ΤΟΥ ΨΗΦΙΑΚΟΥ ΝΟΜΙΣΜΑΤΟΣ ΤΟΥ FACEBOOK ΤΟ ΝΑΥΑΓΙΟ

Τίτλοι τέλους για το εγχείρημα του ψηφιακού νομίσματος του Meta / Facebook, που είχε ξεκινήσει το 2019. Το Libra ή Diem, θα ήταν το ψηφιακό νόμισμα που σκόπευε να χρησιμοποιήσει ο Mark Zuckerberg στο σχεδιαζόμενο σύστημα ψηφιακών πληρωμών του Facebook, του Messenger και του WhatsApp, για να αλλάξει άπαξ δια παντός το σύστημα των πληρωμών και των συναλλαγών, όπως τα γνωρίζαμε.

Ένα εγχείρημα, που είχε προκαλέσει αντιδράσεις τόσο από το τραπεζικό, όσο και από το πολιτικό κατεστημένο. Ο Διοικητής της Τράπεζας της Αγγλίας, Mark Carney, είχε τονίσει σχετικά ότι “παρακολουθούμε το Facebook και το Libra, με ανοικτό μυαλό, αλλά όχι και με ανοικτή πόρτα”.

Το εγχείρημα του Facebook βασιζόταν στην ανάγκη των χρηστών του, να μπορούν να διεξάγουν χρηματικές συναλλαγές, ακόμα και όταν δεν ήταν κάτοχοι τραπεζικών λογαριασμών. Όπως συμβαίνει σήμερα σε περιοχές της Ινδίας και της Αφρικής, λόγω της απουσίας εκτεταμένου τραπεζικού δικτύου υποκαταστημάτων, αλλά και σε δυτικές κοινωνίες για διάφορους άλλους λόγους. 

Έτσι το Facebook, απευθυνόταν στους δικούς του χρήστες, στους χρήστες του Messenger και του WhatsApp και στους δυνητικούς χρήστες, οι οποίοι αναζητούσαν διέξοδο συμμετοχής στην οικονομία και στη μικροεπιχειρηματικότητα, ενσωματώνοντας χρήστες που δεν είχαν πρόσβαση στο επίσημο τραπεζικό σύστημα, αλλά επιθυμούσαν να έχουν κάποιου είδους συναλλαγές.

Είναι φανερό πως το Facebook, επιθυμούσε να δομήσει ένα νέο χρηματοοικονομικό οικοσύστημα, που θα φιλοξενούσε στην αρχή τα 2,7 δισ. χρήστες του και τους χρήστες του WhatsApp. Σε πρώτο χρόνο το οικοσύστημα αυτό θα παρείχε δυνατότητες πληρωμών κατά βάση στο εσωτερικό του Marketplace που διέθετε. 

Δηλαδή στην εσωτερική του αγορά, μέσω των αγγελιών που φιλοξενεί. Σε δεύτερο χρόνο θα παρείχε δυνατότητες πληρωμών ανάμεσα σε χρήστες για άλλες συναλλαγές. Και ίσως σε βάθος χρόνου να προσέφερε μικροπιστώσεις και άλλες δυνατότητες εξωτραπεζικών χρηματοδοτήσεων. Ο όλος σχεδιασμός γινόταν κάτω από τη σκέπη μιας μη κερδοσκοπικής κοινοπραξίας που ονομαζόταν Libra Association, με έδρα στη Γενεύη. 

Οι συναλλαγές θα διεκπεραιώνονταν και θα εκκαθαρίζονταν μέσω της πλατφόρμας Calibra, όπου εκεί θα δημιουργούνταν και τα γνωστά στους χρήστες κρυπτονομισμάτων, wallets, δηλαδή τα “πορτοφόλια” που θα αντικαταστούσαν τους κλασσικούς τραπεζικούς λογαριασμούς. Και η Calibra, θα αμειβόταν για την παροχή αυτών των υπηρεσιών της με ένα εξαιρετικά χαμηλό, σχεδόν ανεπαίσθητο κόστος συναλλαγών.

Μέλη του Libra Association ήταν 27 μεγάλες εταιρείες μεταξύ των οποίων ήταν η Visa, η MasterCard, η Uber, η Lyft, η eBay, η Spotify, η Paypal, η Vodafone, η Andreessen Horowitz, η Ribbit Capital, η Breakthrough Initiatives, καθώς και εταιρείες του χώρου της τεχνολογίας blockchain, όπως η Anchorage, η Bison Trails, η Coinbase και η Xapo Holdings.

Το Libra θα είχε τη μορφή ενός “stablecoin”. Δηλαδή, η τιμή του, θα προσδιοριζόταν με μια συγκεκριμένη ισοτιμία μέσα από ένα καλάθι νομισμάτων και αξιών, έτσι ώστε να προσέφερε προστασία απέναντι σε έντονες διακυμάνσεις των τιμών, όπως γίνεται σήμερα στο χώρο των κλασσικών κρυπτονομισμάτων και ειδικά του bitcoin.

Το τραπεζικό και πολιτικό κατεστημένο θεώρησε πως βρισκόταν μπροστά σε ένα φαινόμενο δημιουργίας μια σκιώδους τράπεζας και ενός παράλληλου τραπεζικού συστήματος, που θα μπορούσε να καλύψει από την πρώτη στιγμή πάνω από δυο δισεκατομμύρια χρήστες των κοινωνικών δικτύων, που αποτελούσαν με τη σειρά τους και την πρώτη μαγιά των δυνητικών “καταθετών”. Μια “γκρίζα τραπεζική περιοχή”, με τεράστια δυναμική.

Ακόμα και στα γραφεία της “Μητέρας, όλων των Κεντρικών Τραπεζών” της περίφημης BIS (Bank for International Settlements), είχαν ηχήσει οι σειρήνες του συναγερμού από την ενδεχόμενη εισβολή του Facebook, στα τραπεζικά χωράφια και κυρίως στο χώρο των υπηρεσιών των πληρωμών και εκκαθαρίσεων.

Ο φόβος των κεντρικών τραπεζιτών ήταν το πιθανό «ξεπέρασμα» των παραδοσιακών διόδων μεταφοράς κεφαλαίων και πληρωμών, που χαρακτηρίζονται από τη “σιγουριά” του τραπεζικού συστήματος, από τη φερεγγυότητα των υπαρχόντων μηχανισμών εκκαθάρισης και από το αυστηρό ρυθμιστικό πλαίσιο των κεντρικών αρχών. O επικεφαλής οικονομολόγος της BIS, Hyun Song Shin, είχε δηλώσει στους Financial Times, πως ο στόχος των συναντήσεων του G7. 

Των Κεντρικών Τραπεζών και του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, θα έπρεπε να είναι η βελτιστοποίηση του οφέλους από την είσοδο της τεχνολογίας στις χρηματοοικονομικές υπηρεσίες και διαδικασίες, μαζί με την ελαχιστοποίηση του ρίσκου που συνόδευε την είσοδο των ψηφιακών μη τραπεζικών κολοσσών, στις τραπεζικές συναλλαγές. Ταυτόχρονα δε, θα γινόταν προσπάθεια ώστε τα νέα συστήματα να κινούνται αποτρεπτικά σε περιπτώσεις διακίνησης μαύρου χρήματος και ξεπλύματος από παράνομες δραστηριότητες.

Όταν η προσπάθεια του Mark Zuckerberg, έγινε αντικείμενο ακρόασης από τα νομοθετικά σώματα στις ΗΠΑ και συγκεκριμένα από το House Financial Services Committee, τον Οκτώβριο του 2019, τέθηκαν ερωτήματα, σχετικά με το ποιο σχήμα θα ήταν υπόλογο απέναντι στις εποπτικές αρχές και ρυθμιστικές αρχές, όσον αφορά τα προσωπικά δεδομένων των χρηστών, τους ελέγχους για το ξέπλυμα βρώμικου χρήματος και τη χρηματοδότηση της τρομοκρατίας. Από την έρευνα φάνηκε ότι η ευθύνη θα έπεφτε πάνω στην Libra Association, γεγονός που οδήγησε στην αποχώρηση της Visa, της MasterCard, της Stripe και της eBay, από το εγχείρημα.

Το πιο σημαντικό πρόβλημα που έβλεπαν οι αρχές στις ΗΠΑ, είναι αυτό της εκχώρησης μεγάλης οικονομικής δύναμης σε ομάδα ιδιωτικών εταιρειών. Και αυτό, διότι η «έκδοση» ενός stablecoin, σε συνδυασμό με την παροχή “wallets” που θα λειτουργούσαν σαν τραπεζικοί λογαριασμοί, μαζί με τη διαφημιστική δύναμη του facebook, θα δημιουργούσε έναν επικίνδυνο συστημικό παίκτη σε θέματα ανταγωνισμού και συγκέντρωσης αγοράς, όπως χαρακτηριστικά είχε αναφέρει στο πόρισμα του, το Working Group on Financial Markets του Αμερικανού Προέδρου.

Δηλαδή με δυο λόγια, σύμφωνα με αυτή τη άποψη, το Libra/Diem, θα εγκυμονούσε ένα δυνητικό συστημικό κίνδυνο για την οικονομία, ενώ ταυτόχρονα το Meta /Facebook, θα αποκτούσε ανεξέλεγκτη δύναμη, που όπως λένε χαρακτηριστικά οι Αγγλοσάξονες θα ήταν «too big to fail», δηλαδή πολύ μεγάλη για να πέσει ή να ελεγχθεί.

Οι τίτλοι τέλους για το Libra/Diem, έπεσαν μετά από τη στάση της Fed, να φανεί διστακτική ως προς την παροχή άδειας για την έκδοση του stablecoin. Σύμφωνα με το Bloomberg, η Libra/Diem Association, αποφάσισε να ρευστοποιήσει τα περιουσιακά της στοιχεία, τα οποία κατά βάση είναι κάποιες πατέντες και προϊόντα πνευματικής ιδιοκτησίας, με σκοπό να επιστρέψει μέρος των κεφαλαίων, που είχαν εισφέρει οι μέτοχοι.