ΣΤΟ ΑΙΓΑΙΟ Ο ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΜΙΑΣ ΚΡΙΣΗΣ

Ο Τοῦρκος ὑπουργός Ἀμύνης Χουλουσί Ἀκάρ κόμπασε πώς ἡ Τουρκία εἶναι ἕτοιμη νά ξανακάνει αὐτό πού διέπραξε στήν Κύπρο τό 1974. Τά ἴδια ἔλεγε καί ὁ Ἐρντογάν κατά τήν ἐπέτειο τῶν 45 ἐτῶν ἀπό τήν εἰσβολή. Καί γιά τούς δύο ἡ δικαιολογία εἶναι πώς ἡ Ἄγκυρα ἔχει ρόλο «ἐγγυητοῦ».

Καί οἱ δύο ὅμως ὑπηρετοῦν ἕναν στόχο εὐρύτερο. Οἱ Τοῦρκοι δέν πράττουν τίποτε τυχαῖα. Πάντα ἔχουν κάποιο συγκεκριμένο στόχο στόν ὁποῖο καί παραμένουν προσηλωμένοι μέχρις ὅτου τόν ἐπιτύχουν.

Ἔτσι τώρα οἱ ἀπειλητικές δηλώσεις ἀπό τήν Ἄγκυρα ἁπλῶς προοιωνίζονται κινήσεις ἤ τουλάχιστον σχέδια, τά ὁποῖα πολύ σύντομα, ἴσως καί μέσα στόν Αὔγουστο, θά τά δοῦμε νά ἐφαρμόζονται.

Μέ βεβαιότητα σχεδόν μποροῦμε νά προβλέψουμε ὅτι θά καλλιεργήσουν τήν κλιμάκωση μιᾶς κρίσεως, μέ στόχο νά σύρουν τήν Ἑλλάδα σέ διαπραγματεύσεις. Καί δέν θά περιορισθοῦν μόνον στήν Κύπρο ἤ τό Καστελλόριζο. Θά ἐπιδιώξουν ἡ κρίσις νά ἐκδηλωθεῖ στό Αἰγαῖο.

Ὁ Ἀκάρ παραληρεῖ: «Ἡ Τουρκία, ἡ Τουρκική Δημοκρατία εἶναι ὁ ἐγγυητής στό νησί (στήν Κύπρο) καί ὅπως χθές, ἔτσι καί σήμερα, θά χρησιμοποιήσει αὐτό τό δικαίωμα μέ τόν πλέον ἀποτελεσματικό τρόπο».

Καί ὁ Ἐρντογάν «πανηγυρίζοντας» τήν 45η ἐπέτειο τοῦ Ἀττίλα τόνιζε «ὅτι ὁ τουρκικός στρατός δέν θά διστάσει ποτέ νά κάνει τό ἴδιο βῆμα πού ἔκανε πρίν ἀπό 45 χρόνια γιά τήν ἀσφάλεια τῶν Τουρκοκυπρίων».

Γιά νά ἐξαγάγουμε ὅμως ἕνα ἀσφαλές συμπέρασμα ὅσον ἀφορᾶ τίς προθέσεις τῆς Ἀγκύρας, δέν θά πρέπει νά προσπαθήσουμε νά ἑρμηνεύσουμε τίς δηλώσεις αὐτές ἀποσπασματικά καί μεμονωμένα.

Θά πρέπει νά τίς ἐντάξουμε στό γενικώτερο πλαίσιο τῶν ἐνεργειῶν τῆς γείτονος, οἱ ὁποῖες αὐτήν τήν ἐποχή συγκλίνουν στήν διεκδίκηση ὁριοθετήσεως ΑΟΖ κατά τίς δικές τους ἰδιότυπες ἑρμηνεῖες τοῦ Διεθνοῦς Δικαίου, στήν ἐξασφάλιση μεριδίων ἀπό ἐνεργειακά ἀποθέματα πού δέν τούς ἀνήκουν.

Καί παρ’ ὅτι δέν τό ἔχουν ἐγείρει εὐθέως τώρα τελευταῖα, στόν περιορισμό τοῦ ἑλληνικοῦ ἐναερίου χώρου καί τήν συμμετοχή στόν ἔλεγχο ζωνῶν, οἱ ὁποῖες ἀνήκουν στό FIR Ἀθηνῶν ἀλλά καί στό FIR Λευκωσίας. Ἀποφεύγουν νά ἀναφερθοῦν στό τελευταῖο αὐτό σημεῖο, γιατί ἐκεῖ θά ἑστιασθοῦν οἱ πρῶτες διεκδικήσεις τους στήν ἀπευκταία περίπτωση πού θά ὑπάρξει ἑλληνο-τουρκική διαπραγμάτευσις.

Γιά νά ἐξυπηρετηθεῖ ὁ στόχος νά ὑπάρξει διαπραγμάτευσις ξεδιπλώνεται μία κλιμακουμένη προκλητικότης ἡ ὁποία ἐμπεριέχει τήν δυναμική κρίσεως. Οἱ Τοῦρκοι γνωρίζουν πλέον ὅτι δέν μποροῦν νά ἐπιτύχουν κάτι τέτοιο κάνοντας κινήσεις στήν ΑΟΖ τῆς Κύπρου.

Μᾶλλον δέν θά θελήσουν νά διακινδυνεύσουν στέλλοντας γιά δεύτερη φορά μίαν ἀσυνόδευτη πλατφόρμα ἐρευνῶν κοντά στό Καστελλόριζο. Ἀπεναντίας, ἐπειδή τό νησιωτικό σύμπλεγμα τοῦ Καστελλορίζου εἶναι τό σημεῖο στό ὁποῖο τούς περιμένουμε («περιοχή μεγίστης προσμονῆς» κατά τούς στρατηγιστές), μᾶλλον θά κατευθυνθοῦν ἀλλοῦ.

Καί ἐπειδή δέν ὑπάρχουν καί πολλές ἐπιλογές, πρέπει νά εἴμεθα βέβαιοι ὅτι θά ἔλθουν στό Αἰγαῖο. Στό Αἰγαῖο ἄλλωστε ἔχουν κλιμακωθεῖ οἱ δύο μείζονες κρίσεις τῶν τελευταίων δεκαετιῶν· ἡ κρίσις τοῦ Μαρτίου τοῦ 1987 καί ἡ κρίσις τῶν Ἰμίων.

Ὅ,τι λοιπόν κι ἄν κάνουν οἱ Τοῦρκοι στήν Κύπρο ἤ τό Καστελλόριζο θά τό συνδέσουν μέ ἀντίστοιχη κλιμάκωση στό Αἰγαῖο. Πιστεύουν ὅτι μόνον αὐτή ἡ ἐξέλιξις μπορεῖ νά προκαλέσει ἀνησυχίες στήν Ἑλλάδα, ὥστε νά μπορέσουν νά τήν σύρουν σέ διαπραγματεύσεις.

Ἐκεῖ εὐελπιστοῦν ὅτι θά ἔχουν καί τήν συνδρομή «φίλων» καί «συμμάχων», οἱ ὁποῖοι καλῆ (ἤ καί κακῆ) τῆ πίστει θά συστήσουν ὅτι ὁ διάλογος δέν βλάπτει οὐδένα.Στό πνεῦμα αὐτό ὁ Ἀκάρ ὁμιλοῦσε γιά κλῖμα συνεργασίας ἐντάσσοντας ὅμως καί τήν λέξη-παγίδα «ἀμοιβαιότητα»:

«Ὅσον ἀφορᾶ τά προβλήματα στό Αἰγαῖο, τήν ἀνατολική Μεσόγειο, τήν Κύπρο, εἴμεθα ὑπέρ τῆς ἐπιλύσεώς τους σέ κλῖμα συνεργασίας καί ἀμοιβαιότητος μέ τήν καινούργια κυβέρνηση πού συστήθηκε στήν Ἑλλάδα». Τί μορφή μπορεῖ νά ἔχει αὐτή ἡ «ἀμοιβαιότης»;

Τί θά διεκδικήσει ἡ Τουρκία σέ ἀντάλλαγμα γιά τήν τήρηση τοῦ διεθνοῦς δικαίου ἀπό τήν πλευρά της; Γνωστόν εἶναι ὅτι παγία πολιτική τῆς χώρας μας εἶναι νά μήν προβοῦμε στήν παραμικρή παραχώρηση ὅσον ἀφορᾶ τά κυριαρχικά δικαιώματά μας.

Γι’ αὐτό καί ἡ Τουρκία δέν ἀρκεῖται στήν ἐπιδίωξη μιᾶς διαπραγματεύσεως. Θέλει νά μᾶς σύρει ὑπό τό καθεστώς ἀπειλῶν καί μέσα ἀπό μία κρίση ἀπό τήν ὁποία ἐλπίζει ὅτι μπορεῖ νά βγεῖ κερδισμένη.

Καί ἐπειδή ἡ μόνη γλῶσσα τήν ὁποία καταλαβαίνει ἡ Ἄγκυρα εἶναι αὐτή τῆς αὐστηρότητος καί τῆς ἰσχύος, εἶναι σημαντική ἡ ἀπάντησις τήν ὁποία ἔδωσε ὁ ὑπουργός Ἐθνικῆς Ἀμύνης Νῖκος Παναγιωτόπουλος: «Δέν θά κάτσουμε μέ σταυρωμένα χέρια, ἐάν οἱ Τοῦρκοι κάνουν ἔρευνες στό Καστελλόριζο».