Υψηλή ανάπτυξη, ισχυρή αγορά εργασίας και αποκλιμάκωση του πληθωρισμού χαρακτηρίζουν την αμερικανική οικονομία το 2023 σε αντίθεση με την ευρωπαϊκή και άλλες μεγάλες δυνάμεις στον κόσμο, οι οποίες απεναντίας πασχίζουν να αντεπεξέλθουν στις γεωπολιτικές εντάσεις και την «κληρονομιά» που άφησε η πανδημία.
Η υπεραπόδοση των ΗΠΑ είναι εμφανής: το τέταρτο τρίμηνο του 2023 το ΑΕΠ εκτιμάται πως αναπτύχθηκε κατά 3,3%, ξεπερνώντας σημαντικά τις προβλέψεις των οικονομολόγων για 2%. Έτσι, παρά τα εξαιρετικά υψηλά επιτόκια δανεισμού στη χώρα, η αμερικανική οικονομία υπολογίζεται ότι αναπτύχθηκε με ρυθμό 2,5% ολόκληρο το 2023, πολύ ταχύτερα από όλες τις άλλες αναπτυγμένες οικονομίες, ενώ αναμένεται να υπεραποδώσει και το 2024.
Μέτρα στήριξης τρισεκατομμυρίων δολαρίων
Σύμφωνα με ειδικούς υπάρχουν τουλάχιστον τρεις λόγοι για αυτή την απόκλιση. Κατ’ αρχάς μετά το ξέσπασμα της πανδημίας, οι ΗΠΑ διοχέτευσαν τρισεκατομμύρια δολάρια στην οικονομία. Τον Μάρτιο του 2020, το Κογκρέσο έσπευσε να εγκρίνει μέτρα στήριξης ύψους 2,2 τρισ. δολαρίων προς εργαζόμενους, οικογένειες και επιχειρήσεις, ενώ ακολούθησαν δύο ακόμη αντίστοιχα πακέτα. Επρόκειτο για τη μεγαλύτερη εισροή κρατικού χρήματος στην ιστορία των ΗΠΑ, με συνολικό ύψος να αγγίζει το δυσθεώρητο ποσό των 5 τρισ. δολαρίων.
Μιλώντας στο BBC, ο επικεφαλής οικονομολόγος της Glassdoor, Aaron Terrazas, απέδωσε την άμεση ανταπόκριση των αξιωματούχων στο «μάθημα» που πήραν από την κρίση του 2008. «Πιστεύω πως υπήρξε μια ολόκληρη γενιά policymakers, που βγήκε από το 2008 και το 2009 έχοντας μάθει ότι εάν δεν κάνεις μεγάλες και τολμηρές κινήσεις, τα προβλήματα διαρκούν για πολύ καιρό», σχολίασε. Σε κάθε περίπτωση, τα χρήματα αυτά φαίνεται πως «έσωσαν»τις καταναλωτικές δαπάνες και ακόμη και σήμερα τις διατηρούν σε καλό επίπεδο παρά τον πληθωρισμό.
Έγιναν βέβαια αντίστοιχες προσπάθειες στην Ευρώπη, όπου μάλιστα τα μέτρα στήριξης μπόρεσαν να προσαρμοστούν σε υφιστάμενα προγράμματα, χωρίς να αυξηθούν οι ευρωπαϊκοί πόροι. Ωστόσο, σημειώνει το BBC, αυτό το βραχυπρόθεσμο πλεονέκτημα δεν ήταν αρκετό για να καλύψει την τεράστια απόκλιση στο ύψος της στήριξης.
Ευέλικτη αγορά εργασίας
Χάρη στην ισχυρή αγορά εργασίας το διαθέσιμο εισόδημα διατηρήθηκε σε καλά επίπεδα παρά τον υψηλό πληθωρισμό. Το ποσοστό ανεργίας βρίσκεται κάτω από το 4% από τον Φεβρουάριο του 2022, κοντά σε ιστορικά χαμηλά, και ενώ οι τιμές ανέβηκαν απότομα, οι μισθοί επίσης αυξήθηκαν, ιδίως στα νοικοκυριά με χαμηλές απολαβές. Τέλος, το 2023 καταγράφηκε σημαντική βελτίωση στην παραγωγικότητα.
Η ευελιξία της αγοράς εργασία επέτρεψε να γίνουν μαζικές απολύσεις με την επέλαση της πανδημίας, με αποτέλεσμα οι εταιρείες να γίνουν «ελαφρύτερες» και πιο ευέλικτες, ενώ δημιουργήθηκε «χώρος» για την υιοθέτηση νέων τεχνολογιών. Η αμερικανική κυβέρνηση προτίμησε να αποζημιώσει επαρκώς όσους απολύθηκαν με υψηλά επιδόματα ανεργίας σε αντίθεση με τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις που πήραν διαφορετική κατεύθυνση.
Προτίμησαν να αποζημιώσουν τους εργοδότες, προκειμένου να κρατήσουν τους εργαζομένους στο μισθολόγιο για αρκετούς μήνες παρά την αλλαγή των αναγκών. Ένα ακόμη προτέρημα των ΗΠΑ είναι βέβαια ότι έχουν τη δυνατότητα να ανατροφοδοτήσουν το εργατικό δυναμικό με μετανάστες.
Ενεργειακή ανεξαρτησία
Τέλος, ένας ακόμη λόγος για την υπεραπόδοση των ΗΠΑ είναι ότι εξάγουν ενέργεια, γεγονός που στήριξε τη δυναμική της αμερικανικής οικονομίας. Αντιθέτως, η Ευρώπη «απορρόφησε» πολύ μεγαλύτερες ζημίες μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία και ιδίως η Γερμανία δέθηκε τεράστιο πλήγμα. Μετά την τεράστια άνοδο των τιμών ενέργειας, η Ευρώπη είδε το «διπλό σοκ» του πληθωρισμού μετά την πανδημία.
Οι επιπτώσεις στην Ευρώπη ήταν πολύ πιο έντονες: για παράδειγμα οι τιμές των καυσίμων μεταξύ 2021 και 2022 ανέβηκαν κατά περίπου 20%, ενώ στις ΗΠΑ κατά 3-4%. Επίσης, οι ευρωπαϊκές επιχειρήσεις τείνουν περισσότερο να μετακυλίουν το κόστος στους καταναλωτές. «Και οι δύο αυτοί παράγοντες βοήθησαν τον πληθωρισμό στις ΗΠΑ να υποχωρήσει ταχύτερα από πολλές άλλες χώρες, ιδίως στην Ευρώπη», δήλωσε στο BBC ο Ben Westmore, υπεύθυνος στο τμήμα της αμερικανικής οικονομίας στον ΟΟΣΑ.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου