνος», σύμφωνα με το γερμανικό περιοδικό. 

Ταυτόχρονα, εκνευρίζει τους άλλους παρισταμένους με τη συμπεριφορά πανεπιστημιακού καθηγητή. Ολοι περιμένουν συγκεκριμένες προτάσεις και όχι μεγάλες θεωρίες, σημειώνει το Spiegel. Ο Σλοβάκος υπουργός Οικονομικών Πέτερ Κάζιμιρ εξανίσταται: «Απίστευτο. Είχαμε συμφωνήσει τον Φεβρουάριο ότι τέλη Απριλίου θα έχουμε μια εκτενή λίστα με μεταρρυθμίσεις. 

Δεν την έχουμε. Αντίθετα, έχουμε μια πλημμελή συνεργασία». Και συνεχίζει: «Δεν μπορώ να συμφωνήσω με σένα και να αρνηθώ μια 13η σύνταξη στη χώρα μου». «Αν όμως η Ελλάδα δεν θέλει βοήθεια με τις δεδομένες συνθήκες, ίσως ήρθε η ώρα να μιλήσουμε για συνέπειες», καταλήγει. 

Ανάλογη είναι και η αγανάκτηση του Σόιμπλε, λίγη ώρα αργότερα: «Απίστευτο, απίστευτο. Δεν μπορώ να φανταστώ ότι είναι δυνατόν να καταλήξουμε σε λύση». Το Plan B φέρεται να ρίχνει, ωστόσο, στο τραπέζι ο Σλοβένος Ντούσαν Μράμορ, αν και, όπως εξηγεί το περιοδικό, η προοπτική του Grexit είναι ιδέα του Σόιμπλε.

Την οποία ωστόσο δεν διατυπώνει ο ίδιος ευθέως – τουλάχιστον όχι στις μαγνητοφωνημένες συνομιλίες. Η εξέλιξη της συνεδρίασης είναι η γνωστή: ο Βαρουφάκης μιλάει πολύ, ο Σόιμπλε περιορίζεται σε μερικές αξιοσημείωτες προτάσεις, με απήχηση.

Η τρίτη ηχογράφηση είναι από το Λουξεμβούργο, τον Ιούνιο του 2015, όταν ο Βαρουφάκης διεκδικεί ένα επενδυτικό πρόγραμμα για την Ελλάδα. Το Eurogroup έχει πλέον τη μορφή μυστικής οργάνωσης, όπου η ημερησία διάταξη και οι συμμετέχοντες δεν δημοσιοποιούνται. 

Ηδη, αρχίζουν να διαφαίνονται τα πρώτα σημάδια δυσαρέσκειας από την πλευρά της ελληνικής κυβέρνησης για τους χειρισμούς του στη Ρίγα και οι ηχογραφήσεις έχουν στόχο την εξασφάλιση του κύρους και της θέσης του. 

Ενας υπουργός ακούγεται να λέει: «Εχω αρχίσει να συγχύζομαι. Φτάνει. Η κατάσταση εξελίσσεται επικίνδυνα για όλους μας». Τέσσερις ημέρες αργότερα, στις 22 Ιουνίου στις Βρυξέλλες, ο Βαρουφάκης φθάνει καθυστερημένος, έπειτα από συνάντηση με τον Σόιμπλε. 

«Δεν ξέραμε πόσο μακριά είσαι. Ορισμένοι θεωρούσαν ότι θα έρθεις με τη μηχανή από την Αθήνα», του λέει με έκδηλη έλλειψη σεβασμού, όπως εκτιμά το γερμανικό περιοδικό, ο επικεφαλής του Eurogroup Γερούν Ντάισελμπλουμ.  

Η λίστα με τις μεταρρυθμίσεις φθάνει αργά στα χέρια της πρώην διευθύντριας του ΔΝΤ, Κριστίν Λαγκάρντ, η οποία κατηγορεί τον Βαρουφάκη ότι παίζει παιχνίδια στρατηγικής. «Θέλω να σε διαβεβαιώσω, Κριστίν, ότι δεν υπάρχει κανένα στοιχείο στρατηγικής στο παιχνίδι. Ο λόγος της καθυστέρησης είναι ότι επεξεργαστήκαμε τη λίστα πολύ πολύ σκληρά», είναι η απάντηση του Βαρουφάκη. 

Τον λόγο παίρνει λίγο αργότερα ο Σόιμπλε: «Θέλουμε να το πούμε με σαφήνεια. Δεν έχουμε κάποια προετοιμασία για τη σύνοδο της Ε.Ε. Μια σύνοδος χωρίς προετοιμασία είναι μάλλον ενδιαφέρουσα υπόθεση», λέει ειρωνικά. 

Ο Ισπανός συνάδελφός του Λουίς ντε Γκίντος συμφωνεί: «Δεν ξέρω τι να πω στον πολιτικό μου προϊστάμενο. Δεν υπάρχει μια συγκεκριμένη εκτίμηση. Γιατί συναντήθηκαν οι ηγέτες των χωρών κρατών θα αναρωτηθεί – και θα έχει δίκιο». 

Στις 24 και 25 Ιουνίου στις Βρυξέλλες, ο Βαρουφάκης επιχειρεί μάταια να συνεχίσει τις διαπραγματεύσεις, αλλά ο Σόιμπλε δηλώνει άκεφα: «Δεν μου αρέσει να περνάω τόση ώρα στο Eurogroup, ορισμένοι εξ ημών έχουμε και άλλα ραντεβού, άλλες υποχρεώσεις».

Ο Φινλανδός Αλεξάντερ Στουμπ αρπάζει την ευκαιρία: «Είναι ενοχλητικό ότι έχω συμμετάσχει σε τρεις συνεδριάσεις Eurogroup μέσα σε έξι ημέρες». Οι συνάδελφοί του δεν παίρνουν πλέον τον Βαρουφάκη στα σοβαρά, έχουν συνειδητοποιήσει ότι ο Αλέξης Τσίπρας αναλαμβάνει ολοένα ενεργότερο ρόλο στις συζητήσεις, σε αντίθεση με τον υπουργό Οικονομικών του. 

Σε ντοκιμαντέρ για τον ίδιο, ο Σόιμπλε είχε πει το καλοκαίρι του 2015 πως ο Βαρουφάκης «διαθέτει άλλο κριτήριο περί σοβαρότητας». Σήμερα, πάντως, δεν τον ενοχλούν οι ηχογραφήσεις. «Δεν είναι πια σημαντικό ζήτημα», λέει ο νυν πρόεδρος του Μπούντεσταγκ.