Η ΑΓΝΩΣΤΗ ΠΛΕΥΡΑ ΤΟΥ ΣΑΟΥΔΑΡΑΒΑ ΠΡΙΓΚΗΠΑ

Μοχάμεντ Μπιν Σαλμάν, ο αμφιλεγόμενος πρίγκιπας 

της Σαουδικής Αραβίας. Μεταρρυθμιστής ή τύραννος;

Πριν τρία χρόνια, ο Μοχάμεντ Μπιν Σαλμάν ήταν μόλις 30 χρονών και αναδείχθηκε ως ο διάδοχος του θρόνου στη Σαουδική Αραβία, παίρνοντας μάλιστα τις περισσότερες ψήφους. 

Όπου έχει πάρει ποτέ πρίγκιπας στη χώρα, από το 32μελές συμβούλιο που εκπροσωπεί τις ψήφους εκατοντάδων άλλων πριγκίπων στη χώρα του, μετά βέβαια από πρόταση του πατέρα του, του βασιλιά Σαλμάν.

Άλλωστε ο βασιλιάς πατέρας του, λέγεται ότι πάσχει από τη νόσο του Αλτζχάιμερ και έπρεπε να υπάρχει ένας διάδοχος, ικανός να τον αντικαταστήσει μαθαίνοντας ταυτόχρονα τη διοίκηση της χώρας. 

Και ήδη, δεν διοικεί και λίγα πράγματα στο Ριάντ. Ο MBS, όπως αποκαλείται λόγω των αρχικών του, είναι ταυτόχρονα αναπληρωτής Πρωθυπουργός,  πρόεδρος του οικονομικού συμβουλίου, πρόεδρος του συμβουλίου ασφαλείας και υπουργός Άμυνας.

Στην υπερσυντηρητική Σαουδική Αραβία, ο ερχομός ενός νέου ανθρώπου στην εξουσία έγινε δεκτός με έναν στεναγμό ανακούφισης από τους πιο προοδευτικούς και νέους πολίτες της χώρας. Όντως, εκείνος φρόντισε να τους επιβεβαιώσει, εισάγοντας μεγάλες κοινωνικές καινοτομίες -για τα δεδομένα της χώρας. 

Σε τηλεοπτικές του συνεντεύξεις σε αμερικάνικα δίκτυα, ο MBS ποτέ δεν έκρυψε την απέχθειά του για τον Χομεϊνί, θεωρώντας ότι πήγε τη χώρα του πολλά χρόνια πίσω, και τονίζοντας ότι το μετριοπαθές Ισλάμ μπορεί να εξασφαλίσει μια πιο σύγχρονη ζωή με λιγότερες ανισότητες μεταξύ ανδρών και γυναικών.

Έτσι, εισήγαγε μια σειρά επιτυχημένων μεταρρυθμίσεων, οι οποίες περιλαμβάνουν νόμους που περιορίζουν τις εξουσίες της θρησκευτικής αστυνομίας, ενώ ήταν δική του απόφαση να επιτραπεί στις γυναίκες να οδηγούν και να μπορούν να πάνε στο γήπεδο να παρακολουθήσουν αγώνες ποδοσφαίρου. 

Αυτό βέβαια, δεν σήμαινε, ότι ξαφνικά στα εστιατόρια της Σαουδικής Αραβίας, γυναίκες και άντρες θα μπορούσαν να κάθονται στο ίδιο σημείο (χωρίς να τους χωρίζει έστω ένα παραβάν) αλλά ήταν μια καλή αρχή. 

Όπως, πολύ σημαντικό ήταν ότι για πρώτη φορά μετά από 30 και πλέον χρόνια, οι Σαουδάραβες μπορούσαν να απολαύσουν αμερικάνικα blockbuster στον κινηματογράφο. Εξάλλου, ο ίδιος έμαθε αγγλικά βλέποντας αμερικάνικες ταινίες από μικρός.

Το πρόγραμμα του, Οραμα 2030, στοχεύει σε επενδύσεις της Σαουδικής Αραβίας σε μη πετρελαϊκούς τομείς, συμπεριλαμβανομένης της τεχνολογίας και του τουρισμού, ενώ το 2016 ανακοίνωσε σχέδια για τη μερική ιδιωτικοποίηση της κρατικής πετρελαϊκής εταιρείας, Saudi Aramco. 

Όταν δημοσιογράφοι του Bloomberg τον ρώτησαν αν ανησυχεί ότι οι εναλλακτικές μορφές ενέργειας μπορεί να αποβούν μοιραίες εις βάρος του πετρελαίου, οι απαντήσεις του ήταν εφάμιλλες έμπειρου οικονομολόγου. 

Αφού εξήγησε χαριτολογώντας ότι τα αεροπλάνα και τα πλοία αναμένεται να συνεχίσουν να κινούνται με προϊόντα πετρελαίου, υπενθύμισε ότι το fund της Σαουδικής Αραβίας. 

Κατέχει ένα μικρό ποσοστό στην Tesla του Έλον Μασκ με τα ηλεκτροκίνητα αυτοκίνητα, και παρέθεσε αναλυτικά επιχειρήματα που κατέληγαν στο συμπέρασμα πως η ζήτηση πετρελαίου από τη Σαουδική Αραβία θα συνεχίσει να αυξάνεται, τουλάχιστον μέχρι το 2030. 

Ένας «αδίστακτος» ροκ σταρ;

Όταν προσγειώθηκε στις Ηνωμένες Πολιτείες τον περασμένο Μάρτιο, ο πρίγκιπας έγινε αποδέκτης ενός.. ροκ καλωσορίσματος από την Ουάσιγκτον και τη Silicon Valley. Συναντήθηκε με τον Πρόεδρο Tραμπ, μεγαλοκλασάτα στελέχη της Wall Street, διασημότητες και μεγιστάνες της τεχνολογίας. 

Τραγική ειρωνεία πια, ότι μεταξύ αυτών ήταν και ο ιδρυτής και διευθύνων σύμβουλος της Amazon, Τζεφ Μπέζος, που τυχαίνει να είναι και ιδιοκτήτης της Washington Post, της εφημερίδας όπου εργαζόταν ο δημοσιογράφος Τζαμάλ Κασόγκι.

Οι φυλακισμένοι πολυτελείας του Ritz Carlton

Το πρώτο ανησυχητικό δείγμα για τον τρόπο που αντιλαμβάνεται κάποια πράγματα ο Μοχάμεντ Μπιν Σαλμάν ήρθε τον Νοέμβριο του 2017. Τότε ήταν που 200 Σαουδάραβες, μεταξύ των οποίων 11 πρίγκιπες. 

Πολλοί πρώην υπουργοί και υφυπουργοί, στρατιωτικοί και σημαντικοί επιχειρηματίες -ανάμεσά τους και ο πλουσιότερος άνθρωπος στη Μέση Ανατολή- συνελήφθησαν στο πλαίσιο μιας  επιχείρησης κατά τη διαφθοράς στη Σαουδική Αραβία και κρατήθηκαν «φυλακισμένοι» στο πολυτελές ξενοδοχείο Ritz-Carlton στην πρωτεύουσα Ριάντ. 

Υπουργός του MBS είχε αναφέρει αργότερα στην εκπομπή 60 minutes ότι πολλά δισεκατομμύρια από το ΑΕΠ της χώρας είχαν κάνει φτερά λόγω διαφθοράς των συγκεκριμένων προσώπων, οι οποίοι μπλόκαραν κιόλας την ψήφιση ενός νομοσχεδίου για τη φορολόγησή τους. 

«Πήραμε πίσω περίπου 200 εκατομμύρια» επιβεβαίωσε χαμογελώντας ο MBS, μιλώντας στην ίδια εκπομπή. Το μήνυμα που ήθελε να περάσει ήταν ότι η διαφθορά δεν περνάει πια. Ο τρόπος που το έκανε, λίγο τον ενδιέφερε.

Η περιβόητη υπόθεση Κασόγκι

Ο Tζον Αλτερμαν, διευθυντής του προγράμματος της Μέσης Ανατολής στο Κέντρο Στρατηγικών και Διεθνών Σπουδών, δήλωσε στη USA Today ότι υπάρχει ένας σαφής σύνδεσμος ανάμεσα στα μεταρρυθμιστικά ένστικτα του MBS και στη σκληρότητα του.

″Ο συνδετικός ιστός μεταξύ αυτών των δύο θεμάτων είναι η αίσθηση του επείγοντος”, αναφέρει. Ο Kασόγκι ήταν «ερεθιστικός» για τον πρίγκιπα, όχι επειδή διαφωνούσε με την κατεύθυνση που ο MBS έπαιρνε τη χώρα του, αλλά λόγω της κατασταλτικής τακτικής που χρησιμοποιούσε για να φτάσει εκεί. 

Ο Κασόγκι υποστήριζε ότι η αλλαγή στη Σαουδική Αραβία πρέπει να έρθει με συζήτηση, όπως λέει ο Άλτερμαν, ενώ η στάση του MBS είναι ότι αυτό θα χρειαζόταν πολύ χρόνο και θα έδινε στους εχθρούς της Σαουδικής Αραβίας χρόνο να υπονομεύσουν την ατζέντα του.

″Η ειρωνεία σε όλα αυτά είναι ότι ο Τζαμάλ Κασόγκι συμφωνούσε με περίπου το 90% των αλλαγών που θέλησε να κάνει ο πρίγκιπας στη Σαουδική Αραβία, όμως συμφωνούσε με περίπου το 1% των μεθόδων που ακολουθούσε”, καταλήγει ο Άλτερμαν.

Ο Kασόγκι έπεσε θύμα αυτών των μεθόδων, και ο πρίγκιπας πρέπει τώρα να επωμιστεί τις συνέπειες. Κυρίως τις διεθνείς.Το βέβαιο είναι πως η δολοφονία του δημοσιογράφου είναι κάτι που πλέον δεν μπορεί να αμφισβητήσει ούτε το Ριάντ. Και αυτή φαίνεται να είναι η αρχή εξελίξεων, τόσο περίπλοκων, που κανείς δεν μπορεί να τις προβλέψει.