ΣΑΡΑΚΟΣΤΗ ΤΩΝ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΩΝ

Με τα μάτια της ψυχής μας ας κοιτάξουμε ψηλά στον ουρανό και ας ακολουθήσουμε το αστέρι των σοφών μάγων σε ένα ΤΑΞΙΔΙ   ΠΡΟΣ  ΤΗ   ΒΗΘΛΕΕΜ. Η εορτή της κατά σάρκα Γεννήσεως του Κυρίου μας Ιησού Χριστού, τα Χριστούγεννα, αποτελεί μία από τις μεγαλύτερες ημέρες της χριστιανοσύνης. 

Ανήκει στις Δεσποτικές εορτές, δηλ. αναφέρεται σε γεγονός της ζωής του Δεσπότη Χριστού. Μαζί με το Πάσχα είναι οι κορυφαίες εορτές της Ορθόδοξης Εκκλησίας. Την ημέρα αυτή εορτάζουμε την ενανθρώπηση του Θεού Λόγου, την κάθοδο του δευτέρου Προσώπου της Αγίας Τριάδος στον κόσμο. 

Ο Θεός γίνεται άνθρωπος για να 
γίνει  ο άνθρωπος θεός κατά χάριν. 

Ο Θεός έρχεται από τον ουρανό στη γη, για
 να ανέβει ο άνθρωπος από τη γη στον ουρανό. 

Ο Χριστός ήλθε ανάμεσά μας για να σώσει το ανθρώπινο γένος, να στήσει και πάλι τις γκρεμισμένες γέφυρες επικοινωνίας με τον Θεό, να αποκαταστήσει τον άνθρωπο στην αληθινή του δόξα, να φανερώσει στους ανθρώπους το θέλημα του Θεού. 

Ο Χριστός ταπεινώθηκε βαθιά για να μας ανυψώσει, γεννήθηκε στο χρόνο για να υπερβούμε εμείς το χρόνο, έλαβε την ανθρώπινη φύση για να τη θεώσει. Γι’ αυτό γιορτάζουμε, χαιρόμεθα και πανηγυρίζουμε.

ΤΟ ΑΓΙΟ ΔΩΔΕΚΑΗΜΕΡΟ

Τους πρώτους αιώνες η Γέννηση και η Βάπτιση του Χριστού συνεορτάζονταν την ίδια ημέρα, και συγκεκριμένα στις 6 Ιανουαρίου, με το κοινό όνομα Επιφάνεια. Από τα μέσα του 4ου αιώνα  καθιερώθηκε ως ξεχωριστή η γιορτή των Χριστουγέννων στις 25 Δεκεμβρίου, και παρέμεινε στις 6 Ιανουαρίου μόνο η γιορτή της Βαπτίσεως του Κυρίου. 

Παράλληλα διαμορφώθηκε και το Άγιο Δωδεκαήμερο.Δηλαδή μια περίοδος δώδεκα ημερών (25 Δεκεμβρίου έως 6 Ιανουαρίου), από την ημέρα των Χριστουγέννων έως και την ημέρα των Θεοφανείων, που περιλαμβάνει ακόμη την εορτή της Περιτομής του Κυρίου  και τη μνήμη του Μεγάλου Βασιλείου (1η Ιανουαρίου).

Η ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ

Η μεγάλη σημασία της εορτής των Χριστουγέννων και η ευλάβεια των χριστιανών, υπό την επίδραση μάλιστα και της χρονικά παλαιότερης Μεγάλης Τεσσαρακοστής του Πάσχα, οδήγησαν στην καθιέρωση μιας προπαρασκευαστικής περιόδου, όπου οι πιστοί ετοιμάζονται πνευματικά να «οδεύσουν» μέχρι το σπήλαιο της Βηθλεέμ. 

Η προπαρασκευαστική αυτή περίοδος 
έχει διάρκεια 40 ημέρες, ονομάζεται 
Σαρακοστή των Χριστουγέννων και 
αρχίζει κάθε χρόνο στις 15 Νοεμβρίου. 

Οι ύμνοι στη λατρεία μας θυμίζουν  πως
έχουμε εισέλθει σε αυτή την ιερή περίοδο.

Πως με τρόπο πνευματικό έχουμε πάρει κι εμείς το δρόμο που οδηγεί στη νοητή Βηθλεέμ, δηλ. την Εκκλησία, στην οποία ο Χριστός γεννιέται για να αναγεννήσει κάθε άνθρωπο που ειλικρινά πιστεύει σ’ Αυτόν ως προσωπικό του Σωτήρα.

Από τις 21 Νοεμβρίου (εορτή των Εισοδείων της Θεοτόκου) ψάλλουμε τις Καταβασίες των Χριστουγέννων, η α΄ Ωδή των οποίων έχει ως εξής: «Χριστός γεννάται, δοξάσατε. Χριστός εξ ουρανών, απαντήσατε. Χριστός επί γης, υψώθητε. Άσατε τω Κυρίω πάσα η γη και εν ευφροσύνη ανυμνήσατε λαοί ότι δεδόξασται». 

Από τις 26 Νοεμβρίου (που είναι η επομένη της αποδόσεως της παραπάνω θεομητορικής εορτής) ψάλλουμε το προεόρτιο Κοντάκιο.«Η Παρθένος σήμερον τον προαιώνιον Λόγον εν σπηλαίω έρχεται αποτεκείν απορρήτως. Χόρευε η οικουμένη ακουτισθείσα, δόξασον μετά αγγέλων και των ποιμένων, βουληθέντα εποφθήναι παιδίον νέον, τον προ αιώνων Θεόν».

Η ΝΗΣΤΕΙΑ

Την περίοδο των 40 ημερών, δηλ. από τις 15 Νοεμβρίου έως και την παραμονή των Χριστουγέννων, οι χριστιανοί νηστεύουν. Τη νηστεία αυτή μερικοί ονομάζουν και «νηστεία του αγίου Φιλίππου», προφανώς επειδή αρχίζει την επομένη της μνήμης του συγκεκριμένου αγίου αποστόλου. 

Όλες αυτές τις ημέρες δεν τρώμε κρέας, γαλακτερά και αυγά. Μπορούμε όμως να καταλύουμε ψάρι – εκτός φυσικά την Τετάρτη και την Παρασκευή.Η ιχθυοφαγία διαρκεί έως και την 17η Δεκεμβρίου (σύμφωνα με το επίσημο βιβλίο «ΔΙΠΤΥΧΑ» της Εκκλησίας της Ελλάδος, που  παραπέμπει και στο «Πηδάλιον» της Εκκλησίας).Ψάρι καταλύουμε και την εορτή των Εισοδείων της Θεοτόκου(21 Νοεμβρίου), ακόμη και αν η εορτή αυτή πέσει Τετάρτη ή Παρασκευή.

Προσοχή:Και η παραμονή των Χριστουγέννων είναι ημέρα αυστηρής νηστείας και προετοιμασίας των χριστιανών για την ημέρα της Γεννήσεως του Κυρίου και ιδιαίτερα για τη Θεία Λειτουργία, η οποία τελείται πανηγυρικά. Συνεπώς, το βράδυ της παραμονής προσφέρεται μόνο για στιγμές πνευματικής ανάτασης και προετοιμασίας, ενόψει του μεγάλου γεγονότος της επόμενης ημέρας.

ΝΗΣΤΕΙΑ ΤΡΟΦΩΝ ΚΑΙ ΠΑΘΩΝ

Πρέπει να έχουμε πάντα υπόψιν μας ότι για την Εκκλησία μας η αληθινή νηστεία δεν είναι μόνο η αποχή από τροφές, αλλά και η αποχή από πάθη και αμαρτίες.  Λέγει χαρακτηριστικά ο Μέγας Φώτιος: «Νηστεία δεκτή από τον Θεό είναι αυτή που μαζί  με την αποχή των τροφών συνδυάζει και την αποστροφή προς τη φλυαρία, το φθόνο, το μίσος και τα άλλα αμαρτήματα. 

Αυτός που νηστεύει από τροφές, αλλά δεν εγκρατεύεται από τα πάθη, μοιάζει με εκείνον που έβαλε λαμπρά θεμέλια στο σπίτι, που έκτισε, αλλά αφήνει να συγκατοικούν μαζί του φίδια, σκορπιοί και κάθε φαρμακερό ερπετό».

Επιδίωξή μας λοιπόν για τούτη την περίοδο είναι και η πνευματική νηστεία, δηλ. η αποφυγή της αμαρτίας και η τήρηση του θελήματος του Θεού, η εφαρμογή της αγάπης, η συγχωρητικότητα, η ελεημοσύνη και η απόκτηση ακόμη μεγαλύτερης αρετής.  Με τον τρόπο αυτό κατανοούμε καλύτερα και πραγματώνουμε το λόγο του Μεγάλου Βασιλείου «Αληθινή νηστεία είναι η αλλοτρίωση από κάθε κακό, από κάθε αμαρτία, από κάθε εμπαθή λογισμό, από κάθε βρώμικη επιθυμία».

Η ΜΕΤΑΝΟΙΑ

Με τη νηστεία και την προετοιμασία μας για τα Χριστούγεννα συνδέεται και η μετάνοια.Η ειλικρινής εξέταση του εαυτού μας, η παραδοχή των σφαλμάτων μας και η συμμετοχή μας στο ιερό μυστήριο της Εξομολογήσεως αποτελούν απαραίτητες προϋποθέσεις για μια πραγματικά άξια συμμετοχή στη χριστουγεννιάτικη Θεία Λειτουργία. 

Μάλιστα, είναι καλό να φροντίσουμε ώστε να προσέλθουμε στο ιερό Μυστήριο εγκαίρως και όχι την τελευταία στιγμή. Η προπαρασκευαστική αυτή περίοδος προ των Χριστουγέννων μας παρέχει μια πολύ καλή δυνατότητα όπως:

Να αντιληφθούμε την αθλιότητα που κρύβουμε στα βάθη του «είναι» μας, να αποκτήσουμε φρόνημα ταπεινό και ελεγκτικό του εαυτού μας, να μεταμορφωθούμε ψυχικά, να μετανοήσουμε ειλικρινά και να τολμήσουμε τη μεγάλη συνάντηση με τον Νεογέννητο Κύριο της Βηθλεέμ.

Η ΛΑΤΡΕΙΑ

Σε μια περίοδο πνευματικής προετοιμασίας και προσμονής, όπως οι σαράντα ημέρες πριν τα Χριστούγεννα, ουσιαστικό ρόλο διαδραματίζει η προσευχή των πιστών και η συμμετοχή μας στη λατρεία της Εκκλησίας. Τις ημέρες αυτές έχουμε πλήθος εορτών και μνήμες Αγίων, που μας φέρνουν πιο κοντά στη χάρη του Θεού, με τον Εσπερινό και τη Θεία Λειτουργία, που τελούμε.

Παράλληλα, αποτελεί πλέον συνήθεια σε πολλούς Ναούς η τέλεση της Θείας Λειτουργίας καθημερινά τις ημέρες αυτές, ως μία ακόμη ευκαιρία για να μείνει ανύστακτη η διάθεσή μας για κοινωνία και ένωση με τον Θεό. Τελούμε λοιπόν το λεγόμενο «Σαρανταλείτουργο», αληθινά μια μοναδική ευκαιρία μέσα στο χρόνο, που παρασύρει κάθε πιστό σε πνευματική ανανέωση, εγρήγορση, αγιότητα. 

Το  «Σαρανταλείτουργο», είναι ωφέλιμο για όλους ώστε έτσι να συμμετέχουμε σε αυτό και να προετοιμαζόμεθα για να προσέλθουμε στη Θεία Κοινωνία. Να λοιπόν, είναι μπροστά μας ο δρόμος προς τη Βηθλεέμ.«Δεύτε ίδωμεν πιστοί, πού εγενήθη ο Χριστός», ψάλλει η Εκκλησία μας.Ας ακολουθήσουμε τις συμβουλές της μητέρας μας Εκκλησίας, ας προετοιμασθούμε κατάλληλα  όλες αυτές τις ημέρες.

Και να αξιωθούμε να προσκυνήσουμε «τον Παλαιό των ημερών που έγινε Βρέφος για χάρη μας, τον καθήμενο σε ουράνιο θρόνο ψηλό που τοποθετήθηκε σε φάτνη, Εκείνον που έσπασε τα δεσμά της αμαρτίας και τώρα τυλίγεται με τα σπάργανα, επειδή αυτή είναι η θέλησή Του»  (Ιερός Χρυσόστομος).

Τί είναι το Ιερό Σαρανταλείτουργο;

Σαρανταλείτουργο λέγεται η τέλεση της Θείας Λειτουργίας επί σαράντα συνεχείς ημέρες. Οι σαράντα αυτές λειτουργίες γίνονται υπέρ υγείας των ζώντων και ιδιαιτέρως υπέρ αναπαύσεως των κεκοιμημένων χριστιανών.Το Σαρανταλείτουργο υπέρ ζώντων και κεκοιμημένων γίνεται συνήθως τις ημέρες της νηστείας των Χριστουγέννων από τις 15 Νοεμβρίου μέχρι την 25 Δεκεμβρίου.

Σύμφωνα με την παράδοσή μας, στο Σαρανταλείτουργο μνημονεύονται από την πρώτη μέχρι την τεσσαρακοστή ημέρα, όσοι έχουν “φύγει” από μας προς τον Κύριον.Το Σαρανταλείτουργο δεν μπορεί να γίνει κατά την Μεγάλη Τεσσαρακοστή, γιατί στις πένθιμες και αυστηρές ημέρες της νηστείας δεν γίνονται Λειτουργίες παρά μόνο το Σάββατο και την Κυριακή.

Η πράξη αυτή της Εκκλησίας μας στηρίζεται στη διαβεβαίωση του Κυρίου μας Ιησού Χριστού, που το βράδυ της Μεγάλης Πέμπτης, όταν έκαμε την πρώτη Θεία Λειτουργία στο Μυστικό Δείπνο, είπε ότι το αίμα Του είναι το αίμα που επικυρώνει την Καινή Διαθήκη. Είναι το αίμα που χύνεται υπέρ των πιστών Του “εις άφεσιν αμαρτιών και εις ζωήν αιώνιον”. 

Τα λόγια αυτά του Χριστού μαρτυρούν ότι η Θεία Λειτουργία είναι θυσία λατρευτική και ευχαριστήρια, ικετευτική και πρεσβευτική. Αλλά συγχρόνως είναι και θυσία εξιλασμού. Είναι δηλαδή θυσία για συγχώρεση των αμαρτιών μας. Γι’ αυτό όταν τελούμε τη Θεία Λειτουργία κι αφού γίνει ο αγιασμός των Τιμίων Δώρων παρακαλούμε το Θεό για την ειρήνη και ομόνοια των Εκκλησιών και όλου του κόσμου. 

Στη συνέχεια μνημονεύουμε και τους κεκοιμημένους μας και μάλιστα ονομαστικά, γιατί πιστεύουμε ότι οι ψυχές τους έχουν μεγάλη ωφέλεια, όταν γίνεται δέηση υπέρ αυτών μέσα στη Θεία Λειτουργία. Επειδή και αν ακόμη είναι αμαρτωλοί αυτοί που μνημονεύουμε, εμείς προσφέρουμε “Χριστό εσφαγιασμένον υπέρ των ημετέρων αμαρτημάτων” και παρακαλούμε το Θεό να γίνει σπλαχνικός για μας και γι’ αυτούς. 

Οι ευχές υπέρ των κεκοιμημένων μέσα στη Θεία Λειτουργία και μάλιστα η μνημόνευσή των ονομάτων τους είναι γνωστή από τα πρώτα χρόνια της Εκκλησίας. Ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος λέγει ότι η μνημόνευση των ονομάτων των κεκοιμημένων  στη Θεία Λειτουργία είναι καθιερωμένη από τους Αγίους Αποστόλους, που δεν καθιέρωσαν τυχαία τη μνημόνευση αυτή μέσα στα φρικτά Μυστήρια του Χριστού. 

Νομοθέτησαν να μνημονεύονται και οι κεκοιμημένοι στην Ευχαριστία, γιατί ήξεραν ότι αυτή η μνημόνευση φέρνει σ’ αυτούς “πολλήν όνησιν”. Φέρνει μεγάλη ωφέλεια και πολύ κέρδος. Διότι όταν στέκει ένας ολόκληρος λαός και συμπροσεύχεται, όταν υπάρχουν ιερείς που τελούν τη φρικτή θυσία του Σταυρού, πώς να μη κάμωμε το Θεό να φανεί ίλεως και σπλαχνικός προς τους κεκοιμημένους  μας.

Γι’ αυτό οι παλιοί και καλοί χριστιανοί, όταν έκαναν το μνημόσυνο και τη Θεία Λειτουργία, ήταν παρόντες σ’ όλη τη Θεία Λειτουργία, από την αρχή μέχρι το τέλος. Είχαν κατάλληλα προετοιμαστεί με εξομολόγηση των αμαρτιών τους και μεταλάβαιναν το Σώμα και το Αίμα του Χριστού.

Κι έπειτα αγιασμένοι με τη Θεία Κοινωνία έκαναν το μνημόσυνο για τη συγχώρεση των αμαρτιών και των ψυχών των κεκοιμημένων τους. Υπάρχουν μερικοί δεισιδαίμονες που δεν θέλουν να γράφονται τα ονόματα των νεκρών δίπλα στα ονόματα των ζώντων, γιατί το θεωρούν γρουσουζιά. Αλλά αυτό είναι μεγάλο λάθος. Για την Εκκλησία του Χριστού δεν υπάρχουν νεκροί. 

Οι νεκροί είναι πιο ζωντανοί από μας κι έρχονται σε κάθε Λειτουργία και συλλειτουργούν μαζί μας και τους Αγγέλους. Απ’ όσα είπαμε φαίνεται ότι όταν κάνουμε Σαρανταλείτουργο, δεν πρέπει να αρκούμαστε να προσφέρουμε τα δώρα μας για να μνημονεύονται τα ονόματα μόνο. Πρέπει να συμμετέχομε στη Θεία Λειτουργία. 

Να πηγαίνουμε κατάλληλα προετοιμασμένοι με εξομολόγηση και προσευχή. Να κοινωνούμε των Αχράντων Μυστηρίων του Χριστού “εις άφεσιν αμαρτιών ημων και εις ζωήν αιώνιον”. Να μεταλαβαίνουμε το Σώμα και το Αίμα του Χριστού  και “υπέρ αναπαύσεως” των αγαπημένων μας νεκρών για να συγχωρεθούν οι αμαρτίες τους. Γιατί η χάρη και το έλεος του Θεού δεν έρχονται μαγικά κι από μόνα τους. 

Χρειάζεται εργασία και ιδρώτας, αγώνας και προσπάθεια , άσκηση πνεύματος και σώματος, τέντωμα ψυχής και λαχτάρα θείας ζωής, για να αποκομίσουμε κι εμείς και οι νεκροί μας “μέγα κέρδος και πολλήν όνησιν”.Τα δώρα ταοποία θα πρέπει να προσφέρετε και θα χρησιμοποιούνται σε  κάθε Θεία Λειτουργία εἶ­ναι:

Ενα πρόσφορο (ζυμωτό).

Τρεῖς Λαμπάδες ἀπὸ αγνό κερί.

Μοσχοθυμίαμα και καρβουνάκια.  

Ελαιόλαδο.

Κρασὶ – NAMA

Σας Ευχόμαστε καλή Σαρακοστή και Καλή

 Δύναμη στον Πνευματικό σας αγώνα!