ΠΟΡΕΥΘΕΝΤΕΣ ΠΡΟΣ ΒΗΘΛΕΕΜ

ΤΟ ΧΩΡΙΟ ΤΩΝ ΠΟΙΜΕΝΩΝ

Περίπου ένα χιλιόμετρο ανατολικά της Βηθλεέμ στο χωριό Μπετσαχούρ (χωρίο τον Ποιμένων), σε μια μικρή κοιλάδα με ελαιοδένδρα, που μερικά από αυτά είναι 2.000 ετών, είναι οι Αγροί των Ποιμένων.

Στο μέσο της κοιλάδας υπάρχει σπήλαιο, το οποίο έχει μετατραπεί από την Αγία Ελένη σε εκκλησία της Υπεραγίας Θεοτόκου, και πανηγυρίζει στις 26 Δεκεμβρίου.

Στην θέση της υπόγειας αυτής εκκλησίας ήταν το σπήλαιο των Ποιμένων, οι οποίοι την νύκτα της Γεννήσεως του Χριστού άκουσαν τον Αγγελικό ύμνο «Δόξα εν Υψίστοις Θεώ και επί γης ειρήνη' εν ανθρώποις ευδοκία». (Λουκά 2,14).

Στο κατά Λουκά Ευαγγέλιο (2,8-20) Ευαγγέλιο γίνεται αναφορά στους «Αγρούς των Ποιμένων». «και Ποιμένες ήσαν εν τη χώρα τη αυτή αγραυλούντες και φυλάσσοντες φυλακάς της νυκτός επί την ποίμνη αυτών.

Και ιδού Άγγελος Κυρίου επέστη αυτοίς, Και δόξα Κυρίου περιέλαμψε αυτούς Και εφοβήθησαν φόβο μέγα Και ειπεν αυτοίς ο" Άγγελός Μη φοβείσθε' ιδού γαρ ευαγγελίζομαι υμίν χαρά μεγάλη, ήτις εσται παντί τω λαώ ότι ετέχθη υμίν σήμερον Σωτήρ, ως εστιν Χριστός Κύριος, εν πόλει Δαυίδ. 

Και τούτο υμίν το σημείον, ευρήσητε βρέφος εσπαργανωμένον κείμενον εν φάτνη. Και εξαίφνης εγένετο συν τώ Αγγέλλω πλήθος στρατιά ουρανίου αινούντων τον Θεόν Και λεγόντων «Δόξα εν Υψίστοις Θεώ και επί γης ειρήνη εν ανθρώποις ευδοκία».

Και εγένετο ως απήλθον απ' αυτών εις τον ουρανόν οί Άγγελοι, οί Ποιμένες είπον πρός αλλήλους διέλθωμεν δή εως Βηθλεέμ Και ίδωμεν το ρήμα τούτο το γεγονός α ο Κύριος έγνωρισε ήμίν. 

Και ήλθον σπεύσαντες, και ανεύρον την τε Μαριάμ και τον Ιωσήφ, Και το βρέφος κείμενον εν τη φάτνη ιδόντες δέ διεγνώρισαν περί του ρήματος του λαληθέντος αυτοίς περί του Παιδίου τούτου.

Και πάντες οί ακούσαντες έθαυμασαν περί των λαληθέντων υπό των Ποιμένων πρός αυτούς ή δε Μαριάμ πάντα συνετήρει τα ρήματα ταύτα συμβάλλουσα εν τη καρδία. αυτής. Και υπέστρεψαν οί Ποιμένες δοξάζοντες και αινούντες τον Θεόν επί πάσιν οίς ήκουσαν και είδον καθώς ελαλήθη πρός αυτούς».

Στον Συναξαριστή του Νικόδημου του Αγιορείτου αναφέρεται ότι ο Άγγελος που μίλησε στους Ποιμένες ήταν ο Αρχάγγελος Γαβριήλ. Οι Χριστιανοί της περιοχής ονομάζουν την τοποθεσία "Kanisat el Rawat" που σημαίνει «Εκκλησία των Ποιμένων».

Στα ελληνικά η τοποθεσία είναι γνωστή ως «Ποιμενίον», που σημαίνει βοσκότοπος. Δια μέσου των αιώνων το Ιερό προσκύνημα έχει γίνει γνωστό με διάφορες ονομασίες, όπως «Σύναξις της Θεοτόκου», «Δόξα εν Υψίστοις Θεώ», «Ειρήνη», «Οι Άγγελοι» και «Χωρίον των Ποιμένων».

Αυτό το σπήλαιο ήταν μία από τις πολλές εκκλησίες που έκτισε η Αγία Ελένη το 325 μ.Χ., όταν ήρθε στους Αγίους Τόπους να βρει τον Τίμιον Σταυρό του Κυρίου. 

Ιστορικά αναφέρουμε ότι απ' όλες τις εκκλησίες που έκτισε η Αγία Ελένη μόνο αυτή διασώζει τον αρχικό της χαρακτήρα. Όλες οι άλλες έχουν καταστραφεί και ξανακτισθεί δια μέσου των αιώνων.

Αυτό το σπήλαιο λειτούργησε αρχικά ως καταφύγιο των ποιμένων, από τον 4ον αιώνα έχει χρησιμοποιηθεί από τους Χριστιανούς ως εκκλησία. Έτσι λοιπόν, επειδή το σπήλαιο συνδέεται κατ' ευθείαν με τον Χριστό, τιμάται από τα πρώτα χρόνια της Εκκλησίας ως ιερός τόπος. 

Στην τοποθεσία του σπηλαίου αναφέρονται τα Οδοιπορικά των Χριστιανών προσκυνητών, με πρώτο εκείνο της Αιθέριας που χρονολογείται από το δεύτερο μισό του τετάρτου αιώνα. 

Όλα τα χριστιανικά έγγραφα μαζί με τα Οδοιπορικά των προσκυνητών προσδιορίζουν την τοποθεσία" των Αγρών των Ποιμένων" ανατολικά της Βηθλεέμ και σε απόσταση περίπου ενός χιλιομέτρου από την Βασιλική της Γεννήσεως.

Με βάση αρχαιολογικές μαρτυρίες έχει αποδειχθεί ότι η εκκλησία χρονολογείται από την πρώιμη Βυζαντινή περίοδο και ότι είναι το πρώτο χριστιανικό οικοδόμημα που κτίσθηκε στην περιοχή. 

Έτσι οι μαρτυρίες από τις ανασκαφές συμφωνούν πλήρως με τις πρώιμες γραπτές χριστιανικές πηγές, ότι πράγματι στην τοποθεσία «Kanisat el Rawat» βρίσκονται τα ερείπια του Ιερού προσκυνήματος των Ποιμένων.

Από το τέλος περίπου του 40υ αιώνα ευσεβείς παραδόσεις συνδέουν επίσης τους «Αγρούς των Ποιμένων» με τον τόπο, όπου ο Πατριάρχης Ιακώβ έβοσκε τα πρόβατά του και έκτισε τον πύργο Γαδέρ που αναφέρεται στην Γένεση (35, 16). 

Τα υπολείμματα της βάσεως του πύργου είναι ακόμα ορατά μέχρι σήμερα. Η ακόλουθη ιστορία βρίσκεται στην Γένεση (35, 16): Ο Θεός ομίλησε στον Ιακώβ μετά την επιστροφή του από τη Μεσοποταμία, ευλογώντας τον και ονομάζοντάς τον Ισραήλ.

Του είπε ότι Αυτός θα δώσει και σ' αυτόν την γη που έδωσε στον Αβραάμ και τον Ισαάκ. Στον τόπο όπου ο Θεός του ομίλησε, ο Ιακώβ ανήγειρε ένα πέτρινο μνημείο και ονόμασε το μέρος Βαιθήλ. 

Ο Ιακώβ μετακίνησε την σκηνή του κοντά στον Πύργο Γαδέρ. Όταν τελικά ο Ιακώβ έφθασε στην Βηθλεέμ, η Ραχήλ γέννησε με μεγάλο πόνο.

Ένα αρχαίο Ιουδαϊκό βιβλίο αναφέρει τον Πύργο Γαδέρ ως παρατηρητήριο από το οποίο μπορούσε κανείς να δει το μέρος, όπου θα εγεννάτο ο Μεσσίας. Πράγματι απ' αυτόν τον πύργο, που υπάρχει ακόμα στο Ιερό μας προσκύνημα, φαίνεται καθαρά η Βασιλική της Γεννήσεως του Χριστού.

Γενικά οι βοσκοί (Ποιμένες) εθεωρούντο άνθρωποι κατώτερης κοινωνικής τάξεως. Πολλοί απ' αυτούς εθεωρούντο ως ακάθαρτο ι και δεν τους επέτρεπαν την είσοδο στον Ναό του Σολόμωντος στα Ιεροσόλυμα. 

Οι βοσκοί γύρω από τον πύργο Γαδέρ, ήταν οι Εκλεκτοί Ποιμένες, διότι είχαν ως διακόνημα να προμηθεύουν τον Ναό με πρόβατα για τις θυσίες.

 Πολλές Ιστορίες και Οδοιπορικά προσκυνητών δέχονται ότι το Ιερό μας προσκύνημα είναι οι πραγματικοί «Αγροί των Ποιμένων» εξαιτίας του πύργου Γαδέρ, των αγρών του Βοόζ και του Αγγελικού ύμνου που άκουσαν οι ποιμένες στο σημείο αυτό.

Η Ιστορία της Ρουθ και του Βοόζ

Οι «Αγροί των Ποιμένων» είναι επίσης ο τόπος της συναντήσεως του Βοόζ και της Ρουθ, όπως διηγείται με λεπτομέρεια το βιβλίο της Ρουθ στην Παλαιά Διαθήκη. 

Η Ρουθ ήταν Μωαβίτις και παντρεύτηκε έναν από τους δύο υιούς τής Νωεμίν, τον Μααλών, η οποία μαζί με τον άνδρα της Αβιμέλεχ και τους δύο υιούς της, Μααλών και Χελαίων, μετοίκησαν στην Μωάβ, όταν ξέσπασε λιμός στην Βηθλεέμ.

Ενώ βρισκόταν στην Μωάβ, ο άνδρας και οι δύο υιοί της Νωεμίν πέθαναν και αυτή τότε αποφάσισε να επιστρέψει στην Βηθλεέμ. Η Νωεμίν είπε στην Ρουθ και στη νύμφη της, την Ορφά, να γυρίσουν στις οικογένειες τους και να φτιάξουν πάλι την ζωή τους ανάμεσα στους συγγενείς τους.

Η Ρουθ όμως παρά τις παρακλήσεις της Νωεμίν να επιστρέψει στο σπίτι της αρνήθηκε και συνόδευσε την Νωεμίν πίσω στην Βηθλεέμ, λέγοντας: «Μη απαντησαι μοί του καταλιπείν σε ή αποστρέψαι όπισθέν σου ότι σύ όπου εάν πορευθείς πορεύομαι, 

Και οι εάν αυλισθής αυλισθήσομαι ο λαός σου λαός μου, και ο Θεός σου Θεός μου» (Ρουθ 1, 16).Έτσι η Ρουθ επέστρεψε στη Βηθλεέμ μαζί με την Νωεμίν τον καιρό που άρχιζε ο θερισμός. 

Η Νωεμίν είχε ένα πλούσιο συγγενή κτηματία στη Βηθλεέμ, ο οποίος ονομαζόταν Βοόζ. Στα χωράφια αυτού πήγε η Ρουθ και έκανε τη σταχομαζώχτρα.  

Εξαιτίας της καλοσύνης και της φροντίδας που έδειχνε η Ρουθ στην πεθερά της ο Βοόζ της επέτρεψε να σταχομαζεύει στα χωράφια του και διέταξε τους ανθρώπους του ν' αφήνουν λίγα στάχυα να πέφτουν από τα δεμάτια τους, ώστε η Ρουθ να μπορέσει να γυρίσει στο σπίτι της με πολύ καρπό. 

Και όταν η Ρουθ είπε στην Νωεμίν τι είχε γίνει, αυτή την έστειλε πίσω στα χωράφια του Βοόζ, μέχρι ότου να τελειώσει ο θερισμός του κριθαριού και του σιταριού. Μετά τον θερισμό η Νωεμίν είπε στην Ρουθ να στολισθεί και να φορέσει το καλύτερο φόρεμά της και να ξαπλώσει στα πόδια του Βοόζ, όταν ξαπλωμένος κοιμάται.

Όταν ο Βοόζ σηκώθηκε και την είδε την ρώτησε ποια είναι και αυτή απάντησε: «'Εγώ ειμί Ρουθ, Τι δούλη σου Και περιβαλείς το πτερύγιόν σου επί την δούλη σου, Ότι αγχιστεύς ει σύ». Και εΙπεν Βοόζ: «Ευλογημένη σύ τω κυρίω θεώ, θύγατερ...» (Ρουθ 2,9-10) και την ζήτησε σε γάμο.

Έπρεπε όμως πρώτα να ζητήσει άδεια από κάποιον πλησιέστερο συγγενή της. Η Νωεμίν τώρα ήθελε να πωλήσει ένα χωράφι που ανήκε στον μακαρίτη τον άνδρα της, αλλά έθεσε ως όρο ότι ο αγοραστής πρέπει να πάρει την Ρουθ γυναίκα του. 

Ο στενότερος συγγενής αρνήθηκε την πρόσκληση και έτσι η Ρουθ παντρεύτηκε τον Βοόζ.Η Ρουθ γέννησε έναν υιό τον Οβίδ, ο οποίος με την σειρά του γέννησε τον Ιεσσαί, τον πατέρα του Προφητάνακτος Δαβίδ. 

Ο Δαβίδ είναι κατ' ευθείαν απόγονος του Αβραάμ και πρόγονος του Ιωσήφ του Μνήστορος της Θεοτόκου, από την Οποία γεννήθηκε ο Χριστός. Τρεις από τους Ποιμένες στους οποίους ο Άγγελος ευαγγέλισεν ότι 

Ετέχθη ο Σωτήρ του κόσμου ο Χριστός τάφηκαν στην δυτική πλευρά της εκκλησίας του σπηλαίου και ο τάφος τους φαίνεται μέχρι σήμερα. Αναφέρεται ότι τελευταία επιθυμία και διαθήκη των ποιμένων ήταν να ταφούν στον τόπο, όπου είχαν ακούσει τον Αγγελικό ύμνο.

Μέχρι το 1972 μόνο η υπόγεια εκκλησία φαινόταν και ήταν σε κανονική χρήση, αλλά σχεδόν κανένα από τα μωσαϊκά δεν ήταν ορατό, Εκείνο τον χρόνο ο ηγούμενος έλαβε υπό την δικαιoδoσία του το Ιερό αυτό προσκύνημα, με σκοπό να κτίσει μια μεγάλη εκκλησία πάνω από τον υπόγειο ναό, 

Σκάβοντας τα θεμέλια της καινούργιας εκκλησίας βρέθηκαν τα υπολείμματα τριών διαφορετικών εκκλησιών διαδοχικά που ανήκουν στον 5ον, 6ον και 7ον αιώνα, Εξαιτίας αυτού, το αρχικό σχέδιο καθυστέρησε για πέντε χρόνια και το έργο προχωρούσε υπό αρχαιολογικό έλεγχο,

Τώρα το Ιερό οικοδόμημα αποτελείται από πέντε εκκλησίες:

1ον.Το φυσικό σπήλαιο που μετατράπηκε σ' εκκλησία από το δεύτερο ήμισυ του τετάρτου αιώνος,

2ον.Την εκκλησία του σπηλαίου που χρονολογείται από τον πέμπτο αιώνα,

3ον.Το παρεκκλήσιο της Στέγης, που επίσης χρονολογείται από τον πέμπτο αιώνα"

4ον.Την Βασιλική του έκτουαιώνα

5ον.Την εκκλησία του μοναστηριού που χρονολογείται από τον έβδομον  αιώνα,

Τελικά ο καινούργιος Τρισυπόστατος Ναός κτίσθηκε δίπλα από την υπόγεια εκκλησία, Οι αρχαιολογικές έρευνες το 1972-73 έφεραν στο φως τα χρωματιστά μωσαϊκά, με τα οποία ήταν στρωμένο το πάτωμα του φυσικού σπηλαίου,

Ανήκουν στον τέταρτο αιώνα και είναι παρόμοια, με τα μωσαϊκά της Βασιλικής της Γεννήσεως. Ένα μεγάλο κομμάτι από το αρχικό μωσαϊκό πάτωμα διατηρείται σ' αρκετά καλή κατάσταση, 

Στη δυτική πλευρά το μωσαϊκό καταλήγει σε μια ευθεία γραμμή και δείχνει το σημείο, από όπου άρχιζε το φυσικό σπήλαιο, ενώ στη βόρεια και νότια πλευρά το μωσαϊκό εξαφανίζεται κάτω από τους τοίχους της εκκλησίας του σπηλαίου, Στην ανατολική πλευρά έχει ολοκληρωτικά καταστραφεί.

Η καλλιτεχνική αξία του μωσαϊκού είναι μεγάλη. Η επιφάνειά του είναι αχώριστη και διακοσμείται με ασύμμετρα σχέδια, Το κεντρικό μοτίβο αποτελείται από ένα στρογγυλό διακοσμητικό σχέδιο που περικλείεται από ένα τετράγωνο.

Εξωτερικά το σχέδιο περιλαμβάνει ένα οκταγωνικό αστέρι, που δημιουργείται από δύο σταυρωτά τετράγωνα που στο κέντρο τους έχουν ένα κύκλο με σταυρό. 

Το κεντρικό μοτίβο είναι αναπαράσταση του αστέρα, που εμφανίστηκε κατά τη Γέννηση του Χριστού, Μεταξύ των δύο αυτών κεντρικών διακοσμήσεων είναι μια σειρά από μαύρους ψηφιδωτούς σταυρούς επάνω σε κόκκινο φόντο.

Κόκκινοι ψηφιδωτοί σταυροί σε διάφορα μεγέθη φαίνονται επίσης σ' όλο το ψηφιδωτό, Το μωσαϊκό πάτωμα προεκτείνεται μέχρι το Ιερό της υπόγειας εκκλησίας, Στη βόρεια πλευρά βρέθηκαν επίσης δύο ψηφιδωτά δοχεία, που χρησίμευαν στον καθαρισμό των μωσαϊκών ή σε άλλη εκκλησιαστική χρήση.

Δεν τίθεται αμφιβολία ότι οι σταυροί που είναι τοποθετημένοι σε όλο το πάτωμα, έχουν καθαρά συμβολικό σκοπό και δεν είναι απλώς γεωμετρικά διακοσμητικά σύμβολα. 

Οι διακοσμητικοί σταυροί αυτού του πατώματος μπορούν να υποστηρίξουν την αρχαιότητά του, γιατί όπως είναι γνωστό, η χρήση του σταυρού και άλλων συμβόλων της Χριστιανικής θρησκείας ως διακοσμητικά μοτίβα στα πατώματα απαγορεύθηκε με διάταγμα που εξέδωσε ο Θεοδόσιος ο Β' και ο Βαλεντιανός το 427 μ.χ.

Η εκκλησία του Σπηλαίου που χρονολογείται από τον 5ον αιώνα.

Τον 5ον αιώνα έγινε επέκταση της δυτικής πλευράς της εκκλησίας του Σπηλαίου. Ο χώρος της εκκλησίας στρώθηκε με ψηφιδωτά τα οποια τοποθετήθηκαν ένα πόδι (0,33 μ.) πάνω από το μωσαϊκό που υπήρχε στο φυσικό σπήλαιο.

Δυστυχώς μόνο ένα μικρό τμήμα απ' αυτό το ψηφιδωτό έχει διασωθεί.Η νέα εκκλησία λοιπόν αποτελείται από τον κυρίως ναό, που περιλαμβάνει ένα στενό νάρθηκα δυτικά και μια λαξευτή ημικυκλική αψίδα στα ανατολικά. Ο κυρίως ναός έχει διαστάσεις 15Χ7 μ.

Η είσοδος ανοίχθηκε διαμέσου κλίμακος με 16 σκαλιά, που είναι κατά ένα μέρος κλειστή και κατά ένα μέρος λαξευμένη στον βράχο που είναι στην νοτιοδυτική στέγη, κατασκευασμένη από βαρείς ασβεστόλιθους.

Τόσο η οροφή όσο και οι τοίχοι έχουν διασωθεί μέχρι σήμερα. Η στέγη πάνω από τον νάρθηκα με άλλον τρόπο, επειδή η θολωτή στέγη από το υπόλοιπο κυρίων δεν επεκτάθηκε να καλύψει την περιοχή του νάρθηκα.

Η πέτρινη στέγη, που βρέθηκε να καλύπτει τον νάρθηκα και που μετακινήθηκε κατά την διάρκεια των ανασκαφών, ανήκε σε πολύ νεότερη περίοδο. 

Το δυτικό τμήμα του στενού νάρθηκα διακοσμήθηκε με θαυμάσιο μωσαϊκό του τετάρτου αιώνος, σύγχορο των μωσαϊκών του δαπέδου του φυσικού σπηλαίου, που ένα μεγάλο μέρος του είναι ορατό μέχρι σήμερα.

Στο κέντρο του νάρθηκα, κοντά στον δυτικό τοίχο ο τάφος των ποιμένων σημαδεύεται με ένα βαρύ μαρμάρινο σταυρό. Δύο δωμάτια με άνισο μέγεθος που χρησιμοποιούνταν για διαφόρους σκοπούς βρέθηκαν προσκολλημένα στον βόρειο τοίχο της εκκλησίας.

Το δυτικό με διαστάσεις 2Χ7,5 μ. είναι μεγαλύτερο και συνδέεται με τον κυρίως ναό. Αρχικά χρησιμοποιούταν ως μικρό παρεκκλήσι, πιθανόν ως βαπτιστήριο είτε ως σκευοφυλάκιο, για τη διαφύλαξη των ιερών σκευών της εκκλησίας. 

Επικοινωνεί με τον κυρίως ναό με μια θύρα που είναι ανοικτή στη δυτική γωνιά του βορείου τείχους. Το ανατολικότερο δωμάτιο με διαστάσεις 2Χ4,5μ. βρισκόταν σε ψηλότερο επίπεδο από το δάπεδο τόσο του κυρίως ναού, όσο και του δυτικού δωματίου.

Το δωμάτιο αυτό κτίσθηκε έξω από το φυσικό σπήλαιο και είχε ως είσοδο μια στενή θύρα που βρισκόταν στον βόρειο διάδρομο. Χρησίμευε ως νεκρικός θάλαμος. 

Το δωμάτιο έχει θολωτή στέγη και διατηρείται στην αρχική του μορφή. Στη μέση αυτού του δωματίου βρέθηκε ένας τάφος γεμάτος από ανθρώπινα οστά, που ανήκουν σε περισσότερα από 100 άτομα. Τα δύο παράθυρα που φαίνονται σήμερα στο νότιο τοίχο βρίσκονται στην ίδια θέση με τα αρχικά παράθυρα.

Η εκκλησία της Οροφής

Όταν το φυσικό σπήλαιο επεκτάθηκε δια να διαμορφωθεί η εκκλησία του σπηλαίου, κτίσθηκε επίσης ένα μικρό παρεκκλήσιο στην οροφή.

Το κτίσιμο ενός παρεκκλησίου στην κορυφή της στέγης της εκκλησίας του σπηλαίου ήταν αναγκαίο, γιατί η εκκλησία του σπηλαίου ήταν ολοκληρωτικά σχεδόν υπόγεια και μόνο ένα πολύ μικρό μέρος της φαινόταν πάνω από την επιφάνεια της γης. 

Το κτίσιμο του παρεκκλησίου στην κορυφή της εκκλησίας την έκαμε όχι μόνο πιο ελκυστική στο σύνολό της, αλλά επίσης χρησίμευε ως διακριτικό σημείο που έδειχνε τη θέση του Ιερού αυτού μνημείου.

Στην εξωτερική στέγη της εκκλησίας του σπηλαίου ανακαλύφθηκε ανέπαφο ένα ψηφιδωτό δάπεδο, που έχει σχήμα επιμήκους ελλειπτικής αψίδας. Το ψηφιδωτό βρισκόταν σε πολύ χαμηλότερο επίπεδο από το δάπεδο και το εικονοστάσι, που τοποθετήθηκαν στην Βασιλική τον 6ον αιώνα.

Ακόμη το ψηφιδωτό βρισκόταν σε διαφορετικό άξονα από εκείνον της αψίδας της Βασιλικής. Αυτό το μωσαϊκό μπορεί να θεωρηθεί ως ένα από τα πιο αρχαία χριστιανικά μωσαϊκά και ένα από τα ωραιότερα που βρέθηκαν στους Αγίου Τόπους. 

Το δάπεδο έχει ημιελλειπτικό σχήμα και έχει ένα πλατύ χώρισμα από μαύρους και κόκκινους σταυρούς κατά μήκος του περιθωρίου. Η διακόσμηση συνίσταται σε δύο τρίφυλλα κλήματα, που εκφύονται από έναν αμφορέα και καλύπτει το πάνω μέρος του δαπέδου. 

Στις δύο πλευρές του αμφορέα είναι δύο κλαδιά με λουλούδια ενώ στα επάνω μέρος του δαπέδου υπάρχει ένα στρογγυλό διακοσμητικό σχέδιο διακοσμημένο με κόκκινα λουλούδια, που έχουν κόκκινα και μαύρα φύλλα.

Στη μέση του διακοσμητικού σχεδίου υπάρχει ένας σταυρός με μαύρες ψηφίδες. Το όμορφο αυτό μωσαϊκό συμβολίζει την Άμπελο, για την οποία ομιλεί ο Κύριος στο Ευαγγέλιο. 

Στη δυτική πλευρά του μωσαϊκού βρέθηκαν δύο ελληνικές επιγραφές. Η μία είναι εντελώς άθικτη και γράφει: «Μνήσθητι Κύριε, του δούλου σου Λαζάρου και της καρποφορίας αυτού. Αμήν».

Η άλλη δυστυχώς είναι σπασμένη και δεν μπορεί να διαβαστεί. Το μωσαϊκό του δαπέδου βρίσκεται ακριβώς πάνω από το Ιερό της υπογείου εκκλησίας. Από τον 6ον αιώνα, «Οι Αγροί των Ποιμένων» ήταν από τα πιο σημαντικά και σεβαστά προσκυνήματα των Αγίων Τόπων. 

Ο σχετικά εύκολος τρόπος προσεγγίσεώς του από τον κυρίως δρόμο που οδηγεί από την Ιερουσαλήμ και την Βηθλεέμ στα μοναστήρια της Ερήμου της Ιουδαίας και η στενή σχέση του με την Βασιλική της Γεννήσεως στην Βηθλεέμ (μια λιτανεία την παραμονή των Χριστουγέννων ένωνε τα δύο μέρη μεταξύ τους) συνηγορούσαν να κτισθεί εδώ μια πιο μεγάλη εκκλησία.

Μέχρι την αρχή του αιώνα μας ο Πατριάρχης και η ιερά Σύνοδος με χιλιάδες Ορθοδόξους κληρικούς και λαϊκούς έρχονταν στην εκκλησία του σπηλαίου, που είναι αφιερωμένη στην Παναγία, και λειτουργούσαν την παραμονή των Χριστουγέννων. 

Μετά σχημάτιζαν πομπή προς την Βηθλεέμ για τον Μέγα Εσπερινό των Χριστουγέννων. Σήμερα το πρόγραμμα είναι το ακόλουθο: Ο Πατριάρχης με την Ιερά Σύνοδο, την Αγιοταφητική Αδελφότητα και τους πιστούς, ξεκινούν με πομπή από την Ιερουσαλήμ κάνοντας μικρό σταθμό στο μοναστήρι του προφήτου Ηλία. 

Από κεί πηγαίνουν στον ναό της Γεννήσεως για τον Μέγα Εσπερινό. Το απόγευμα της ημέρας των Χριστουγέννων Αρχιερεύς του Πατριαρχείου Ιεροσολύμων μαζί με πολλούς από την αδελφότητα έρχονται στο χωρίο των Ποιμένων για τον Μέγα Πανηγυρικό Εσπερινό της Συνάξεως της Θεοτόκου.

Αυτή η λιτανεία που ξεκινά από την ενοριακή ορθόδοξη εκκλησία των Προπατόρων στο κέντρο του χωριού θεωρείται το πιο σπουδαίο γεγονός του χρόνου στο Μπετσαχούρ.Την επομένη 26η Δεκεμβρίου τελείται Αρχιερατική Θεία Λειτουργία.

Η Βασιλική του 6ου αιώνος

Το μέγεθος αυτής της εκκλησίας μπορεί να μελετηθεί από τα θεμέλια που ανακαλύφθηκαν κατά την διάρκεια των αρχαιολογικών ανασκαφών του 1972.

Η Βασιλική και το μοναστήρι στο χωριό των Ποιμένων καταστράφηκαν κατά την Περσική επιδρομή του 614 μ.Χ, Μόνον η υπόγεια εκκλησία διασώθηκε και μια επιγραφή που έλεγε: «Κύριε Ιησού Χριστέ ελέησον τον δούλο σου Ησύχιον».

Η παράδοση αναφέρει ότι όλοι οι μοναχοί και οι ιερείς εσφάγησαν. Αυτό λογικά στηρίζεται στο ότι πολλά οστά βρέθηκαν στο κέντρο του νεκρικού θαλάμου και φαίνεται ότι τοποθετήθηκαν εκεί σε μια συγκεκριμένη μαζική ταφή. 

Εξαιτίας της σπουδαιότητας του προσκυνήματος κτίσθηκε στο μέρος αυτό καινούρια εκκλησία όμοια με την Βασιλική του 60υ αιώνος, ενώ πολλά άλλα προσκυνήματα στους Αγίους Τόπους παρέμειναν έρημα μετά την επιδρομή.

Μετά την Αραβική κατάκτηση το 638 μ.Χ. το ρεύμα των προσκυνητών στους Αγίους Τόπους μειώθηκε και το προσκύνημα των Ποιμένων έγινε ένα απομονωμένο μοναστήρι. Εν τούτοις χριστιανικές πηγές αναφέρουν ότι οι λίγοι προσκυνητές που επισκέπτονταν τότε τους Αγίους Τόπους κατά κανόνα έρχονταν κι εδώ.

Στα μετέπειτα χρόνια, η εκκλησία του μοναστηριού καταστράφηκε πάλι και παρέμεινε μόνο η υπόγεια εκκλησία να εξυπηρετεί τους Ορθοδόξους του Μπετσαχούρ στις λατρευτικές τους ανάγκες.

Το 1895 το Ελληνικό Ορθόδοξο Πατριαρχείο έκτισε άλλη ενοριακή εκκλησία στο κέντρο του χωριού αφιερωμένη στην μήνη των Προπατόρων. Όλα τα μωσαϊκά που βρέθηκαν στο προσκύνημα των Ποιμένων χρονολογούνται μεταξύ του τετάρτου και του εβδόμου αιώνος. Μέχρι το 1972, τίποτε δεν φαινόταν στο προσκύνημα παρά μόνο το υπόγειο σπήλαιο.

Ο σημερινός ηγούμενος της Λαύρας του Αγίου Σάββα Αρχιμ. Σεραφείμ, από τότε που έγινε μοναχός της Μονής, είχε ως διακόνημα κάθε χρόνο να μαζεύει τις ελιές από τους αγρούς του Βοόζ. 

Εξαιτίας των ετησίων επισκέψεών του και από τις ιστορίες που άκουσε από τον Γεροντά του, τον πατέρα Παντελεήμονα τον ηγούμενο του Καστελίου, ο πατήρ Σεραφείμ αγάπησε αυτό το Ιερό προσκύνημα.

Ο Γέροντας ήθελε να κτίσει την καινούργια μεγάλη εκκλησία πάνω από την υπόγεια, αλλά τα παλαιά θεμέλια που προαναφέραμε τον ανάγκασαν να κτίσει την καινούργια εκκλησία δίπλα από την παλαιά.

Με γενναιόδωρες προσφορές των Ορθοδόξων Χριστιανών απ' όλα τα μέρη του κόσμου, κτίσθηκε η καινούργια εκκλησία. Εκκλησιαστικά είδη, όπως το εικονοστάσι και οι εικόνες, καθώς και 24 τόνοι μάρμαρο για το δάπεδο κλπ. μεταφέρθηκαν από την Ελλάδα. 

Η νέα εκκλησία έχει τρία καθιερωμένα θυσιαστήρια. Το κεντρικό είναι αφιερωμένο στην Σύναξη της Θεοτόκου, που γιορτάζεται στις 26 Δεκεμβρίου.  Ο όρος σύναξη σημαίνει «συγκέντρωση» και αναφέρεται σε μια, ως γνωστό, ειδική λατρευτική σύναξη την επομένη μιας μεγάλης γιορτής,

Για να τιμηθεί κάποιο από τα Ιερά πρόσωπα που διακόνησαν με την παρουσία τους το γεγονός της γιορτής της προηγούμενης ημέρας. Στην περίπτωση αυτή η Παναγία τιμάται λειτουργικά την επομένη της Γεννήσεως.

Το δεξιό θυσιαστήριο είναι αφιερωμένο στον Μεγαλομάρτυρα και Ιαματικό Παντελεήμονα (27 Ιουλίου). Το αριστερό θυσιαστήριο είναι αφιερωμένο στη Σύναξη των Αρχαγγέλων Mιχαήλ και Γαβριήλ και πασών των Επουρανίων Δυνάμεων, που γιορτάζονται στις 8 Νοεμβρίου.

Η Τρισυπόστατος αυτή καινούργια εκκλησία εγκαινιάσθηκε από τον Μακαριστό Πατριάρχη Ιεροσολύμων κυρό Διόδωρο τον Α΄ στις 27 Ιουλίου 1989, ημέρα της γιορτής του Αγίου Παντελεήμονος. ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ