ΤΑ ΑΧΡΑΝΤΑ ΠΑΘΗ

 

ΤΑ ΑΧΡΑΝΤΑ ΠΑΘΗ ΤΟΥ ΚΥΡΙΟΥ ΚΑΙ ΘΕΟΥ
ΚΑΙ ΣΩΤΗΡΟΣ ΗΜΩΝ ΙΗΣΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ

«Σήμερον κρεμᾶται ἐπὶ ξύλου ὁ ἐν ὕδασι τὴν γῆν κρεμάσας.Στέφανον ἐξ ἀκανθῶν περιτίθεται ὁ τῶν ἀγγέλων Βασιλεύς.Ψευδῆ πορφύραν περιβάλλεται ὁ περιβάλλων τὸν οὐρανὸν ἐν Νεφέλαις. Ράπισμα κατεδέξατο ὁ ἐν Ἰορδάνῃ ἐλευθερώσας τὸν Ἀδάμ.Ἥλοις προσηλώθη ὁ Νυμφίος τῆς Ἐκκλησίας.Λόγχῃ ἐκεντήθη ὁ Υἱὸς τῆς Παρθένου.Προσκυνοῦμεν σου τὰ πάθη, Χριστέ.Δεῖξον ἡμῖν καὶ τὴν ἔνδοξόν σου ἀνάστασιν».

Τη Μεγάλη Πέμπτη αναβιώνονται στην Εκκλησία μας, τα γεγονότα της τελευταίας ημέρας της ζωής του Ιησού Χριστού στη Γη. Όπως μας αναφέρουν τα Ευαγγέλια, ο Χριστός θέλησε πριν θυσιαστεί για την σωτηρία των ανθρώπων, να δειπνήσει για τελευταία φορά με τους μαθητές του.

Ο δείπνος αυτός είναι ο γνωστός μας Μυστικός Δείπνος. Έλαβε χώρα σε ένα υπερώο (σε ένα πατάρι δηλαδή) κάποιου σπιτιού της Ιερουσαλήμ, στο οποίο κρυφά συνέφαγαν οι μαθητές και ο Ιησούς.Πριν ξεκινήσει ο Δείπνος, ο Χριστός πήρε μια λεκάνη με νερό και έπλυνε τα πόδια των μαθητών του. Αυτό ήταν μια ενέργεια που έκαναν οι δούλοι της εποχής.

Δηλαδή πριν από το φαγητό, έπλεναν τα πόδια των κυρίων τους. Με την πράξη του αυτή ο Ιησούς θέλησε να διδάξει τους μαθητές του και, μέσω αυτών, όλους τους ανθρώπους να είναι ταπεινοί και να υπηρετούν τους συνανθρώπους τους. Το γεγονός αυτό έχει λάβει στις μέρες μας το όνομα Ιερός Νιπτήρας.

Σε πολλές περιοχές της χώρας μας, γίνεται αναπαράσταση του Ιερού Νιπτήρα το πρωί της Μεγάλης Πέμπτης.Κατόπιν ο Ιησούς, κατά την διάρκεια του Μυστικού Δείπνου, και αφού είχε αποχωρήσει ο Ιούδας, παρέδωσε στους μαθητές του, το Μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας.

Πρόσφερε άρτο λέγοντας: «λάβετε φάγετε τούτο εστί το σώμα μου» και κρασί «πίετε έξ αυτού πάντες τούτο γαρ εστί το αίμα μου το της καινής διαθήκης το περί πολλών εκχυνόμενον εις άφεσιν αμαρτιών». Η παράδοση της Θείας Ευχαριστίας τελείωσε με την εντολή: «τούτο ποιείτε εις την εμήν ανάμνησιν». 

Μετά το πέρας του Μυστικού Δείπνου, ο Ιησούς και οι μαθητές του, μετέβησαν στο Όρος των Ελαιών. Εκεί ο Χριστός προσεύχεται στον Πατέρα του, και τελικά συλλαμβάνεται από τους Ρωμαίους, με την βοήθεια του Ιούδα. Στον Εσπερινό της ημέρας έχουμε την Σταύρωση του Θεανθρώπου. 

Διαβάζονται τα 12 Ευαγγέλια που περιγράφουν τα Άγια Πάθη. Μετά το 5ο Ευαγγέλιο, βγαίνει ο Εσταυρωμένος.Στις εκκλησίες, όλο το βράδυ της Μεγάλης Πέμπτης μέχρι το πρωί της Μεγάλης Παρασκευής, παραμένουν κυρίως γυναίκες οι οποίες «μοιρολογούν», ψάλλοντας ύμνους, τον Χριστό. 

Σε πολλά μέρη, προετοιμάζουν τον στολισμό του Επιταφίου κατά την διάρκεια της νύχτας αυτής. Στα σπίτια των Χριστιανών, την Μεγάλη Πέμπτη, βάφονται τα κόκκινα αυγά. Για τον λόγο αυτό, η ημέρα λέγεται και Κόκκινη Πέμπτη ή Κοκκινοπέφτη. Εκτός από τα αυγά, την μέρα αυτή, φτιάχνονται τα πασχαλινά κουλούρια και τα τσουρέκια. Σε πολλές περιοχές της Ελλάδας, οι Χριστιανοί κρεμούν κόκκινα πανιά στα παράθυρα των σπιτιών τους.

ΤΕΛΕΤΗ ΤΟΥ ΙΕΡΟΥ ΝΙΠΤΗΡΑ

Ιερός Νιπτήρας - Μεγάλη ΠέμπτηΗ τελετή του Ιερού Νιπτήρα είναι ένα θρησκευτικό έθιμο. Γι’ αυτό τον λόγο το έχουμε συμπεριλάβει στα κείμενα της βιβλιοθήκης μας που αναφέρονται στην θρησκεία και όχι στα έθιμα.Πρόκειται για αναπαράσταση της πράξης του Ιησού, πριν την αρχή του Μυστικού Δείπνου. 

Τότε ο Χριστός, πήρε μια λεκάνη με νερό και έπλυνε τα πόδια των μαθητών του, θέλοντας να τους διδάξει να είναι ταπεινοί και να υπηρετούν τους συνανθρώπους τους.Το έθιμο ξεκινά περίπου τον 4ο αιώνα, όμως τελούνταν κυρίως σε μοναστήρια. Τα χρόνια του Βυζαντίου το έθιμο τελούσαν και οι εκάστοτε Αυτοκράτορες, πλένοντας τα πόδια φτωχών πολιτών τους. 

Στις μέρες μας τελείται σε διάφορες ορθόδοξες εκκλησίες, εντός και εκτός Ελλάδος. Ποιο γνωστή περιοχή όπου λαμβάνει χώρα η τελετή του Ιερού Νιπτήρα είναι το νησί της Πάτμου.Η τελετή εκεί ξεκίνησε πριν 400 χρόνια περίπου, και από τότε κάθε χρόνο, ακόμα και επί τουρκοκρατίας, το πρωί της Μεγάλης Πέμπτης διαδραματίζονται τα εξής:Ιερός Νιπτήρας - Μεγάλη Πέμπτη. 

Μόλις τελειώσει η Θεία Λειτουργία στο μοναστήρι του Αγίου Ιωάννη του Θεολόγου, ξεκινά μια πομπή από εκεί που κατευθύνεται στην Χώρα της Πάτμου.Στην κορυφή της πομπής βρίσκεται η εικόνα του Νυμφίου βασταζόμενη από δύο μοναχούς. Ακολουθεί ο Ηγούμενος της μονής και πίσω του ιερείς, μοναχοί και πλήθος κόσμου. Οι δρόμοι από όπου περνάει η πομπή είναι στρωμένοι με λουλούδια.

Όταν φτάσει η πομπή στην πλατεία Δημαρχίας σταματά. Εκεί 12 ιερείς, που θα αναπαραστήσουν τους μαθητές του Χριστού, στοιχίζονται ανά δύο. Αυτοί οδηγούνται στην πλατεία Ξάνθου όπου θα πραγματοποιηθεί η τελετή του Ιερού Νιπτήρα. Ο Ηγούμενος, που αναπαριστά τον Χριστό, οδηγείται στον χώρο της τελετής τελευταίος.

Στην πλατεία Ξάνθου έχει στηθεί μια μεγάλη εξέδρα, στολισμένη με λουλούδια, όπου πάνω της υπάρχουν 12 καρέκλες για τους ιερείς, ένας θρόνος για τον Ηγούμενο και ένα τραπέζι με μια ασημένια λεκάνη που περιέχει νερό. Το κεντρικό σημείο της τελετής είναι η ανάγνωση του Ιερού Ευαγγελίου του Ιωάννη, στο οποίο περιγράφονται τα γεγονότα του Μυστικού Δείπνου.

Όταν ο μοναχός που διαβάζει το Ευαγγέλιο, φτάσει στο σημείο που ο Ιησούς πλένει τα πόδια των μαθητών του, ο Ηγούμενος, αναπαριστώντας τον Χριστό, πλένει με την σειρά του τα πόδια των ιερέων. Μετά το πέρας της τελετής, ξεκινά η ίδια πομπή και επιστρέφει στο μοναστήρι του Αγίου Ιωάννη του Θεολόγου.