ΠΑΤΗΡ ΓΕΡΒΑΣΙΟΣ ΠΑΡΑΣΚΕΥΟΠΟΥΛΟΣ (1878 †1964)

 

Ο ΠΑΠΠΟΥΛΗΣ  ΣΤΗΝ  ΚΑΤΑΣΚΗΝΩΣΗ

ΤΩΝ  ΣΥΧΑΙΝΩΝ  ΠΑΤΡΩΝ

Ο Γέροντας Γερβάσιος Παρασκευόπουλος υπήρξε μια από τις σημαντικότερες θρησκευτικο-πολιτικές προσωπικότητες της σύγχρονης ιστορίας της Πάτρας. Γεννήθηκε τον 19ο αιώνα και έδρασε κυρίως από τις αρχές ως τα μέσα του 20ου. 

Διετέλεσε ηγούμενος της Μονής Γηροκομείου Πατρών, καθώς και πρωτοσύγκελος της επισκοπής Αχαΐας. Έζησε μια ιδιαίτερα δύσκολη παιδική ηλικία, ενώ κατέστη ιδιαίτερα δημοφιλής λόγω της σημαντικής προσφοράς στον προσφυγικό Πατρινό λαό, αλλά και για τη βοήθεια που προσέφερε στους πένητες και περιθωριακούς πολίτες της εποχής. 

Σήμερα έχει προταθεί η αγιοποίηση του.Ο Γέροντας Γερβάσιος Παρασκευόπουλος γεννήθηκε την 1η Ιανουαρίου του 1878, στο χωριό Γρανίτσα Γορτυνίας. Γονείς του ήταν ο Χαράλαμπος και η Βασιλική Παρασκευοπούλου, την οποία και έχασε στην ηλικία των 3 ετών.

Ο πατέρας του ήταν γεωργός και κτηνοτρόφος της περιοχής και λόγω αδυναμίας του να εργάζεται και να παρέχει τα απαραίτητα στην οικογένειά του, παντρεύτηκε ξανά. 

Η μητριά όμως του Γεωργίου, του φερόταν βάναυσα πολλές φορές, με αποτέλεσμα τόσο η φτώχεια και η ανέχεια, όσο και η κακομεταχείριση, να πλαισιώνουν μια δύσκολη παιδική ηλικία.

Ο Γεώργιος από την παιδική του ηλικία ήταν ιδιαίτερα εργατικός, ενώ ταυτόχρονα έδειχνε ιδιαίτερη έφεση στα γράμματα, με αποτέλεσμα να πρωτεύσει στο Δημοτικό σχολείο της περιοχής. 

Περνώντας την ηλικία των 12 ετών, λόγω των έντονων οικονομικών προβλημάτων της οικογένειάς του, υποχρεώνεται να εργάζεται σε διάφορες δουλειές για αποκομίσει τα προς το ζην. Ο ίδιος όμως επιθυμεί να φοιτήσει στο σχολείο, τη στιγμή που ήδη είχε αρχίσει να δείχνει κλίση προς την εκκλησιαστική ζωή που θα ακολουθούσε, θέλοντας να γίνει μοναχός. 

Έτσι θέλοντας να συνδυάσει και τις δύο ιδιότητες εισάγεται στην Ιερά Μονή Κοιμήσεως της Θεοτόκου Κερνίτσης ως υποτακτικός, ενώ την ίδια στιγμή επιδίδεται στη μελέτη των γραμμάτων, τόσο των εκκλησιαστικών, όσο και της θύραδεν παιδείας. 

Τρία έτη παρέμεινε εκεί και εισάγεται στην Ιερά Μονή του Μεγάλου Σπηλαίου, όπου υπήρχε και Σχολαρχείο, έτσι ώστε να μπορέσει να συνεχίσει τη γραμματική και πνευματική του πρόοδο, ενώ πλέον γίνεται και δόκιμος μοναχός. 

Η άφιξή του έγινε με περιπετειώδη τρόπο καθώς αναγκάστηκε να ταξιδέψει από το Μοναστήρι στην Κέρνιτσα ως το Μέγα Σπήλαιο στα Καλάβρυτα, περπατώντας μέσα στο κρύο, με αποτέλεσμα να ασθενήσει σοβαρά πριν φτάσει στον προορισμό του. 

Εν τέλει παραμένει για να αναρρώσει στη Μονή του Αγίου Αθανασίου Κλειτορίας, οπού τον περιέθαλψε ο Μοναχός Βησσαρίων. Όταν συνήλθε από την ασθένεια, προσήλθε στη Μονή Μεγάλου Σπηλαίου. Ήταν η Διακαινίσιμος εβδομάδα του 1894. 

Στο Μοναστήρι όμως αδιαφόρησαν για την καλλιέργειά του και έτσι αναγκάστηκε να φύγει από εκεί, καθώς το ζητούμενό του ήταν να συνεχίσει τη μελέτη των γραμμάτων κάτι που δε συνέβη στη Μονή. Έτσι με νέα οδοιπορία πηγαίνει στη Μονή Ταξιαρχών Αιγιαλείας, που είχε επίσης σχολαρχείο. 

Εκεί τον υποδέχθηκαν και τον περιέβαλαν με ιδιαίτερη αγάπη. Στο σχολαρχείο της Μονής ο δόκιμος μοναχός Γεώργιος αρίστευσε, αλλά λόγω των επιδόσεών του και της διαγωγής του, έστρεψε σε βάρος του πολλούς μοναχούς μέσα στη Μονή, με αποτέλεσμα, να συκοφαντηθεί. 

Όμως δεν πέρασε πολύς καιρός μέχρι να αποκαλυφθούν οι ραδιουργίες σε βάρος του. Τότε, όταν πλέον καθάρισε το όνομά του, αποφάσισε να φύγει από το Μοναστήρι και οδηγήθηκε σε νέα Μονή, λίγο έξω από την Πάτρα, τη Μονή Γηροκομείου, σε μια πόλη που δέσποζε η μορφή του Μητροπολίτου Ιεροθέου Μητρόπουλου. 

Έτσι το 1897 έφτασε στη μονή της Κοιμήσεως της Θεοτόκου Γηροκομείου, στην οποία και έμεινε ως το τέλος της ζωής του. Το 1899 στρατεύτηκε και πλεόν εισέλθε στο ιερατικό σχήμα.

Φοιτητική ζωή και Ιεροσύνη

Στις 27 Αυγούστου του 1903 εκάρη μοναχός στην Ιερά Μονή Θεοτοκίου Άρτης, μετονομαζόμενος σε Γερβάσιος, ενώ στις 2 Σεπτεμβρίου του ιδίου έτους χειροτονείται ιεροδιάκονος. 

Το 1905 αποφοιτεί από το Σχολαρχείο και εισάγεται στη Ριζάρειο σχολή, επί διοικήσεως του Αγίου Νεκταρίου. Ένα έτος αργότερα, μετά από διαγωνισμό, επιτυγχάνει επταετή υποτροφία του κληροδοτήματος εν Γορτυνίας Αικατερίνης Μαντζούνη, δηλαδή μέχρι το πέρας της φοιτήσεως στη θεολογική σχολή. 

Σε ηλικία 33 ετών χειροτονείται ιερέας και 4 έτη αργότερα το 1914 λαμβάνει το πτυχίο του διδάκτορος της θεολογικής σχολής. Κατά την παραμονή του στην Αθηνά ο Μητροπολίτης Θεόκλητος Μηνόπουλος εκτίμησε πολύ την προσωπικότητα και τη μόρφωση του Γερβασίου και γι´αυτό τον τοποθέτησε στη θέση Πρωτεκδίκου της Μητροπόλεως των Αθηνών.

Το 1914 διορίζεται καθηγητής στο Α΄ Ελληνικό Σχολείο Ερμουπόλεως Σύρου, οπού και παρέμεινε για λίγο, διότι επέστρεψε στη Μονή Γηροκομείου. Το 1916 εκλέγεται ηγούμενος, ενώ η πρώτη του ενέργεια είναι να μετατραπεί σε ιδιόρρυθμος.

Στρατιωτικός ιερέας στους βαλκανικούς πολέμους

Λίγα έτη νωρίτερα το 1912, ο Γερβάσιος είχε διακόψει τις σπουδές του. Ο λόγος ήταν η εισαγωγή του στον στρατό ως ιερέας, στο «Ανεξάρτητο Ευρυζωνικό Απόσπασμα Κωνσταντινόπουλου».

Από όπου συνέβαλε στο νικητήριο απελευθερωτικό αγώνα εμψυχώνοντας και μεταδίδοντας το θείο λόγο και την ελπίδα στο ελληνικό στράτευμα, για την απελευθέρωση των ελληνικών εδαφών. 

Ο Μητροπολίτης Εδέσσης και Πέλλης, Διονύσιος Παπανικολόπουλος, Αρχιμανδρίτης ακόμα θα γράψει τότε για το γέροντα: «...Τον ενθυμούμαι με φορτωμένον τον σάκκον με τας αποσκευάς του, διάβροχον και μέχρι λαιμού λασπωμένον να βαδίζει δρόμον μέσα στις λάσπες του πεδίου της μάχης των Γρανιτσών δίπλα εις τους αερόποδας ευζόνους μας. 

Και εγώ δεν ήμουν εις καλυτέραν κατάστασην. Αντηλλάξαμεν θερμόν αδελφικόν ασπασμόν και έκαστος ακολουθήσαμεν τον δρόμον του. Δια δευτέραν φοράν πάλιν συναντήθημεν την 15η Ιουλίου 1913 στα υψώματα του τζαμί Τεπέ, εντός βουλγαρικού εδαφους. Ήτο τότε κατάκοπος και νήστις. 

Ως μου είπε, είχε τρεις ημέρες να βάλει κάτι εις το στόμα του. Είχα κάποιο ξεροκόμματον εγώ εις το σακκίδιον μου. Του το προσέφερα. Το εδέχθη. Με ησπάσθη και έφυγε ακολουθών τους ευζώνους του προς Μέτσοβον.».

Η δράση του στην Πάτρα-Στο πλευρό των προσφύγων

Το 1922 μετά τη Μικρασιατική καταστροφή στην Πάτρα θα βρουν καταφύγιο περισσότεροι από 7000 πρόσφυγες. Πολλοί πατρινοί και ιδίως οι πιο ευκατάστατοι δεν αποδέχονται εύκολα την είσοδο στην πόλη των προσφύγων. 

Έτσι οι πρόσφυγες δέχονται την κατακραυγή και αποστροφή πολλών πατρινών. Ο ίδιος την ίδια εποχή θα γράψει: «...απομονώνονται εις ένα γκέτο από την υπόλοιπη Πατραϊκή κοινωνία και για κάθε αναταραχή, πολιτική ή κοινωνική, τους θεωρούν ύποπτους και υπεύθυνους, με συνέπεια συλλήψεις, εφορίες, φυλακίσεις».

Μέσα σε αυτή τη δύσκολη κατάσταση ο Γέροντας θα σταθεί δίπλα στους πρόσφυγες. Θα τους περιθάλψει με αγάπη, θα διαδώσει το μήνυμα της ελπίδας και του θάρρους. 

Περιέχεται στους καταυλισμούς, ενδιαφέρεται ένθερμα γι´αυτούς, τους ενισχύει ηθικά και υλικά, με όσες δυνάμεις έχει και όσους λιγοστούς πολίτες συντάσσονται στο πλευρό του.

Η ποιμαντική διακονία του

Ο πατέρας Γερβάσιος λειτουργούσε 4 με 5 φορές την εβδομάδα. Ο ναός της Αγίας Αικατερινής στη λεγόμενη περιοχή των προσφυγικών όμως πάντοτε ήταν πλήρης. 

Η προσφορά του στους πρόσφυγες, αλλά και η φωτισμένη μορφή του είχε αρχίσει να διαφαίνεται μέσα στα δύσκολα χρόνια της φτώχειας και πλήθος πιστών συνέτρεχε στον Πατέρα Γερβάσιο, που η φήμη του εξαπλωνόταν διαρκώς πέρα από τα στενά όρια της Πάτρας. 

Η φιλανθρωπική του δράση, η μειλίχια παρουσία του, η ανιδιοτελής προσφορά του, η ακούραστη διακονία του τον έκαναν υπόδειγμα κληρικού, παράδειγμα χριστιανού. Πολλοί στο πρόσωπο του έβλεπαν ένα πατέρα να τους νουθετήσει, άλλοι ένα φίλο να μοιράσουν τα προβλήματά τους. 

Ο Πατέρας Γερβάσιος όμως, είχε και ένα ιδιαίτερο χάρισμα. Την επαφή με τους νέους ανθρώπους. Η διορατικότητά του, του επέτρεπε να ενεργεί με τέτοιο τρόπο ώστε να ελκύει το ενδιαφέρον τους. Μόνο τυχαίο άλλωστε δε μπορεί να χαρακτηρισθεί το πλήθος ιερέων που χειροτονήθηκε επί εποχής του.

Η προσφορά του στο κοινωνικό σύνολο, ανεκτίμητη. Χαρακτηριστικά το 1923 ανέγειρε το Ναό του Αγίου Δημητρίου Πάτρας, το 1931 ίδρυσε τη σχολή βιοτεχνίας και χειροτεχνίας, το 1932 ίδρυσε νηπιαγωγείο, το 1934 ίδρυσε τη Νυκτερινή σχολή αναλφαβήτων καθώς και εκκλησιαστική κατασκήνωση. 

Το 1948 ίδρυσε σχολή χειροτεχνίας. Η εκκλησιαστική προσφορά του επίσης σημαντική. Το 1923 ίδρυσε και οργάνωσε τα κατηχητικά της πόλεως της Πάτρας, το 1934 ίδρυσε εκκλησιαστική κατασκήνωση «Ο προφήτης Ηλίας».

Το 1938 ίδρυσε το θρησκευτικό σωματείο «Κατηχητικός Όμιλος Ορθοδόξων Πατρών» το 1954 ίδρυσε νέα εκκλησιαστική κατασκήνωση στα Συχαινά Αχαΐας. 

Παράλληλα δεν πρέπει να λησμονείτε η μεγάλη φιλανθρωπική προσπάθεια με εράνους προς ενίσχυση των φτωχών Πατρινών και ιδίως η οργάνωση των συσσιτίων κατά την περίοδο της κατοχής.

Το 1944 η φήμη του για τις ικανότητές του, αλλά και για την προσωπικότητά του η οποία ξεπερνούσε τα αυστηρά θρησκευτικά και πολιτειακά σύνορα, τον φέρνουν επικεφαλής επιτροπής η οποία προσπάθησε να συμφιλιώσει τους ηγέτες Ε.Α.Μ. - Ε.Λ.Α.Σ. Επιτυχία του θεωρήθηκε η αποτροπή σφαγών και διωγμών στην ευρύτερη περιοχή των Πατρών.

Συγγραφικό έργο

Το 1951 ξεκινά και το συγγραφικό του έργο. Το πρώτο βιβλίο που εξέδωσε ονομαζόταν «Ευσεβεις μελέται» και πραγματευόταν υπομνηματισμούς πάνω σε Κυριακά ευαγγελικά αναγνώσματα. 

Το 1954 εκδίδει νέο βιβλίο που ονομάστηκε «Επίκαιρα προβλήματα» πραγμαρευόμενα καθημερινά ζητήματα υπό το φως των ιερών κανόνων. Το 1958 εκδίδει τρίτο σύγγραμμα που ονομάζεται «Ερμηνευτική επιστασία επί της θείας Λειτουργίας».

Ευσεβείς μελέται, 1951

Επίκαιρα προβλήματα, 1954

Ερμηνευτική επιστασία επί της θείας Λειτουργίας, 1958

Η κοίμηση του

Το τέλος της ζωής του Πατρός Γερβασίου επήλθε στις 29  Ιουνίου 1964, σε ηλικία 87 ετών. 

Η κοίμησή του επέφερε μεγάλη συγκίνηση στο λαό των Πατρών, ειδικά σε όσους είχαν ζήσει από κοντά το έργο και την προσωπικότητά του. Ετάφη στην εκκλησιαστική κατασκήνωση Συχαινών. 

Ο Ανδρέας Παπανδρέου για το θάνατο του Πατρός Γερβασίου θα δηλώσει:«Ο θάνατος του πατρός Γερβασίου μέγιστον και δυσαναπλήρωτον κενόν κατέλιπε. Η μνήμη του ας είναι, και θα είναι, αιώνια»

Ιστορική  όμως  και η 29 Ιουνίου του 2014 

κατά την Ανακομιδή των Λειψάνων  του.

Την 29ην Ιουνίου 2014 μετά από 50 χρόνια το (2014) εν μέσω χιλιάδων λαού κραυγαζόντων «Άγιος-Άγιος», ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Πατρών κ.κ. Χρυσόστομος, εν μέσω δακρύων τα οποία πολλάκις έτρεχαν εκ των οφθαλμών του, ετέλεσε την ανακομιδή των Ιερών Λειψάνων του Παππούλη.

Στιγμές μοναδικές και συγκλονιστικές ζήσαμε όλοι όσοι παρευρεθήκαμε στην ανακομιδή των ιερών λειψάνων του οσίου πατρός Γερβασίου, όπως πολύ ορθά αναφέρει και το ανακοινωθέν της Ιεράς Μητροπόλεως Πατρών.

Ένας ακόμη άγιος κληρικός γεμάτος από φλόγα Θεού, ζηλωτής των πατρικών παραδόσεων, πατέρας ψυχών και σωμάτων, πνευματικός καθοδηγητής και εξομολόγος εκ των ολίγων, Λειτουργός του Υψίστου που θύμιζε ένσαρκο άγγελο και ο οποίος μετέτρεπε την Αγία Τράπεζα σε καιομένη και μη φλεγομένη βάτο με τις προσευχές του και τον Θείο Λόγο του. 

Ένας άγιος και ιεραποστολικός ιερομόναχος που ίδρυσε για πρώτη φορά στην Ελλάδα τα κατηχητικά σχολεία για την νεολαία, κατασκηνώσεις και πνευματικά σχολεία, όπως η Αναπλαστική Σχολή Πατρών, με στόχο να διδάξει στα παιδιά και στους νέους τον ζώντα λόγο του Θεού. 

Ένας κληρικός που η Χάρις του Θεού τον επέλεξε για να γίνει Πρωτοσύγκελος της Αρχιεπισκοπής Αθηνών τότε που Αρχιεπίσκοπος ήταν ο μεγάλος εκείνος ανήρ εκ Τραπεζούντος Χρύσανθος.

Αλλά και ένας κληρικός που διώχθηκε άδικα, ταπεινώθηκε, συκοφαντήθηκε, εξουθενώθηκε, υβρίστηκε, πολεμήθηκε όσον ολίγοι, από πολλούς παράγοντες της εποχής του εκκλησιαστικούς και μη, όπως και ο διδάσκαλός του Άγιος Νεκτάριος Πενταπόλεως. 

Παρόλο τον πόλεμο που δέχθηκε κατά την διάρκεια της ζωής του, έμεινε όρθιος έως τέλους, όπως και τα μεγάλα πλατάνια που κάτω από την σκιά τους ξεκουράζουν τους διαβάτες της γης.

Ο ευσεβής κλήρος και ο λαός της Ελλάδος και ιδιαίτερα όμως των Πατρών, ήταν πάντοτε κοντά του και στο πλευρό του σε όλους τους διωγμούς του έως και της τελευταίας του πνοής, όπου την ώρα της ταφής του, χιλιάδες λαού όπως και τώρα στην ανακομιδή του, βροντοφώναξε μαζί με τον Επίσκοπο Φλωρίνης μακαριστό Αυγουστίνο Καντιώτη το: «Άγιος – Άγιος – Άγιος».

Πράγματι η συνείδηση όλων των ευσεβών κληρικών και λαϊκών από χρόνια έχει συγκαταριθμήσει μεταξύ των αγίων τον μακαριστό αρχιμανδρίτη των Πατρών Γερβάσιο Παρασκευόπουλο, όπως έχει συγκαταριθμήσει κι άλλους συγχρόνους αγίους γεροντάδες.

Όπως τον παπά Δημήτρη Γκαγκαστάθη, τον Γέροντα Αμφιλόχιο Μακρή, τον Γέροντα Φιλόθεο Ζερβάκο, τον Γέροντα Ιάκωβο Τσαλίκη, τον Γέροντα Ιωσήφ τον Ησυχαστή, τον Γέροντα Ιωάννη Καλαΐδη, 

τον Γέροντα Εφραίμ Κατουνακιώτη, τον Γέροντα Παΐσιο, τον Επίσκοπο Σιατίστης Αντώνιο, τον Επίσκοπο Καστορίας Γρηγόριο, τον Επίσκοπο Φλωρίνης Αυγουστίνο και πολλούς άλλους που επί της γης ετίμησαν τον Κύριόν τους και τώρα Εκείνος τιμά όλους αυτούς.

Η ανακομιδή των ιερών λειψάνων του έγινε παρουσία τεσσάρων Αρχιερέων, του Σεβασμιτωτάτου Μητροπολίτου Πατρών κ.κ. Χρυσοστόμου, Κυθήρων κ. Σεραφείμ, Ύδρας κ. Εφραίμ και Γόρτυνος κ. Ιερεμία, πολλών Ηγουμένων και Ηγουμενισσών.

Αλλά και εκατοντάδων κληρικών, ιερομονάχων, μοναχών και μοναζουσών της Ιεράς Μητροπόλεως Πατρών, καθώς και από άλλες γειτονικές και μακρινές Ιερές Μητροπόλεις.

ΤΟ  ΞΥΛΟΓΛΥΠΤΟ   ΚΥΤΙΟ  ΟΠΟΥ

ΕΤΟΠΟΘΕΤΗΘΗΣΑΝ  ΤΑ  ΟΣΤΑ  ΤΟΥ  ΓΕΡΟΝΤΑ

Ζει Κύριος ο Θεός και ας δίδουμε όλοι Δόξα και ευχαριστία στον Κύριό μας, που και επί των ημερών μας η Εκκλησία του Θεού παράγει Αγίους, διαψεύδοντας όλους εκείνους, που νομίζουν και διαλαλούν ότι η Εκκλησία μας είναι πλέον νεκρή και δεν δίδει σήμερα συγχρόνους Αγίους. 

Σε κάθε εποχή και σε κάθε αιώνα ζουν ανάμεσά μας άγιοι λαϊκοί και κληρικοί, ζωντανά μέλη της Εκκλησίας μας, που γίνονται κυνηγοί της αγιότητος και που ο λαός στα πρόσωπά τους βλέπει τους πραγματικούς ποιμένας του Χριστού. 

Όταν δε έλθει η ώρα φωνάζει το Άγιος – Άγιος και όλοι αυτοί οι κυνηγοί του Παραδείσου και της αγιότητος στολίζουν με την παρουσία τους την επί γης Βασιλεία του Θεού αλλά και λάμπουν ως αστέρες πολύφωτοι στο ουράνιο στερέωμα. Είη η μνήμη αυτών αιωνία.

Π. ΒΟΙΩΤΟΣ